გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი (UNHCR) 2021 წლის იანვარში გამოქვეყნებულ ერთ-ერთი რელევანტურ ანგარიშში წერდა, რომ 2014-2017 წლებში  დაჯგუფება „ისლამური სახელმწიფოს“ ერაყში მასშტაბური ექპანსიისა და შემდგომი სამხედრო ოპერაციების გამო, ბევრმა ერაყულმა ადგილობრივმა ხელისუფლებებმა დააწესეს მკაცრი შეზღუდვები პროვინციებში შესვლასა და ბინადრობასთან დაკავშირებით. განსაკუთრებით, აღნიშნული შეზღუდვები და, ზოგჯერ, სრული აკრძალვები, ეხებოდა კონფლიქტური რეგიონებიდან იძულებით გადაადგილებულ სუნიტ არაბებს. ანგარიშის მომზადების დროს, უსაფრთხოებრივი „სქრინინგები“  და უსაფრთხოების კუთხით შემოწმებები კვალ რჩება იმ პირებისთვის, რომლებიც წარმოშობით არიან წარსულში ISIS-ს კონტროლს დაქვემდებარებულ ან კონფლიქტური რეგიონებიდან, განსაკუთრებით კი,  ეს ეხება სუნიტ არაბებსა და სუნიტ თურქმენებს.

ანგარიშის გამოქვეყნების დროს არსებული მდგომარეობით, UNHCR ფლობს ინფორმაციას, რომ იმ პირებს, რომლებიც წარმოშობით არიან წარსულში „ისლამური სახელმწიფოს“ კონტროლირებადი ან კონფლიქტური ტერიტორიებიდან, ასევე იმ პირებს, რომლებიც ერაყში მესამე ქვეყნიდან დაბრუნდნენ, არ ესაჭიროებათ ადგილობრივი სპონსორის მხარდაჭერა შემდგომ პროვინციებსა თუ ქალაქებში ჩასასვლელად: ბაბილონი; ბაღდადი; ბასრა; დჰი ქარი; დიიალა; ქერბალა; ქ.კირკუკი;  მუთჰანა; ნაჯაფი; ქადისია და ვასიტი.

რაც შეეხება ბინადრობის მოწმობის აღებას და მის საფუძველზე ბინადრობას, UNHCR ფლობს ინფორმაციას, რომ იმ პირებს, რომლებიც წარმოშობით არიან წარსულში „ისლამური სახელმწიფოს“ კონტროლირებადი ან კონფლიქტური ტერიტორიებიდან, ასევე იმ პირებს, რომლებიც ერაყში მესამე ქვეყნიდან დაბრუნდნენ, ესაჭიროებათ სპონსორისა ადგილობრივი მუხთარის (ადგილობრივი თვითმართველობის) მხარდაჭერა შემდეგ პროვინციებში: ბაღდადი, დიალა, ქ. კირკუკი, ბაბილონი; ბასრა; დჰი ქარი; დიიალა; ქერბალა;  მუთჰანა; ნაჯაფი; ქადისია და ვასიტი. [1]

ევროპის თავშესაფრის მხარდაჭერის ოფისი ერაყში უსაფრთხოების კუთხით არსებული სიტუაციის შესახებ 2020 წლის ოქტომბერში გამოქვეყნებულ ანგარიშში წერდა, რომ ვასიტის პროვინცია მდებარეობს აღმოსავლეთ ირანში და მისი მოსახლეობა, 2019 წლის მაჩვენებლით, 1 415 034 პირს შეადგენს. მოქალაქეთა უმრავლესობა არაბულ ეთნოსს მიეკუთვნება, თუმცა, გვხვდებიან ფაილი ქურთებიც.

ეკონომიკურად ვასიტი წარმოადგენს სავაჭრო ჰაბს, რომელიც სამხრეთ და ჩრდილოეთ პროვინციებს აკავშირებს, ასევე – ირანთან საზღვრის გამო, საერთაშორისო ვაჭრობის კუთხით საკმაოდ მნიშვნელოვანია პროვინციაა. ვასიტის ეკონომიკაში მთავარი როლი შეაქვთ მიწათმოქმედებასა და ინდუსტრიას. უკანასკნელ ხანებში, გზებზე უსაფრთხოებაზე გავლენა იქონია საპროტესტო დემონსტრაციებმა, რომელთა ფარგლებშიც, მონაწილეები კეტავდნენ მაგისტრალებს.

