ეთიოპიის ადამიანის უფლებათა კომისია და გაეროს ადამიანის უფლებათა უმაღლესი კომისარიატი 2021 წელს გამოქვეყნებულ ერთობლივ ანგარიშში ეთიოპიის  შესახებ წერენ, რომ ეთიოპიის ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა არის სახელმწიფო აღმოსავლეთ აფრიკაში, სომალის ნახევარკუნძულზე. ის არის აფრიკის კონტინენტზე მეორე ყველაზე მეტად დასახლებული სახელმწიფო დაახლოებით 117.9 მილიონი მოსახლით [2021 წლის მდგომარეობით], რომელიც 80-ზე მეტი ეთნიკური ჯგუფისთვის წარმოადგენს სამშობლოს. აღნიშნული ანგარიშის მიხედვით, მოსახლეობის 43.5 პროცენტი არის ეთიოპიურ მართლმადიდებლური ეკლესიის მიმდევარი, 33.9 პროცენტი ისლამის, ხოლო 18.6 პროცენტი პროტესტანტიზმის. რაც შეეხება სხვა რელიგიურ ჯგუფებს (მათ შორის კათოლიკეებს და იეჰოვას მოწმეებს თუ სხვა ადგილობრივი რელიგიური გაერთიანებების წარმომადგენლებს) ისინი შეადგენენ საერთო მოსახლეობის 5 პროცენტზე ნაკლებს.[1]

უსაფრთხოების კუთხით არსებული მდგომარეობა – ავსტრალიის საგარეო საქმეთა და ვაჭრობის დეპარტამენტი 2020 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში ეთიოპიის შესახებ წერს, რომ ქვეყნაში უსაფრთხოების კუთხით არსებული სიტუაცია 2018 წლის შემდეგ გაუარესდა. შიდა ეთნიკური დაპირისპირებები მიწასა თუ სხვა რესურსებზე არსებითად გაიზარდა, განსაკუთრებით ორომიის შტატში, კერძოდ ორომია-სომალის, ორომია-ბენიშანგულ-გუმუზისა და ამჰარა-ტიგრაის შტატების საზღვრების გასწვრივ.

ანგარიშში ნათქვამია, რომ 2018 წელს წარსულში აკრძალული ჯგუფების, კონკრეტულად კი ორომიის გამათავისუფლებელი ფრონტის, დაბრუნებამ ორომიის შტატში შიდა შეტაკებები და არა-ორომელთა სახლების მიზანში ამოღება გამოიწვია.

ავსტრალიის საგარეო საქმეთა და ვაჭრობის დეპარტამენტი ანგარიშში ასევე წერს, რომ უსაფრთხოების მხრივ არსებული სიტუაცია მეზობელი ქვეყნების საზღვრებთან საკმაოდ არასტაბილურია. არასახელმწიფო შეიარაღებული ჯგუფები მოქმედებენ ეთიოპიის საზღვრებთან სომალთან, სუდანთან, სამხრეთ სუდანთან და კენიასთან.[2]

ყურადსაღებია ის ფაქტიც, რომ დიდი ბრიტანეთის მთავრობის განცხადების მიხედვით, დღევანდელი მდგომარეობით ტიგრაის, ამჰარასა და აფარის შტატებში (ჩრდილოეთ ეთიოპია) მიმდინარეობს სამხედრო შეტაკებები და მოგზაურობა ამ შტატებში მიზანშეწონილი არ არის.[3]

კონფლიქტი ტიგრაის რეგიონში – ჟენევის აკადემიის პროექტის RULAC –  „კანონის უზენაესობა შეიარაღებული კონფლიქტში” (Rule of Law in Armed Conflicts) მიხედვით, 2020 წლის ნოემბრიდან ეთიოპია ჩართულია არა-საერთაშორისო ხასიათის კონფლიქტში ტიგრაის გამათავისუფლებელ ფრონტთან.[5]

კონგრესის კვლევის სამსახური 2021 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში ეთიოპიის შესახებ წერს, რომ 2020 წლის 4 ნოემბერს ქვეყნის პრემიერ მინისტრმა ტიგრაის რეგიონში სამხედრო ოპერაცია დაიწყო, მას შემდეგ რაც, ტიგრაის გამათავისუფლებელმა ფრონტმა იერიში მიიტანა სამხედრო ბაზაზე.[6]

