Master Choa Kok Sui-ის მიერ დაფუძნებული „Word Pranic Healing Foundation“-ის ვებ-გვერდზე არსებული ინფორმაციით, პრანა არის სანსკრიტული სიტყვა და ნიშნავს სიცოცხლის ძალას. მას ჩინეთში „ჩი“-ს, ხოლო იაპონიაში „კი“-ს უწოდებენ. ენერგიებით მკურნალობა წარმოადგენს ბუნებრივი სამკურნალო ტექნიკის რევოლუციურ და ყოვლისმომცველ სისტემას, რომელიც დაავადების სამკურნალოდ იყენებს პრანას (ადამიანის სასიცოცხლო ენერგია). იგი არის უძველესი, ეზოთერული სამკურნალო მეთოდების სინთეზი, რომელიც Master Choa Kok Sui-მა ხელახლა აღმოაჩინა და ათწლეულების განმავლობაში წარმატებულად იკვლევდა. ენერგიებით მკურნალობა აღწერილია, როგორც მარტივი, თუმცა ძალიან ძლიერი ტექნოლოგია, რომელსაც პაციენტებისათვის მოაქვს მყისიერი სარგებელი. იქიდან გამომდინარე, რომ ენერგიებით მკურნალობისას იყენებენ ენერგიას, იგი ბევრად მეტია, ვიდრე უბრალოდ მკურნალობა. ის არა მხოლოდ აცნობს პირს მისი სხეულის ირგვლივ არსებულ აურას – „ჩაკრას“ (ენერგეტიკული ცენტრები) და მის გავლენას ჯანმრთელობაზე, არამედ ასწავლის, თუ როგორ იგრძნოს აურა და განსაზღვრავს, ჩაკრის რომელი ნაწილზე შეიძლება იქონიოს ამან გავლენა.

Master Choa Kok Sui განმარტავს, რომ სიცოცხლის ენერგია ანუ პრანა ჩვენს გარშემოა. ის ყოვლისმომცველია და ჩვენ რეალურად ვიმყოფებით სასიცოცხლო ენერგიის ოკეანეში. ენერგიებით მკურნალობა ასწორებს დისბალანსს სხეულის ენერგეტიკულ ველში და პაციენტს გადასცემს სასიცოცხლო ძალას, რომელიც ასევე შეიძლება დახასიათდეს, როგორც უნივერსალური ენერგია. იგი არ წარმოადგენს მკურნალის ენერგიას. მკურნალები წვდებიან უნივერსალურ ენერგიას, რომელსაც გადასცემენ პაციენტებს დაავადებებისა და მათი სიპტომების შესაბამისი სიხშირით.

პროცედურა ტარდება შეხების გარეშე და მოიცავს სამ საფეხურს, რომლებიც არსებითად აჩქარებენ სხეულის თანდაყოლილი განკურნების უნარს ფიზიკურ, ემოციურ, გონებრივ და სულიერ დონეზე. პირველი საფეხურია შემოწმება, რითაც ხდება ენერგეტიკურლი დარღვევების სკანირება. შემდე ეტაპზე ხდება წმენდა – ენერგეტიკული დარღვევების, ორგანიზმში არსებული დაავადებული ენერგიის მოშორება და ენერგეტიკური არხების ბლოკირების აღმოფხვრა. და ბოლოს, სხეულს გადაეცემა ახალი სასიცოცხლო ენერგია.

ვებ-გვერდზე აღნიშნულია, რომ როცა ადამიანი იჭრის ხელს, მისი სხეული ავტომატურად იღებს აუცილებელ ზომებს იმისათვის, რომ თავიდან აიცილოს სისხლის დაკარგვა და აღადგინოს დაზიანებული ქსოვილები. ადამიანის სხეულში მუდმივად ხვდება სხვადასხვა ტოქსინი და ქიმიური ნივთიერება, თუმცა მისი „ჩაშენებული“ თავდაცვის სისტემა ებრძვის ყველა მიკრობს და იცავს მას. აღნიშნულიდან გამომდინარე, როცა ადამიანი ავადაა, თავს დაცლილად გრძნობს, ანუ დაავადებულ სხეულში პრანას დაბალი მაჩვენებელია. განკურნების პროცესი დამოკიდებულია ადამიანის სხეულში პრანას შეყვანაზე, რაც ხდება მზისგან, ჰაერისა და დედამიწისგან.[1]

„Pranic Healing Research Institute“ თავის ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულ ინფორმაციაში წერს, რომ ენერგიებით მკურნალობა არის „შეხების გარეშე“ ენერგეტიული სამკურნალო სისტემა, რომელიც ეფუძნება იდეას, რომ სხეულს აქვს საკუთარი თავის განკურნების თანდაყოლილი უნარი. ენერგიებით მკურნალობის სისტემა ექსპერიმენტებისა და მტკიცებულებებზე დაფუძნებული კვლევების გამოყენებით შეიმუშავა Master Choa Kok Sui-მ. მან ჩამოაყალიბა მარტივი სწავლების მეთოდი, რომლითაც აჩვენა, რომ ამგვარ მკურნალობას აქვს მყისიერი დადებითი შედეგი, რაც ხელს უწყობს უკეთეს ჯანმრთელობას, ცხოვრების ხარისხისა და კეთილდღეობის გაუმჯობესებას. ამჟამად, მსოფლოში არის 100-ზე მეტი ენერგიებით მკურნალობის ცენტრი. იგი სამედიცინო მკურნალობასთან ერთად აგრძელებს მსოფლიოს მასშტაბით მილიონობით ადამიანის დახმარებას. ენერგიებით მკურნალობის მიზანია არა ტრადიციული მედიცინის ჩანაცვლება, არამედ მისი შევსება.[2]

„Word Pranic Healing Foundation“ არსებული ინფორმაციით ფონდის ერთერთი ფილიალი მდებარეობს ირანის ისლამურ რესპუბლიკაში – „Pranic Healing Foundation“.[3]

ინტერნეტ რესურსზე „Islamqa.info“ (Islam Question&Answer) გამოქვეყნებული ინფორმაციის მიხედვით, მუსლიმებისთვის სასიცოცხლო ენერგიით განკურნება არის მკურნალობის ახალი ფორმა, რომელიც დაფუძნებულია სიცრუეზე და რომელიც ცდილობს ხალხის სიმდიდრის მითვისებას. მას აქვს ბუდისტური წარმოშობა და ეფუძნება მითებს. დოქტორ ფავზ ქურდიმ მის სადოქტორო დისერტაციაში, სახელწოდებით „al-Madhaahib al-Falsafiyyah al-Ilhaadiyyah. ar-Roohiyyah wa Tatbeeqaatuha al-Mu’aasirah“ (ერეტიკული, სულიერი, ფილოსოფიური შეხედულებები და მათი თანამედროვე გამოყენება) აღნიშნა, რომ ენერგიებით მკურნალობა არის კერპთაყვანისმცემლობის ცრუ პრაქტიკა მიუხედავად იმისა, რომ მისი მკურნალების მტკიცებით, იგი ხელს უწყობს ადამიანის განვითარებას და აქვს ფსიქოლოგიური სარგებელი.[4]

მედია საშუალება „რადიო თავისუფლების“ ვებ-გვერდზე 2015 წლის 14 აგვისტოს გამოქვეყნებული სტატიის მიხედვით, ირანში მოღვაწეობდა სულიერი ლიდერი, მოჰამედ ალი ტაჰერი, რომელიც ქადაგებდა მისტიკური სიყვარულისა და გონების ენერგიით მკურნალობის შესახებ. სტატიაში აღნიშნულია, რომ მან  დაარსა „მისტიციზმის წრე“ (Circle of Mysticism; Erfan-e Halqeh) – ჯგუფი, რომლის მიზანიცაა  სამყაროს იდუმალების შეცნობა და ხალხის რწმენის საშუალებით განკურნება (Faith healing). თავდაპირველად, მას საზოგადოებაში ქადაგება და სწავლება ნებადართული ჰქონდა, ხოლო მის კლასებსა და სამკურნალო სესიებს ესწრებოდნენ სხვადასხვა სოციალური სფეროს, მათ შორის მთავრობის წარმომადგენლები. ტაჰერის რამდენიმე წიგნიც კი დაიბეჭდა კულტურის სამინისტროს ნებართვით.

2010-2011 წლებში ტაჰერი რამდენჯერმე დააკავეს სხვადასხვა ბრალდებით, მათ შორის იყო – ირანის სახელმწიფო უსაფრთხოებისთვის საფრთხის შექმნა, სიწმინდეების შეურაცხყოფა, არანათესავი ქალი პაციენტების მაჯებზე შეხება და ა.შ.  მის წინააღმდეგ კონსერვატულმა ჯგუფებმა წამოიწყეს კამპანია, რომლის ფარგლებშიც ტაჰერსა და მის ჯგუფს „ურწმუნოთა სექტას“ უწოდებდნენ. 2015 წლის დასაწყისში მის მიმართ მორიგი გამოძიება დაიწყო, მას შემდეგ, რაც ქალაქ კომის სამმა უხუცესმა მოძღვარმა ტაჰერის ნაწერები და ვიდეო-აუდიო ჩანაწერები შეისწავლა და იგი „მწვალებლად“ შერაცხა.

ივლისში დადასტურდა, რომ ტაჰერი დამნაშავედ ცნეს „სამყაროში სულიერი ხრწნის გავრცელებისთვის“ (spreading corruption on Earth). აღნიშნული წარმოადგენს სისხლის სამართლებრივ ბრალდებას, რომელიც ხშირად გამოიყენებოდა ისლამური რესპუბლიკის საწყის წლებში, როგორც რეჟიმის მოწინააღმდეგეების დევნის ერთერთი მეთოდი.^[5]

მედია საშუალება „New York Times“ 2017 წლის 28 აგვისტოს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერს, რომ მოჰამედ ალი ტაჰერს, რომელიც ირანში შიიტური ისლამის მისტიკური, „ახალი თაობის“ (New Age) განშტოების დამაარსებელია, საკულტო სექტის დაარსებისთვის, სიკვდილით დასჯა მიუსაჯეს. აღნიშნულს მთელი ქვეყნის მასშტაბით, განსაკუთრებით – ქალაქ ისპაანში მოჰყვა ტაჰერის მიმდევართა დაპატიმრება. ათეულობით მიმდევარმა თეირანის სასამართლოს შენობის წინ გააპროტესტა მათი სულიერი ლიდერის სასიკვდილო განაჩენი. უცნობია, დააკავეს თუ არა ისინი, თუმცა რამდენიმე თვის წინ, თეირანში მდებარე ევინის ციხის წინ გამართული მსგავსი პროტესტის დროს,  რამდენიმე ადამიანი დააკავეს.

სტატიის მიხედვით, ტაჰერი მისი თეორიების შესახებ ამბობს, რომ ადამიანები ისეთივე უსაზღვრონი არიან, როგორიც თავად. ისინი უსასრულო ნაწილებისგან შედგებიან. იგი აღნიშნავს, რომ ყველა ადამიანს შეუძლია განიკურნოს და განკურნოს სხვა, ე.წ. „ულტრა მკურნალობის“ გამოყენებით, რომლის მუშაობის პრინციპის შეცნობაც ადამიანის გონებას აღემატება.[6]

[1] Word Pranic Healing Foundation – What is Pranic Healing? ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.worldpranichealing.com/en/what-is-pranic-healing/ [ნანახია 2023 წლის 11 აპრილს]

[2] Pranic Healing Research Institute – What is Pranic Healing? ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.pranichealingresearch.com/pranic-healing [ნანახია 2023 წლის 11 აპრილს]

[3] Pranic Healing Iran; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.worldpranichealing.com/en/iran-foundation/ [ნანახია 2023 წლის 11 აპრილს]

[4] Islamqa.info – Healing with energy and reiki; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 27 ივნისს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://islamqa.info/en/answers/284674/healing-with-energy-and-reiki [ნანახია 2023 წლის 11 აპრილს]

[5]  „რადიო თავისუფლება“ – The Faith Healer Who Has The Iranian Regime Scared To Death; გამოქვეყნებულია 22015 წლის 14 აგვისტოს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.rferl.org/a/iran-faith-healer-who-scared-the-regime/27189544.html [ნანახია 2023 წლის 11 აპრილს]

[6] New York Times – Iran Sentences Faith Healing Shiite Mystic to Death; გამოქვეყნებულია 2017 წლის 28 აგვისტოს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.nytimes.com/2017/08/28/world/middleeast/mohammad-ali-taheri-iran-death-sentence-mystic-healer-shiite-mystic.html [ნანახია 2023 წლის 11 აპრილს]

კანადის იმიგრაციისა და ლტოლვილთა საბჭო 2022 წლის ნოემბერში გამოქვეყნებულ ინფორმაციაში, ინდოეთში სიქჰების მიმართ არსებული დამოკიდებულების შესახებ, წერს, რომ ინდოეთის მოსახლეობის 1.7% სიქჰიზმის მიმდევარია. ქვეყნის 1.2 მილიარდი მოსახლეობიდან სიქჰები 20 მილიონზე მეტნი არიან და მათი უმრავლესობა, დაახლოებით 16 მილიონი, პენჯაბის შტატში ცხოვრობს. აღნიშნულ შტატში სიქჰები მოსახლეობის უმრავლესობას, 54%-ს შეადგენენ. მილიონზე მეტი სიქჰი ცხოვრობს მეზობელ ჰარიანის შტატში. წყაროების ცნობით, ინდოეთის თითქმის ყველა დიდ ქალაქში სიქჰების საზოგადოებები წარმოდგენილნი არიან.

