თურქეთი – ერდოღანმა საყოველთაო არჩევნები 14 მაისს ჩანიშნა. თურქეთის რესპუბლიკის საპარლამენტო და საპრეზიდენტო არჩევნები 14 მაისს გაიმართება. მოქმედმა პრეზიდენტმა ოფიციალური განცხადება 10 მარტს გააკეთა.[1]

მიწისძვრით დაზარალებულ 2 პროვინციაში წყალდიდობას 11 ადამიანი ემსხვერპლა. 5 ადამიანი დაკარგულად ითვლება. სტიქიას ორი ადამიანი ადიამანის პროვინციაში ემსხვერპლა, როდესაც მოვარდნილმა ნიაღვარმა წაიღო კონტეინტერი, რომელსაც მიწისძვრისას გადარჩენილი ოჯახი თავს აფარებდა. 12 ადამიანი დაიღუპა სანლიურფის პროვინციაში, მათ შორის 5 სირიელია.[2]

ერდოღანს ამომრჩეველთა 47.4% უჭერს მხარს. სოციოლოგიური კვლევის თანახმად, ოპოზიციის კანდიდატი, ქემალ კილიჩდაროღლუ 45,3%-იანი მხარდაჭერით სარგებლობს. კვლევა 13-18 მარტის პერიოდში ჩატარდა. რაც შეეხება პარტიებს, მმართველ პარტიას 38.4% უჭერს მხარს. თურქეთის საყოველთაო არჩევნები 14 მაისს გაიმართება.[3]

ირანის ისლამური რესპუბლიკა

სკოლის მოსწავლე გოგონების მოწამვლის საქმეზე 100-ზე მეტი ადამიანი დააკავეს. ირანის 11 პროვინციაში 100-ზე მეტი ადამიანი დააკავეს; მათ „მტრული მიზნებით“ მომწამვლელი ნივთიერებების გამოყენება ედებათ ბრალად. ირანის შინაგან საქმეთა სამინისტროს განცხადებით, დაკავებულებს კავშირი აქვთ საზღვარგარეთ მოქმედ დისიდენტურ ირანულ მედიასთან და მონაწილეობდნენ საპროტესტო გამოსვლებში. უწყების მტკიცებით, დაკავებულები ცდილობდნენ, შიში დაეთესათ მოქალაქეებში და სკოლების დახურვის პროვოცირება მოეხდინათ; რაც საზოაგდოებაში ხელისუფლების მიმართ უნდობლობას გამოიწვევდა. ზოგიერთი ირანელი პოლიტიკოსის მოსაზრებით, გოგონები რელიგიური ჯგუფების სამიზნეები გახდნენ, რომლებიც ქალთა განათლებას ეწინააღმდგებიან. 2022 წლის ნოემბრიდან მოყოლებული, მოწამვლის შედეგად, ირანის 25 პროვინციაში, 230-მდე სკოლაში 5 ათასზე მეტი მოსწავლე დაზარალდა.[4]

ირანში საპროტესტო აქციების მონაწილე 22 ათასი პატიმარი შეიწყალეს. ირანის სახელმწიფო მედია საშუალების ინფორმაციით, ჯამში 82 ათასი პატიმრის შეწყალება მოხდა, რომელთაგან 22 ათასი დემონსტრაციებში მონაწილე პირები არიან.[5]

ირანი და საუდის არაბეთი დიპლომატიური ურთიერთობების აღდგენაზე შეთანხმდნენ. საუდის არაბეთის მეფემ ირანის პრეზიდენტი ოფიციალური ვიზიტითაც მიიწვია. უახლოესი ორი თვის განმავლობაში, თეირანსა და ერ-რიადში ირანისა და საუდის არაბეთის საელჩები გახისნება და განახლდება სავაჭრო და უსაფრთხოების საკითხებში უერთიერთობა. ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრის განცხადებით, ქვეყნები საგარეო საქმეთა მინისტრების დონეზე შეხვედრაზეც შეთანხმდნენ. შეხვედრისთვის სამი სავარაუდო ადგილმდებარეობა განიხილება. შეხვედრის თარიღი ჯერჯერობით უცნობია.[6]

ბელარუსი

ბელარუსის ოპოზიციის ლიდერს 15 წლით თავისუფლების აღკვეთა დაუსწრებლად მიესაჯა. სვეტლანა ციხანოვსკაიას და მის თანამოაზრეებს ბელარუსის ხელისუფლება ადანაშაულებს ხელისუფლების არაკონსტიტუციური გზით ხელში ჩაგდების მიზნით შეთქმულებაში, ექსტრემისტული დაჯგუფების შექმნასა და მის ხელმძღვანელობაში, ასევე ხელისუფლების ხელში ჩაგდებისკენ საჯარო მოწოდებებსა და სხვა ქმედებებში. სვეტლანა ციხანოვსკაია ბელარუსიდან გაქცეულია. ის 2020 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში თავისი ქმრის ნაცვლად მონაწილეობდა, რომელიც იმ დროს, წინასაარჩევნო პერიოდში, დააპატიმრეს და 18 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს.[7]

რუსეთის ფედერაცია

სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლომ ვლადიმერ პუტინის დაკავების ორდერი გასცა. სასამართლო მიიჩნევს, რომ ვლადიმერ პუტინი პასუხისმგებელია ომის დანაშაულებზე და აქცენტს აკეთებს უკრაინიდან ბავშვების რუსეთში უკანონო დეპორტაციის შემთხვევებზე. სასამართლოს განცხადებით, აღნიშნული დანაშაულები ჩადენილია 2022 წლის 24 თებერვალს რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ. ოფიციალური მოსკოვი ბრალდებებს უარყოფს და ორდერს „აღმაშფოთებელს უწოდებს“.[8]

ჩინეთის პრეზიდენტი ოფიციალური ვიზიტით რუსეთში ჩავიდა. სი ძინპინი ვლადიმერ პუტინს შეხვდა და ორ ქვეყანას შორის თანამშრომლობის მნიშვნელობაზე ისაუბრა. პრეზიდენტების თქმით, რუსეთი და ჩინეთი სტრატეგიული პარტნიორები არიან და ბევრ საკითხში მათი პოზიციები ერთმანეთს ემთხვევა. ჩინეთის პრეზიდენტმა პუტინს „უკრაინის კონფლიქტის“ დარეგულირების საკუთარი სამშვიდობო გეგმაც გააცნო.[9]

პაკისტანი

პაკისტანის ყოფილი პრემიერის დასაკავებლად მისულ სამართალდმცველებს ხანის მხარდამჭერები დაუპირისპირდნენ. იმრან ხანის დაკავებას სამართალდამცველები 2 დღე ცდილობდნენ. მას ბრალი ედება თანამდებობაზე ყოფნის პერიოდში მიღებული სახელმწიფო საჩუქრების გაყიდვაში. მოგვიანებით, ყოფილმა პრემიერმა ვიდეომიმართვა გაავრცელა და ჩანიშნული სასამართლო პროცესისთვის უსაფრთხოების გარანტიები ითხოვა. იმრან ხანი ირწმუნება, რომ პოლიციას მისი დაკავების საბაბი არ აქვს, რადგან გირაოს პირობებს არ არღვევს. მისივე თქმით, ხელისუფლება ცდილობს, მისი დაპატიმრებით, ვადამდელ საპარლამენტო არჩვენებში მონაწილეობის საშუალება არ მისცეს.[10]

[1] მედია საშუალება „Reuters“; ერდოღანმა არჩევნები 14 მაისს დანიშნა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 10 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.reuters.com/world/middle-east/erdogan-officially-calls-turkish-elections-may-14-2023-03-10/ [ნანახია 2023 წლის 13 მარტს]

[2] საინფორმაციო სააგენტო AP; თურქეთის მიწისძვრით დაზარალებულ პროვინციებში წყალდიდობას 14 ადამიანი ემსხვერპლა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 15 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://apnews.com/article/turkey-floods-hit-earthquake-survivors-528f093d35104a9041693ab8d27bffd8?fbclid=IwAR1DFEmgd2uRfj8UUY9iVSN3oe4kmzbgiyAdXTXuP4Nd58v9vSHp_F55N18 [ნანახია 2023 წლის 17 მარტს]

[3] მედია საშუალება Hurriyet; ერდოღანისა და კილიჩოღლუს წინასაარჩევნო პოზიციები; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 24 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/abdulkadir-selvi/anketlerde-erdogan-ile-kilicdaroglu-ne-durumda-42239419?fbclid=IwAR094kk9xv26mo8PLtb7fHIy0rz2SVvaa4wadgadlr2yRa8QP6a3fhm61jw [ნანახია 2023 წლის 27 მარტს]

[4] მედია საშუალება CNN; ირანში მოსწავლე გოგონების მოწავლის საქმეზე 100-ზე მეტი პირი დააპატიმრეს; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 11 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://edition.cnn.com/2023/03/11/world/iran-schoolgirl-poisonings-arrests-intl-hnk/index.html [ნანახია 2023 წლის 13 მარტს]

[5] მედია საშუალება Reuters; ირანში აქციების მონაწილე 22 ათასი პატიმარი შეიწყალეს; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 13 მარტს; ხელმისაწვოდმია ბმულზე: https://www.reuters.com/world/middle-east/iran-pardons-22000-people-who-took-part-protests-2023-03-13/?fbclid=IwAR1WG4MEwWGOkV1z9RDCYC6KumA6Z_oqbnOiwxWRvdXOjtP-Kvu6xM9tPrQ [ნანახია 2023 წლის 13 მარტს]

[6] მედია საშუალება BBC; საუდის არაბეთმა ირანის პრეზიდენტი ოფიციალური ვიზიტით მიიწვია; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 20 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-65010185 [ნანახია 2023 წლის 22 მარტს]

[7] მედია საშუალება BBC; სვეტლანა ციხანოვსკაიას 15 წლით პატიმრობა დაუსწრებლად მიესაჯა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 6 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-europe-64864490 [ნანახია 2023 წლის 13 მარტს]

[8] მედია საშუალება BBC; ომის დანაშაულების ბრალდებით, პუტინის დაპატიმრების ორდერი გაიცა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 18 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-europe-64992727?at_medium=RSS&at_campaign=KARANGA [ნანახია 2023 წლის 30 მარტს]

[9] მედია საშუალება CNN; ჩინეთის პრეზიდენტი რუსეთს, უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, პირველად ეწვია და „ძვირფას მეგობართან“ მჭიდრო კავშირებს გაუსვა ხაზი; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 20 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://edition.cnn.com/2023/03/20/europe/xi-putin-china-russia-visit-monday-intl-hnk/index.html [ნანახია 2023 წლის 24 მარტს]

[10] მედია საშუალება BBC; იმრან ხანი: პაკისტანის ყოფილი პრემიერის დაკავების მცდელობას ძალადობა მოჰყვა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 15 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-asia-64957293?fbclid=IwAR2HJu6ppck9QEijIMLNNwPL6gx3KodBI9DVHkEiuI94XoIRpNeyUO3CTlo [ნანახია 2023 წლის 17 მარტს]

თურქეთი – თურქეთსა და სირიაში ორი ძლიერი მიწისძვრა მოხდა. დამანგრეველი მიწისძვრების შედეგად, თურქეთსა და სირიაში 40 ათასზე მეტი ადამიანი დაიღუპა. დაუზუსტებელია ინფორმაცია დაშავებული და დაკარგული პირების შესახებ. სტიქიის ზონაში 200 ათასზე მეტი კარავი გაშიშალა და საერთაშორისო და ჰუმანიტარული ორგანიზაციები დაზარალებულების დახმარებას ცდილობენ. კაჰრამანმარაშისა და ჰაითის პროვინციებში თურქეთის შესაბამისი სამსახურები სამაშველო ოპერაციებს აგრძელებენ. სეისმოლოგების ცნობით, დამანგრეველ ორ ბიძს ათასობით პატარა ბიძგი მოჰყვა.[1]

ირანის ისლამური რესპუბლიკა

ირანის უზენაესმა ლიდერმა ათობით ათასი პატიმარი შეიწყალა. შეწყალებულთა შორის ბოლო პერიოდის ანტისამთავრობო საპროტესტო აქციების დროს დაკავებულებიც არიან. შეწყალება შეეხო მათ, ვინც არ იყო ბრალდებული ჯაშუშობაში, უცხოურ აგენტებთან პირდაპირ კონტაქტებში, განზრახ მკვლელობის ჩადენასა და სხეულის დაზიანებაში, სახელმწიფო ქონების განადგურებაში და ასევე, რომელთა საქმეზე არ ფიგურირებდა კერძ მოსარჩელე.[2]

რუსეთის ფედერაცია

რუსეთის რამდენიმე ქალაქში უკრაინის მხარდამჭერი პლაკატები გამოჩნდა. ყაზანში ადგილობრივმა მცხოვრებლებმა ლენინის ბაღში დანგრეული უკრაინული ქალაქების სურათები და ომის საწინააღმდეგო პლაკატები მიიტანეს. ტომსკში ადგილობრივებმა უკრაინისადმი სოლიდარობის მემორიალი მოაწყვეს. ხაბაროვსკში დააკავეს აქტივისტი, რომელიც უკრაინაში რუსეთის მიერ ომის დაწყების წლისთავთან დაკავშირებით, საპროტესტო აქციას მართავდა. პიკეტის მონაწილე დააკავეს ვლადივოსტოკში. ორივე დაკავებული პოლიციის განყოფილებიდანვე გაათავისუფლეს. ადგილობრივი მედიის ცნობით, იმ ადგილებში, სადაც აქციის ჩატარებაა მოსალოდნელი, პოლიციაა მობილიზებული.[3]