გაეროს ანგარიშით – დაჯგუფება „ისლამური სახელმწიფოს“ წინამორბედი – „ერაყის ისლამური სახელმწიფო“ თავის დროზე, ოპერირებდა ვასიტის პროვინციის ნაწილში. ხოლო რაც შეეხება უშუალოდ ISIS-ს, ანგარიშის მიხედვით, მას არასდროს ეკავა ვასიტი. შესაბამისად, როდესაც 2014 წელს ერაყის უსაფრთხოების ძალები ჩრდილოეთსა და დასავლეთში, ISIS-ის წინააღმდეგ საბრძოლველად გაიწვიეს, ვასიტში უსაფრთხოების კუთხით სტაბილურობაზე უარყოფით გავლენას შემდეგი ფაქტორები ახდენდნენ: შიიტს ტომებს შორის შეტაკებები; სახელმწიფო სამშენებლო კონტრაქტები და მიწის ნაკვეთის მფლობელობაზე დავები. პროვინციაში მოქმედებეს ორი უსაფრთხოებრივი აქტორი: ერაყის უსაფრთოების ძალები (ISF) და „სახალხო სამობილიზაციო ძალები“ (PMF). 2018 წლის ზაფხულში, მთლიანი პროვინციის მასშტაბით საჯარო საპროტესტო გამოსვლები დაიწყო. ერთ-ერთი წყაროს მიხედვით, 2020 წლის მაისში, ვასიტის პროვინციაში დაფიქსირდა სუნიტური ჯგუფების მიერ შიიტ სამოქალაქო პირებზე მიმართული დაბომბვები. აღნიშნულის დამადასტურებლი სხვა ინფორმაცია არ მოიძებნა.

ანგარიშის მიხედვით, 2018 წლიდან მოყოლებული, ვასიტში, ზოგჯერ ადგილი ჰქონდა საპროტესტო დემონსტრაციებს, რომელთაც მსხვერპლი მოჰყვა და რომელთა ფარგლებში, დემონსტრანტებმა ცეცხლი წაუკიდეს PMF-ების და პოლიტიკოსთა ოფისებს. UNAMI-ს მიხედვით, მასობრივი საპროტესტო დემონსტრაციები ვასიტში კვლავ დაიწყო 2019 წლის ოქტომბერში.

რაც შეეხება პროვინციაში უსაფრთხოების კუთხით მდგომარეობას, UNAMI-ის მიხედვით, 2019 წლის იანვრიდან 2020 წლის ივლისის ჩათვლით, ვასიტში სულ 10 უსაფრთხოებრივი ინციდენტი დაფიქსირდა, რომელთა ფარგლებში 1 ადამიანი გარდაიცვალა, ხოლო 1  – დაშავდა.

ACLED ინფორმაციით, 2019 წლის ივლისიდან 2020 წლის ივლისამდე პერიოდში, ვასიტში დაფიქსირდა 1 ბრძოლა; 1 დისტანციური ძალადობა/აფეთქება; სამოქალაქო მოსახლეობაზე ძალადობის 1 შემთხვევა და  38 არეულობის შემთხვევა, რაც ჯამში 31 უსაფრთხოების კუთხით ინციდენტს შეადგენს. იმავე პერიოდში, ორგანიზაციამ აღრიცხა 124 საპროტესტო დემონსტრაცია, რომელთაგან უმრავლესობა, დედაქალაქ კუტში ფიქსირდებოდა.

რაც შეეხება სახელმწიფო დაცვის კუთხით სიტუაციას, 2017 წელს მედია წყაროების ცნობით, სამხრეთულ რეგიონებში შექმნილმა ვაკუუმმა უსაფრთხოების კუთხით შეასუსტა ერაყის სახელმწიფო ძალების უნარი, უზრუნველეყოთ უსაფრთხოება აღნიშნულ პროვინციები. გავრცელებული ცნობებით, ფიქსირდებოდა სახელმწიფო ძალების მიერ სამოქალაქო დემონსტრანტების მოკვლის შემთხვევები. აღნიშნულის საკითხზე დაიწყო გამოძიებები, რასაც 2019 წლის ბოლოს შედეგად მოჰყვა სასამართლო გადაწყვეტილება, რომლის ფარგლებშიც ორ უსაფრთხოების ოფიცერს სასჯელი (მათ შორის, ერთ-ერთს – სიკვდილით დასჯა) მიესაჯა.

ერთ-ერთი წყაროს მიხედვით, PMF-ები ოპერირებენ ექსკლუზიურად საკუთარი სისტემის ფარგლებში. ისინი ხშირად უარს აცხადებენ ერაყის უმაღლესი მთავარსარდლის (პრემიერ-მინისტრის) ბრძანებების შესრულებაზე. New York Times-ის მიხედვით, ირანთან აფილირებული PMF დაჯგუფებების წევრები სათანადოდ არ გაასამართლეს ვასიტსა და სხვა პროვინციებში დემონსტრანტების მკვლელობის გამო. თუმცა, აღნიშნული შემთხვევების საპასუხოდ, ვასიტის პროვინციის პოლიციის მეთაური თანამდებობიდან გაათავისუფლეს და საჯაროდ შეარცხვინეს.[2]

[1] UNCHR – Relevant Country of Origin Information to Assist with the Application of UNHCR’s Country Guidance on Iraq – Ability of Persons Originating from Formerly ISIS-Held or Conflict-Affected Areas to Legally Access and Remain in Proposed Areas of Internal Relocation; published in January 2021; available at

[accessed 5 April 2021]

[2] EASO – Iraq Security Situation; published in October 2020; available at

[accessed 5 April 2021]