ინდოეთის კონსტიტუცია კრძალავს დისკრიმინაციას რელიგიის, რასის, კასტური კუთვნილების, სქესისა და დაბადების ადგილის ნიშნებით. არცერთი მოქალაქე უნდა გახდეს რაიმე შეზღუდვის ობიექტი აღნიშნული მახასიათებლების გამო. კონსტიტუციის მიხედვით, ყველა პიროვნება თანასწორია და უფლება აქვს თავისუფლად აღასრულოს საკუთარი რწმენა, რელიგიური მსახურება და აგიტაცია. ფედერალური კანონმდებლობით, სიქჰებს რელიგიური უმცირესობის ოფიციალური სტატუსი აქვთ; ხოლო კონსტიტუციით, სახელმწიფო ვალდებულია, დაიცვას რელიგიური უმცირესობები და მათი კულტურული და რელიგიური ინტერესები.

2021 წელს ჩატარებული კვლევის მიხედვით, სიქჰების 82% აცხადებს, რომ საკუთარ რელიგიას „ძალიან თავისუფლად“ მისდევს. რელიგიური ნიშნით დისკრიმინაციის იშვიათი შემთხვევები ფიქსირდება, მაგრამ სიქჰები, ზოგადად, არ აწყდებიან სისტემატიური ხასიათის პრობლემებს საკუთარი იდენტობის გამო. სოციოლოგიური კვლევების მიხედვით, სიქჰების 14% აცხადებს, რომ ხშირად აწყდება დისკრიმინაციას, 18% აცხადებს, რომ თავად გამხდარა დისკრიმინაციული მოპყრობის ობიექტი და 78% აცხადებს, რომ საზოგადოების მხრიდან ძალადობა „სერიოზული პრობლემაა“. სხვადასხვა წყაროს ცნობით, ინდოეთის რელიგიური უმცირესობები, მათ შორის სიქჰები, აწყდებიან სხვადასხვა ხარისხის სოციალურ, ეკონომიკურ, კულტურულ და სამართლებრივ დისკრიმინაციას.

აშშ-ის ტერორიზმის შესახებ 202ქ წელს გამოქვეყნებული ანგარიშის მიხედვით, სიქჰების სეპარატისტული ორგანიზაციის [ხალისტანი] მხრიდან, ბოლო პერიოდში, რაიმე სახის მნიშვნელოვანი აქტივობა არ დაფიქსირებულა. წყაროები 2022 წელს ამტკიცებდნენ, რომ 2 ან 3 სიქჰური პოლიტიკური ორგანიზაცია არსებობს, რომლებიც მხარს უჭერენ სიქჰურ სეპარატიზმს; სიქჰი შეიარაღებული მებრძოლების რაოდენობა „ძალიან მცირეა“ და პენჯაბის შტატში არ არსებობს ორგანიზებული, შეიარაღებული სეპარატისტული მოძრაობა.

2020 წელს, ინდოეთში, სოფლის მეურნეობის შესახებ ახალი კანონის წინააღმდეგ საპროტესტო აქციები, ძირითადად, პენჯაბისა და ჰარიანას სიქჰების მონაწილეობით გაიმართა. მმართველი პარტიის ლიდერები, მათი მხარდამჭერები და სახელისუფლებო მედია საშუალებები აცხადებდნენ პროტესტში სიქჰებს ადანაშაულებდნენ და აცხადებდნენ, რომ ისინი „ხალისტანის“ დღის წესრიგით მოქმედებდნენ. წყაროების ცნობით, როდესაც სიქჰები მმართველი პარტიის წინააღმდეგ გამოდიან, მათ მთავრობა „ანტი-ნაციონალისტებად“ იხსენიებს. ხელისუფლების წარმომადგენლები აცხადებდნენ, რომ ფერმერების პროტესტი ექსტრემისტულმა ელემენტებმა „გაიტაცეს“ და პრო-ხალისტანური და პრო-პაკისტანური სლოგანები ამის მტკიცებულებაა. ინდოეთის გენერალური პროკურორი კი აცხადებდა, რომ მას ჰქონდა ინფორმაცია „პროტესტში ხალისტანის ინფილტრაციის შესახებ“. საპროტესტო აქციები უმრავლეს შემთხვევაში მშვიდობიანი იყო და მხოლოდ ცალკეულ იზოლირებულ შემთხვევებში პოლიცია იყენებდა ცრემლსადენ გაზს და წყლის ჭავლს; იყო ცნობები, ასევე, პოლიციის მხრიდან დემონსტრანტების ცემის ფაქტების შესახებ.

წყაროების ცნობით, მთავრობა, სამოქალაქო საზოგადოება და მედია აძაგებს იმ სიქჰებს, ვინც ხალისტანს ემხრობა და მათ ექსტრემისტებად მოიხსენიებს. მთავრობა „მტრულადაა“ განწყობილი სეპარატისტული მოძრაობების მიმართ. საზოგადოების მხრიდან ხალისტანის აქტივობების მიმართ შეხედულება ჰინდუ მოსახლეობაში ეჭვს იწვევს; ამასთან, მართალია, ზოგიერთი სიქჰი სიმპათიებითაა განწყობილი, მაგრამ ბევრი ხალისტანის საქმიანობას „პრობლემატურად“ მიიჩნევს.

პენჯაბის შტატში პოლიცია თვალს ადევნებს და აკვირდება ხალისტანის მომხრეებს. უსაფრთხოების სამსახურები ფოკუსირებულნი არიან სიქჰ სეპარატისტებზე, რადგან ისინი ინდოეთის ერთიანობისთვის პოლიტიკურ საფრთხედ განიხილებიან. წყაროების ცნობით, პირები, ვინც ესწრებიან ხალისტანის მომხრე პოლიტიკური ორგანიზაციების წევრების სიტყვით გამოსვლებს და მონაწილეობენ ხალისტანის დემონსტრაციებში, შეხვედრებში ან სოციალურ მედიაში გამოხატავენ მხარდაჭერას, დაკვირვების ობიექტები ხდებიან. ხალისტანის აქტივისტებს სოციალურ მედიაშიც აქტიურად აკვირდებიან. დაზვერვის სამსახურებს და სამართალდამცავ ორგანოებს, მათ შორის პენჯაბის შტატში, ცენტრალური მთავრობა, რომელიც ხალისტანის მხარდამჭერებს „დიდი ეჭვით“ უყურებს. აღსანიშნავია, რომ პოლიცია არ აცხადებს, რომ პირი ხალისტანის მხარდაჭერისთვის დააპატიმრა; როგორც წესი, ბრალდების ფორმულირებისას გამოიყენება „უკანონო საქმიანობაში მონაწილეობა“ ან „შეიარაღებული მებრძოლების მხარდაჭერა“. ასეთი ბრალდების საფუძელი შეიძლება გახდეს ისეთი ქმედებები, როგორიცაა ხალისტანის პოსტერების გაკვრა, იარაღის ტარება ან შეიარაღებული მებრძოლების შეფარება. წყაროების ცნობით, პოლიცია, როდესაც დანაშაულის ჩამდენს ვერ პოულობს, ხშირად ადანაშაულებს ხალისტანის აქტივისტებს. პოლიცია ხშირად ავიწროვებს ხალისტანის აქტივისტების ოჯახის  წევრებსაც. წყაროების ინფორმაციით, დაკავებების შემთვევები პენჯაბის შტატსა და მთლიანად ინდოეთში მატულობს და დიდი რაოდენობით სიქჰი ახალგაზრდა საუბრობს შევიწროვების ან დაკითხვებზე დაბარებების შემთხვევების შესახებ. გაზრდილი, ასევე, ხალისტანის მხარდაჭერასთან დაკავშირებით პირთა დაპატიმრების ფაქტები. პოლიციამ 6 დღით დააპატიმრა სამი პირი, რომლებიც ხალისტანის შექმნის შესახებ რეფერენდუმის სარეგისტრაციო ფორმებს ავრცელებდნენ. წყაროების ინფორმაციით, ხალისტანის მხარდამჭერები არც პენჯაბის შტატის გარეთ, და არსად ინდოეთის ტერიტორიაზე, უსაფრთხოდ არ არიან. არცერთ სიქჰს შეუძლია ხალისტანის შექმნის საკითხის ღია მხარდაჭერა; ასეთ შემთხვევაში შედეგი იქნება პოლიციის მხრიდან შევიწროვება, ყალბი სისხლისსამართლებრივი საქმეების აღძვრა და ასევე სიძულვილი მათი მხრიდან, ვინც ხალისტანს მხარს არ უჭერს. მთავრობა, ნებისმიერს, ვინც მხარს უჭერს სეპარატიზმს, ექსტრემისტად ან ტერორისტად ახასიათებს და მიიჩნევს, რომ მათ მიმართ ძალადობა ლეგიტიმური შეიძლება იყოს.[1]

სიქჰების მიმართ არსებული დამოკიდებულებისა და ხალისტანის შესახებ დამატებითი ინფორმაციისთვის, იხილეთ წარმოშობის ქვეყნის შესახებ ინფორმაციის მოპოვების განყოფილების მიერ მომზადებული დოკუმენტები: 1. ინდოეთი. სიქჰების მიმართ არსებული დამოკიდებულება. ივნისი, 2022 და 2. ინდოეთი. ხალისტანის მოძრაობა. ივლისი, 2020

[1] კანადის იმიგრაციისა და ლტოლვილთა საბჭო; ინდოეთი: სიქჰების მიმართ დამოკიდებულება პენჯაბის შტატსა და მის გარეთ 2020 – 2022 წლებში; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 28 ნოემბერს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 4 აპრილს]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Human Rights Watch“ 2023 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2022 წელი] არაბთა გაერთიანებული საამიროების შესახებ წერს, რომ ქვეყანაში მოქმედი „კაფალა“ [სპონსორობა] სისტემა მიგრანტი მუშახელის ვიზებს დამსაქმებელთან მჭიდროდ დაკავშირებულს ტოვებს. დამსაქმებლების ნებართვის გარეშე, მიგრანტ მუშახელს არ შეუძლია შეიცვალოს ან დატოვოს სამსახური. ის, ვინც სამუშაო ადგილს ნებართვის გარეშე მიატოვებს, სასჯელის რისკის წინაშე აღმოჩნდება. სასჯელი კი შეიძლება იყოს ჯარიმა, დაკავება, დაპატიმრება და დეპორტაცია; ეს ყველაფერი კი სათანადო პროცესუალური გარანტიების გარეშე მოხდება.[1]

ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი 2022 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2021 წელი] არაბთა გაერთიანებული საამიროების შესახებ წერს, რომ ქვეყნის კანონმდებლობა კრძალავს შავ მაგიას, მაგიის გამოყენებას და გრძნეულებებს [მაგიური შელოცვები და ფორმულები]. მსგავსი ქმედებები ისჯება 6 თვიდან 3 წლამდე პატიმრობით და ჯარიმით, მინიმუმ 50 ათასი დირჰამის [13 ათას აშშ დოლარზე მეტი] ოდენობით; და დეპორტაციით, როდესაც საქმე ეხება არა მოქალაქე პირებს.

კანონი, ასევე, კრძალავს ნებისმიერი ფორმის გამოხატვას, რომელსაც მთავრობა აღიარებული [აბრაამისეული] რელიგიების შეურაცხმყოფელად მიიჩნევს. აღნიშნული ქმედების ჩამდენი პირები ისჯებიან 5 ან მეტი წლით თავისუფლების აღკვეთით და ჯარიმით 250 ათასიდან 2 მილიონდე დირჰამის ოდენობით. აღნიშნული ქმედების ჩადენისთვის, არა მოქალაქე პირი, დამატებით, შეიძლება დაექვემდებაროს დეპორტაციას.

რედაქტორები და ჟურნალისტები თვით-ცენზურას ექვემდებარებიან, რადგან ეშინიათ მთავრობის საპასუხო ქმედებების; განსაკუთრებით იმის გათვალისწინებით, რომ ჟურნალისტების უმეტესობა უცხოელია და შეიძლება დაექვემდებარონ დეპორტაციას.[2]

ავსტრიის წარმოშობის ქვეყნისა და თავშესაფრის კვლევისა და დოკუმენტაციის ცენტრი 2018 წელს გამოქვეყნებულ ინფორმაციაში არაბთა გაერთიანებული საამიროების შესახებ წერს, რომ ყველა არა მოქალაქე პირი ექვემდებარება ეროვნულ საიმიგრაციო კანონმდებლობას ქვეყანაში სამართლებრივი სტატუსის კუთხით; მათ შორის გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისრის ოფისში რეგიტრირებული ლტოლვილები და თავშესაფრის მაძიებლები. ეროვნული საიმიგრაციო კანონმდებლობა მკაფიოდ ადგენს, რომ არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში სამართლებრივი საფუძვლებით ყოფნისთვის, სამუშაო სპონსორის ყოლა ამოსავალი წერტილია. იგივე კანონმდებლობა ასევე მკაფიოდ განმარტავს, რომ ბინადრობის ნებართვის ვადის გასვლის შემდეგ, დეპორტაცია შესაძლო შედეგია.