იმავე დღეს, 2023 წლის 24 თებერვალს, პეტერბურგში დააკავეს 15 ადამიანი, რომლებმაც უკრაინის მხარდასაჭერად, ტარას შევჩენკოს ძეგლთან ყვავილები მიიტანეს. კიდევ სამი ქალი პოლიციამ მოსკოვში, ლესია უკრაინკას ძეგლთან დააკავა. სამი ადამიანი დააკავეს ეკატერინბურგში. ბარნაულში მოედანზე აქციის გამართვისას ოთხი პირი დააკავეს. უკრაინის მხარდამჭერები დააკავეს რუსეთის სხვა ქალაქებშიც. ნიჟეგოროდში დააპატიმრეს ადგილობრივი დეპუტატი, რომელიც ერთკაციან პიკეტს მართავდა პლაკატით – „მშვიდეობა უკრაინას. ჯარისკაცი – სახლში“.[4]

სომალი

სომალილენდში მომხდარ შეტაკებას 34 ადამიანი ემსხვერპლა. თვითგამოცხადებული სომალილენდის ძალებსა და ოპოზიციურ ძალებს შორის მომხდარი შეტაკების შედეგად მინიმუმ 34 ადამიანი დაიღუპა. აღნიშნული ინფორმაცია საავადმყოფოს ექიმებზე დაყრდნობით გავრცელდა. სომალილენდის თვითაღიარებულ მთავრობას ინფორმაცია ინციდენტის შესახებ არ გაუვრცელებია.[5]

ნიგერია

საპრეზიდენტო არჩევნები ლაგოსის ყოფილმა გუბერნატორმა ბოლა ტინუბუმ მოიგო. ნიგერიის დამოუკიდებელმა ეროვნულმა საარჩევნო კომისიამ „საერთო პროგრესული კონგრესის“ წევრი ბოლა ტინუბუ გამარჯვებულად გამოაცხადა. ტინუბუმ ჯამში 9 მილიონამდე ხმა მიიღო. მისმა უშუალო კონკურენტმა, ატიკუ აბუბაქარმა „სახალხო დემოკრატიული პარტიიდან“, დაახლოებით, 2 მილიონი ხმით ნაკლები მიიღო.[6]

ავღანეთი

თალიბანმა დააკავა პროფესორი, რომელიც ქალთათვის განათლების შეზღუდვას აპროტესტებდა. თალიბანმა დაადასტურა ისმაილ მაშალის დაკავების ფაქტი. ისმაილ მაშალმა ქალებისთვის განათლების უფლების შეზღუდვასთან დაკავშირებით პროტესტის ნიშნად, საკუთარი დიპლომები პირდაპირ ეთერში დახია. ის ამბობდა, რომ აღარ სჭირდებოდა დიპლომები, რადგან ავღანეთში განათლების ადგილი აღარ არის.[7]

ავღანეთს პაკისტანის თავდაცვისა და დაზვერვის უფროსი ეწვია. პაკისტანის მაღალი დონის დელეგაცია ავღანეთში უსაფრთხოების საკითხების განსახილველად ჩავიდა. ვიზიტი მოჰყვა პაკისტანსა და ავღანეთს შორის რამდენიმე სასაზღვრო პუნქტის ჩაკეტვას. მოგვიანებით, სასაზღვრო პუნქტები გაიხსნა და ვაჭრობაც განახლდა. თალიბანის ეკონომიკის მინისტრის განცხადებით, პაკისტანი და ავღანეთი მეზობლები არიან და სავაჭრო და ეკონომიკური კავშირების გაღრმავება ორივე ქვეყნისთის მომგებიანი და სასარგებლოა.[8] [9]

იემენი

გაერო იემენის დასახმარებლად დონორებს 4.3 მილიარდი აშშ დოლარის მობილიზაციისკენ მოუწოდებს. გაეროს მოწოდება დონორთა კონფერენციის წინ გავრცელდა. ქვეყანაში მიმდინარე 8-წლიანი ომის შედეგად, მილიონობით ადამიანი საჭიროებს ჰუმანიტარულ დახმარებას. გაეროს ოფიციალურ განცხადებაში ნათქვამია, რომ სათანადო ჰუმანიტარული დახმარების გარეშე, იემენის მოსახლეობას შიმშილი ემუქრება.[10]

[1] საინფორმაციო საშუალება „როიტერსი“; პანიკა თურქეთსა და სირიაში, განმეორებითი ბიძგების სიმძლავრემ 6.3 მაგნიტუდა შეადგინა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 20 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.reuters.com/world/middle-east/magnitude-63-earthquake-strikes-turkey-syria-border-region-emsc-2023-02-20/ [ნანახია 2023 წლის 21 თებერვალს]

[2] მედია საშუალება „როიტერსი“; ირანის უზენაესმა ლიდერმა ათობით ათასი პატიმარი შეიწყალა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 5 თებერვალს; ხელმისაწვდომაი ბმულზე: https://www.reuters.com/world/middle-east/irans-supreme-leader-pardons-large-number-security-related-prisoners-linked-2023-02-05/?fbclid=IwAR3J7F-ou-Y1HprYS2rEYqWxBOGfScj-kdY9CocKNpVA_as6eEODxR7_YOg [ნანახია 2023 წლის 6 თებერვალს]

[3] მედია საშუალება „ბი-ბი-სის“ რუსულენოვანი სამსახური; რუსულ ქალაქებში უკრაინის მხარდამჭერი აქციები დაიწყო; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 24 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/russian/live/news-64666798?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=63f86c7686b6c015d31e6af4%26%D0%92%20%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85%20%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%85%20%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%8C%20%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%B8%20%D0%B2%20%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%BA%D1%83%20%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%8B%262023-02-24T08%3A05%3A13.789Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn%3Aasset%3A0d57e6b8-a1f7-4ce8-9ebd-0d8d17e02e1f&pinned_post_asset_id=63f86c7686b6c015d31e6af4&pinned_post_type=share&fbclid=IwAR0-ye0MxF2BpHhQ4VJJHiUe4BTa5Y9y1DyERwa9sJwzjN7–XjetPcc64I [ნანახია 2023 წლის 27 თებერვალს]

[4] მედია საშუალება „ბი-ბი-სის“ რუსულენოვანი სამსახური; პეტერბურგში უკრაინის მხარდამჭერ აქციაზე 15 პირი დააკავეს; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 24 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/russian/live/news-64666798?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=63f8c69c86b6c015d31e6ba3%26%D0%92%20%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3%D0%B5%20%D0%B7%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%BB%D0%B8%20%D0%BD%D0%B5%20%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%B5%2015%20%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BA%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%B8%20%D0%B2%20%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%BA%D1%83%20%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%8B%262023-02-24T14%3A20%3A06.502Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn%3Aasset%3Ab6eb6492-4f20-4707-8d2a-b512d8bec9a3&pinned_post_asset_id=63f8c69c86b6c015d31e6ba3&pinned_post_type=share&fbclid=IwAR0FJGZHpKawymNVx5kI3EC8GptmqCe2OyPuo03NPb8Im8aa21LnjqR6Ybo [ნანახია 2023 წლის 27 თებერვალს]

[5] მედია საშუალება „ალ-ჯაზირა“; სომალილენდში მომხდარ შეტაკებას მინიმუმ 34 ადამიანი ემსხვერპლა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 6 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 9 თებერვალს]

[6] მედია საშუალება „ალ-ჯაზირა“; ნიგერიის 2023 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 28 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.aljazeera.com/news/2023/2/28/nigeria-presidential-election-results-2023 [ნანახია 2023 წლის 6 მარტს]

[7] მედია საშუალება „ალ-ჯაზირა“; თალიბანმა დააკავა პროფესორი, რომელიც ქალთათვის განათლების უფლების შეზღუდვას აპროტესტებდა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 3 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.aljazeera.com/news/2023/2/3/taliban-detains-afghan-educator-ismail-mashal-over-ban-on-women-education [ნანახია 2023 წლის 6 თებერვალს]

[8] მედია საშუალება „ალ-ჯაზირა“; პაკისტანის თავდაცვისა და დაზვერვის უფროსი თალიბანს შეხვდა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 22 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.aljazeera.com/news/2023/2/22/pakistan-defence-minister-isi-head-discuss-security-with-taliban [ნანახია 2023 წლის 24 თებერვალს]

[9] მედია საშუალება „ალ-ჯაზირა“; პაკისტანმა და ავღანეთმა ტორკჰამის სასაზრო პუნქტი გახსნეს – ვაჭრობა განახლდა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 25 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.aljazeera.com/news/2023/2/25/pakistan-afghanistan-reopen-torkham-border-trade-resumes [ნანახია 2023 წლის 27 თებერვალს]

[10] მედია საშუალება „ალ-ჯაზირა“; გაერო იემენის დასახმარებლად დონორებს 4.3 მილიარდ აშშ დოლარის მობილიზებისკენ მოუწოდებს; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 27 თებერვალს; ხელმსიაწვდომია ბმულზე: https://www.aljazeera.com/news/2023/2/27/un-appeals-for-4-3-billion-for-war-torn-yemen [ნანახია 2023 წლის 28 თებერვალს]

სომალი

სომალის პროვინცია ჰირაანში მომხდარ აფეთქებას, სულ მცირე, 35 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა. 2023 წლის 4 იანვარს, სომალის პროვინცია ჰირაანში ორი დანაღმული ავტომობილი აფეთქდა. ქალაქ მაჰასის რაიონული კომისრის თქმით, სამიზნეს მისი და ადგილობრივი დეპუტატების სახლები წარმოადგენდა. მეორე აფეთქება კი ქალაქის ბაზართან მოხდა. ინციდენტების შედეგად, სულ მცირე, 35 ადამიანი, მათ შორის, 9-სულიანი ოჯახი დაიღუპა. დაღუპულთა შორის უმეტესობა მშვიდობიანი მოსახლეა. თვითმხილველების თქმით, აფეთქება იმდენად ძლიერი იყო, რომ დიდი მანძილით დაშორებით მყოფი პირებიც დააზიანა.[1]

თურქეთი

თურქეთის საკონსტიტუციო სასამართლომ პროქურთულ „სახალხო დემოკრატიულ პარტიას [HDP]“ ანგარიშები დაუყადაღა. 2023 წლის 5 იანვარს, თურქეთის საკონსტიტუციო სასამართლომ პროქურთული პარტიის ანგარიშები დააყადაღა. „სახალხო დემოკრატიული პარტია“ თურქეთში სიდიდით მესამე ოპოზიციური პარტიაა. პოლიტიკურ პარტიას ბრალს სდებენ იმ დაჯგუფებებთან კავშირში, ვინც თურქეთში ტერაქტები მოაწყო. პარტიის წევრები აღნიშნულ ბრალდებას უარყოფენ და აცხადებენ, რომ მომხდარის მთავარი მიზეზი მათი პარტიის არჩევნებში მონაწილეობის დაბლოკვაა. პარტიას სახელმწიფო ბიუჯეტიდან 29 მილიონი დოლარის ოდენობის გრანტი უნდა მიეღო. პარტიის წევრების განცხადებით, აღნიშნული თანხის გარეშე, ისინი საარჩევნო კამპანიის სრულყოფილად განხორციელებას ვერ შეძლებენ. პარტიის ოფისში გამართულ ბრიფინგზე ოპოზიციურმა პარტიამ ხელისუფლება სასამართლოზე ზეწოლაში დაადანაშაულა. უკანასკნელ არჩევნებში „სახალხო დემოკრატიულმა პარტიამ“ ხმების დაახლოებით 10% მიიღო. 2021 წლის მარტში პარტიას „ქურთისტანის მუშათა პარტიასთან“ კავშირში დასდეს ბრალი და მისი რეგისტრაციის გაუქმება მოითხოვეს. აღნიშნული საქმის განხილვა გრძელდება.[2]

ავღანეთი

ჩინეთმა ავღანეთის მმართველ თალიბანთან ნავთობის მოპოვების თაობაზე კონტრაქტი გააფორმა. 2023 წლის 5 იანვარს, ჩინეთი და თალიბანი ნავთობის მოპოვებაზე შეთანხმდნენ. შეთანხმების თანახმად, ჩინური ნავთობისა და გაზის კომპანია ცენტრალური აზიის ერთერთი უმთავრესი მდინარე ამუ დარიის აუზიდან ნავთობის მოპოვებას დაიწყებს. ავღანეთზე თალიბანის მიერ კონტროლის დამყარების შემდეგ, ეს ქვეყნის პირველი საერთაშორისო კონტრაქტია. კონტრაქტს, სპეციალურ ცერემონიაზე, ხელი მოაწერეს თალიბანის მაღალჩინოსნებმა და ქაბულში ჩინეთის ელჩმა. თალიბანის წარმომადგენლის თქმით, პირველი სამი წელი საცდელი პერიოდი იქნება და ჯამში 540 მილიონ დოლარზე მეტი ინვესტიცია განხორციელდება. კონტრაქტის ხანგრძლივობა 25 წელია. თალიბანის თქმით, ავღანეთი მიიღებს 20%-იან წილს და 15%-იან მოგებას, რაც წლების განმავლობაში 75%-მდე გაიზრდება. აღნიშნული პროექტი, ასევე, 3 ათასამდე სამუშაო ადგილს შექმნის.[3]

თვითმკვლელის აფეთქებას ქაბულში 5 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა. 2023 წლის 11 იანვარს, ავღანეთის დედაქალაქ ქაბულში, საგარეო საქმეთა სამინისტროს შენობასთან, თვითმკვლელმა თავი აიფეთქა. პოლიციის ინფორმაციით, 5 ადამიანი დაიღუპა და 40-ზე მეტი დაშავდა. თალიბანის ინფორმაციის სამინისტროს წარმომადგენლის თქმით, დაღუპულთა რაოდენობამ 20 შეადგინა. მისივე თქმით, თავდამსხმელი საგარეო საქმეთა სამინისტროს შენობაში შეღწევას ცდილობდა, მაგრამ ვერ მოახერხა. გაერომ და სხვადასხვა ქვეყანამ, მათ შორის, პაკისტანმა და გაერთიანებულმა სამეფომ, თავდასხმა დაგმეს. მომხდარზე პასუხისმგებლობა დაჯგუფება „ისლამურმა სახელმწიფომ“ აიღო.[4]