ევროპის თავშესაფრის მხარდაჭერის ოფისი 2021 წელს გამოქვეყნებულ კითხვაზე პასუხში ეთიოპიის შესახებ წერს, რომ 2020 წლის 28 ნოემბერს, კონფლიქტის დაწყებიდან უკვე 3 კვირაში სამთავრობო ძალები სრულად აკონტროლებდნენ რეგიონის დედაქალაქ მეკელეს. ევროპის თავშესაფრის მხარდაჭერის ოფისი ამავე ანგარიშში ასევე აღნიშნავს, რომ მიუხედავად სამთავრობო ძალების გამარჯვებისა, ტიგრაის რეგიონში სიტუაცია მაინც არასტაბილური დარჩა, სადაც კვლავ იყო ჰუმანიტარულ დახმარების საჭიროება.

აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ მიმდინარე წლის 28 ივნისს ფედერალურმა ხელისუფლებამ ცეცხლის დროებით შეწყვეტის შესახებ გამოაცხადა, თუმცა მთავრობის მიერ ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ დეკლარაციამ ომი არ დაასრულა.[7]  გაერო იუწყება, რომ ქვეყნის პრემიერ მინისტრმა მიმდინარე წლის 2 ნოემბერს საგანგებო მდგომარეობა გამოაცხადა მას შემდეგ, რაც ტიგრაის გამათავისუფლებელი ფრონტის მებრძოლები სამხრეთით, ქვეყნის დედაქალაქისკენ დაიძრნენ.[8]

ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკა – ეთიოპიის ადამიანის უფლებათა კომისიისა და გაეროს ადამიანის უფლებათა უმაღლესი კომისარიატის 2021 წელს გამოქვეყნებულ ერთობლივ ანგარიშში მითითებულია, რომ ტიგრაის რეგიონში შეიარაღებული  კონფლიქტის 2020 წლის ნოემბერში დაწყების შემდეგ, 50.000 მეტმა ადამიანმა შეაფარა თავი სუდანს, ხოლო 1.7 მილიონი ადამიანი იძულებით  იყო გადაადგილებული 2021 წლის აგვისტოს მდგომარეობით. კონფლიქტის დროს სექსუალური ძალადობის საკითხებში გაეროს სპეციალური წარმომადგენლის განცხადებით, ტიგრაის რეგიონში იყო სექსუალური ძალადობის შესახებ ბრალდებები, მათ შორის დიდი რაოდენობით გაუპატიურებები ქალაქ მეკელეში.[10]

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი 2021 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2020 წელი] ადამიანის უფლებათა პრაქტიკაზე ეთიოპიაში წერს, რომ ქვეყანაში ადამიანის უფლებების დარღვევების მნიშვნელოვან ფაქტებს წარმოადგენს უსაფრთხოების ძალებისა და კერძო პირების მიერ უსაფუძვლო და უკანონო მკვლელობები; მთავრობის მხრიდან წამება და სასტიკი, არაადამიანური ან დამამცირებელი მოპყრობა ან სასჯელი; უსაფუძვლო დაპატიმრებები და დაკავებები; გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვა; სამოქალაქო პირთა მკვლელობები; დანაშაულები, რომლებიც მოიცავს ძალადობას ან ძალადობის მუქარას რასობრივი ან ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენლების მიმართ; შიდა კონფლიქტში ადამიანის უფლებათა უხეში დარღვევები, როგორიც არის სექსუალური ძალადობა, მშვიდობიანი მოსახლეობის იძულებითი გადაადგილება და წამება.