უცხოელის დეპორტაცია შეიძლება განხორციელდეს ბინადრობისა და ნატურალიზაციის მთავარი დირექტორატის მიერ თუ უცხოელი არ ფლობს ბინადრობის ნებართვას ან მის ბინადრობის ნებართვას ვადა გაუვიდა ან გაუქმდა. პირს შეიძლება ქვეყანაში უკან დაბრუნების უფლება შეეზღუდოს, კანონით გათვალისიწინებული აუცილებელი მოთხოვნების დაკმაყოფილებამდე. უცხოელის დეპორტაცია შეიძლება განხორციელდეს მაშინაც, როდესაც ის ბინადრობის ნებართვას ფლობს, თუ დეპორტაცია იქნება სასამართლოს გადაწყვეტილების ნაწილი, ან თუ პირი ვერ ამტკიცებს, რომ აქვს შემოსავლის წყარო, ან თუ პირის დეპორტაციას საჭიროდ ჩათვლის უსაფრთხოების სამსახური ქვეყნის საჯარო პოლიტიკის, უსაფრთხოებისა და მორალის წესებიდან გამომდინარე.[3]

ინტერნეტ რესურსი „Khaleej Times“ 2023 წლის 30 იანვარს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერს, რომ არაბთა გაერთიანებული საამიროების სავიზო პოლიტიკაში განხორციელებული ცვლილებების შედეგად, ქვეყნის ბინადრობის ვიზის მფლობელთათვის ხელმისაწვდომი გახდა ქვეყანაში დაბრუნების ნებართვის მიღების შესაძლებლობა. ახალი, დაბრუნების ნებართვა [Re-entry Permit] უფლებას აძლევს არაბთა გაერთიანებული საამიროების ბინადრობის ვიზის მქონე პირებს, რომლებიც ქვეყნის გარეთ 6 თვეზე მეტი ხნით იმყოფებიან, საამიროებში დაბრუნების ნებართვაზე განაცხადი გააკეთოს. განაცხადი აუცილებლად საამიროებს საზღვრებს გარეთ ტერიტორიიდან უნდა გაკეთდეს. განაცხადის გაკეთება შესაძლებელია საამიროების დატოვებიდან 6 თვის ვადის გასვლის შემდეგ და როდესაც განაცხადი დადებითად გადაწყდება, პირი ვალდებულია, 30 დღის განმავლობაში დაბრუნდეს საამიროებში. განაცხადში მითითებული უნდა იყოს საფუძვლიანი მიზეზი, რამაც პირის ქვეყნის გარეთ ხანგრძლივად დარჩენა განაპირობა. დაბრუნების ნებართვაზე განაცხადის გაკეთება შეუძლია ყველას, ვინც არაბთა გაერთიანებული საამიროების მოქმედ ვიზას ფლობს და საამიროებს გარეთ 180 დღეზე მეტი ვადით იმყოფება. აპლიკანტი უნდა დარწმუნდეს, რომ მისი სავიზო სტატუსი აქტიურია და ბინადრობის ვადა არ არის ამოწურული.

ამავე სტატიის მიხედვით, ბინადრობის ნებართვა, როგორც წესი, უქმდება, როდესაც პირი საამიროებს 6 თვეზე მეტი ვადით ტოვებს; გამონაკლისს წარმოადგენს ოქროს ვიზა, რომელთა მფლობელებსაც შეუძლიათ საამიროები ნებისმიერი ვადით დატოვონ ისე, რომ ეს არ აისახება მათი ბინადრობის სტატუსზე.[4]

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი 2022 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში არაბთა გაერთიანებული საამიროების შესახებ წერს, რომ ხელისუფლება არა-მოქალაქეებს ხშირად მოქალაქეებისგან განსხვავებულად ეპყრობა. მართალია, ქვეყნის კონსტიტუცია აწესებს სასამართლოს დამოუკიდებლობას, მაგრამ სასამართლოს გადაწყვეტილებები კვლავ გადაიხედება პოლიტიკური ხელმძღვანელობის მიერ. სასამართლო ხშირად იყენებს დაკონტრაქტებული უცხოელების მიმართ პოტენციურ დეპორტაციას და აღნიშნული კიდევ ერთხელ ეჭვქვეშ აყენებს სასამართლოს ხელისუფლებისგან დამოუკიდებლობას.

როდესაც ხელისუფლება უცხოელს „მორალის“ კუთხით დანაშაულში ეჭვმიტანილად მიიჩნევს, ხშირად ახდენს პირის დეპორტაციას სამართლებრივი პროცედურების გარეშე. 2021 წლის ნოემბერში ქვეყნის სისხლის სამართლის კოდექსში შესული ცვლილებებით დაშვებული გახდა უცხო ქვეყნის მოქალაქის დეპორტაცია, როდესაც მას დანაშაულის ჩდენაში დასდებენ ბრალს; აღნიშნულ შემთხვევებში გამონაკლისები იშვიათადაა დასაშვები.

რედაქტორები და ჟურნალისტები თვით-ცენზურას ექვემდებარებიან, რადგან ეშინიათ მთავრობის საპასუხო ქმედებების; განსაკუთრებით იმის გათვალისწინებით, რომ ჟურნალისტების უმეტესობა უცხოელია და შეიძლება დაექვემდებარონ დეპორტაციას. 2021 წლის აპრილში, პრეზიდენტმა ხელი მოაწერა კანონს, რომელიც თანხების მოძიებით [Fundraising] დაკავებულ პირებს და ორგანიზაციებს, აღნიშნული საქმიანობის განსახორციელებლად, მათ შორის დონაციის შესაგროვებლად [რისი გაკეთებაც მათ წელიწადში მაქსიმუმ 4-ჯერ შეუძლიათ], ავალდებულებს ლიცენზიის აღებას. სასჯელი აღნიშნული კანონის დარღვევისთვის შეიძლება იყოს დიდი ოდენობის ჯარიმები და არა-მოქალაქეების დეპორტაცია.

ხელისუფლება სისხლის სამართლებრივად სჯის სექსუალურ შევიწროვებას. აღნიშნული ქმედების სამართლებრივი დეფინიცია მოიცავს განმეორებით შევიწროვებას როგორც ქმედებებით, ასევე ვერბალურად და ჟესტებით. კანონი აღიარებს, ასევე, რომ სექსუალური შევიწროვების მსხვერპლი შეიძლება იყოს მამაკაციც. სისხლის სამართლის კოდექსი სასჯელის სახით აწესებს როგორც საპატიმრო სასჯელს [მინიმუმ ერთი წლის ვადით], ასევე ფულად ჯარიმას [დაახლოებით 28 ათასი აშშ დოლარი]; ან ორივეს. თუ აღნიშნული ბრალდებით სამართლებრივი პროცედურა უცხოელის მიმართ იწყება, სასჯელი მოიცავს საპატიმრო ვადას, რასაც მოყვება ქვეყნიდან დეპორტაცია.

არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში რასობრივი დისკრიმინაცია უკანონოა, მაგრამ მთავრობა დაცვით მექანიზმებს არ აღასრულებს ეფექტურად და დისკრიმინაცია კვლავ გავრცელებულია ისეთ სფეროებში, როგორიცაა, მაგალითად, დასაქმება. დამსაქმებლები ხშირად უთითებენ სასურველ ეთნიკურ კუთვინელბას ვაკანსიების გამოცხადებისას და ხელისუფლება აღნიშნული პრაქტიკის წინააღმდეგ ქმედით ნაბიჯებს არ დგამს. 2021 წლის სექტემბერში სხვადასხვა ორგანიზაციამ მთავრობა დაადანაშაულა რასობრივ და ეროვნულ ნიადაგზე ხალხის მასობრივ დაპატიმრებებსა და ყოველგვარი ბრალდების გარეშე დეპორტაციაში. უცხოელები, რომელთა აივ ინფექციის ტესტის პასუხი დადებითი აღმოჩნდება, შეიძლება, დააკავონ და ქვეყნიდან გააძევონ.

ქვეყნის კანონმდებლობა დამსაქმებლებს უფლებას აძლევს, მთავრობას უცხოელის [სამუშაო-სასპონსორო ნებადრობის ვიზით მოსარგებლე] სამუშაო ნებართვის შეწყვეტა და ერთი წლით ქვეყნიდან დეპორტაცია მოთხოვოს, როდესაც დასაქმებული არასაპატიო მიზეზებით, ზედიზედ 7 დღე არ გამოცხადდება სამსახურში ან მონაწილეობას მიიღებს გაფიცვაში. 2021 წლის ნოემბერის საკანონმდებლო ცვლილებებით, უცხოელი დასაქმებულების დეპორტაცია დასაშვებია მცოლოდ გაფიცვაში მონაწილეობის გამოც. დეპორტაციის შიშით, არა-მოქალაქეები ერიდებიან სამუშაო პირობებთან დაკავშირებული უკმაყოფილებებს გამოთქმას; თუმცა, პროტესტსა და გაფიცვებს დროდადრო მაინც აქვს ადგილი. მთავრობა ყოველთვის არ სჯის დასაქმებულებს არა-ძალადობრივი პროტესტისა და გაფიცვებისთვის, მაგრამ შლის ასეთ პროტესტებს და ხანდახან ახორციელებს არა-მოქალაქე პირების დეპორტაციას.[1]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Amnesty International“ 2022 წელს გამოქბვეყნებულ ანგარიშში არაბთა გაერთიანებული საამიროების შესახებ წერს, რომ 2021 წლის ივნისში ხელისუფლებამ თვითნებურად დააკავა მინიმუმ 375 აფრიკელი მიგრანტი მუშა. ისინი 6 კვირის განმავლობაში ჰყავდათ ინკომუნიკადო პატიმრობაში, რის შემდაგაც, ყოველგვარი სამართლებრივი პროცედურების გარეშე, განახორციელეს მათი დეპორტაცია.[2]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Freedom House“ 2022 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში არაბთა გაერთიანებული საამიროების შესახებ წერს, რომ გასულ წლებში ისმოდა ბრალდებები არა-მოქალაქე შიიტი მუსლიმების მიმართ დისკრიმინაციისა და მათი დეპორტაციის შესახებ. დასაქმებულები პერიოდულად აპროტესტებენ ხელფასების დაგვიანებას და არასათანადო სამუშაო და საცვორებელ პირობებს; თუმცა, ასეთ დემონსტრაციებს, როგორც წესი, არბევენ და შლიან და არა-მოქალაქეები, ვინც მსგავს აქციებში მონაწილეობენ, დეპორტაციის რისკის წინაშე დგებიან. ზოგადად, უცხოელები განიცდიან დისკრიმინაციას და არიან დეპორტაციის რისკის წინაშე შედარებით მსუბუქი დანაშაულებისთვისაც.[3]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Human Rights Watch“ 2022 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში არაბთა გაერთიანებული საამიროების შესახებ წერს, რომ 2021 წლის ივნისში ხელისუფლებამ დააპატიმრა, დააკავა და აწამა 800-ზე მეტი აფრიკელი მიგრანტი და შემდეგ ბევრი მათგანის დეპორტაცია განახორციელა. აქტივისტების ანგარიშების მიხედვით, ბევრი მათგანის დეპორტაცია განხორციელდა იმის მიუხედავად, რომ მათ მოქმედი ბინადრობის ნებართვა, ვიზა ან სამუშაო ნებართვა ჰქონდათ. არაბთა გაერთიანებული საამიროების ხელისუფლება თვითნებურად ახორციელებს პაკისტანელი შიიტი მუსლიმების იძულებით გაუჩინარებებს, ინკომუნიკადო დაკავებებს და საბოლოოდ, უსაფუძვლო დეპორტაციას.[4]

კანადის იმიგრაციისა და ლტოლვილთა საბჭო 2017 წელს გამოქვეყნებულ ინფორმაციაში არაბთა გაერთიანებული საამიროების შესახებ წერს, რომ ქვეყანა ჟენევის 1951 წლის ლტოლვილთა შესახებ კონვენციის ხელმომწერი არ არის; თუმცა, მთავრობა პატივს სცემს და იცავს ლტოლვილთა დაცვის საერთაშორისო სტანდარტებს, მათ შორის არ-გაძევების პრინციპს. წყაროების ცნობით, რეგიონის ქვეყნებში და მათ შორის არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში არ არსებობს ოფიციალური პოლიტიკა პალესტინელი ლტოლვილების / მოქალაქეობის არ მქონე პალესტინელების მიმართ. ბევრია დამოკიდებული კონკრეტული საქმეზე პასუხისმგებელ ოფიცერზე, პალესტინელი პირის კავშირებსა და ქვეყნებს შორის იმ დროისთვის არსებულ პოლიტიკურ ურთიერთობაზე.

ყველა უცხოელი, იქნება ის ვიზიტორი თუ რეზიდენტი, საჭიროებს სპონსორის ყოლას არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში [ფიზიკური ან იურიდიული პირი]. წყაროების ცნობით, პალესტინელების გარკვეულმა რაოდენობამ, ვინც არაბთა გაერთიანებული საამიროებშია დაბადებული, მიიღო/მოიპოვა მოქალაქეობა და ოფიციალურად ისინი არ არიან პალესტინელებად დოკუმენტირებული. ასეთ პირებს არაბთა გაერთიანებული საამიროების მოქალაქეობა მიენიჭათ სამეფო წყალობის განკარგულებით, არაბთა გაერთიანებული საამიროების მიმართ განსაკუთრებული წვლილისთვის. მთავრობას განსაზღვრული აქვს ნატურალიზაციის პროცესი და პირებს შეუძლიათ მიმართონ მოქალაქეობის მისაღებად. უცხოელ ქალს მოქალაქეობა შეიძლება მიენიჭოს დაქორწინებიდან 10 წლის შემდეგ. მოქალაქეობის არ მქონე პირებისთვის საამიროების მოქალაქეობის მიღების შესახებ ცნობები არაა ხელმისაწვდომი. წყაროები ასევე წერენ, რომ მთავრობას შეუძლია ნატურალიზებულ პირს ჩამოართვას მოქალაქეობის სტატუსი და პასპორტი დანაშაულის ჩადენისა თუ პოლიტიკურაკ პროვოკაციული ქმედებებისთვის.

გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისრის ოფისის ცნობით, დეპორტაცია ერთერთი შესაძლო შედეგია, რაც, შეიძლება, მოყვეს ბინადრობის ნებართვის ვადის მიღმა ქვეყანაში დარჩენას; მათ შორის გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისრის ოფისში დარეგისტრირებული ლტოლვილებისა და თავშესაფრის მაძიებლებისთვის. 2009 წელს ასობით პალესტინელის დეპორტაცია მოხდა; 2010 წელს პალესტინელები ასევე გააძევეს არაბთა გაერთიანებული საამიროებიდან. თუ ბინადრობის ნებართვას ვადა აქვს გასული, პალესტინელი ლტოლვილები არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში დაკავებისა და პოტენციური დეპორტაციის რისკის წინაშე დგანან. ნებისმიერი უცხოელის დეპორტაცია შეიძლება განხოცრიელდეს ბინადრობისა და ნატურალიზაციის გენერალური დირექტორატის მიერ თუ უცხოელი არ ფლობს ბინადრობის ნებართვას ან მისი ნებართვა ვადაგასული ან ანულირებულია. უცხოელის დეპორტაცია შეიძლება მოქმედი ნებართვის არსებობის პირობებშიც მოხდეს თუ ამას მის მიმართ სასამართლოს გადაწყვეტილება ითვალისწინებს. დეპორტაციის ბრძანება, რომელსაც ქვეყნის შინაგან საქმეთა სამინისტრო გამოსცემს, შეიძლება გასაძევებელი პირის ოჯახის წევრებსაც მოიცავდეს.[5]

მედია საშუალება „TRT World“ 2020 წლის 14 აგვისტოს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერს, რომ არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში, დეპორტაციის შიშმა, შესაძლოა, პალესტინელების დუმილი გამოიწვიოს. სტატიის მიხედვით, დაახლოებით, 100 ათასი პალესტინელი ცხოვრობს არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში და მათი სრული უმრავლესობა მოქალაქის უფლებების გარეშე. მას შემდეგ, რაც ოფიციალურმა აბუ დაბიმ გააკეთა განცხადება ისრაელის ფორმალური აღიარების შესახებ, პალესტინელები საამიროებში მძიმე ვითარებაში აღმოჩნდნენ, რადგან დეპორტაციის შიშითა და ზოგადად, სიტყვის თავისუფლების კუთხით არასახარბიელო მდგომარეობის გამო, ვერ შეძლებენ ღიად გამოხატონ თავიანთი პროტესტი.[6] ორგანიზაცია „Euro-Med Human Rights Monitor“ საამიროებსა და ისრაელს შორის დადებული შეთანხმების შესახებ წერს, რომ არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში პალესტინელები დიდი საფრთხის წინაშე აღმოჩნდნენ.[7]

[1] აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებათა დაცვის პრაქტიკის შესახებ – 2021 წელი; გამოქვეყნებული 2022 წლის 12 აპრილს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2022 წლის 21 ივნისს]

[2] საერთაშორისო ორგანზიაცია „Amnesty International“; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებათა დაცვის პრაქტიკის შესახებ – 2021 წელი; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 29 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2022 წლის 21 ივნისს]

[3] საერთაშორისო ორგანიზაცია „Freedom House“; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებათა დაცვის პრაქტიკის შესახებ – 2021 წელი; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 28 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2022 წლის 21 ივნისს]

[4] საერთაშორისო ორგანიზაცია „Human Rights Watch“; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებათა დაცვის პრაქტიკის შესახებ – 2021 წელი; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 13 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2022 წლის 21 ივნისს]

[5] კანადის იმიგრაციისა და ლტოლვილთა საბჭო; კითხვაზე პასუხი მოქალაქეობის არ მქონე პალესტინელების ბინადრობის სტატუსის შესახებ; გამოქვეყნებულია 2017 წლის 24 ნოემბერს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2022 წლის 21 ივნისს]

[6] მედია საშუალება „TRT World“; დეპორტაციის პერსპექტივამ, შესაძლოა, დაადუმოს პალესტინელები არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში; გამოქვეყნებულია 2020 წლის 14 აგვისტოს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.trtworld.com/middle-east/the-prospect-of-deportation-may-silence-palestinians-in-uae-38896 [ნანახია 2022 წლის 21 ივნისს]

[7] ორგანიზაცია „Euro-Med Human Rights Monitor“; პალესტინური საზოაგდოება საამიროებში დიდი საფრთხის წინაშეა ისრაელთან შეთანხმების შემდეგ; გამოქვეყნებულია 2020 წლის 23 აგვისტოს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://euromedmonitor.org/en/article/3747/Palestinian-Community-in-the-UAE-Faces-Great-Dangers-After-UAE-Israel-Pact [ნანახია 2022 წლის 21 ივნისს]

[1] საერთაშორისო ორგანიზაცია „Human Rights Watch“; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებათა დაცვის პრაქტიკის შესახებ არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში – 2022 წელი; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 12 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 5 აპრილს]

[2] ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი; ყოველწლიური ანგარიში რელიგიის თავისუფლების კუთხით არსებული ვითარების შესახებ არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში – 2021 წელი; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 2 ივნისს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 5 აპრილს]

[3] ავსტრიის წარმოშობის ქვეყნისა და თავშესაფრის კვლევისა და დოკუმენტაციის ცენტრი; არაბთა გაერთიანებული საამიროები: პალესტინელები, ბინადრობა და დაბრუნება, პალესტინელთა მიმართ ზოგადი დამოკიდებულება; გამოქვეყნებულია 2018 წლის 25 ივლისს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 5 აპრილს]

[4] ინტერნეტ რესურსი „Khaleej Times“; დაბრუნების ნებართვა არაბთა გაერთიანებული საამიროების ბინადრობის ვიზის მფლობელთათვის; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 30 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.khaleejtimes.com/life-and-living/visa-and-immigration-in-uae/re-entry-permit-for-uae-residency-visa-holders-explained-cost-eligibility-refund-how-to-apply [ნანახია 2023 წლის 5 აპრილს]

თურქეთი – ერდოღანმა საყოველთაო არჩევნები 14 მაისს ჩანიშნა. თურქეთის რესპუბლიკის საპარლამენტო და საპრეზიდენტო არჩევნები 14 მაისს გაიმართება. მოქმედმა პრეზიდენტმა ოფიციალური განცხადება 10 მარტს გააკეთა.[1]

მიწისძვრით დაზარალებულ 2 პროვინციაში წყალდიდობას 11 ადამიანი ემსხვერპლა. 5 ადამიანი დაკარგულად ითვლება. სტიქიას ორი ადამიანი ადიამანის პროვინციაში ემსხვერპლა, როდესაც მოვარდნილმა ნიაღვარმა წაიღო კონტეინტერი, რომელსაც მიწისძვრისას გადარჩენილი ოჯახი თავს აფარებდა. 12 ადამიანი დაიღუპა სანლიურფის პროვინციაში, მათ შორის 5 სირიელია.[2]

ერდოღანს ამომრჩეველთა 47.4% უჭერს მხარს. სოციოლოგიური კვლევის თანახმად, ოპოზიციის კანდიდატი, ქემალ კილიჩდაროღლუ 45,3%-იანი მხარდაჭერით სარგებლობს. კვლევა 13-18 მარტის პერიოდში ჩატარდა. რაც შეეხება პარტიებს, მმართველ პარტიას 38.4% უჭერს მხარს. თურქეთის საყოველთაო არჩევნები 14 მაისს გაიმართება.[3]

ირანის ისლამური რესპუბლიკა

სკოლის მოსწავლე გოგონების მოწამვლის საქმეზე 100-ზე მეტი ადამიანი დააკავეს. ირანის 11 პროვინციაში 100-ზე მეტი ადამიანი დააკავეს; მათ „მტრული მიზნებით“ მომწამვლელი ნივთიერებების გამოყენება ედებათ ბრალად. ირანის შინაგან საქმეთა სამინისტროს განცხადებით, დაკავებულებს კავშირი აქვთ საზღვარგარეთ მოქმედ დისიდენტურ ირანულ მედიასთან და მონაწილეობდნენ საპროტესტო გამოსვლებში. უწყების მტკიცებით, დაკავებულები ცდილობდნენ, შიში დაეთესათ მოქალაქეებში და სკოლების დახურვის პროვოცირება მოეხდინათ; რაც საზოაგდოებაში ხელისუფლების მიმართ უნდობლობას გამოიწვევდა. ზოგიერთი ირანელი პოლიტიკოსის მოსაზრებით, გოგონები რელიგიური ჯგუფების სამიზნეები გახდნენ, რომლებიც ქალთა განათლებას ეწინააღმდგებიან. 2022 წლის ნოემბრიდან მოყოლებული, მოწამვლის შედეგად, ირანის 25 პროვინციაში, 230-მდე სკოლაში 5 ათასზე მეტი მოსწავლე დაზარალდა.[4]

ირანში საპროტესტო აქციების მონაწილე 22 ათასი პატიმარი შეიწყალეს. ირანის სახელმწიფო მედია საშუალების ინფორმაციით, ჯამში 82 ათასი პატიმრის შეწყალება მოხდა, რომელთაგან 22 ათასი დემონსტრაციებში მონაწილე პირები არიან.[5]

ირანი და საუდის არაბეთი დიპლომატიური ურთიერთობების აღდგენაზე შეთანხმდნენ. საუდის არაბეთის მეფემ ირანის პრეზიდენტი ოფიციალური ვიზიტითაც მიიწვია. უახლოესი ორი თვის განმავლობაში, თეირანსა და ერ-რიადში ირანისა და საუდის არაბეთის საელჩები გახისნება და განახლდება სავაჭრო და უსაფრთხოების საკითხებში უერთიერთობა. ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრის განცხადებით, ქვეყნები საგარეო საქმეთა მინისტრების დონეზე შეხვედრაზეც შეთანხმდნენ. შეხვედრისთვის სამი სავარაუდო ადგილმდებარეობა განიხილება. შეხვედრის თარიღი ჯერჯერობით უცნობია.[6]

ბელარუსი

ბელარუსის ოპოზიციის ლიდერს 15 წლით თავისუფლების აღკვეთა დაუსწრებლად მიესაჯა. სვეტლანა ციხანოვსკაიას და მის თანამოაზრეებს ბელარუსის ხელისუფლება ადანაშაულებს ხელისუფლების არაკონსტიტუციური გზით ხელში ჩაგდების მიზნით შეთქმულებაში, ექსტრემისტული დაჯგუფების შექმნასა და მის ხელმძღვანელობაში, ასევე ხელისუფლების ხელში ჩაგდებისკენ საჯარო მოწოდებებსა და სხვა ქმედებებში. სვეტლანა ციხანოვსკაია ბელარუსიდან გაქცეულია. ის 2020 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში თავისი ქმრის ნაცვლად მონაწილეობდა, რომელიც იმ დროს, წინასაარჩევნო პერიოდში, დააპატიმრეს და 18 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს.[7]

რუსეთის ფედერაცია

სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლომ ვლადიმერ პუტინის დაკავების ორდერი გასცა. სასამართლო მიიჩნევს, რომ ვლადიმერ პუტინი პასუხისმგებელია ომის დანაშაულებზე და აქცენტს აკეთებს უკრაინიდან ბავშვების რუსეთში უკანონო დეპორტაციის შემთხვევებზე. სასამართლოს განცხადებით, აღნიშნული დანაშაულები ჩადენილია 2022 წლის 24 თებერვალს რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ. ოფიციალური მოსკოვი ბრალდებებს უარყოფს და ორდერს „აღმაშფოთებელს უწოდებს“.[8]

ჩინეთის პრეზიდენტი ოფიციალური ვიზიტით რუსეთში ჩავიდა. სი ძინპინი ვლადიმერ პუტინს შეხვდა და ორ ქვეყანას შორის თანამშრომლობის მნიშვნელობაზე ისაუბრა. პრეზიდენტების თქმით, რუსეთი და ჩინეთი სტრატეგიული პარტნიორები არიან და ბევრ საკითხში მათი პოზიციები ერთმანეთს ემთხვევა. ჩინეთის პრეზიდენტმა პუტინს „უკრაინის კონფლიქტის“ დარეგულირების საკუთარი სამშვიდობო გეგმაც გააცნო.[9]

პაკისტანი

პაკისტანის ყოფილი პრემიერის დასაკავებლად მისულ სამართალდმცველებს ხანის მხარდამჭერები დაუპირისპირდნენ. იმრან ხანის დაკავებას სამართალდამცველები 2 დღე ცდილობდნენ. მას ბრალი ედება თანამდებობაზე ყოფნის პერიოდში მიღებული სახელმწიფო საჩუქრების გაყიდვაში. მოგვიანებით, ყოფილმა პრემიერმა ვიდეომიმართვა გაავრცელა და ჩანიშნული სასამართლო პროცესისთვის უსაფრთხოების გარანტიები ითხოვა. იმრან ხანი ირწმუნება, რომ პოლიციას მისი დაკავების საბაბი არ აქვს, რადგან გირაოს პირობებს არ არღვევს. მისივე თქმით, ხელისუფლება ცდილობს, მისი დაპატიმრებით, ვადამდელ საპარლამენტო არჩვენებში მონაწილეობის საშუალება არ მისცეს.[10]