ქაბულში ყოფილი დეპუტატი ქალი მოკლეს. 2023 წლის 16 იანვარს, ქაბულში, ყოფილი დეპუტატი ქალი, 32 წლის მურსალ ნაბიზადა, პირადი დაცვის წევრთან ერთად, საკუთარ სახლში, ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენებით მოკლეს. პოლიციის ინფორმაციით, დაცვის კიდევ ერთი წევრი და ნაბიზადას ძმა თავდასხმის შედეგად დაშავდნენ. ყოფილი კოლეგები ნაბიზადას ავღანეთისთვის თავდაუზოგავ მებრძოლად ახასიათებდნენ. მათი თქმით, ნაბიზადას ქვეყნის დატოვება შესთავაზეს, მას შემდეგ, რაც ავღანეთში ძალაუფლება თალიბანმა ჩაიგდო ხელში; თუმცა, მან წასვლაზე უარი თქვა, ავღანეთში დარჩენა და ხალხისთვის ბრძოლა გადაწყვიტა. ქაბულის პოლიციის განცხადებით, მათ ინტენსიური საგამოძიებო მოქმედებები დაიწყეს.[5]

ძლიერი ყინვების შედეგად, ავღანეთში, 150-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა. დაახლოებით, ორი კვირის განმავლობაში, ავღანეთში, ძლიერ ყინვებს 158 ადამიანი ემსხვერპლა. ავღანეთში ბოლო ათლწლეულების ერთერთი ყველაზე მძიმე ზამთარი დგას. ჰაერის ტემპერატურა მინუს 30 გრადუს ცელსიუსამდე ეცემა. ავღანეთზე თალიბანის მიერ კონტროლის დამყარების შემდეგ, აშშ-მა ქვეყანას სანქციები დაუწესა. ამას დაემატა ისიც, რომ თავად თალიბანი ზღუდავს ჰუმანიტარული ორგანიზაციების საქმიანობას [მათ შორის, ორგანიზაციაში ქალების დასაქმების გამო]; შედეგად, ავღანეთის მოსახლეობის დიდი ნაწილი უკიდურეს სიღარიბეში ცხოვრობს; მათ ხელი არ მიუწვდებათ გათბობაზე, ქვანახშირზე, ღუმელებსა და თბილ ტანსაცმელზე.[6]

ირანის ისლამური რესპუბლიკა

ირანის ხელისუფლებამ ორი ახალგაზრდა მამაკაცი სიკვდილით დასაჯა. მოჰამად ქარამსა და მოჰამად ჰოსეინს ბრალად ედებოდათ, მაჰსა ამინის გარდაცვალების შემდეგ დაწყებული მასობრივი საპროტესტო აქციების დროს, ბასიჯების მოხალისეთა ჯგუფის წევრების მკვლელობა. გაეროს ადამიანის უფლებათა ოფისმა განაჩენის აღსრულება დაგმო და განაცხადა, რომ არასამართლიანი სასამართლო პროცესი იძულებით აღიარებით ჩვენებებს ეყრდნობოდა. ქარიმისა და ჰოსეინის სიკვდილით დასჯით, ოთხამდე გაიზარდა მაჰსა ამინის გარდაცვალების შემდეგ დაწყებული მასობრივი საპროტესტო აქციებთან კავშირში მყოფი სიკვდილმისჯილების რიცხვი. საერთო ჯამში, აქციების შედეგად 500-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა, 20 ათასამდე კი დააკავეს.[7]

ირანის თავდაცვის მინისტრის ყოფილი მოადგილე სიკვდილით დასაჯეს. ინფორმაცია მედიაში 2023 წლის 14 იანვარს გავრცელდა. ირანული მედიის ინფორმაციით, განაჩენის აღსრულების ზუსტი თარიღი უცნობია. ალი რეზა აკბარი ჩამოახრჩვეს. ყოფილი მაღალჩინოსანი ირანისა და გაერთიანებული სამეფოს ორმაგი მოქალაქე იყო. ის 2019 წელს დააკავეს და გაასამართლეს გაერთიანებული სამეფოს სასარგებლოდ ჯაშუშობისთვის. აკბარი ბრალდებებს უარყოფდა და აცხადებდა, რომ დაკითხვის დროს აწამებდნენ. გაერთიანებულმა სამეფომ აკბარის სიკვდილით დასჯას „ბარბაროსული რეჟიმის პოლიტიკურად მოტივირებული ქმედება“ უწოდა.[8]

ევროპარლამენტმა ირანის გუშაგთა კორპუსის ტერორისტული ორგანიზაციების სიაში შეყვანას მხარი დაუჭირა. რეზოლუციას მხარი დაუჭირა 598-მა დეპუტატმა, 9 კი წინააღმდეგ წავიდა. კენჭისყრამდე, ევროპარლამენტის წევრებმა შეშფოთება გამოთქვეს საპროტესტო აქციების დროს დაკავებულთა სიკვდილით დასჯის ფაქტებთან დაკავშირებით. იმ შემთხვევაში თუ ევროკავშირი გუშაგთა კორპუსს ტერორისტულ ორგანიზაციად აღიარებს, ჯგუფისადმი კუთვნილება, მის შეხვედრებზე დასწრება და ჯგუფის ლოგოს თუ ემბლემის საჯაროდ ტარება სისხლის სამართლის დანაშაული იქნება.[9]

თეირანში აზერბაიჯანის საელჩოზე თავდასხმა განხორციელდა. 2023 წლის 27 იანვარს, თეირანში, აზერბაიჯანის სელჩოს შენობაში 50 წლამდე ასაკის მამაკაცი შეიჭრა და საელჩოს თანამშრომლებს ავტომატური ცეცხლსასროლი იარაღიდან ცეცხლი გაუხსნა. შემთხვევის შედეგად დაიღუპა დაცვის სამსახურის უფროსი და დაშავდა დაცვის ორი წევრი. თავდამსხმელი ერთერთმა მათგანმა გააუვნებელყო. აზერბაიჯანმა მომხდარს ტერორისტული აქტი უწოდა და თეირანს მომხდარის სწრაფი გამოძიებისკენ მოუწოდა. ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრის თქმით, თავდამსხმა არ იყო წინასწარ განზრახული ტერორისტული იერიში და თავდამსხმელი „პირადი მოტივებით მოქმედებდა“. ირანის პრეზიდენტმა მომხდარის სრულყოფილი გამოძიების ჩატარების განკარგულება გასცა.[10]

რუსეთის ფედერაცია

აშშ-მა რუსული კერძო სამხედრო კომპანია „ვაგნერი“ ტრანსნაციონალურ კრიმინალურ ორგანიზაციად აღიარა. ოფიციალური ვაშინგტონი, ასევე, გეგმავს, დამატებითი სანქციები დაუწესოს „ვაგნერს“, მის ხელმძღვანელ ევგენი პრიგოჟინს და მებრძოლებს. სანქციებს დაუწესებენ მათაც, ვინც „ვაგნერთან“ თანამშრომლობს ან ეხმარება. პენტაგონის განცხადებით, „ვაგნერის“ წევრები როგორც უკრაინაში, ისე მსოფლიოს სხვა ქვეყნებში არღვევენ ადამიანის უფლებებს. აშშ მიიჩნევს, რომ ამჟამად, უკრაინაში „ვაგნერის“ 50 ათასი მებრძოლი იმყოფება; მათგან 40 ათასი მსჯავრდებულია. თეთრი სახლის განცხადებით, მათ გაეროს მიაწოდეს შესაბამისი მტკიცებულებები, რომლითაც დასტურდება, რომ „ვაგნერი“ შეიარაღებას, მათ შორის რაკეტებს, ჩრდილოეთ კორეისგან ყიდულობს.[11]

პაკისტანი

ფეშავარის მეჩეთში თვითმკვლელის აფეთქებას 100 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა. 2023 წლის 30 იანვარს, ქალაქ ფეშავარში მომხდარი თავდასხმის შედეგად, რომელიც უკანასკნელი წლების განმავლობაში, პკასიტანში მომხდარი ყველაზე მასშტაბური ძალადობის შემთვევაა, ასევე, 200-მდე ადამიანი დაშავდა. პაკისტანის სპეცსამსახურების ინფორმაციით, თვითმკვლელმა თავი ლოცვის დროს აიფეთქა. რაიონში, სადაც მეჩეთი მდებარეობს, პოლიციის ოფისი, დაზვერვისა და კონტრტერორისტული სამსახურებია განთავსებული. მეჩეთში, აფეთქების დროს, 300-ზე მეტი სამართალდაცმველი იმყოფებოდა. მეჩეთი გამკაცრებული უსაფრთხოების ზონაში მდებარეობს და გამოძიება ცდილობს, დაადგინოს, როგორ შეაღწია თავდამსხმელმა ტერიტორიაზე ასაფეთქებელი მოწყობილობით. პაკისტანის პრემიერის თქმით, ტერორისტებს სურთ, შიში დათესონ მათში, ვინც პაკისტანის დაცვითაა დაკავებული. „თალიბანმა“ მომხდართან ყველანაირი კავშირი უარყო.[12]

[1] მედია საშუალება BBC; დანაღმული ავტომობილების აფეთქება სომალიში: ჰირანში მომხდარ თავდასხმას 9-სულიანი ოჯახი ემსხვერპლა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 4 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-africa-64167474?fbclid=IwAR1JAXvmsfBTsnTwujZC4yXPFBMl1hJv_kAKXIDd7Zz53biCo988qyvsJ-A [ნანახია 2023 წლის 9 იანვარს]

[2] მედია საშუალება BBC; თურქეთმა პროქურთული პარტიის ანგარიშები დააყადაღა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 5 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-europe-64179858?fbclid=IwAR0c_ejR_L6ZKQ-sBmWeQMTxeECn5AL6-ATgRHmYC8ovEF3NIRf2PrTJFx0 [ნანახია 2023 წლის 9 იანვარს]

[3] მედია საშუალება TOLO News; კონტრაქტი ნავთობის მოპოვებაზე; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 5 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://tolonews.com/index.php/business-181482?fbclid=IwAR1EWK4iqCTaYcQU0yPmhacS4uhzR9-96aCjsyPz3SiTRbMgwbJvavKaNes [ნანახია 2023 წლის 9 იანვარს]

[4] მედია საშუალება „Reuters“; ავღანეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროსთან თვითმკვლელის აფეთქებას 5 ადამიანი ემსხვერპლა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 12 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.reuters.com/world/asia-pacific/explosion-near-taliban-run-afghan-foreign-ministry-kabul-reports-2023-01-11/?fbclid=IwAR1cBbDDbjt6_AqRaE376mC_m7wlpYCCBcbD1wsOx-wvcI8feZROcIhz-KA [ნანახია 2023 წლის 16 იანვარს]

[5] მედია საშუალება BBC; მურსალ ნაბიზადა: შეიარაღებულმა პირმა ავღანეთის პარლამენტის ყოფილი დეპუტატი საკუთარ სახლში მოკლა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 16 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-asia-64285789?fbclid=IwAR2RI6EGy5W6zaEoW-m4lRT8LOl7JIHcTLUuMlRGsithv9jRsEAi6bVEIns [ნანახია 2023 წლის 18 იანვარს]

[6] მედია საშუალება CNN; ძლიერი ყინვების შედეგად, ავღანეთში 150-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 24 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://edition.cnn.com/2023/01/24/asia/afghanistan-freezing-temperature-deaths-taliban-intl-hnk/index.html [ნანახია 2023 წლის 30 იანვარს]

[7] მედია საშუალება „France 24“; ირანმა პროტესტებთან დაკავშირებით დაკავებული კიდევ ორი მამაკაცი დასაჯა სიკვდილით; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 7 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.france24.com/en/asia-pacific/20230107-iran-executes-2-more-men-detained-amid-nationwide-demonstrations?fbclid=IwAR1vakoTGhdSlzz7ZhzZkf6l-uMZru28Z2ucDwPFIgHSYIw0aqzo0M9yJag [ნანახია 2023 წლის 9 იანვარს]

[8] მედია საშუალება „Deutsche Welle“; ირანში ჯაშუშობის ბრალდებით სიკვდილით დასაჯეს ირანისა და გაერთიანებული სამეფოს ორმაგი მოქალაქე; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 14 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.dw.com/en/iran-executes-british-iranian-national-on-spying-charges/a-64393016?fbclid=IwAR0RF1RboJnt1qZecIOlsx5GGkQpVI_7jAQ5hz7ynPeC2sHFvtW-YgpXyus [ნანახია 2023 წლის 16 იანვარს]

[9] მედია საშუალება „i24 News“; ისრაელის საგარეო საქმეთა მინისტრი მიესალმება ევროპარლამენტის გადაწყვეტილებას, რევოლუციის გუშაგთა კორპუსის ტერორისტულ ორგანიზაციათა სიაში შეყვანის თაობაზე; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 18 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.i24news.tv/en/news/international/europe/1674052465-eu-parliament-calls-on-member-states-to-place-irgc-on-terror-list?fbclid=IwAR3Pq-kTJURt3B-RV2vLJoQIw7BzXiXi2AdmxFhSeeZ2hhJcUffDxNOcbM4 [ნანახია 2023 წლის 23 იანვარს]

[10] მედია საშუალება „Reuters“; აზერბაიჯანი მკაცრად გმობს ირანში საელჩზე მომხდარ თავდასხმას; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 28 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.reuters.com/world/asia-pacific/guard-killed-shooting-azerbaijans-embassy-iran-2023-01-27/?fbclid=IwAR1EYSXsED6uVprcv4u0X4oyJIVjfd1uhEAJjQAgygM0OZdbryjLmuJO8g4 [ნანახია 2023 წლის 30 იანვარს]

[11] მედია საშუალება BBC; აშშ „ვაგნერს“ ტრანსნაციონალურ კრიმინალურ ორგანიზაციად გამოაცხადებს; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 20 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-us-canada-64353688?fbclid=IwAR3aagwjGKW52vFWsc8gnsJefN2aQMefmVP7IuCA5TGFMicVqE4OuUWYqNw [ნანახია 2023 წლის 23 იანვარს]

[12] მედია საშუალება BBC; აფეთქება პაკისტანის მეჩეთში; დაღუპულია 100 ადამიანი; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 31 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-asia-64462321?fbclid=IwAR2I6AY3h7G2-pSl_lKIzBbGVKbRmugRawEQdpMA5-dn-9RC0WN1stCbT8w [ნანახია 2023 წლის 31 იანვარს]