დამატების ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი ანგარიშში უთითებს იმასაც, რომ ეთიოპიის ადამიანის უფლებათა კომისიამ და ადამიანის უფლებათა არასამთავრობო ორგანიზაციებმა, ორომიელი მომღერლის მკვლელობის შემდეგ, ორომიის  გამომძიებლები სამსახურიდან გაუშვეს, იმისთვის, რომ გამოეძიათ ეთნიკური საფუძვლით ჩადენილი მკვლელობები.[11]

[1] გაეროს ადამიანის უფლებათა უმაღლესი კომისარიატი/ ეთიოპიის ადამიანის უფლებათა კომისია ერთობლივი ანგარიში ეთიოპიის ტიგრაის რეგიონში მიმდინარე კონფლიქტის შესახებ; გამოქვეყნებულია 2021 წლის 3 ნოემბერს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

 (ნანახია 2021 წლის 15 დეკემბერს)

[2] ავსტრალიის საგარეო საქმეთა და ვაჭრობის დეპარტამენტი – 2020 წლის ანგარიში – ეთიოპია; გამოქვეყნებულია 2020 წლის 12 აგვისტოს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

(ნანახია 2021 წლის 16 დეკემბერს)

[3] https://www.gov.uk/foreign-travel-advice/ethiopia/safety-and-security

[4] https://www.hrw.org/news/2021/12/10/ethiopia-tigray-forces-summarily-execute-civilians

[5] RULAC – ჟენევის აკადემია – ეთიოპია; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.rulac.org/browse/countries/ethiopia#collapse1accord [ნანახია 2021 წლის 15 დეკემბერს]

[6] კონგრესის კვლევის სამსახური – Ethiopia’s Transition and the Tigray Conflict;  გამოქვეყნებულია 2021 წლის 8 სექტემბერს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2021 წლის 16 დეკემბერს]

[7] ევროპის თავშესაფრის მხარდაჭერის ოფისი: უსაფრთხოების სიტუაცია ტიგრაის რეგიონში 2020 წლის 1 მარტიდან – 2021 წლის 28 თებერვლის შუალედში; გამოქვეყნებულია 2021 წლის 30 მარტს 30

 [ნანახია 2021 წლის 15 დეკემბერს]

[8] https://news.un.org/en/story/2021/11/1105252

[9] https://www.crisisgroup.org/africa/horn-africa/ethiopia/b171-ethiopias-tigray-war-deadly-dangerous-stalemate

[10] გაეროს ადამიანის უფლებათა უმაღლესი კომისარიატი/ ეთიოპიის ადამიანის უფლებათა კომისია ერთობლივი ანგარიში ეთიოპიის ტიგრაის რეგიონში მიმდინარე კონფლიქტის შესახებ; გამოქვეყნებულია 2021 წლის 3 ნოემბერს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

 [ნანახია 2021 წლის 15 დეკემბერს]

[11] აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი – ანგარიში 2020 წლის ადამიანის უფლებათა პრაქტიკის თაობაზე – ეთიოპია; გამოქვეყნებულია 2021 წლის 30 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

 [ნანახია 2021 წლის 16 დეკემბერს]

ავსტრალიის ლტოლვილთა საკითხების მიმოხილვის ტრიბუნალი 2012 წლის აპრილში მომზადებულ ინფორმაციაში წერს, რომ ეთიოპიაში ერიტრიელების მიმართ სოციუმის მხრიდან თუ სისტემური დისკრიმინაციის შესახებ უახლესი ინფორმაცია მწირია. 2010 წლის იანვარში გამოქვეყნებულ ანგარიშში კანადის იმიგრაციისა და ლტოლვილთა საბჭო წერს, რომ ეთიოპიაში 30-დან 42 ათასამდე ერიტრიელი ლტოლვილი ცხოვრობს. ანგარიშის მიხედვით, მიუხედავად იმისა, რომ ეთიოპია მიესალმება ერიტრიელ ლტოლვილებს, ისინი საზოგადოებაში კვლავ აწყდებიან მარგინალიზაციას.

კულტურული ორიენტაციის ცენტრი 2010 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში ერიტრიელი ლტოლვილების შესახებ წერს, რომ ეთიოპიის მთავრობის პოლიტიკა უკრძალავს ბანაკში მცხოვრებ ლტოლვილებს ხელფასის სანაცვლოდ მუშაობას. ლტოლვილებს, რომელთაც ბანაკს გარეთ ნებართვის გარეშე ნახავენ, აპატიმრებენ და ციხეებში ათავსებენ. ბანაკში ცხოვრება ახალგაზრდებისთვის რთული და ხანდახან საშიშია. სკოლის შემდეგ უმაღლესი განათლებისა თუ პროფესიული განათლების მიღების შესაძლებლობის არ არსებობის გამო, ისინი მიიჩნევენ, რომ მათი ცხოვრება უაზროდ იკარგება. ბანაკში ბევრი ქალი ცხოვრობს ოჯახის ან ნათესავის დაცვის გარეშე; ბევრი მათგანი თხოვდება, რომ ქმრისგან დაცვა მიიღოს; სხვები ცხოვრობენ მარტო ან სხვა ქალებთან ერთად.