[1] მედია საშუალება „Reuters“; ერდოღანმა არჩევნები 14 მაისს დანიშნა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 10 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.reuters.com/world/middle-east/erdogan-officially-calls-turkish-elections-may-14-2023-03-10/ [ნანახია 2023 წლის 13 მარტს]

[2] საინფორმაციო სააგენტო AP; თურქეთის მიწისძვრით დაზარალებულ პროვინციებში წყალდიდობას 14 ადამიანი ემსხვერპლა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 15 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://apnews.com/article/turkey-floods-hit-earthquake-survivors-528f093d35104a9041693ab8d27bffd8?fbclid=IwAR1DFEmgd2uRfj8UUY9iVSN3oe4kmzbgiyAdXTXuP4Nd58v9vSHp_F55N18 [ნანახია 2023 წლის 17 მარტს]

[3] მედია საშუალება Hurriyet; ერდოღანისა და კილიჩოღლუს წინასაარჩევნო პოზიციები; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 24 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/abdulkadir-selvi/anketlerde-erdogan-ile-kilicdaroglu-ne-durumda-42239419?fbclid=IwAR094kk9xv26mo8PLtb7fHIy0rz2SVvaa4wadgadlr2yRa8QP6a3fhm61jw [ნანახია 2023 წლის 27 მარტს]

[4] მედია საშუალება CNN; ირანში მოსწავლე გოგონების მოწავლის საქმეზე 100-ზე მეტი პირი დააპატიმრეს; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 11 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://edition.cnn.com/2023/03/11/world/iran-schoolgirl-poisonings-arrests-intl-hnk/index.html [ნანახია 2023 წლის 13 მარტს]

[5] მედია საშუალება Reuters; ირანში აქციების მონაწილე 22 ათასი პატიმარი შეიწყალეს; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 13 მარტს; ხელმისაწვოდმია ბმულზე: https://www.reuters.com/world/middle-east/iran-pardons-22000-people-who-took-part-protests-2023-03-13/?fbclid=IwAR1WG4MEwWGOkV1z9RDCYC6KumA6Z_oqbnOiwxWRvdXOjtP-Kvu6xM9tPrQ [ნანახია 2023 წლის 13 მარტს]

[6] მედია საშუალება BBC; საუდის არაბეთმა ირანის პრეზიდენტი ოფიციალური ვიზიტით მიიწვია; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 20 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-65010185 [ნანახია 2023 წლის 22 მარტს]

[7] მედია საშუალება BBC; სვეტლანა ციხანოვსკაიას 15 წლით პატიმრობა დაუსწრებლად მიესაჯა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 6 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-europe-64864490 [ნანახია 2023 წლის 13 მარტს]

[8] მედია საშუალება BBC; ომის დანაშაულების ბრალდებით, პუტინის დაპატიმრების ორდერი გაიცა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 18 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-europe-64992727?at_medium=RSS&at_campaign=KARANGA [ნანახია 2023 წლის 30 მარტს]

[9] მედია საშუალება CNN; ჩინეთის პრეზიდენტი რუსეთს, უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, პირველად ეწვია და „ძვირფას მეგობართან“ მჭიდრო კავშირებს გაუსვა ხაზი; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 20 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://edition.cnn.com/2023/03/20/europe/xi-putin-china-russia-visit-monday-intl-hnk/index.html [ნანახია 2023 წლის 24 მარტს]

[10] მედია საშუალება BBC; იმრან ხანი: პაკისტანის ყოფილი პრემიერის დაკავების მცდელობას ძალადობა მოჰყვა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 15 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-asia-64957293?fbclid=IwAR2HJu6ppck9QEijIMLNNwPL6gx3KodBI9DVHkEiuI94XoIRpNeyUO3CTlo [ნანახია 2023 წლის 17 მარტს]

ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი 2023 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2022 წელი] რუსეთის ფედერაციის შესახებ წერს, რომ ქვეყანაში მკაცრად ცენტრალიზებული, ავტორიტარული პოლიტიკური სისტემაა, რომელსაც პრეზიდენტი ვლადიმერ პუტინი მართავს. ორ-პალატიანი ფედერალური ასამბლეა პირდაპირი წესით არჩეული [ქვედა პალატა – სახელმწიფო დუმა] და დანიშნული [ზედა პალატა – ფედერალური საბჭო] დეპუტატებისგან შედგება. ორივე მათგანი განიცდის დამოუკიდებლობის ნაკლებობას და აღმასრულებელი ხელისუფლების გავლენის ქვეშაა. 2018 წლის საპრეზიდენტო და 2021 წლის საპარლამენტო არჩევნები ხასიათდებოდა მთავრობის მხრიდან საარჩევნო პროცესში ჩარევითა და მანიპულაციებით, მათ შორის, რეალური ოპოზიციური კანდიდატების გამორიცხვით.

უსაფრთხოების სამსახურები, გამონაკლისი შემთხვევების გარდა, ემორჩილებიან სამოქალაქო ხელისუფლებას. ეროვნული დონის სამოქალაქო ხელისუფლება, უკეთეს შემთხვევაში, შეზღუდულ კონტროლს ახორციელებს ჩეჩნეთის რესპუბლიკის უსაფრთხოების ძალებზე, რომლებიც პირდაპირ რესპუბლიკის ლიდერს, რამზან კადიროვს ემორჩილებიან. საანგარიშო პერიოდში ვრცელდებოდა ინფორმაციები რუსეთის უსაფრთხოების ძალების მხრიდან ადამიანის უფლებების დარღვევების ფაქტების შესახებ.

ადამიანის უფლებათა მნიშვნელოვან დარღვევებს შორის ადგილი აქვს კანონგარეშე მკვლელობებს, მათ შორის ლგბტ+ პირების მკვლელობებს ჩეჩნეთის რესპუბლიკაში; წამება, რომელსაც მიმართავდნენ მთავრობის სამართალდამცავი უწყებების ოფიცრები და, რომელიც რიგ შემთხვევებში იწვევდა გარდაცვალებას და, რიგ შემთხვევებში მოიცავდა სექსუალური ხასიათის ძალადობასა და ფსიქიატრიულ დაწესებულებაში იძულებით განთავსებას. საპატიმრო პირობები მძიმე და სიცოცხლისთვის საშიშია. ადგილი აქვს თვითნებურ დაკავებებსა და დაპატიმრებებს, მათ შორის პოლიტიკური და რელიგიური ნიშნით. ადგილი აქვს ისეთი ჯგუფების მხარდაჭერას, რომლებიც ჩართულნი არიან ბავშვთა სამხედრო მიზნებით რეკრუტირებაში. ქვეყანაში უხეშად იზღუდება გამოხატვის თავისუფლება და მედიის თავისუფლება, მათ შორის, ადგილი აქვს ჟურნალისტების მიმართ ძალადობასა და „ანტი-ტერორისტული“ კანონმდებლობის მშვიდობიანი დისიდენტებისა და რელიგიური ჯგუფების მიმართ გამოყენებას; მკაცრი შეზღუდვებია დაწესებული ინტერნეტის თავისუფლების და შკრების თავისუფლების კუთხით; მათ შორის, ისეთი მკაცრად შემზღუდველი კანონმდებლობის გამოყენებით, როგორიცაა კანონები „უცხოელი აგენტების“ და „არასასურველი უცხოური ორგანიზაციების“ შესახებ. მნიშვნელოვან უფლებადარღვევებს განეკუთვნება, ასევე, მკაცრი შეზღუდვები რელიგიის თავისუფლების კუთხით. გარდა ამისა, რუსეთის ფედერაციის მოქალაქეებს არ აქვთ შესაძლებლობა, საკუთარი სურვილის შესაბამისად, მშვიდობიანად და სამართლიანი არჩევნების საშუალებით, შეცვალონ საკუთარი ხელისუფლება; პოლიტიკური პროცესი მკაცრად შეზღუდული და გაკონტროლებულია. კორუფცია ფართოდაა გავრცელებული ხელისუფლების ყველა შტოსა და დონეზე. მთავრობა მკაცრად ზღუდავს და ხშირ შემთხვევაში აუქმებს კიდეც ადგილობრივ და საერთაშორისო ადამიანის უფლებათა დამცველ ორგანიზაციებს. ამასთან, ხელისუფლება არ დგამს სათანადო ნაბიჯებს თანამდებობის პირთა მიერ ჩადენილი დანაშაულებისა და კორუფციის გამოსავლენად და დამნაშავეთა დასასჯელად; რაც, თავის მხრივ, ქვეყანაში დაუსჯელობის კლიმატს ქმნის.[1]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Freedom House“ 2023 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2022 წელი] რუსეთის ფედერაციის შესახებ წერს, რომ რუსეთის ავტორიტარულ პოლიტიკურ სისტემაში ძალაუფლება პრეზიდენტი პუტინის ხელშია კონცენტრირებული. ლოიალური უსაფრთხოების ძალების, ქვეშევრდომი სასამართლოს, გაკონტროლებული მედია გარემოს გამოყენებით, კრემლი მანიპულირებს საარჩევნო პროცესით და ახორციელებს რეალური ოპოზიციის რეპრესიებს. ფართოდ გავრცელებული კორუფცია მჭიდრო კავშირებს ქმნის ოფიციალურ სახელმწიფო პირებსა და ორგანიზებულ დანაშაულებრივ ჯგუფებს შორის.[2]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Human Rights Watch“ 2023 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2022 წელი] რუსეთის ფედერაციის შესახებ წერს, რომ 2022 წლის 24 თებერვალს რუსეთის ფედერაცია უკრაინაში შეიჭრა. რუსეთის შეიარაღებული ძალები ახორციელებენ განურჩეველ იერიშებს სამოქალაქო სივრცეებზე; აწამებენ, თვითნებურად აკავებენ, იძულებით აუჩინარებენ და ძალდატანებით გადაჰყავთ მშვიდობიანი მოსახლეობა უკრაინის ოკუპირებული ტერიტორიებიდან რუსეთის ფედერაციაში. რუსეთის მიერ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ადგილი აქვს მშვიდობიანი მოსახლეობის კანონგარეშე მკვლელობებს და რუსულ სამხედრო ძალებში იძულებით ჩაწერებს.

უკრაინაში შეჭრის პარალელურად, რუსეთში გამკაცრდა განსხვავებული აზრის დევნა. რუსეთის ხელისუფლებამ გააორმაგა საკუთარი ძალისხმევა სამოქალაქო აქტივისტების, დამოუკიდებელი ჟურნალისტების და პოლიტიკური დისიდენტების მიმართ, რათა ჩაახშოს პროტესტი ომის წინააღმდეგ; ასევე, არ დაუშვას რაიმე ფორმით მთავრობის კრიტიკა და სოციალური არა-კომფორმიზმის ნებისმიერი გამოვლინება.[3]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Amnesty International“ 2023 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2022 წელი] რუსეთის ფედერაციის შესახებ წერს, რომ მშვიდობიანი, ანტი-საომარი პროტესტი მკაცრად იზღუდება და ისინი, ვინც ომის საწინააღმდეგოდ საჯაროდ გამოდიან, სისხლისამართლებრივი დევნის ობიექტები ხდებიან. ახალი საკანონმდებლო ნორმები მუდმივად ზღუდავს პროტესტს და არასამთავრობო და სამოქალაქო სექტორის საქმიანობას. გრძელდება იეჰოვას მოწმეთა სამართლებრივი დევნა. დაკავების ცენტრებში წამება და სხვა სახის არასათანადო მოპყრობა ფართოდაა გავრცელებული. ახალი საკანონმდებლო ნორმები მეტად დისკრიმინაციულია ლგბტ+ თემის წარმომადგენელთა მიმართ.[4]

სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლომ [ICC] 2023 წლის 18 მარტს რუსეთის პრეზიდენტი ვლადიმერ პუტინის დაპატიმრების ორდერი გამოსცა. სასამართლო მიიჩნევს, რომ ვლადიმერ პუტინი პასუხისმგებელია ომის დანაშაულებზე და აქცენტს აკეთებს უკრაინიდან ბავშვების რუსეთში უკანონო დეპორტაციის შემთხვევებზე. სასამართლოს განცხადებით, აღნიშნული დანაშაულები ჩადენილია 2022 წლის 24 თებერვალს რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ. ოფიციალური მოსკოვი ბრალდებებს უარყოფს და ორდერს „აღმაშფოთებელს უწოდებს“.[5]

საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლისა და ადამიანის უფლებების ჟენევის აკადემიის პროექტის „კანონის უზენაესობა შეიარაღებულ კონფლიქტებში“ (RULAC) მიხედვით, რუსეთის ფედერაცია ჩართულია რამდენიმე შეიარაღებულ კონფლიქტში: რუსეთის ფედერაციას ოკუპირებული აქვს საქართველოს რეგიონები. კერძოდ, სამხრეთ ოსეთი და აფხაზეთი. რუსეთი წარმოადგენს მხარეს სირიის ტერიტორიაზე არსებულ არა-საერთაშორისო ხასიათის შეიარაღებული კონფლიქტში. აღნიშნული განაპირობა, სირიის ხელისუფლების მხარდასაჭერად და მათი თანხმობით, რუსეთის სამხედრო ინტერვენციამ. გარდა ამისა, 2017 წელს რუსეთმა და თურქეთმა განახორციელეს საჰაერო შეტევები ისლამური სახელმწიფოს სამიზნეების წინააღმდეგ სირიაში. 2014 წლის შემდეგ რუსეთის ფედერაციას ოკუპირებული აქვს უკრაინის ტერიტორიის ნაწილი [აღმოსავლეთ უკრაინაში დონეცკისა და ლუჰანსკის რეგიონების ნაწილი]. ასევე, რუსეთის მიერ ანექსირებულია ყირიმის ავტონომიური რესპუბლიკა და ქალაქი სევასტოპოლი. რუსეთის ფედერაცია ასევე განაგრძობს დნესტრისპირეთის [მოლდოვა] ოკუპაციას. გარდა ამისა, 2022 წლის 24 თებერვალს უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, რუსეთის ფედერაცია ჩართულია საერთაშორისო ხასიათის შეიარაღებულ კონფლიქტში უკრაინის წინააღმდეგ. უშუალოდ რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიაზე შეიარაღებულ კონფლიქტებს ადგილი არ აქვს.[6]

[1] ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებათა დაცვის პრაქტიკის შესახებ რუსეთში – 2022 წელი; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 20 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 28 მარტს]

[2] საერთაშორისო ორგანიზაცია „Freedom House“; ყოველწლიური ანგარიში პოლიტიკური უფლებებისა და სამოქალაქო თავისუფლებების შესახებ რუსეთში – 2022 წელი; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 10 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 28 მარტს]

[3] საერთაშორისო ორგანიზაცია „Human Rights Watch“; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებათა დაცვის პრაქტიკის შესახებ რუსეთში – 2022 წელი; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 12 იანვარს; ხელმისაწვოდმია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 28 მარტს]

[4] საერთაშორისო ორგანიზაცია „Amnesty International“; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებათა დაცვის პრაქტიკის შესახებ რუსეთში – 2022 წელი; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 27 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 28 მარტს]

[5] მედია საშუალება „BBC“; ომის დანაშაულების ბრალდებით, პუტინის დაპატიმრების ორდერი გაიცა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 18 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-europe-64992727?at_medium=RSS&at_campaign=KARANGA [ნანახია 2023 წლის 30 მარტს]

[6] ადამიანის უფლებათა და საერთაშორისო ჰუმანიტარული სამართლის ჟენევის აკადემია; პროექტი „კანონის უზენაესობა შეიარაღებულ კონფლიქტებში“ RULAC; რუსეთის ფედერაცია; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.rulac.org/browse/map [ნანახია 2023 წლის 30 მარტს]

მედია საშუალება „BBC“ 2018 წლის 7 იანვარს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერს, რომ ირანული ნავთობის ტანკერი „სანჩი“, შანხაის სანაპიროდან 300-მდე კილომეტრის მოშორებით, ჩინურ სატვირთო გემს [„კრისტალი“] შეეჯახა, რის შედეგადაც ცეცხლი წაეკიდა. ტანკერს 60 მილიონი აშშ დოლარის ღირებულების 136 ათასი ტონა ნავთობი გადაჰქონდა. ტანკერი ირანის კუნძულ ხარგიდან სამხრეთ კორეის მიმართულებით გადაადგილდებოდა.[1]

მედია საშუალება „ამერიკის ხმა“ 2018 წლის 14 იანვარს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერს, რომ ირანული ტანკერი, რომელიც ჩინეთის სანაპიროსთან კვირაზე მეტი ხნის განმავლობაში იწვოდა, აფეთქდა. ირანის მაშველთა ჯგუფის სპიკერი მოჰამად რასტადის თქმით, „სანჩის“ ეკიპაჟის წევრების ცხედრების პოვნის იმედი აღარ იყო. აფეთქებამდე, მაშველებმა სამი ცხედრის აღმოჩენა შეძლეს. მაშველები ცდილობდნენ, ტანკერის საცხოვრებელ ფლიგელში შეღწევას, მაგრამ მაღალი ტემპერატურის გამო, უშედეგოდ. „სანჩის“ ეკიპაჟი 32 წევრისგან შედგებოდა; მათგან 30 ირანელი და 2 ბანგლადეშელი იყო.

მაშველთა ჯგუფმა მოახერხა ხომალდის მონაცემთა შემნახავი მოწყობილობის [ე.წ. „შავი ყუთი“] ამოღება. ირანული ტანკერი „სანჩი“, პანამის დროშის ქვეშ ცურავდა და სამხრეთ კორეაში 136 ათასი ტონა ნავთობი გადაჰქონდა, როდესაც ჰონგ-კონგში რეგისტრირებულ სატვირთო ხომალდ „კრისტალს“ შეეჯახა. სტატიის მიხედვით, უცნობი იყო თუ რამ გამოიწვია შეჯახება. „კრისტალზე“, რომელსაც ტვირთი გადაჰქონდა ამერიკის შეერთებული შტატებიდან ჩინეთში, ეკიპაჟის 21 წევრი იმყოფებოდა. 21-ვე მათგანი ჩინეთის მოქალაქე იყო და მაშველთა ჯგუფმა, შეჯახებიდან მალევე, ყველას გადარჩენა შეძლო.[2]

მედია საშუალება „Reuters“ 2018 წლის 5 მაისს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერს, რომ ირანული ტანკერი „სანჩი“, რომელიც რამდენიმე დღის განმავლობაში იწვოდა, 14 იანვარს ჩაიძირა. ტანკერის მთელი ეკიპაჟი – 30 ირანელი და 2 ბანგლადეშელი – დაღუპულებად არიან მიჩნეული. ჩინეთისა და ჰონგ კონგის წარმომადგენლების აზრით, ინციდენტი ორივე ხომალდის ბრალეულობით მოხდა. ირანი, პანამა და ბანგლადეში კი მიიჩნევდა, რომ შეჯახება სატვირთო გემი „კრისტალის“ მარჯვნივ მოხვევამ/მობრუნებამ გამოიწვია.[3]

ინტერნეტ მედია რესურსი „Iran International“ 2023 წლის 14 იანვარს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერდა, რომ ირანული ტანკერის ტრაგედიის თაობაზე, ერთერთ ამერიკულ საადვოკატო ფირმას საიდუმლო დოკუმენტაცია ჰქონდა მოპოვებული. საადვოკატო ფირმა „Herischi & Associates“ მერილენდში დაფუძნებული ფირმაა, რომელმაც 2021 წელს გაერთიანებული სამეფოს სასამართლოში სარჩელი შეიტანა ირანის ეროვნული ტანკერების კომპანიისა და აღნიშნული კომპანიისა და ტანკერი „სანჩის“ დამზღვევი სადაზღვევო კომპანიის წინააღმდეგ. გამოქვეყნებულ პრეს რელიზში საადვოკატო ფირმა „Herischi & Associates“ ამტკიცებს, რომ ტანკერის ეკიპაჟის წევრებმა წარმატებით დატოვეს ცეცხლმოკიდებული ხომალდი და ამჟამად, ეკიპაჟის 22 წევრი ცოცხალია და ირანის საპატიმროებში იმყოფებიან. ფირმის მტკიცებით, ტანკერს ჩრდილოეთ კორეისთვის განკუთვნილი „საიდუმლო ტვირთი“ მალულად მიჰქონდა. საადვოკატო ფირმა აცხადებს, რომ მათ მიიღეს წვდომა ირანელი თანამდებობის პირების ელექტრონულ წერილებსა და ჩანაწერებზე, ასევე, „გასაიდუმლოებულ დოკუმენტაციაზე“; მათ შორის, უზენაესი ლიდერისთვის გუშაგთა კორპუსის დაზვერვის მიერ გაგზავნილ შეტყობინებებზე. ფირმა ამტკიცებს, რომ მათ ასევე აქვთ ჩრდილოეთ კორეის ლიდერის წერილი ირანის უზენაესი ლიდერისთვის, სადაც ის ალი ხამენეის მადლობას უხდის „ტვირთის“ მიწოდებისთვის და მწუხარებას გამოხატავს ინციდენტის გამო.

ტანკერი „სანჩის“ ეკიპაჟის ოჯახის წევრები 2019 წელს საპროტესტო აქციებს მართავდნენ საგარეო საქმეთა სამინისტროსთან, ჩინეთის საელჩოსთან და პრეზიდენტის სასახლესთან. ისინი ადგილობრივ მედიასთან საუბარში აცხადებდნენ, რომ ტრაგედიიდან რამდენიმე თვის განმავლობაში, თავიანთი მეზღვაური ნათესავების [რომლებიც იმყოფებოდნენ „სანჩიზე“] ტელეფონებიდან იღებდნენ ზარებს. ზარები პასუხისთანავე წყდებოდა. ტრაგედიის გამოძიების სამთავრობო კომიტეტის თავმჯდომარე მოჰამად მეჰდი ბოროუმანდი კი აცხადებდა, რომ „სანჩის ეკიპაჟის წევრების ტყვეობაში ყოფნა“ მხოლოდ ჭორი და გამოგონილი იყო.

2019 წლის დეკემბერში, საადვოკატო ფირმამ „Herischi & Associates“ სარჩელი შეიტანა ვაშინგტონის სასამართლოში. ფირმა წარმოადგენდა „სანჩის“ ეკიპაჟის 10 წევრის ოჯახებს. ისინი ამტკიცებდნენ, რომ ტანკერის ეკიპაჟის წევრები გადარჩნენ და ისინი ტყვეობაში ჰყავთ უცნობ ადგილმდებარეობაზე. აღნიშნული განცხადების მტკიცებულებად კი ასახელებდნენ სატელეფონო ზარებს, რომლებსაც ისინი ტრაგედიიდან რამდენიმე თვის განმავლობაში ეკიპაჟის წევრი ნათესავების ტელეფონებიდან იღებდნენ.[4]

ინტერნეტ მედია რესურსის „Iran International“ მიერ გავრცელებული ინფორმაციის სხვა წყაროებით გადამოწმება ვერ მოხერხდა. წარმოშობის ქვეყნის შესახებ ინფორმაციის მოპოვების განყოფილების მიერ შესწავლილი წყაროების მიხედვით, ეკიპაჟის ოჯახები 2019 წელს აცხადებდნენ, რომ ეკიპაჟის ბევრი წევრი გადარჩა, რასაც სატელეფონო ზარებს უკავშირებდნენ. „Iran International“-ის მიერ გავრცელებული ინფორმაციის [საადვოკატო ფირმის „Herischi & Associates“ სავარაუდო მტკიცებულებების თაობაზე] შესახებ სხვა წყაროებზე ინფორმაცია არ მოიძებნა. ასევე, განყოფილების მიერ შეწავლილ წყაროებზე არ მოიძებნა ინფორმაცია 2019 წლის შემდეგ პერიოდში გამოთქმული იმ ვარაუდის შესახებ, რომ ტანკერი „სანჩის“ ეკიპაჟის წევრები ცოცხლები და პატიმრობაში არიან. ასევე, არ მოიძებნა 2023 წელს გაკეთებული ოფიციალური განცხადებები აღნიშნული ვარაუდის უარყოფისა თუ დადასტურების შესახებ.

მედია საშუალება „Reuters“ 2021 წლის 27 მარტს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერს, რომ ირანმა და ჩინეთმა თანამშრომლობის 25-წლიან შეთანხმებას მოაწერეს ხელი. აღნიშნული შეთანხმება გააძლიერებს ქვეყნების ეკონომიკურ და პოლიტიკურ ალიანსს. ჩინეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის თქმით, „ურთიერთობები ორ ქვეყანას შორის სტრატეგიული პარტნიორობის დონეზე ავიდა და ჩინეთი ირანთან ურთიერთობების სრული გაუმჯობესების მოლოდინშია. ჩვენი ურთიერთობა ირანთან იქნება მუდმივი და სტრატეგიული“.