ავღანეთში არსებული ვითარება – 4 მაისს, ჰელმანდის პროვინციაში „თალიბანმა“ სამხედროებზე თავდასხმა განახორციელა. ავღანეთის ჯარის საკონტროლო-გამშვებ პუნქტთან დანაღმული ავტომობილი აფეთქდა – დაიღუპა 5 სამხედრო მოსამსახურე.[1]

9 მაისს, ღურის პროვინციაში 300-მდე აქტივისტმა საკვების განაწილება გააპროტესტა. დემონსტრანტების თქმით, კორონა ვირუსის პანდემიის გამო საკვებით ხელისუფლება პოლიტიკურად მისაღებ მოქალაქეებს ეხმარება. აქციის მონაწილეებმა თვითმმართველობის შენობას ქვები დაუშინეს. აქციის მონაწილეებს პოლიციამ ცეცხლი გაუხსნა, რის შედეგადაც 6 ადამიანი დაიღუპა და 14 დაშავდა.[2]

13 მაისს, ქაბულის ერთერთ საავადმყოფოში ტერაქტის შედეგად 13 ადამიანი, მათ შორის 2 ახალშობილი დაიღუპა. შეიარაღებული კაცი შენობაში შეიჭრა და ცეცხლი გახსნა, შემდეგ კი თავი აიფეთქა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია. ინცინდენტის შემდეგ ავღანეთის ხელისუფლებამ თალიბანის წინააღმდეგ ოპერაციების განახლება გადაწყვიტა.[3]

ნანგარჰარის პროვინციაში, კუზ კუნარის დასახლებაში ტერაქტს 24 ადამიანი ემსხვერპლა. აფეთქება პროვინციის ერთერთი რაიონის პოლიციის განყოფილების უფროსის დაკრძალვისას მოხდა. დაშავდა 50 ადამიანზე მეტი. თალიბანმა მომხდართან კავშირი უარყო.[4]

18 მაისს, ღაზნის რაიონში, უსაფრთხოების სამსახურის შენობასთან მომხდარ აფეთქებას 7 ადამიანი ემსხვერპლა, 40 კი დაშავდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არცერთ დაჯგუფებას არ აუღია.[5]

26 მაისს, სამშვიდობო შეთანხმების ფარგლებში, ავღანეთის პრეზიდენტმა აშრაფ ღანმა „თალიბანის“ 900 მებრძოლის გათავისუფლების განკარგულებას მოაწერა ხელი. გათავისუფლებული პატიმრების რაოდენობა შესაძლოა შეიცვალოს. 25 მაისს ხელისუფლებამ თალიბანის 100 მებრძოლი გაათავისუფლა.[6]

28 მაისს, ავღანეთის უსაფრთხოების ძალებსა და თალიბანს შორის შეტაკებებს სამთავრობო ჯარის 7 თანამშრომელი ემსხვერპლა, 3 კი დაიჭრა. შეტაკება ქაბულის ჩრდილოეთით მოხდა.[7]

30 მაისს, ქაბულში, ტელეარხის „Khurshid“ მიკროავტობუსში ასაფეთქებელი მოწყობილობა ამოქმედდა. დაიღუპა ტელეკომპანიის ორი თანამშრომელი, ექვსი კი დაშავდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია.[8]

ერაყში არსებული ვითარება – 2 მაისს, ისლამური სახელმწიფოს თავდასხმას სახალხო მობილიზაციის ძალების 10 წევრი ემსხვერპლა. ინციდენტები სალაჰადინის პროვინციის ქალაქებში – მაკეეშფასა და ბალადში მოხდა.[9]

6 მაისს, ბაღდადის საერთაშორისო აეროპორტთან „კატიუშას“ ტიპის 3 რაკეტა ჩამოვარდა. ინციდენტის შედეგად არავინ დაშავებულა.[10]

ერაყის პრემიერი მუჰამედ ალ-კაზიმი გახდა, რომელიც ყოფილი ჟურნალისტია. ის აქამდე დაზვერვის სამსახურის ხელმძღვანელის თანამდებობას იკავებდა. ერაყის პარლამენტი 5 თვის განმავლობაში ვერ თანხმდებოდა პრემიერის კანდიდატურაზე. მიმდინარე წელს ალ-კაზიმი მესამე წარდგენილი კანდიდატი იყო.[11]

იემენის კრიზისი – 2 მაისს, იემენის ხელისუფლებასა და სეპარატისტებს შორის შეთანხმება შედგა. რეგიონში სამთავრობო ძალების მოქმედებებს საუდის არაბეთი უჭერდა მხარს, სეპარატისტთა ქმედებების მხარდამჭერი კი არაბთა გაერთიანებული საამიროებია. დეესკალაციის შესახებ შეთანხმება კუნძულ სოკოტრაზე შეტაკებების დასრულებას ითვალისწინებს. 26 აპრილს იემენელმა სეპარატისტებმა ქვეყნის სამხრეთ ნაწილში, მათ მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე თვითმმართველობა გამოაცხადეს. ამავე რეჟიმის დაწესებას „სამხრეთის გარდამავალი საბჭო“ იემენის ყველა სამხრეთ პროვინციაში, მათ შორის საპორტო ქალაქ ადენში გეგმავენ. იემენის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, მუჰამედ ალ-ჰადრამიმ „სამხრეთის გარდამავალი საბჭოს“ ქმედებებს შეიარაღებული აჯანყება უწოდა. იემენში კონფლიქტი 2014 წელს დაიწყო. ქვეყნის მთავრობას ირანის მიერ მხარდაჭერილი ამბოხებული ჰუსიტები დაუპირისპირდნენ. კონფლიქტში მალევე საუდის არაბეთის ხელმძღვანელობით მოქმედი კოალიცია ჩაერთო, რომელიც იემენის ხელისუფლებას ავია იერიშებით ეხმარება.[12]

პაკისტანში ინტერნეტში გავრცელებული ვიდეოს გამო ნათესავებმა 2 მოზარდი გოგო მოკლეს – შემთხვევა 17 მაისს ქვეყნის ჩრდილოეთ-დასავლეთით მოხდა, ამის მიზეზი კი ინტერნეტში გავრცელებული ვიდეო გახდა, რომელზეც 3 არასრულწლოვანი გოგო ტყეში კაცთან ერთად არის აღბეჭდილი. ვიდეო თითქმის 1 წლის წინ არის გადაღებული, თუმცა სოციალურ ქსელებში რამდენიმე კვირის წინ გავრცელდა. ამის შემდეგ ნათესავებმა რგოლში ნაჩვენები 16 და 18 წლის გოგოები ცეცხლსასროლი იარაღით მოკლეს. გოგოების და ქალების წინააღმდეგ ძალადობა პაკისტანში სერიოზულ პრობლემად რჩება. აქტივისტების მონაცემებით, ყოველწლიურად ქვეყანაში ე.წ. ღირსების მკვლელობებს ათასამდე ქალი ეწირება.[13]

ირანელი ექსტრემალი შენობის სახურავზე გადაღებული ფოტოს გამო დააპატიმრეს – 23 მაისს პოპულარული ირანელი პარკურის ოსტატების – ალირეზა ჯაპალაღისა და მისი მეგობარი გოგოს ფოტოს თეირანის კიბერპოლიციაში „ვულგარული აქტი“ უწოდეს. მათი განცხადებით, წყვილის „უკანონო ქცევა შარიათის კანონებს ეწინააღმდეგება“. აღსანიშნავია, რომ ჯაპალაღის მეგობარი გოგო, რომლის ვინაობაც ჯერჯერობით უცნობია, ამ დრომდე არაა დაკავებული.[14]

ირანში ე.წ. ღირსების მკვლელობას 14 წლის გოგო, რომინა აშრაფი ემსხვერპლა – 27 მაისს, მკვლელობის ბრალდებით, პოლიციამ მოზარდის მამა დააკავა. სამართალდამცველები ვარაუდობენ, რომ მან შვილი 35 წლის შეყვარებულთან ერთად გაქცევის გამო მოკლა, რადგან მათ ქორწინებას ეწინააღმდეგებოდა. გაქცეული წყვილი პოლიციამ დააკავა და მოზარდი სახლში დააბრუნეს. არსებული ინფორმაციით, მამა შვილის საძინებელში შევიდა და თავი ნამგლით მოჰკვეთა. მომხდარმა ქვეყანაში დიდი გამოხმაურება გამოიწვია. საზოგადოება „ღირსების მკვლელობის“ პრაქტიკის მოსპობას ითხოვს.[15]

სუდანში ქალთა წინადაცვეთა დასჯადი გახდა – სუდანში სისხლის სამართლის საქმე აღიძვრება იმ ქალებზე, ვინც წინადაცვეთას ჩაიტარებს. დანაშაული სამი წლით თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს. უფლებათა დამცველი ორგანიზაციები ამ გადაწყვეტილებას მიესალმებიან. სუდანის საზოგადოება მიიჩნევს, რომ ქალს წინადაცვეთა, მხოლოდ გათხოვების მიზნით სჭირდება. მსოფლიოში წინადაცვეთას 200 მილიონი გოგო და ქალი დაექვემდებარა. ეს პროცედურა აფრიკის 30 ქვეყანაში, ახლო აღმოსავლეთის და აზიის ქვეყნებში და ასევე, რუსეთის სამხრეთ რეგიონებშია გავრცელებული. სუდანში წინადაცვეთა 15-დან 49 წლამდე ქალების 87%-ს ჩაუტარდა.[16]

[1] Tolo News; Car bomb attack in Helmand leaves five dead: official; 4 May, 2020; available at: https://tolonews.com/afghanistan/car-bomb-attack-helmand-leaves-five-dead-official

[2] Reuters; At least six killed in protests over food distribution in Afghanistan; 9 May, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-afghanistan-food/seven-killed-in-protests-over-food-distribution-in-afghanistan-local-mp-says-idUSKBN22L0I4?il=0

[3] Washington Post; Brutal attack on mothers and newborns prompts Afghanistan to resume offensive operations against Taliban; 13 May, 2020; available at: https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/gunmen-storm-kabul-maternity-ward-killing-13-including-2-newborns/2020/05/12/416a9174-9428-11ea-87a3-22d324235636_story.html

[4] Al Jazeera; Afghanistan: deadly suicide attack targets funeral in Nangarhar; 13 May, 2020; available at: https://www.aljazeera.com/news/2020/05/afghanistan-deadly-suicide-attack-targets-funeral-nangarhar-200512081739828.html

[5] Tolo News; Suicide bomber in vehicle targets NDS special unit in Ghazni; 18 May, 2020; available at: https://tolonews.com/afghanistan/suicide-bomber-vehicle-targets-nds-special-unit-ghazni?fbclid=IwAR0GwSKTxuDcrJSW1ntX8s0hcQjBjMBAsYsofeI0t2IRFfCvPKaKzWsZjg4

[6] იმედის ახალი ამბები; ავღანეთის პრეზიდენტმა თალიბანის 900 მებრძოლის გათავისუფლების განკარგულებას ხელი მოაწერა; 26 მაისი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/144590/avganetis-prezidentma-talibanis-900-mebrdzolis-gatavisuplebis-gankargulebas-kheli-moatsera

[7] Daily Sabah; 7 Afghan security personnel killed in 1^st attack since cease-fire ended; 28 May, 2020; available at: https://www.dailysabah.com/world/asia-pacific/7-afghan-security-personnel-killed-in-1st-attack-since-cease-fire-ended

[8] Tolo News; Journalist, studio technician killed in Kabul blast, 6 wounded; 30 May, 2020; available at: https://tolonews.com/afghanistan/journalist-driver-killed-kabul-ied-blast-6-wounded?fbclid=IwAR1y1Xp3oyQo66rUWer-UmLloQ27pAaxLFWGZSg3d_GQsjWSkk-O1HKfZ3E

[9] Al Jazeera; ISIL attack kills Hashd al-Shaabi forces in Iraq; 2 May, 2020; available at: https://www.aljazeera.com/news/2020/05/isil-attack-kills-hashd-al-shaabi-forces-iraq-reports-200502021705978.html

[10] Reuters; Rockets hit near Baghdad airport, launcher with timer found; 6 May, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-iraq-security/three-rockets-land-near-baghdad-airport-no-casualties-statement-idUSKBN22I0QN

[11] The Hindu; Former Iraqi intelligence chief approved as new premier; 7 May, 2020; available at: https://www.thehindu.com/news/international/former-iraqi-intelligence-chief-approved-as-new-premier/article31523069.ece

[12] Al Jazeera; Yemeni government, southern separatists, sign Socotra truce; 2 May, 2020; available at: https://www.aljazeera.com/news/2020/05/yemeni-government-southern-separatists-sign-socotra-truce-200502103232655.html

[13] BBC; Pakistan girls murdered over phone video footage; 17 May, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-52696032

[14] BBC; Iranian Parkour athlete arrested over a rooftop kiss; 23 May, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/av/world-middle-east-52777891/iranian-parkour-athlete-arrested-over-a-rooftop-kiss

[15] BBC; Romina Ashrafi: outrage in Iran after girl murdered for eloping; 27 May, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-52811631

[16] Reuters; Sudan makes FGM a crime in new era for women’s rights; 30 April, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-sudan-women-fgm-trfn/sudan-makes-female-genital-cutting-a-crime-in-new-era-for-womens-rights-idUSKBN22C2YV

ავღანეთში არსებული ვითარება – ავღანეთის სამხრეთით, ჰელმანდის პროვინციაში გზატკეცილზე მომხდარ აფეთქებას 7 ადამიანი, მათ შორის 6 ბავშვი ემსხვერპლა, 2 კი დაშავდა. დაღუპულები ერთი ოჯახის წევრები იყვნენ. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არცერთ დაჯგუფებას არ აუღია, თუმცა რეგიონში აქტიურია როგორც „თალიბანი“ ასევე „ისლამური სახელმწიფო“.[1]