აშშ-ის ლტოლვილთა და იმიგრანტთა კომიტეტი 2008 წლის კვლევაში წერს, რომ ლტოლვილთა ბანაკებში ჩასულ ერიტრიელებს თავშესაფრისთვის აძლევენ ევკალიპტის 4 ცალ ბოძს და პლასტიკურ გადასაფარებელს. ერიტრიელების უმეტესობას შეუძლია ჰოსპიტალებითა და სხვა საჯარო მომსახურებებით სარგებლობა, თუმცა ადგილობრივი მთავრობების ზოგიერთი ჩინოვნიკი ხელმოკლე ერიტრიელებს არ აწვდიდა სამედიცინო მომსახურებას. 2008 წელსვე ორგანიზაცია „ლტოლვილთა საერთაშორისო ჯგუფი“ (Refugee International) წერდა, რომ ეთიოპიაში მცხოვრები ერიტრიელები აწყდებოდნენ პრობლემებს ეროვნული საიდენტიფიკაციო ბარათების აღებისას. ეთიოპიის მოქალაქე ერიტრიელები აცხადებდნენ, რომ კვლავ უწევდათ წარმომავლობის დამალვა, ახლო მეგობრებისთვისაც კი. ბევრი საუბრობდა დისკრიმინაციულ მიდგომებზე დასაქმებისას.

ახალი ამბების სააგენტო IRIN 2011 წლის ოქტომბერში გამოქვეყნებულ სტატიაში წერს, რომ ეთიოპიის მთავრობამ 2010 წელს ერიტრიელ ლტოლვილებს ურბანულ ზონებში დასახლების ნება დართო; აღნიშნული ნაბიჯი მიმართული იყო მათთვის სერვისებზე წვდომის გაუმჯობესებისკენ. მთავრობის ახალმა პოლიტიკამ 200 ერიტრიელ სტუდენტზე მეტს მისცა საშუალება სწავლა გაეგრძელებინათ ეთიოპიის უნივერსიტეტში. 2012 წელს ვარაუდობდნენ, რომ ასეთ საშუალებას კიდევ 700-მდე ერიტრიელი ლტოლვილი მიიღებდა. პოზიტიური შეფასება ჰქონდა აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტსაც, რომელმაც 2010 წლის ოქტომბერში განაცხადა, რომ მთავრობამ გამოაცხადა ახალი პოლიტიკის შესახებ, რაც საშუალებას მისცემდა ეთიოპიაში გაქცეულ ერიტრიელებს, გამხდარიყვნენ მუდმივი კანონიერი მობინადრეები სრული უფლებებით საჯარო სერვისებზე.

2009 წელს ორგანიზაცია „იძულებითი მიგრაციის საკითხთა მიმოხილვა“ წერდა, რომ 2000-დან 2004 წლამდე ერიტრიული წარმოშობის ან შერეული ოჯახების წევრ პირებს, ვის მიმართაც გაჩნდებოდა ეჭვი, რომ ისინი ერიტრეის სასარგებლოდ ჯაშუშობდნენ ან ერიტრიასთან თანამშრომლობდნენ, აკავებდნენ, აპატიმრებდნენ, ხანდახან ცემდნენ და აუპატიურებდნენ ეთიოპიის ხელისუფლების წარმომადგენლები. ანგარიშში ნათქვამია, რომ 2003 წელს, მთავრობის გადაწყვეტილებით, ერიტრიელებს საშუალება მიეცათ, მიეღოთ ეთიოპიის მოქალაქეობა; მას შემდეგ, რაც ერიტრიელებმა მიიღეს ეროვნული საიდენტიფიკაციო ბარათები, ერიტრიული წარმოშობის ხალხის მიმართ მოიხსნა შეზღუდვები დასაქმებაზე, მოგზაურობაზე, განათლებასა და სხვა სოციალურ სერვისებზე. მიუხედავად ამისა, დისკრიმინაციის შიშით, ბევრი კვლავ მალავს თავის წარმომავლობას.[1]