შეთანხმებამ ირანი ჩინეთის „Belt and Road Initiative“ პროექტის მონაწილე გახადა. აღნიშნული პროექტი ტრილიონობით აშშ დოლარის ოდენობის ინფრასტრუქტურული სქემაა, რომელმაც აღმოსავლეთ აზია და ევროპა უნდა დააკავშიროს. პროექტი მნიშვნელოვნად აფართოებს ჩინეთის ეკონომიკურ და პოლიტიკურ გავლენებს, რაც შეერთებული შტატებისთვის შეშფოთების საგანია. ირანის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადებით, შეთანხმება სახელმძღვანელოა ვაჭრობის, ეკონომიკისა და ტრანსპორტირების სფეროში თანამშრომლობისთვის, რომელიც განსაკუთრებულ აქცენტს ორივე ქვეყნის კერძო სექტორზე აკეთებს.[5]

[1] მედია საშუალება BBC; შანხაის სიახლოვეს ტანკერისა და სატვირთო ხომალდის შეჯახების შედეგად 32 ადამიანი დაიკარგა; გამოქვეყნებულია 2018 წლის 7 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/news/world-asia-china-42594249 [ნანახია 2023 წლის 21 მარტს]

[2] მედია საშუალება „ამერიკის ხმა“; ცეცხლმოკიდებული ირანული ტანკერი ჩინეთის სანაპიროსთან იძირება; გამოქვეყნებულია 2018 წლის 14 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.voanews.com/a/burning-iranian-tanker-sinks-off-china-coast/4207040.html [ნანახია 2023 წლის 21 მარტს]

[3] მედია საშუალება „Reuters“; განსხვავებული ვერდიქტი ირანული ტანკერისა და ჩინური ხომალდის შეჯახების თაობაზე; გამოქვეყნებულია 2018 წლის 5 მაისს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.reuters.com/article/us-china-shipping-accident-iran-idUSKBN1I60HH [ნანახია 2023 წლის 21 მარტს]

[4] ინტერნეტ მედია რესურსი „Iran International“; საადვოკატო ფირმა აცხადებს, რომ ტანკერის ტრაგედიის თაობაზე საიდუმლო დოკუმენტაციას ფლობს; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 14 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.iranintl.com/en/202301141569 [ნანახია 2023 წლის 21 მარტს]

[5] მედია საშუალება „Reuters“; ირანმა და ჩინეთმა თანამშრომლობის შესახებ 25-წლიან შეთანხმებას მოაწერეს ხელი; გამოქვეყნებულია 2021 წლის 27 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.reuters.com/article/us-iran-china-idUSKBN2BJ0AD [ნანახია 2023 წლის 21 მარტს]

პაკისტანის ქალთა საწინააღმდეგო პრაქტიკის პრევენციის 2011 წლის აქტის [სისხლის სამართლის კოდექსის შესწორება] მიხედვით, ქალის იძულებით ქორწინებაში ჩართვა 3-დან 10 წლამდე პატიმრობით ისჯება. კანონმდებლობა, დამატებით, 500 ათასი რუპიის ოდენობის ფულად ჯარიმასაც ითვალისწინებს.[1]

ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი 2022 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2021 წელი] პაკისტანის შესახებ წერს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ იძულებითი ქორწინება სისხლის სამართლის კოდექსით დასჯადი ქმედებაა, ხშირ შემთხვევაში, სისხლისსამართლებრივი პასუხისგმებლობა შეზღუდული რჩება. გარდა ამისა, მიუხედავად საკანონმდებლო დონეზე აკრძალვისა, ბავშვთა ქორწინებასაც აქვს ადგილი.[2]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Human Rights Watch“ 2023 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2022 წელი] პაკისტანის შესახებ წერს, რომ დაახლოებით 19 მილიონი გოგონა პაკისტანში 18 წლის ასაკამდე და 4.6 მილიონი გოგონა 15 წლის ასაკამდე ქორწინდება. დაქორიწნებული გოგონები ხშირად სახიფათო ფეხმძიმობის რისკის ქვეშ არიან, რაც ადრეულ ასაკში ფეხმძიმობასთანაა დაკავშირებული. ქალები რელიგიური უმცირესობებიდან განსაკუთრებით მოწყვლადები არიან იძულებითი ქორწინების მიმართ. პაკისტანის ხელისუფლება ძალიან ცოტას აკეთებს ბავშვთა და იძულებითი ქორწინების აღსაკვეთად.[3]

ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტის 2022 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2021 წელი] პაკისტანის შესახებ წერს, რომ იყო შემთხვევები, როდესაც გატაცებისა და იძულებითი კონვერტაციის შემთხვევებში, მთავრობა ერეოდა საქმეში და სასამართლოსა და სამართალდამცავი ორგანოების მხრიდან მხარდაჭერას ჰქონდა ადგილი; თუმცა, სამართლებრივი ქმედებები სავარაუდო დამნაშავის მიმართ იშვიათობა იყო. პუნჯაბის შტატში ქრისტიანი ქალებისა და გოგონების იძულებითი ქორწინებისა დაკონვერტაციის არაერთ შემთხვევას ჰქონდა ადგილი. იძულებითი ქორწინების, ბავშთა ქორწინებისა და იძლებითი კონვერტაციის შემთხვევებს ადგილი ჰქონდა რელიგიური უმცირესობების, ხშირად დაბალი კასტის იუნდუისტი გოგონების მიმართ.

2021 წლის 26 ივლისს, ბადინის სასამართლომ პოლიციას დაავალა ინდუისტი გოგონა მშობლებთან დაებრუნებინა მას შემდეგ, რაც ის გაიტაცეს, იძულებით დააქორწინეს და იძულებით გაამუსლიმეს. გოგონა პოლიციამ მუსლიმი მამაკაცისგან მას შემდეგ დაიხსნა, რაც სოციალურ ქსელში გავრცელდა ვიდეო, რომელზეც აღბეჭდილი იყო, როგორ ითხოვდა გოგონა დახმარებას და მშობლებთან დაბრუნებას. სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდეგ, პოლიციამ მუსლიმი მამაკაცი ქასიმ ხასხელი და მისი ორი ძმა გატაცების, გაუპატიურების, წამებისა და გოგონას დაშინების ბრალდებით დააპატიმრა. გოგონა მშობლებთან 2021 წლის ივლისში დააბრუნეს და მოგვიანებით საქმის ფარგლებში დაპატიმრებულები გაათავისუფლეს.

რელიგიურმა უმცირესობებმა და ორგანიზაციებმა იძულებითი ქორწინებისა და კონვერტაციის მიმართ ხელისუფლების დამოკიდებულება გააპროტესტეს და განაცხადეს, რომ მსგავს პრაქტიკას რეგულარულად აქვს ადგილი პაკისტანის ყველა პროვინციაში. 2021 წლის 21 მაისს, რელიგიურ საკითხებში პრემიერის სპეციალურმა თანაშემწემ განაცხადა, რომ იძულებითი კონვერტაციისა და ქორწინების შემთხვევები იშვიათობა იყო. აღნიშნულ განცხადებას მწვავე კრიტიკა მოჰყვა არასამთავრობო ორგანიზაციების მხრიდან; მათი განცხადებით, იძულებითი ქორწინება და კონვერტაცია ფართოდაა გავრცელებული. ორგანიზაციები მოითხოვდნენ, მთავრობამ გააკეთოს უფრო მეტი იძლებითი ქორწინებისა და კონვერტაციის მსხვერპლთა დასაცავად.[4]

„პაკისტანის ადამიანის უფლებათა დაცვის კომისია“ 2022 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2021 წელი] პაკისტანის შესახებ წერს, რომ 2021 წლის განმავლობაში ღირსების აღდგენის სახელით ჩადენილი დანაშაულები, გაუპატიურება და სექსუალური ძალადობის შემთხვევები, იძლებითი ქროწინების, ოჯახში ძალადობისა და ინტერნეტში შევიწროვების ფაქტების კლების ნიშნები არ ჩანდა. ორგანიზაციის ინფორმაციით, 2020 წელს ბავშვთა 64 და იძულებითი ქორწინების 141 შემთხვევა იყო დაფიქსირებული. 2021 წელს კი ადგილი ჰქონდა ბავშვთა 84 და იძლებითი ქორწინების 92 შემთხვევას.[5]

[1] მედია საშუალება „Daily Times“; იძულებითი ქორწინება – მიზეზები და შედეგები; სტატიის ავტორი: მადიჰა იქბალი; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 8 დეკემბერს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://dailytimes.com.pk/1037140/forced-marriages-reasons-and-circumstances/#:~:text=Recently%2C%20according%20to%20the%20Prevention,to%20fine%20of%20500%2C000%20rupees. [ნანახია 2023 წლის 20 მარტს]

[2] ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკის შესახებ პაკისტანში – 2021 წელი; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 12 აპრილს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 20 მარტს]

[3] საერთაშორისო ორგანიზაცია „Human Rights Watch“; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკის შესახებ პაკისტანში – 2022 წელი; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 12 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 20 მარტს]

[4] ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი; ყოველწლიური ანგარიში რელიგიის თავისუფლების პრაქტიკის შესახებ პაკისტანში – 2021 წელი; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 2 ივნისს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 20 მარტს]

[5] პაკისტანის ადამიანის უფლებათა დაცვის კომისია; ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკა პაკისტანში – 2021 წელი; გამოქვეყნებულია 2022 წელს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 20 მარტს]

თურქეთი – თურქეთსა და სირიაში ორი ძლიერი მიწისძვრა მოხდა. დამანგრეველი მიწისძვრების შედეგად, თურქეთსა და სირიაში 40 ათასზე მეტი ადამიანი დაიღუპა. დაუზუსტებელია ინფორმაცია დაშავებული და დაკარგული პირების შესახებ. სტიქიის ზონაში 200 ათასზე მეტი კარავი გაშიშალა და საერთაშორისო და ჰუმანიტარული ორგანიზაციები დაზარალებულების დახმარებას ცდილობენ. კაჰრამანმარაშისა და ჰაითის პროვინციებში თურქეთის შესაბამისი სამსახურები სამაშველო ოპერაციებს აგრძელებენ. სეისმოლოგების ცნობით, დამანგრეველ ორ ბიძს ათასობით პატარა ბიძგი მოჰყვა.[1]

ირანის ისლამური რესპუბლიკა

ირანის უზენაესმა ლიდერმა ათობით ათასი პატიმარი შეიწყალა. შეწყალებულთა შორის ბოლო პერიოდის ანტისამთავრობო საპროტესტო აქციების დროს დაკავებულებიც არიან. შეწყალება შეეხო მათ, ვინც არ იყო ბრალდებული ჯაშუშობაში, უცხოურ აგენტებთან პირდაპირ კონტაქტებში, განზრახ მკვლელობის ჩადენასა და სხეულის დაზიანებაში, სახელმწიფო ქონების განადგურებაში და ასევე, რომელთა საქმეზე არ ფიგურირებდა კერძ მოსარჩელე.[2]

რუსეთის ფედერაცია

რუსეთის რამდენიმე ქალაქში უკრაინის მხარდამჭერი პლაკატები გამოჩნდა. ყაზანში ადგილობრივმა მცხოვრებლებმა ლენინის ბაღში დანგრეული უკრაინული ქალაქების სურათები და ომის საწინააღმდეგო პლაკატები მიიტანეს. ტომსკში ადგილობრივებმა უკრაინისადმი სოლიდარობის მემორიალი მოაწყვეს. ხაბაროვსკში დააკავეს აქტივისტი, რომელიც უკრაინაში რუსეთის მიერ ომის დაწყების წლისთავთან დაკავშირებით, საპროტესტო აქციას მართავდა. პიკეტის მონაწილე დააკავეს ვლადივოსტოკში. ორივე დაკავებული პოლიციის განყოფილებიდანვე გაათავისუფლეს. ადგილობრივი მედიის ცნობით, იმ ადგილებში, სადაც აქციის ჩატარებაა მოსალოდნელი, პოლიციაა მობილიზებული.[3]

იმავე დღეს, 2023 წლის 24 თებერვალს, პეტერბურგში დააკავეს 15 ადამიანი, რომლებმაც უკრაინის მხარდასაჭერად, ტარას შევჩენკოს ძეგლთან ყვავილები მიიტანეს. კიდევ სამი ქალი პოლიციამ მოსკოვში, ლესია უკრაინკას ძეგლთან დააკავა. სამი ადამიანი დააკავეს ეკატერინბურგში. ბარნაულში მოედანზე აქციის გამართვისას ოთხი პირი დააკავეს. უკრაინის მხარდამჭერები დააკავეს რუსეთის სხვა ქალაქებშიც. ნიჟეგოროდში დააპატიმრეს ადგილობრივი დეპუტატი, რომელიც ერთკაციან პიკეტს მართავდა პლაკატით – „მშვიდეობა უკრაინას. ჯარისკაცი – სახლში“.[4]

სომალი

სომალილენდში მომხდარ შეტაკებას 34 ადამიანი ემსხვერპლა. თვითგამოცხადებული სომალილენდის ძალებსა და ოპოზიციურ ძალებს შორის მომხდარი შეტაკების შედეგად მინიმუმ 34 ადამიანი დაიღუპა. აღნიშნული ინფორმაცია საავადმყოფოს ექიმებზე დაყრდნობით გავრცელდა. სომალილენდის თვითაღიარებულ მთავრობას ინფორმაცია ინციდენტის შესახებ არ გაუვრცელებია.[5]

ნიგერია

საპრეზიდენტო არჩევნები ლაგოსის ყოფილმა გუბერნატორმა ბოლა ტინუბუმ მოიგო. ნიგერიის დამოუკიდებელმა ეროვნულმა საარჩევნო კომისიამ „საერთო პროგრესული კონგრესის“ წევრი ბოლა ტინუბუ გამარჯვებულად გამოაცხადა. ტინუბუმ ჯამში 9 მილიონამდე ხმა მიიღო. მისმა უშუალო კონკურენტმა, ატიკუ აბუბაქარმა „სახალხო დემოკრატიული პარტიიდან“, დაახლოებით, 2 მილიონი ხმით ნაკლები მიიღო.[6]

ავღანეთი

თალიბანმა დააკავა პროფესორი, რომელიც ქალთათვის განათლების შეზღუდვას აპროტესტებდა. თალიბანმა დაადასტურა ისმაილ მაშალის დაკავების ფაქტი. ისმაილ მაშალმა ქალებისთვის განათლების უფლების შეზღუდვასთან დაკავშირებით პროტესტის ნიშნად, საკუთარი დიპლომები პირდაპირ ეთერში დახია. ის ამბობდა, რომ აღარ სჭირდებოდა დიპლომები, რადგან ავღანეთში განათლების ადგილი აღარ არის.[7]