ავღანეთის მთავრობამ მოძრაობა „თალიბანთან“ პატიმრების გაცვლის შესახებ პირველი პირდაპირი მოლაპარაკებები დაიწყო. ქაბულში მხარეებს შორის მოსამზადებელი შეხვედრა გაიმართა, თავად მოლაპარაკებები კი იმით დაიწყო, რომ ხელისუფლებამ „თალიბანი“ 1-ელ აპრილს, ჰელმანდის პროვინციაში მომხდარ აფეთქებაში დაადანაშაულა. მოლაპარაკებების პირველ დღეს პროგრესს მხოლოდ ტექნიკურ საკითხებზე მიაღწიეს. აშშ-სა და „თალიბანს“ შორის გაფორმებული შეთანხმების თანახმად, ავღანეთის მთავრობამ 5 000 მებრძოლი უნდა გაათავისუფლოს, „თალიბანმა“ კი 1000. მხარეებმა შეთანხმებას ხელი 29 თებერვალს მოაწერეს.[2]

რამდენიმე დღეში „თალიბანმა“ ავღანეთის მთავრობასთან პატიმრების გათავისუფლების შესახებ მოლაპარაკებების გაგრძელებაზე უარი განაცხადა. დაჯგუფებამ პროცესს „უნაყოფო“ უწოდა. „სამწუხაროდ, პატიმრების გათავისუფლება სხვადასხვა მიზეზით ჭიანურდება. შესაბამისად, ჩვენი ტექნიკური ჯგუფი ხვალიდან ამ უნაყოფო შეხვედრებში მონაწილეობას აღარ მიიღებს“, – დაწერა „თალიბანის“ პრეს-სპიკერმა სუჰაილ შაჰინმა Twitter-ზე. ქაბულში „თალიბანს“ სთხოვენ მოლაპარაკებების პროცესი არ ჩაშალოს.[3]

9 აპრილს, ბაგრამის სამხედრო ბაზის აეროდრომზე 5 რაკეტა ჩამოვარდა. ინციდენტს მსხვერპლი არ მოჰყოლია, მომხდარზე პასუხისმგებლობა არცერთ დაჯგუფებას არ აუღია.[4]

29 აპრილს, ქაბულის გარეუბანში სამხედრო ბაზასთან აფეთქებას მსხვერპლი მოჰყვა. აფეთქება მაშინ მოხდა, როცა ბაზაზე მომუშავე მოქალაქეები დაწესებულებაში შესასვლელად კონტროლს გადიოდნენ. ასაფეთქებელი მოწყობილობა თვითმკვლელმა ტერორისტმა აამოქმედა, რის შედეგადაც 3 მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა და 15 დაშავდა. მთავრობა მომხდარში დაჯგუფება „თალიბანს“ ადანაშაულებს.[5]

სირიის კრიზისი – 2020 წლის მარტის განმავლობაში სირიაში 103 ადამიანი დაიღუპა. 2011 წელს სამოქალაქო ომის დაწყებიდან ეს ყველაზე დაბალი თვიური მაჩვენებელია. 51 ადამიანი სირიის მთავრობის მიერ განხორციელებული ავია დარტყმების შედეგად გარდაიცვალა, დანარჩენები კი ნაღმების აფეთქებამ, წამებამ და მკვლელობებმა იმსხვერპლა. ერთი ადამიანი ჯიჰადისტებმა სიკვდილით დასაჯეს. დაღუპულთა შორის 9 არასრულწლოვანი და 16 ქალია. ყველაზე მაღალი თვიური მაჩვენებელი მშვიდობიანი მოსახლეობის სიკვდილიანობის თვალსაზრისით ქვეყანაში 2016 წლის ივლისში დაფიქსირდა. მაშინ ალეპოს პროვინციაში საბრძოლო მოქმედებებს 1 590 ადამიანი ემსხვერპლა.[6]

გერმანიის სასამართლო, კაცობრიობის წინაშე დანაშაულის ბრალდებით, სირიის საიდუმლო პოლიციის ორ წარმომადგენელს ასამართლებს. ეს პირველი შემთხვევაა, როცა სირიის პრეზიდენტის, ბაშარ ალ-ასადის რეჟიმის წარმომადგენლებს ქვეყნის ფარგლებს გარეთ უყენებენ ბრალს. საქმე ეხება სირიის სამოქალაქო ომის დროს, დამასკოს მახლობლად მდებარე ალ-ხათიბის ციხეში ადამიანთა წამების შემთხვევებს. 57 წლის ანვარ რ. და 43 წლის ეიად ა. 2019 წელს გერმანიაში დააკავეს. ეჭვმიტანილების წინააღმდეგ ჩვენებას რამდენიმე სირიელი ლტოლვილი მისცემს. მათი განცხადებით, ისინი სირიის ციხეში აწამეს. ასადის რეჟიმი ადამიანთა წამების გამო საერთაშორისო საზოგადოების კრიტიკის საგანი არაერთხელ გამხდარა. 2017 წელს სირიის ციხეში ათასობით ადამიანი სიკვდილით დასაჯეს. მაშინ თეთრის სახლის ადმინისტრაციამ მომხდარი სირიელი ხალხის მიმართ ძალადობად შეაფასა და ქვეყნის მთავრობას იქამდე არსებული სანქციებიც გაუგრძელა.[7]

სირიის სახელმწიფო საინფორმაციო სააგენტოს ცნობით, 27 აპრილის ღამეს ქვეყნის დედაქალაქ დამასკოზე სარაკეტო იერიში განხორციელდა. სააგენტოს ინფორმაციით, იერიში სირიულმა საჰაერო თავდაცვის საშუალებებმა მოიგერიეს. მათივე მტკიცებით, სარაკეტო დარტყმა დამასკოზე ლიბანის საჰაერო სივრციდან ისრაელის თავდაცვის არმიამ განახორციელა. შესაძლო მსხვერპლისა ან ნგრევის შესახებ ინფორმაცია არ გავრცელებულა.[8]

სირიის ქალაქ აფრინში მომხდარი აფეთქების შედეგად 40 ადამიანი დაიღუპა. ინფორმაცია თურქეთის თავდაცვის სამინისტროს მიერ გავრცელდა. „აფრინში „ქურთისტანის მუშათა პარტიისა“ და „სახალხო დაცვის შენაერთის“ მიერ ორგანიზებული ტერაქტის შედეგად 40 ადამიანი დაიღუპა, ხოლო 30 კი დაშავდა“, – ნათქვამია თურქეთის თავდაცვის სამინისტროს განცხადებაში. უწყებაში აღნიშნავენ, რომ ადგილი ჰქონდა საწვავის ავზის აფეთქებას.[9]

იემენის კრიზისი – იემენელმა სეპარატისტებმა ქვეყნის სამხრეთ ნაწილში, მათ მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე თვითმმართველობა გამოაცხადეს. იგივე რეჟიმის დაწესებას „სამხრეთის გარდამავალი საბჭო“ იემენის ყველა სამხრეთ პროვინციაში, მათ შორის საპორტო ქალაქ ადენში გეგმავს. იემენის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, მუჰამედ ალ-ჰადრამიმ „სამხრეთის გარდამავალი საბჭოს“ ქმედებებს შეიარაღებული აჯანყება უწოდა და განაცხადა, რომ დაჯგუფების ხელმძღვანელობა პასუხს აგებს ამ ქმედებებზე. იემენში კონფლიქტი 2014 წელს დაიწყო. ქვეყნის მთავრობას ირანის მიერ მხარდაჭერილი ამბოხებული ჰუტები დაუპირისპირდნენ. კონფლიქტში მალევე საუდის არაბეთის ხელმძღვანელობით მოქმედი კოალიცია ჩაერთო, რომელიც იემენის ხელისუფლებას ავია იერიშებით ეხმარება.[10]

საუდის არაბეთში გაროზგვა და არასრულწლოვანთა სიკვდილით დასჯა აიკრძალა – გაროზგვა ჯარიმით ან თავისუფლების აღკვეთით შეიცვლება. შესაბამისი გადაწყვეტილება ქვეყნის უზენაესმა სასამართლომ მიიღო. გადაწყვეტილება გაროზგვის აკრძალვის შესახებ მიღებულია ადამიანის უფლებათა სფეროში დაწყებული რეფორმის ფარგლებში, რომელსაც მემკვიდრე პრინცი მუჰამედ ბინ სალმანი ატარებს. ასევე, საუდის არაბეთში სიკვდილით აღარ დასჯიან მათ, ვინც დანაშაული მაშინ ჩაიდინეს, როცა არასრულწლოვნები იყვნენ. მეფე სალმანმა შესაბამის ბრძანებას ხელი უკვე მოაწერა. საუდის არაბეთი გაეროს ბავშვთა უფლებების კონვენციის ერთერთი ხელმომწერია. დოკუმენტის მიხედვით, დასჯის უმკაცრესი ფორმის გამოყენება არასრულწლოვნის მიმართ დაუშვებელია.[11] [12]

ერაყში სარაკეტო იერიში განხორციელდა – იერიში ქალაქ ბასრაში ამერიკული ნავთობკომპანიის ობიექტებზე მოხდა. საწარმოების მიმართულებით 3 რაკეტა გაუშვეს. ინციდენტს მსხვერპლი არ მოჰყოლია.[13]

ეგვიპტეში 7 ტერორისტი გაანადგურეს – ოპერაცია ქვეყნის დედაქალაქ კაიროში ჩატარდა. ტერორისტები აღდგომის დღესასწაულზე ტერაქტებს გეგმავდნენ. ეგვიპტის შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, სპეცოპერაციის დროს ეროვნული უშიშროების სამსახურის ვიცე-პოლკოვნიკი მოკლეს, ხოლო კიდევ ერთი ოფიცერი დაშავდა.[14]

[1] Deutsche Welle; Afghanistan: Deadly bombing mars Taliban prisoner-swap talks; 1^st April, 2020; available at: https://www.dw.com/en/afghanistan-deadly-bombing-mars-taliban-prisoner-swap-talks/a-52980089

[2] BBC; Afghanistan and Taliban begin direct talk with aim of prisoner swap; 1^st April, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-52123951

[3] Deutsche Welle; Afghanistan: Taliban breaks off fruitless prisoner exchange talks; 7 April, 2020; available at: https://www.dw.com/en/afghanistan-taliban-breaks-off-fruitless-prisoner-exchange-talks/a-53044480

[4] Reuters; Rockets hit US air base in Afghanistan; no casualties; 9 April, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-usa-afghanistan-attack/rockets-hit-u-s-air-base-in-afghanistan-no-casualties-idUSKCN21R0TL

[5] იმედის ახალი ამბები; ქაბულში აფეთქებას მსხვერპლი მოჰყვა; 29 აპრილი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/139605/qabulshi-apetqebas-mskhverpli-mohkva

[6] Deutsche Welle; Syria: Record drop in monthly death toll; 1^st April, 2020; available at: https://www.dw.com/en/syria-record-drop-in-monthly-death-toll/a-52983563

[7] CP24; Two ex-Syrian secret police officers go on trial for torture in Germany; 23 April, 2020; available at: https://www.cp24.com/world/two-ex-syrian-secret-police-officers-go-on-trial-for-torture-in-germany-1.4908228

[8] SANA; Air defenses repel Israeli missile aggression over Damascus, down most of missiles; 27 April, 2020; available at: https://sana.sy/en/?p=190583

[9] Reuters; Bomb blast kills 40 people in Syrian town of Afrin, Turkey says; 28 April, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-syria-security-turkey-blast-afrin/bomb-blast-kills-40-people-in-syrias-afrin-turkey-idUSKCN22A2IC?il=0

[10] Reuters; Yemen separatists announce self-rule in south, complicating peace efforts; By Mohammed Ghobari, Mohammed Mokhashef; 26 April, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-yemen-security-south/stc-announces-plan-for-self-rule-in-south-yemen-government-calls-move-catastrophic-idUSKCN228003?il=0

[11] BBC; Saudi Arabia to abolish flogging – supreme court; 24 April, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-52420307

[12] BBC; Saudi Arabia ends executions for crimes committed by minors, says commission; 27 April 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-52436335

[13] Reuters; Rockets land near oil district in southern Iraq; no casualties; By Aref Mohammed; 6 April, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-iraq-security-energy/rockets-hit-near-site-of-foreign-oil-firms-state-run-companies-in-iraqs-basra-sources-idUSKBN21O0PT

[14] იმედის ახალი ამბები; ეგვიპტეში შვიდი ტერორისტი გაანადგურეს, რომლებიც აღდგომის დღესასწაულზე ტერაქტებს გეგმავდნენ; 15 აპრილი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/136907/egvipteshi-shvidi-teroristi-gaanadgures-romlebits-agdgomis-dgesastsaulze-teraqtebs-gegmavdnen

ავღანეთში არსებული ვითარება – უცხოელებს ხელს არ ვახლებთ, თუმცა სამთავრობო ძალების წინააღმდეგ ჩვენი ოპერაციები გაგრძელდება, – ამის შესახებ რადიკალური მოძრაობა „თალიბანის“ ოფიციალურმა წარმომადგენელმა ზაბიჰულაჰ მუჯაჰიდმა განაცხადა. „ძალადობის შემცირების რეჟიმი დასრულდა და ჩვენი ოპერაციები ჩვეულებრივ გაგრძელდება. რაც შეეხება აშშ-თან დადებულ შეთანხმებას, ჩვენი მეომრები ხელს არ ახლებენ უცხოურ ძალებს, თუმცა სამთავრობო ძალების წინააღმდეგ ჩვენი ოპერაციები გაგრძელდება“, – აღნიშნა ზაბიჰულაჰ მუჯაჰიდმა. 1-ელ მარტს ავღანეთის პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ ის გააგრძელებდა ნაწილობრივი ზავის დაცვას, ვიდრე ავღანეთსა და „თალიბანს“ შორის 10 მარტისთვის ჩანიშნული მოლაპარაკებები არ დაიწყებოდა. აშშ-სა და დაჯგუფება „თალიბანს“ შორის სამშვიდობო შეთანხმების მიხედვით, ამერიკელი სამხედროები ავღანეთს სრულად 14 თვის განმავლობაში დატოვებენ.[1]

აშშ-მა რადიკალური მოძრაობა „თალიბანის“ პოზიციებზე საჰაერო დარტყმები განახორციელა. აშშ-ის შეიარაღებული ძალების წარმომადგენელი სამშვიდობო შეთანხმების შემდეგ პირველი ავიაიერიშს თავდაცვის მიზეზებით ხსნის. „თალიბანის“ მებრძოლები აქტიურ შეტევებს ახორციელებდნენ ავღანეთის ეროვნული თავდაცვის ძალების საგუშაგოზე. ეს თავდაცვითი ავიადარტყმა იყო, ამ შეტევების შესაჩერებლად“, – განაცხადა პოლკოვნიკმა სონი ლეგეტმა. მან დასძინა, რომ ვაშინგტონს მშვიდობა კვლავ სურს, თუმცა „თალიბანმა“ უაზრო შეტევები უნდა შეწყვიტოს და შეთანხმების პირობები შეასრულოს.[2]

ავღანეთში სულ მცირე 27 ადამიანი დაიღუპა, ხოლო 29 დაშავდა იმ ღონისძიებაზე თავდასხმის შედეგად, რომელსაც ავღანეთის პრემიერ-მინისტრი აბდულა აბდულა ესწრებოდა. თავდასხმა მოჯაჰედების ლიდერის აბდულა ალი მაზარის გარდაცვალების წლისთავის ცერემონიაზე მოხდა. გარდა ქვეყნის პრემიერ-მინისტრისა, ღონისძიებას ესწრებოდნენ ავღანეთის ყოფილი პრეზიდენტი და სხვა პოლიტიკოსები. მას შემდეგ, რაც თავდამსხმელებმა ცეცხლი გახსნეს, ქვეყნის პრემიერ-მინისტრი ინციდენტის ადგილიდან ოპერატიულად გაიყვანეს. ის არ დაშავებულა. „თალიბანმა“ უარყო რაიმე კავშირი აღნიშნულ შემთხვევასთან.[3]

ავღანეთის პრეზიდენტმა, აშრაფ ღანმა „თალიბანის“ 1500 მებრძოლის გათავისუფლების განკარგულებას მოაწერა ხელი. ავღანეთის პრეზიდენტის ოფიციალური წარმომადგენლის, სადიყ სადიყის განცხადებით, ამ ნაბიჯის მიზანია ავღანეთის მთავრობასა და „თალიბანს“ შორის სამშვიდობო მოლაპარაკებების დაწყება. პრეზიდენტის განკარგულებაში აღნიშნულია, რომ გათავისუფლებულმა პირებმა წერილობითი ვალდებულება უნდა აიღონ, რომ არ დაუბრუნდებიან საომარ მოქმედებებს. ავღანეთის პრეზიდენტი ასევე აღნიშნავს, რომ „თალიბების“ გათავისუფლება კეთილმოსურნეობის ჟესტია და ეს პროცესი 14 მარტს დაიწყება. ავღანეთის ხელისუფლება ყოველ დღე 100-100 პატიმარს გაათავისუფლებს, ხოლო მას შემდეგ, რაც ავღანეთის მთავრობასა და „თალიბანს“ შორის სამშვიდობო მოლაპარაკებები დაიწყება, ყოველ ორ კვირაში „თალიბანის“ 500 მებრძოლს გამოუშვებენ იმ პირობით, თუ ძალადობის შემცირების რეჟიმი შენარჩუნდება. „თალიბანსა“ და აშშ-ს შორის სამშვიდობო შეთანხმებას 29 თებერვალს დოჰაში მოეწერა ხელი. შეთანხმება ავღანეთიდან აშშ-ისა და ნატოს ჯარების გაყვანას ითვალისწინებს, სანაცვლოდ კი, „თალიბანმა“ უნდა უზრუნველყოს, რომ ქვეყანა არ გახდება ტერორისტების თავშესაფარი.[4]

სირიის კრიზისი – აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის პრესსპიკერის მორგან ორტაგუსის განცხადებით, აშშ სირიელ ხალხს 108 მილიონი დოლარის ოდენობის ჰუმანიტარულ დახმარებას გამოუყოფს. „აშშ ასევე მიესალმება რეკომენდაციას სირია-თურქეთის საზღვარზე, ტალ-აბიადში დამატებითი გამშვები პუნქტების გახსნის შესახებ, რომლითაც სირია გაეროს მიერ გაგზავნილ ჰუმანიტარულ და სამედიცინო დახმარებას მიიღებს“, – განაცხადა მორგან ორტაგუსმა.[5]

იდლიბის პროვინციაში ცეცხლის შეწყვეტის რეჟიმი 6 მარტის 00:00 საათიდან ამოქმედდება, – განაცხადა თურქეთის პრეზიდენტმა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა მოსკოვში გამართულ პრესკონფერენციაზე. თავის მხრივ, რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა აღნიშნა, რომ რუსეთმა და თურქეთმა იდლიბთან დაკავშირებით მისაღებ გადაწყვეტილებებს მიაღწიეს. „რუსეთისა და თურქეთის ლიდერების მჭიდრო კონტაქტი შესაძლებელს ხდის საერთაშორისო პრობლემების გადაჭრის საერთო მიდგომები გამოვნახოთ. რუსეთმა და თურქეთმა სირიაში ვითარების დარეგულირების ერთობლივი დოკუმენტი შეიმუშავეს, რომლის შინაარსსაც საგარეო საქმეთა მინისტრები გაგაცნობენ“, – განაცხადა რუსეთის პრეზიდენტმა. ვლადიმერ პუტინის განცხადებით, ერდოღანთან მოლაპარაკებები რთული იყო, თუმცა პოზიტიურად დასრულდა.[6]

სირიისა და ერაყის საზღვარზე, ბუ-ქემალის რაიონში საჰაერო დარტყმები განხორციელდა. საჰაერო დარტყმები აშშ-ის სამხედრო ავიაციამ განახორციელა. არსებული მონაცემებით, ამერიკული ავიაცია „ალ-ხაშდ აშ-შააბის“ ბაზას ჰაერიდან უტევს. ინციდენტის შესახებ ინფორმაცია სირიის სახელმწიფო ტელევიზიამ გაავრცელა.[7]

ერაყში არსებული ვითარება – ბაღდადის ჩრდილოეთით, ტაჯის სამხედრო ბანაკზე ავია იერიშის შედეგად სამი ადამიანი დაიღუპა და 12 დაშავდა. დაღუპულთა შორის 2 ამერიკელი და ერთი ბრიტანელი ჯარისკაცია. ბაზაზე სულ 18 რაკეტა ჩამოვარდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია.[8]

ინდოეთში 4 მამაკაცი ახალგაზრდა ქალის გაუპატიურებისთვის სიკვდილით დასაჯეს – აკშაი ტაკური, ვინაი შარმა, პავან გუპტა და მუკეშ სინგჰი სასამართლომ დამნაშავეებად 2013 წელს ცნო და მათ სიკვდილით დასჯის განაჩენი გამოუტანა. მოძალადეები დელიში, ტიხარის ციხეში ჩამოახრჩვეს. ეს 2015 წლის შემდეგ სიკვდილით დასჯის პირველი შემთხვევაა. ინდოელი სტუდენტი ავტობუსში 6-მა კაცმა გააუპატიურა, რამდენიმე დღეში კი ის მიყენებული ტრავმებისგან გარდაიცვალა. პოლიციამ ექვსივე ეჭვმიტანილი დააკავა. ერთერთმა მათგანმა, რამ სინგჰმა 2013 წელს ციხეში თავი მოიკლა. კიდევ ერთი მსჯავრდებული 17 წლისა იყო, ამიტომ მას მაქსიმალური სასჯელი – 3-წლიანი პატიმრობა მიუსაჯეს. ის ციხიდან 2015 წელს გათავისუფლდა. ექვსივე მსჯავრდებულმა განაჩენი უზენაეს სასამართლოში გაასაჩივრა და სიკვდილით დასჯის სამუდამო პატიმრობით შეცვლა მოითხოვა, თუმცა მოსამართლემ მათი შუამდგომლობა არ გაითვალისწინა.[9]

ჩადში ბოკო ჰარამის თავდასხმას 92 სამხედრო ემსხვერპლა – მომხდარის შედეგად 47 ადამიანი დაშავდა. ჩადის პრეზიდენტის, იდრის დების განცხადებით, ეს ყველაზე მძიმე დანაკარგია, რომელიც ქვეყნის შეიარაღებულ ძალებს ოდესმე ჰქონია. თავდასხმა ბომაში, ქვეყნის დასავლეთ ნაწილში მოხდა, სადაც ჩადის, ნიგერიისა და ნიგერის შეიარაღებული ძალები ისლამისტურ დაჯგუფებას უკვე რამდენიმე წელია ებრძვიან. „უამრავ ოპერაციაში მაქვს მონაწილეობა მიღებული, თუმცა ჩვენს ისტორიაში ერთდროულად ამდენი ადამიანი არასოდეს დაგვიკარგავს“, – განაცხადა ქვეყნის პრეზიდენტმა.[10]

[1] News 18; Taliban to end partial truce, resume offensive operations against Afghan security forces; 2 March, 2020; available at: https://www.news18.com/news/world/taliban-to-end-partial-truce-resume-operations-against-afghan-forces-2522679.html

[2] Reuters; US carries out air strike on Taliban, calls for halt to needless attacks; By Abdul Qadir Sediqi, Charlotte Greenfield; 4 March, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-usa-afghanistan-taliban/u-s-carries-out-airstrike-on-taliban-fighters-for-first-time-since-doha-deal-spokesman-idUSKBN20R12R?fbclid=IwAR0Y6zHwdpNcBl97jSDkVpeObqkJxNDAfq20qk5g2V1lMxzOZQFkQpMlrMI

[3] Tolo News; Attack on Afghan politicians ceremony in Kabul; 27 killed; 6 March, 2020; available at: https://tolonews.com/afghanistan/attack-ceremony-abdullah-khalili-attendance?fbclid=IwAR3xIHh7QC6nqMEpqOeH42QwwcnsMZtf4EFBVFTTCDBLSmJyqVtdYyj8uKM

[4] Tolo News; Ghani signs decree to release Taliban prisoners; 11 March, 2020; available at: https://tolonews.com/afghanistan/ghani-signs-decree-release-taliban-prisoners?fbclid=IwAR25snVhB7BKfTbAt7cth9-ncdSLWnrXEAi1wUe4BCWecvjgxPLVQyX-ctE

[5] Reuters; US sending $108 million in aid to Syria, supports additional border crossing: State Department; 3 March, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-syria-security-usa-assistance/u-s-sending-108-million-in-aid-to-syria-supports-additional-border-crossing-state-department-idUSKBN20Q1PT

[6] იმედის ახალი ამბები; იდლიბის პროვინციაში ცეცხლის შეწყვეტის რეჟიმი 6 მარტის 00:00 საათიდან ამოქმედდება; 5 მარტი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/130333/idlibis-provintsiashi-tsetskhlis-shetskvetis-rejimi-6-martis-0000-saatidan-amoqmeddeba

[7] იმედის ახალი ამბები; სირიისა და ერაყის საზღვარზე, ბუ-ქემალის რაიონში საჰაერო დარტყმები განხორციელდა; 12 მარტი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/131153/siriisa-da-erakis-sazgvarze-buqemalis-raionshi-sahaero-dartkmebi-gankhortsielda

[8] BBC; UK soldier and two Americans killed in rocket attack in Iraq; 12 March, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-51842744

[9] The Guardian; India executes four men convicted of 2012 Delhi rape and murder; 20 March, 2020; available at: https://www.theguardian.com/world/2020/mar/20/india-executes-four-men-convicted-of-2012-delhi-bus-and

[10] იმედის ახალი ამბები; ჩადში ბოკო ჰარამის თავდასხმას 92 სამხედრო ემსხვერპლა; 25 მარტი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/133370/chadshi-boko-haramis-tavdaskhmas-92-samkhedro-emskhverpla

ავღანეთში არსებული ვითარება – აშშ-მა და „თალიბანმა“ ავღანეთში ომის დასრულების შესახებ შეთანხმებას ხელი მოაწერეს. შეერთებული შტატები და ნატოს მოკავშირეები თანხმდებიან, რომ მათი ყველა სამხედრო ავღანეთს სრულად 14 თვის განმავლობაში დატოვებს. აშშ-სა და „თალიბანს“ შორის შეთანხმება ყატარში გაფორმდა. ცერემონიას ამერიკის სახელმწიფო მდივანი მაიკ პომპეო და „თალიბანის“ ლიდერი ესწრებოდნენ. მხარეებს იმედი აქვთ, რომ დოკუმენტი ავღანეთში, 18-წლიანი კონფლიქტის შემდეგ, მშვიდობის დამყარებას შეუწყობს ხელს.[1]

სირიის კრიზისი – იდლიბის პროვინციაში საჰაერო დარტყმის შედეგად 33 თურქი სამხედრო დაიღუპა. „იდლიბში ასადის რეჟიმის მხარდაჭერებმა საჰაერო იერიში მიიტანეს ჩვენს სამხედროებზე. თავდასხმის შედეგად ჩვენი 33 სამხედრო დაიღუპა“, – განაცხადა ხათაის პროვინციის გუბერნატორმა, რახმი დოგანმა. მისივე თქმით, თურქ სამხედროებს შორის არიან მძიმედ დაშავებულებიც.[2]