ავღანეთს პაკისტანის თავდაცვისა და დაზვერვის უფროსი ეწვია. პაკისტანის მაღალი დონის დელეგაცია ავღანეთში უსაფრთხოების საკითხების განსახილველად ჩავიდა. ვიზიტი მოჰყვა პაკისტანსა და ავღანეთს შორის რამდენიმე სასაზღვრო პუნქტის ჩაკეტვას. მოგვიანებით, სასაზღვრო პუნქტები გაიხსნა და ვაჭრობაც განახლდა. თალიბანის ეკონომიკის მინისტრის განცხადებით, პაკისტანი და ავღანეთი მეზობლები არიან და სავაჭრო და ეკონომიკური კავშირების გაღრმავება ორივე ქვეყნისთის მომგებიანი და სასარგებლოა.[8] [9]

იემენი

გაერო იემენის დასახმარებლად დონორებს 4.3 მილიარდი აშშ დოლარის მობილიზაციისკენ მოუწოდებს. გაეროს მოწოდება დონორთა კონფერენციის წინ გავრცელდა. ქვეყანაში მიმდინარე 8-წლიანი ომის შედეგად, მილიონობით ადამიანი საჭიროებს ჰუმანიტარულ დახმარებას. გაეროს ოფიციალურ განცხადებაში ნათქვამია, რომ სათანადო ჰუმანიტარული დახმარების გარეშე, იემენის მოსახლეობას შიმშილი ემუქრება.[10]

[1] საინფორმაციო საშუალება „როიტერსი“; პანიკა თურქეთსა და სირიაში, განმეორებითი ბიძგების სიმძლავრემ 6.3 მაგნიტუდა შეადგინა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 20 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.reuters.com/world/middle-east/magnitude-63-earthquake-strikes-turkey-syria-border-region-emsc-2023-02-20/ [ნანახია 2023 წლის 21 თებერვალს]

[2] მედია საშუალება „როიტერსი“; ირანის უზენაესმა ლიდერმა ათობით ათასი პატიმარი შეიწყალა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 5 თებერვალს; ხელმისაწვდომაი ბმულზე: https://www.reuters.com/world/middle-east/irans-supreme-leader-pardons-large-number-security-related-prisoners-linked-2023-02-05/?fbclid=IwAR3J7F-ou-Y1HprYS2rEYqWxBOGfScj-kdY9CocKNpVA_as6eEODxR7_YOg [ნანახია 2023 წლის 6 თებერვალს]

[3] მედია საშუალება „ბი-ბი-სის“ რუსულენოვანი სამსახური; რუსულ ქალაქებში უკრაინის მხარდამჭერი აქციები დაიწყო; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 24 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/russian/live/news-64666798?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=63f86c7686b6c015d31e6af4%26%D0%92%20%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85%20%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%85%20%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%8C%20%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%B8%20%D0%B2%20%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%BA%D1%83%20%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%8B%262023-02-24T08%3A05%3A13.789Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn%3Aasset%3A0d57e6b8-a1f7-4ce8-9ebd-0d8d17e02e1f&pinned_post_asset_id=63f86c7686b6c015d31e6af4&pinned_post_type=share&fbclid=IwAR0-ye0MxF2BpHhQ4VJJHiUe4BTa5Y9y1DyERwa9sJwzjN7–XjetPcc64I [ნანახია 2023 წლის 27 თებერვალს]

[4] მედია საშუალება „ბი-ბი-სის“ რუსულენოვანი სამსახური; პეტერბურგში უკრაინის მხარდამჭერ აქციაზე 15 პირი დააკავეს; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 24 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.bbc.com/russian/live/news-64666798?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=63f8c69c86b6c015d31e6ba3%26%D0%92%20%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3%D0%B5%20%D0%B7%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%BB%D0%B8%20%D0%BD%D0%B5%20%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%B5%2015%20%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BA%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%B8%20%D0%B2%20%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%BA%D1%83%20%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%8B%262023-02-24T14%3A20%3A06.502Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn%3Aasset%3Ab6eb6492-4f20-4707-8d2a-b512d8bec9a3&pinned_post_asset_id=63f8c69c86b6c015d31e6ba3&pinned_post_type=share&fbclid=IwAR0FJGZHpKawymNVx5kI3EC8GptmqCe2OyPuo03NPb8Im8aa21LnjqR6Ybo [ნანახია 2023 წლის 27 თებერვალს]

[5] მედია საშუალება „ალ-ჯაზირა“; სომალილენდში მომხდარ შეტაკებას მინიმუმ 34 ადამიანი ემსხვერპლა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 6 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 9 თებერვალს]

[6] მედია საშუალება „ალ-ჯაზირა“; ნიგერიის 2023 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 28 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.aljazeera.com/news/2023/2/28/nigeria-presidential-election-results-2023 [ნანახია 2023 წლის 6 მარტს]

[7] მედია საშუალება „ალ-ჯაზირა“; თალიბანმა დააკავა პროფესორი, რომელიც ქალთათვის განათლების უფლების შეზღუდვას აპროტესტებდა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 3 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.aljazeera.com/news/2023/2/3/taliban-detains-afghan-educator-ismail-mashal-over-ban-on-women-education [ნანახია 2023 წლის 6 თებერვალს]

[8] მედია საშუალება „ალ-ჯაზირა“; პაკისტანის თავდაცვისა და დაზვერვის უფროსი თალიბანს შეხვდა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 22 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.aljazeera.com/news/2023/2/22/pakistan-defence-minister-isi-head-discuss-security-with-taliban [ნანახია 2023 წლის 24 თებერვალს]

[9] მედია საშუალება „ალ-ჯაზირა“; პაკისტანმა და ავღანეთმა ტორკჰამის სასაზრო პუნქტი გახსნეს – ვაჭრობა განახლდა; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 25 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.aljazeera.com/news/2023/2/25/pakistan-afghanistan-reopen-torkham-border-trade-resumes [ნანახია 2023 წლის 27 თებერვალს]

[10] მედია საშუალება „ალ-ჯაზირა“; გაერო იემენის დასახმარებლად დონორებს 4.3 მილიარდ აშშ დოლარის მობილიზებისკენ მოუწოდებს; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 27 თებერვალს; ხელმსიაწვდომია ბმულზე: https://www.aljazeera.com/news/2023/2/27/un-appeals-for-4-3-billion-for-war-torn-yemen [ნანახია 2023 წლის 28 თებერვალს]

ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი 2022 წლის 12 აპრილს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2021 წელი] იტალიის შესახებ წერს, რომ ქვეყნის ხელისუფლება ავლენს, იძიებს, სისხლისსამართლებრივად დევნის და სჯის ოფიციალური თანამდებობის პირებს თუ ისინი არღვევენ ადამიანის უფლებებს. ანგარიშის მიხედვით, არ გავრცელებულა ცნობები პოლიციის ოფიცრების მხრიდან თვითნებური ან უკანონო მკვლელობების ფაქტების შესახებ. ასევე, არ გავრცელებულა ცნობები სამთავრობო ხელისუფლების მხრიდან პირთა იძულებითი გაუჩინარებების შესახებ.

იტალიის კონსტიტუცია და კანონმდებლობა კრძალავს წამებას, არაადამიანურ ან დამამცირებელ მოპყრობას; თუმცა, გავრცელებული ცნობებით, ზოგიერთი ოფიციალური პირი მსგავს პრაქტიკას მიმართავს. 2021 წლის 11 იანვარს, ქალაქ პიაჩენცის სასამართლომ 2020 წელს დაპატიმრებული 11 პოლიციელიდან ხუთი პასუხისგებაში მისცა კრიმინალურ დაჯგუფებაში მონაწილეობის, უკანონო დაპატიმრებების, დაპატიმრებულთა წამების, ნაკროტიკული ნივთიერებების გავრცელების და 2017-2020 წლებში ჩადენილი გამოძალვის ბრალდებებით. 2021 წლის 21 ივლისს, ტურინის პროკურატურამ ტურინის ციხის ბადრაგის უფროსისა და თავმჯდომარის პასუხისგებაში მიცემა მოითხოვა. საქმე ეხებოდა 2018-2019 წლებში პატიმრების მიმართ არასათანადო მოპყრობის მინიმუმ 10 ფაქტს [წახალისება / თანამონაწილეობა] და აღნიშნული ფაქტების შეუტყობინებლობას.

2021 წლის 30 ივნისს, იუსტიციის სამინისტრომ უფლებამოსილება შეუჩერა საპატიმრო დაწესებულებების 52 თანამშრომელს [ბადრაგს], რომელთაც ბრალად ედებოდათ პატიმართა ჯგუფის ცემა სანტა მარია კაპუა ვეტერის ციხეში; პატიმრები 2020 წელს აპროტესტებდნენ კოვიდ პანდემიასთან დაკავშირებულ მდგომარეობას და ითხოვდნენ მეტ ნიღაბს, ხელთათმანს და სადეზინფექციო სითხეს. 15 ივლისს, საპატიმრო დაწესებულებაში მივიდნენ პრემიერი მარიო დრაგი და იუსტიციის მინისტრი მარტა კარტაბია და მოითხოვეს სრულყოფილი შიდა გამოძიების ჩატარება. პროკურატურამ საქმე აღძრა 110 პირის მიმართ, მათ შორის იყვნენ სხვადასხვა რანგის თანამშრომლები და ციხის დირექტორი. პატიმრების უფლებების დაცვის კუთხით მომუშავე ერთერთმა ადგილობრივმა არასამთავრობო ორგანიზაციამ დაწერა საჩივრები იტალიის სამ სხვა ციხეში მომხდარი ანალოგიური შემთხვევების შესახებ.

ანგარიშის მიხედვით, დაუსჯელობა, ზოგადად, არ წარმოადგენდა მნიშვნელოვან პრობლემას უსაფრთხოების ძალებში.

ციხეებსა და საპატიმრო დაწესებულებებში არსებული პირობები, საერთო ჯამში, აკმაყოფილებს საერთაშორისო სტანდარტებს; თუმცა, ზოგიერთი ციხე გადატვირთული და მოძველებულია. არასამთავრობო სექტორის მონაცემებით, 35 პატიმარმა სიცოცხლე თვითმკვლელობით დაასრულა და 52 პატიმარი სხვა მიზეზებით დაღუპა. არასამთვრობო სექტორის მტკიცებით, ციხეების გადატვირთულობა და სერვისების ნაკლებობა რამდენიმე პატიმრის გარდაცვალების გამომწვევი მიზეზი გახდა. რამდენიმე შემთხვევაში, ჯანდაცვის კუთხით არსებული მდგომარეობა არასათანადო იყო, რაც ისევ გადატვირთულობასთან იყო დაკავშირებული.

წამების საწინააღმდეგო კომიტეტი [CPT] უკანასკნელ ანგარიშში [გამოქვეყნებულია 2020 წლის იანვარში; ანგარიში დაფუძნებულია 2019 წელს განხორციელებულ ვიზიტებზე] წერდა არასათანადო ფიზიკურ მოპყრობაზე ვიტერბოს ციხეში – საუბარი იყო ციხის თანამშრომლების მხრიდან პატიმრებისთვის სილის გაწვნის, წიხლის კვრის და დარტყმის ფაქტების შესახებ. მსგავსი შემთხვევების შესახებ კომიტეტი წერდა ასევე სალუცოს ციხესთან მიმართებით. ბიელისა და მილან ოპერის ციხეებში კომიტეტი აღნიშნავდა, რომ მიიღო საჩივრები ციხის თანამშრომლების მხრიდან გადამეტებული ძალის გამოყენების შესახებ. კომიტეტის ანგარიშში, ასევე, ნათქვამი იყო, რომ ვიტერბოს ციხის ერთერთი ფრთის ფიზიკური და სტრუქტურული კონდიცია დარღვეული იყო.

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი ანგარიშში აღნიშნავს, რომ ხელისუფლება იძიებს არასათანადო მოპყრობის შესახებ სარწმუნო ბრალდებებს. გარდა წამების საწინააღმდეგო კომიტეტისა, ციხეებში ვიზიტისა და საპატიმრო დაწესებულებების მონახულების უფლება აქვთ დამოუკიდებელ უფლებადამცველ ორგანიზაციებს, პარლამენტარებს, ეროვნულ და რეგიონულ ომბუდსმენებს და მედიასაშუალებებს.[1]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Amnesty International“ 2022 წლის 29 მარტს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2021 წელი] იტალიის შესახებ წერს, რომ ციხეებსა და პოლიციის დაკავების ცენტრებში წამებისა და სხვა სახის არასათანადო მოპყრობის ფაქტების გამო შეშფოთების საფუძველი არსებობს და რამდენიმე სამართლებრივი ღონისძიება მიმდინარეობს სავარაუდო დამნაშავეთა წინააღმდეგ. ორგანიზაცია ასევე საუბრობს სანტა მარია კაპუა ვეტერის ციხეში მომხდარ შემთხვევაზე. ანგარიშს მიხედვით, ციხის თანამშრომლების მიერ პატიმრების ცემის შედეგად 177 პატიმარი დაშავდა და ერთი პატიმარი, სავარაუდოდ, მიყენებული დაზიანებების შედეგად გარდაიცვალა.[2]

[1] ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკის შესახებ იტალიაში – 2021 წელი; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 12 აპრილს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 27 თებერვალს]

[2] საერთაშორისო ორგანიზაცია „Amnesty International“; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკის შესახებ იტალიაში – 2021 წელი; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 29 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2023 წლის 27 თებერვალს]