ინციდენტის შესახებ საუბრისას, რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომ განაცხადა, რომ თურქი სამხედროები „ბოევიკებს“ შორის იმყოფებოდნენ. „27 თებერვალს, დასახლებულ პუნქტ ბეხუნის რაიონში თურქი სამხედროები სირიის შეიარაღებული ძალების ცეცხლის ქვეშ მოჰყვნენ. თურქი სამხედროები ტერორისტული ფორმირებების საბრძოლო რიგებში იმყოფებოდნენ“, – განაცხადეს რუსეთის თავდაცვის უწყებაში. რუსეთის თავდაცვის უწყებაში ასევე აცხადებენ, რომ „27 თებერვალს ტერორისტთა დაჯგუფება „ჰაიატ ტახრირ ან-შამი“ იდლიბის დეესკალაციის ზონაში შეეცადა, შეტევა სირიის სამთავრობო ძალების პოზიციებზე განეხორცილებინა“. ასევე რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს ინფორმაციით, თურქული მხარის მიერ დაპირისპირებული მხარეების შერიგების ცენტრისთვის გადმოცემული კოორდინატების მიხედვით, თურქეთის შეიარაღებული ძალების დანაყოფები არ იყვნენ და არ უნდა ყოფილიყვნენ დასახლებულ პუნქტ ბეხუნის რაიონში.[3]

თურქეთმა სირიელ მიგრანტებს ევროპასთან საზღვარი გაუხსნა. „ჩვენ არაერთხელ გვითქვამს, რომ ვალდებულები არ ვართ, ამდენი მიგრანტი მივიღოთ. ევროპა დახმარებას დაგვპირდა, მაგრამ არაფერს აკეთებს. ამიტომ გუშინ ჩვენ საზღვრები გავხსენით“, – განაცხადა ერდოღანმა. მისივე თქმით, გუშინ ევროპასთან საზღვარი 18 ათასმა მიგრანტმა გადაკვეთა, დღეს კი ამ რიცხვმა შესაძლოა 30 ათასს მიაღწიოს. ერდოღანის განცხადებით, ანკარა მიგრანტებს საზღვარს აღარ ჩაუკეტავს. იდლიბში სიტუაციის გამწვავების ფონზე, თურქეთის მმართველი პარტიის ოფიციალურმა წარმომადგენელმა განაცხადა, რომ ქვეყანა დევნილებისა და ლტოლვილების ტალღას, რომელიც ევროპისკენ მიემართება, აღარ შეაჩერებს. თურქეთში ამჟამად 3.7 მილიონი სირიელი დევნილია. 2016 წლის შეთანხმებით, ევროკავშირმა თურქეთს ფინანსური დახმარება გამოუყო დევნილების მიღებისა და განთავსების მიზნით.[4]

ინდოეთში მუსლიმებსა და ინდუისტებს შორის შეტაკებების შედეგად 20 ადამიანი დაიღუპა – საავადმყოფოებში 200 დაშავებულია მოთავსებული. მათ სხვადასხვა სახის დაზიანება აღენიშნებათ. შეტაკებები ჯერ კიდევ კვირას, კანონის მხარდამჭერებსა და მოწინააღმდეგეებს შორის დაიწყო, თუმცა შემდეგ დაპირისპირებამ რელიგიური ელფერი მიიღო და ინდუისტებს და მუსლიმებს შორის კონფლიქტში გადაიზარდა. კანონი მოქალაქეობის შესახებ ქვეყნის ხელისუფლებამ გასული წლის ბოლოს მიიღო. დოკუმენტის მიხედვით, პაკისტანიდან, ბანგლადეშიდან და ავღანეთიდან არალეგალურად ჩასულ მიგრანტებს ინდოეთის მოქალაქეობის მიღება შეუძლიათ. თუმცა კანონი მხოლოდ არა მუსლიმებზე ვრცელდება, რაც ინდოეთის მოსახლეობის ნაწილის პროტესტს იწვევს.[5]

[1] BBC; Afghan conflict: US and Taliban sign deal to end 18-year war; 29 February, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-51689443

[2] იმედის ახალი ამბები; სირიაში, იდლიბის პროვინციაში საჰაერო დარტყმის შედეგად 33 თურქი სამხედრო დაიღუპა; 28 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/129408/siriashi-idlibis-provintsiashi-sahaero-dartkmis-shedegad-33-turqi-samkhedro-daigupa

[3] იმედის ახალი ამბები; რუსეთის თავდაცვის სამინისტრო: სირიაში თურქი სამხედროები „ბოევიკებს“ შორის იმყოფებოდნენ; 28 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/129438/rusetis-tavdatsvis-saministro-siriashi-turqi-samkhedroebi-boevikebs-shoris-imkopebodnen

[4] Daily Sabah; Erdogan vows to keep gates open for refugees to enter EU; 29 February, 2020; available at: https://www.dailysabah.com/politics/eu-affairs/erdogan-vows-to-keep-gates-open-for-refugees-to-enter-eu

[5] The Guardian; Delhi protests: death toll climbs amid worst religious violence for decades; 26 February, 2020; available at: https://www.theguardian.com/world/2020/feb/26/delhi-protests-death-toll-climbs-amid-worst-religious-violence-for-decades

ერაყში არსებული ვითარება – ბაღდადში აშშ-ის სამხედრო ბაზაზე რამდენიმე რაკეტა აფეთქდა. „კოალიცია ადასტურებს, რომ ერაყში მდებარე ბაზაზე მცირე ზომის რაკეტები აფეთქდა. მსხვერპლი არაა, მიმდინარეობს გამოძიება“, – განაცხადა „ისლამური სახელმწიფოს“ წინააღმდეგ აშშ-ის ხელმძღვანელობით მოქმედი დასავლური კოალიციის წარმომადგენელმა, პოლკოვნიკმა მაილს კეგინსმა. სარაკეტო იერიშზე პასუხისმგებლობა არც ერთ დაჯგუფებას არ აუღია.[1]

სირიის კრიზისი – რუსეთ-თურქეთის მოლაპარაკებების დაწყებამდე ერთი დღით ადრე სირიის სამთავრობო ჯარებმა ალეპოს ძირითადი ნაწილი დაიკავეს. რუსეთის ავიაციის მხარდაჭერით, ასადის სამთავრობო ძალებმა რეგიონში აქტიური საბრძოლო მოქმედებები დეკემბრიდან განაახლეს. სამთავრობო ძალებმა ალეპოს ძირითად ნაწილზე, 2012 წლის შემდეგ, კონტროლი პირველად დაამყარეს.[2]

ავღანეთში არსებული ვითარება – აშრაფ ღანი ავღანეთის პრეზიდენტად გამოცხადდა. მეორე ადგილზე პრემიერი აბდულა აბდულა გავიდა. არჩევნები ქვეყანაში 2019 წლის 28 სექტემბერს გაიმართა, შედეგები კი 5 თვის შემდეგ გამოცხადდა. ოპოზიცია მთავრობას შედეგების გაყალბებაში ადანაშაულებს.[3]

აშშ და თალიბანი სამშვიდობო შეთანხმებას 19 თებერვალს გააფორმებენ. „მრავალწლიანი კონფლიქტის შემდეგ ჩვენ შეთანხმებას მივაღწიეთ „თალიბანთან“ ავღანეთში ძალადობის მნიშვნელოვანი შემცირების მიმართულებით. ეს დიდი ნაბიჯია მშვიდობამდე მიმავალ გრძელ გზაზე და ყველა ავღანელს მოვუწოდებ ეს შესაძლებლობა გამოიყენონ“, – განაცხადა აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა მაიკ პომპეომ. ეს ინფორმაცია „თალიბანის“ ოფიციალურმა წარმომადგენელმა, ზაბიჰულაჰ მუჯაჰიდმაც დაადასტურა. მისი თქმით, შეთანხმების ხელმოწერის ცერემონიაზე ორივე მხარე მაღალი რანგის პირებით იქნება წარმოდგენილი.[4]

აღმოსავლეთ უკრაინის კრიზისი – პრორუსი სეპარატისტების მიერ უკრაინულ პოზიციებზე საარტილერიო ცეცხლის გახსნის შედეგად ერთი უკრაინელი სამხედრო დაიღუპა. ამის შესახებ ბრიფინგზე უკრაინის შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის ხელმძღვანელმა, რუსლან ხომჩაკმა განაცხადა. „ის, რაც დღეს მოხდა, პროვოკაცია არ იყო. „ბოევიკებს“ სურდათ სათვალთვალო პუნქტების ხელში ჩაგდება. შედეგად, ჩვენი ერთი სამხედრო დაიღუპა, სამი დაჭრილია, ხოლო კიდევ ორს კონტუზია აქვთ“, – განაცხადა მან. დონბასში პრორუსმა სეპარატისტებმა უკრაინულ პოზიციებზე შეტევა გამთენიისას მიიტანეს. რამდენიმე საათის შემდეგ ბრძოლა დასრულდა, უკრაინულმა მხარემ თავისი პოზიციები შეინარჩუნა.[5]

თურქეთში გიულენთან კავშირის გამო 100-მდე ადამიანის დაკავების ორდერი გასცეს – თურქეთის პროკურატურამ ფეთჰულა გიულენის ორგანიზაციასთან კავშირის ბრალდებით 98 ადამიანის დაკავების ორდერი გასცა. გავრცელებული ინფორმაციით, ამ 98 ადამიანიდან 33 თურქეთის იუსტიციის სამინისტროს მოქმედი თანამშრომელია. დაკავების ოპერაცია ქვეყნის 15 პროვინციაში მიმდინარეობს, მათ შორის დედაქალაქ ანკარაში. უკვე დაკავებულია 50 ადამიანი.[6]

პაკისტანში ტერაქტს 10 ადამიანი ემსხვერპლა – პაკისტანში, ქალაქ კვეტაში მომხდარი ტერაქტის შედეგად 10 ადამიანი დაიღუპა, ხოლო 35 დაშავდა. გავრცელებული ცნობით, თვითმკვლელმა ტერორისტმა პოლიციის მანქანასთან აიფეთქა თავი.[7]

ინდოეთში ქალი სამხედროები მაღალი თანამდებობების დაკავებას შეძლებენ – ინდოეთის უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ქალებს შეიარაღებულ ძალებში მაღალი თანამდებობების დაკავების უფლება მიეცათ. ქვეყანაში შეიქმნება სპეციალური კომისია, რომელიც სამხედრო სამსახურთან დაკავშირებულ საკითხებზე იმუშავებს. კომისიისთვის მიმართვის უფლება ნებისმიერ ქალ სამხედროს ექნება. მთავრობა სასამართლოს ამ გადაწყვეტილებას ეწინააღმდეგებოდა, თუმცა მოსამართლემ მთავრობის არგუმენტებს დისკრიმინაციული და სტერეოტიპული უწოდა. „ქალების ფიზიოლოგიურ თავისებურებებს მათ უფლებებთან არაფერი აქვთ საერთო. ჩვენი მენტალიტეტი უნდა შეიცვალოს“, – განაცხადა უზენაესი სასამართლოს მოსამართლემ.[8]

აზერბაიჯანში 100-ზე მეტი აქტივისტი და ოპოზიციური პარტიების ლიდერები დააკავეს – აქციის მონაწილეები საპარალამენტო არჩევნების შედეგების გაპროტესტებას აპირებდნენ. „ნამდვილი პარტიის“, „მუსავატის“ და მოძრაობა „D18-ის“ ლიდერები საკუთარ სახლებში ან პარტიების ოფისებთან დააკავეს. პარალელურად, ქვეყნის საარჩევნო კომისიის შენობასთან, სადაც დემონსტრაცია უნდა გამართულიყო, პოლიციელები იყვნენ მობილიზებულები, რომლებიც ადგილზე მოსულ აქტივისტებს აკავებდნენ. სამართალდამცველები მომხდარზე კომენტარს არ აკეთებენ. საპარლამენტო არჩევნები აზერბაიჯანში 9 თებერვალს ჩატარდა. ოფიციალური მონაცემებით, მმართველმა პარტიამ 125 მანდატიდან 72 მოიპოვა. ოპოზიცია შედეგების გაუქმებას ითხოვს.[9]

[1] Reuters; Rockets hit US coalition base in Baghdad, no casualties; 16 February; 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-iraq-security/blasts-hit-u-s-coalition-base-in-baghdad-damage-unknown-idUSKBN20A00Y

[2] Middle East Eye; Syrian government forces consolidate grip around Aleppo; 16 February, 2020; available at: https://www.middleeasteye.net/news/syrian-government-forces-consolidate-grip-around-aleppo

[3] Reuters; Ghani named winner of disputed Afghan poll, rival also claims victory; By Abdul Qadir Sediqi and Orooj Hakimi; 18 February, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-election-result/ashraf-ghani-declared-winner-of-afghan-presidential-poll-idUSKBN20C1PZ

[4] Al Jazeera; US-Taliban truce begins, raising hopes of peace deal; By Shereena Qazi; 22 February, 2020; available at: https://www.aljazeera.com/news/2020/02/pact-taliban-reducing-violence-start-saturday-200221094340829.html

[5] იმედის ახალი ამბები; პრორუსმა სეპარატისტებმა უკრაინელი სამხედრო მოკლეს; 18 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/128247/prorusma-separatistebma-ukraineli-samkhedro-mokles

[6] იმედის ახალი ამბები; თურქეთში გიულენთან კავშირის გამო 100-მდე ადამიანის დაკავების ორდერი გასცეს; 18 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/128177/turqetshi-giulentan-kavshiris-gamo-100mde-adamianis-dakavebis-orderi-gastses

[7] Reuters; Suicide blast kill 10 in southwestern Pakistan city of Quetta; By Gul Yousafzai; 17 February, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-pakistan-blast/suicide-blast-kill-10-in-southwestern-pakistan-city-of-quetta-idUSKBN20B1B5?il=0

[8] NDTV; Women army officers can get command roles. Top court slams stereotypes; 17 February, 2020; available at: https://www.ndtv.com/india-news/will-women-officers-command-army-units-supreme-court-to-decide-today-2181129?pfrom=home-topscroll

[9] Reuters; Azeri police detain opposition leaders, block protest against election result; 16 February, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-azerbaijan-election-opposition/azeri-police-detain-opposition-leaders-block-protest-against-election-result-idUSKBN20A0F3

ავღანეთში არსებული ვითარება – ავღანეთის აღმოსავლეთ ნაწილში, ნანგარჰარის პროვინციაში ამერიკელ და ავღანელ სამხედროებს შორის ორმხრივ სროლას მსხვერპლი მოჰყვა. ავღანეთში ამერიკული ჯარის წარმომადგენლის, პოლკოვნიკ სონი ლეჯეტის განცხადებით, ავღანელ და ამერიკელ სამხედროებს ცეცხლი ავღანეთის შეიარაღებული ძალების ფორმაში ჩაცმულმა პირმა გაუხსნა. მისივე განცხადებით, ინციდენტის შედეგად ორი ამერიკელი სამხედრო დაიღუპა და 6 დაიჭრა. ინციდენტის გამომწვევი მიზეზების დასადგენად გამოძიება მიმდინარეობს.[1]

5 ადამიანი დაიღუპა და 15 დაშავდა ქაბულში, მარშალ ფახიმის სახელობის უნივერსიტეტთან მომხდარი აფეთქების დროს. ადგილობრივი მედიის ცნობით, დაღუპულები სამხედროები და რიგითი მოქალაქეები არიან. აფეთქება თვითმკვლელმა ტერორისტმა განახორციელა.[2]

აშშ და თალიბანი დროებით ზავზე შეთანხმდნენ. აშშ-ის ხელისუფლება და რადიკალური დაჯგუფება „თალიბანი“ შეთანხმდნენ, რომ ავღანეთის მთელ ტერიტორიაზე 7 დღის განმავლობაში ძალადობის დონე შემცირდება. შეთანხმების ძალაში შესვლის შემდეგ, 10 დღეში ავღანეთთან დიალოგი დაიწყება, სადაც მხარეები ქვეყნის პოლიტიკური მოწყობის საკითხზე იმსჯელებენ. მოლაპარაკების თემა ასევე ავღანეთიდან აშშ-ის სამხედრო ძალების გასვლა იქნება.[3]

სირიის კრიზისი – თურქმა სამხედროებმა სირიის არმიაზე იერიში მიიტანეს და დარტყმები 115 მიზანზე განახორციელეს. გავრცელებული ცნობით, განადგურებულია 3 ტანკი და 1 ვერტმფრენი. როგორც თურქეთის თავდაცვის უწყებაში განმარტავენ, იერიშის მიზეზი იდლიბის პროვინციაში თურქ სამხედროებზე განხორციელებული თავდასხმა გახდა, რომელსაც 5 ადამიანი ემსხვერპლა, კიდევ 5 კი დაშავდა. თებერვლის განმავლობაში იდლიბში დაღუპული თურქი სამხედოების რიცხვმა 12-ს მიაღწია.[4]

2019 წლის 1-ლი დეკემბრიდან 800 ათასზე მეტ სირიელს, ძირითადად ქალებს და ბავშვებს რუსეთის მიერ ქვეყნის ჩრდილო-დასავლეთით განხორციელებული სამხედრო ოპერაციის გამო საკუთარი სახლების დატოვება მოუწიათ. გაეროში ვარაუდობენ, რომ ტენდენცია მომავალშიც გაგრძელდება და კიდევ ათასობით ადამიანი საბრძოლო მოქმედებებს თავს თურქეთში შეაფარებს.[5]

ერაყში არსებული ვითარება – ჩრდილოეთ ერაყში, კირკუკში მდებარე ამერიკულ ბაზაზე სარაკეტო თავდასხმა განხორციელდა. K1 ბაზის მიმართულებით, საერთო ჯამში, სულ მცირე 10 რაკეტა გაუშვეს. ამერიკული სარდლობის ინფორმაციით, თავდასხმის შედეგად ამერიკელ სამხედროებს შორის დაღუპულები ან დაშავებულები არ არიან. თავის მხრივ, პენტაგონში აღნიშნეს, რომ თავდასხმა პრო-ირანულმა ძალებმა განახორციელეს, რაზეც მკაცრად უნდა აგონ პასუხი.[6]

[1] NY Times; Two American soldier killed in shootout with Afghan forces; 8 February, 2020; available at: https://www.nytimes.com/2020/02/08/world/asia/afghan-us-soldiers-shooting-deaths.html

[2] იმედის ახალი ამბები; ქაბულში უნივერსიტეტთან აფეთქებას ხუთი ადამიანი ემსხვერპლა; 11 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/127484/qabulshi-universitettan-apetqebas-khuti-adamiani-emskhverpla

[3] AP; Us and Taliban agree to truce, way forward in Afghanistan; 15 February, 2020; available at: https://apnews.com/fa41245d47d48332b10c8aeadcd6cb73

[4] იმედის ახალი ამბები; თურქეთმა სირიის არმიაზე იერიში მიიტანა; 10 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/127454/turqetma-siriis-armiaze-ierishi-miitana

[5] Reuters; Over 800,000 Syrians, mostly women and children, flee Russian-backed offensive: UN; 13 February, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-syria-security-displaced/over-800000-syrians-mostly-women-and-children-flee-russian-led-offensive-u-n-idUSKBN2072ID

[6] Al Jazeera; Rocket attack hits northern Iraq base hosting US troops; 14 February, 2020; available at: https://www.aljazeera.com/news/2020/02/rocket-attack-hits-northern-iraq-base-hosting-troops-200213183836910.html

ერაყის პრემიერად მუჰამედ ალავი დაინიშნა – მის კანდიდატურაზე ქვეყნის პარლამენტის ფრაქციები შეთანხმდნენ, რომლებსაც პრეზიდენტმა ვადა 1-ელ თებერვლამდე მისცა. წინააღმდეგ შემთხვევაში თანამდებობაზე სალეჰის მიერ შერჩეული ადამიანი დაინიშნებოდა. 65 წლის ალავის, რომელიც კავშირგაბმულობის მინისტრი იყო, მთავრობის ჩამოსაყალიბებლად 1 თვე აქვს. ერაყის პრემიერმინისტრის პოსტი ვაკანტური 2019 წლის ნოემბერში გახდა, როცა საპროტესტო აქციების გამო პოსტი აბდელ მაჰდიმ დატოვა. სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებულ ვიდეომიმართვაში ალავიმ პირობა დადო, რომ დემონსტრანტების მოთხოვნებს გაითვალისწინებს. პარლამენტი მის კანდიდატურას კენჭს უახლოეს სხდომაზე უყრის. არეულობა ერაყში 2019 წლის ოქტომბერში დაიწყო. დემონსტრანტები ქვეყანაში კორუფციის დასრულებას ითხოვენ. საპროტესტო აქციების მსვლელობისას 500-მდე ადამიანი დაიღუპა.[1]

სირიის კრიზისი – აშშ-მა სირიაში არსებული ორი უმსხვილესი სამხედრო ბაზის გაფართოება გადაწყვიტა. ამ ნაბიჯით ვაშინგტონს რეგიონის ნავთობის საბადოებთან თავისი წარმომადგენლობის შენარჩუნება სურს. საუბარია ჰასაკის პროვინციაში არსებულ „ომარის“ და „თალ ბაიდარის“ ბაზებზე. ამერიკელმა სამხედროებმა ბაზების გაფართოების სამუშაოები უკვე დაიწყეს. კერძოდ, „ომართან“ უკვე განლაგებულია შესაბამისი ტექნიკა. „თალ ბაიდარის“ გაფართოების მიზნით კი ვაშინგტონმა ბაზის მახლობლად მდებარე ტერიტორია შეიძინა.[2]

რუსეთის მიერ მხარდაჭერილ ბაშარ ასადის ძალების მიერ იდლიბის პროვინციაში განხორციელებულ ავია იერიშებს 9 სამოქალაქო პირის სიცოცხლე ემსხვერპლა. დაღუპულთაგან 7 ადამიანი ერთი ოჯახის წევრია. სირიის სამთავრობო ძალების იერიშებს მცირეწლოვანი ბავშვი ემსხვერპლა ქალაქ ბინიშში, ხოლო რუსი სამხედროების რეიდს ქალაქ ატარებში ქალის სიცოცხლე შეეწირა. ბოლო პერიოდში, მოსკოვის მხარდაჭერილმა სირიის სამთავრობო ძალებმა გააძლიერეს დარტყმები იმ რეგიონში, სადაც ჯიჰადისტები დომინირებენ. ავია დარტყმების შედეგად ათასობით ადამიანს სახლის დატოვება მოუწია.[3]

იდლიბის პროვინციაში სირიის სამთავრობო ძალების მიერ განხორციელებული იერიშების შედეგად, ოთხი თურქი ჯარისკაცი დაიღუპა, ხოლო 9 დაიჭრა. თურქეთის ცნობით, საპასუხო ცეცხლს 35 სირიელი სამხედრო ემსხვერპლა. იდლიბში ოპოზიციის კონტროლის ქვეშ არსებულ ბოლო დასახლებულ პუნქტში, სირიის სამთავრობო ძალებისა და მისი მხარდამჭერი რუსი სამხედროების იერიშების გამო ათასობით ადამიანმა დატოვა სახლი. დევნილთა ნაწილმა თურქეთის საზღვრებისკენ გადაინაცვლა, რომელიც მხარს ოპოზიციის ძალებს უჭერს. რეჯეფ თაიფ ერდოღანის განცხადებით, თურქმა ჯარისკაცებმა რეჟიმის მხარდამჭერი 46 სამხედრო ამოიღეს მიზანში და შეუტიეს. მისი თქმით, ჯამში 30-35 სირიელი განეიტრალდა. სირიის საინფორმაციო სააგენტო SANA-ის განცხადებით კი თურქეთის იერიშებს სირიის მხრიდან მსხვერპლი არ მოჰყოლია. რუსეთი და თურქეთი იდლიბში დეესკალაციის ზონების შექმნის შესახებ 2018 წლის შეთანხმდნენ. მორიგი შეთანხმება კი მხარეებმა სოჭში, 2019 წელს გააფორმეს, როცა თურქეთმა სირიაში ოპერაცია „მშვიდობის წყარო“ განახორციელა, თუმცა იდლიბში იერიშები ორივე მხრიდან გრძელდება.[4]

თურქეთის პრეზიდენტმა სირიის მთავრობას ულტიმატუმი წაუყენა. რეჯეფ თაიფ ერდოღანი ოფიციალური დამასკოსგან იდლიბის პროვინციაში სირიული ჯარის თურქული საგუშაგოების ტერიტორიიდან გაყვანას ითხოვს. მან სირიის მთავრობას ჯარის გასაყვანად დრო თებერვლის ბოლომდე მისცა. „იმედი გვაქვს, რომ ჯარის გაყვანის პროცესი თებერვლამდე დასრულდება. თუ რეჟიმი ამ დროისთვის ამას ვერ მოახერხებს, თურქეთს ამ საქმის გაკეთება თავად მოუწევს“, – განცხადა პრეზიდენტმა. სირია რუსეთის ავიაციის მხარდაჭერით იდლიბში მასშტაბურ ოპერაციას ახორციელებს. ეს უკანასკნელი რეგიონია ქვეყანაში, რომელსაც თურქეთის მიერ მხარდაჭერილი მეამბოხეები აკონტროლებენ. ერთერთი ოპერაციის დროს სირიელმა ჯარისკაცებმა 8 თურქი სამხედრო მოკლეს. ანკარამ საპასუხო დარტყმა განახორციელა და ახალი, მყისიერი ქმედებებით დაიმუქრა. ერდოღანის თქმით, შეტევების შედეგად თურქეთისკენ და მის მიერ კონტროლირებად სირიულ ტერიტორიისკენ უკვე თითქმის მილიონი ადამიანი მოძრაობს. „არავის აქვს უფლება ასეთი ტვირთი დაგვადოს მხრებზე“, – თქვა თურქეთის პრეზიდენტმა. თურქეთს სირიის ტერიტორიაზე ე.წ. „დეესკალაციის ზონაში“ 12 საგუშაგო აქვს, რომლებიც 2017 წლის ხელშეკრულებით არის განთავსებული. ერდოღანის თქმით, 2 საგუშაგო სირიის სამთავრობო ძალების საფრონტო ხაზს მიღმა მოექცა.[5]

იემენში ალ-ქაიდას ერთერთი დამფუძნებელი მოკლეს – ამერიკელებმა იემენში ჩატარებული კონტრტერორისტული ოპერაციის შედეგად ყასიმ ალ-რიმი მოკლეს, რომელიც არაბეთის ნახევარკუნძულზე „ალ-ქაიდას“ მეთაურობდა. ამის შესახებ დონალდ ტრამპმა განაცხადა. მისივე თქმით, ალ-რიმის ამერიკელების წინააღმდეგ არაერთი თავდასხმის განხორციელება ჰქონდა დაგეგმილი, მისი სიკვდილი კი „ალ-ქაიდას“ მნიშვნელოვნად დაასუსტებს. ყასიმ ალ-რიმი „ალ-ქაიდას“ ერთერთი დამფუძნებელი და ორგანიზაციის ლიდერის, აიმან ალ-ზავაჰირის მოადგილე იყო. გავრცელებული ინფორმაციით, ყასიმ ალ-რიმი იემენის ქალაქ მარიბში დრონით განხორციელებული იერიშის შედეგად მოკლეს.[6]

[1] DW; Iraqi president appoints Mohammed Allawi as PM; 1^st February, 2020; available at: https://www.dw.com/en/iraqi-president-appoints-mohammed-allawi-as-pm/a-52227661

[2] იმედის ახალი ამბები; აშშ სირიაში სამხედრო ბაზებს აფართოებს; 2 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/126781/anadolu-ashsh-siriashi-arsebul-samkhedro-bazebs-apartoebs

[3] France 24; Air strikes in northwest Syria kill 9 civilians; 2 February, 2020; available at: https://www.france24.com/en/20200202-air-strikes-in-northwest-syria-kill-9-civilians-monitor

[4] BBC; Turkish soldiers killed in Syrian army shelling in Idlib; 3 February, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-51354545

[5] Reuters; Turkey’s Erdogan demands Syrian forces in Idlib withdraw; 5 February, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-syria-security-turkey/turkeys-erdogan-demands-syrian-forces-in-idlib-withdraw-idUSKBN1ZZ14L

[6] White House; Statement from the President; 6 February, 2020; available at: https://www.whitehouse.gov/briefings-statements/statement-from-the-president-13/