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი 2017 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში ეთიოპიის შესახებ წერს, რომ გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისრის ოფისის მონაცემებით, ქვეყანაში 161,615 ერიტრიელი ლტოლვილია. ერიტრიელი თავშესაფრის მაძიებლების რაოდენობა მატულობს. დაახლოებით, 23% თანმხლების გარეშე მყოფი არასრულწლოვანია. ანგარიშში ნათქვამია, რომ მთავრობა აგრძელებს პოლიტიკას, რომლის მიხედვითაც ერიტრიელი ლტოლვილებისთვის ნებადართულია ბანაკს გარეთ ცხოვრება; მთავრობა მათ ამ უფლებას აძლევს საგანმანათლებლო და ჯანდაცვის მიზნებიდან გამომდინარე; ასევე, ბანაკში უსაფრთხოების კუთხით ინციდენტების თავიდან ასაცილებლად.[2]

გაერთიანებული სამეფოს საშინაო საქმეთა ოფისი 2016 წლის აგვისტოში გამოქვეყნებულ ანგარიშში ეთიოპიაში შერეული ეროვნების (ერიტრიელი/ეთიოპიელი) პირების შესახებ წერს, რომ ერიტრეის დამოუკიდებლობის შემდეგ, ეთიოპიაში მცხოვრები ერიტრიელების სტატუსის მოსაწესრიგებლად, ეთიოპიის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ 2004 წელს გამოსცა დირექტივა „ეთიოპიაში ერიტრიელების ბინადრობის სტატუსის შესახებ“. აღნიშნული დირექტივის მიხედვით, პირი, რომელსაც აქვს ერიტრიული პასპორტი ანდა მოქალაქეობის დამადასტურებელი რაიმე დოკუმენტი, მიიჩნევა ერიტრიის მოქალაქედ; ერიტრიული წარმოშობის პირს, რომელსაც არ მიუღია ერიტრიის მოქალაქეობა, ჩაითვლება, რომ სურს თავისი ეთიოპიური მოქალაქეობის შენარჩუნება და მისი ეთიოპიური მოქალაქეობა გარანტირებულია. გარდა ამისა, დოკუმენტით დადგენილია, რომ თუ ერიტრიელს, რომელიც რეგისტრირებულია აღნიშნული დირექტივის შესაბამისად, სურს ეთიოპიის მოქალაქეობის დაბრუნება, მას შეუძლია დაიბრუნოს ეთიოპიის მოქალაქეობა ეროვნული პროკლამაციის 22-ე მუხლის მიხედვით.

გაერთიანებული სამეფოს საშინაო საქმეთა ოფისი 2016 წლის აგვისტოში გამოქვეყნებულ ანგარიშში ეთიოპიაში შერეული ეროვნების (ერიტრიელი/ეთიოპიელი) პირების შესახებ წერს, რომ საშინაო საქმეთა ოფისმა ვერ მოიძია ანგარიშები, სადაც დოკუმენტირებული იქნებოდა ინფორმაცია ერიტრიული წარმოშობის ეთიოპიელების მდგომარეობის ან მათ მიმართ დამოკიდებულების შესახებ 2009 წლის შემდეგ.[3]

კანადის იმიგრაციისა და ლტოლვილთა საბჭო 2017 წლის იანვარში გამოქვეყნებულ ინფორმაციაში ეთიოპიაში ერიტრიელების მდგომარეობის შესახებ წერს, რომ ქვეყნის კონსტიტუციის 32-ე მუხლი ადგენს, რომ ეთიოპიელებს და ქვეყანაში კანონიერად მყოფ პირებს აქვთ ეროვნულ ტერიტორიაზე გადაადგილების თავისუფლება; ასევე, მათ თავისუფლად შეუძლიათ შეარჩიონ საცხოვრებელი ადგილი და თავიანთი სურვილისებრ დატოვონ ქვეყანა. თუმცა, აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი 2015 წლის ანგარიშში ეთიოპიის შესახებ წერს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ კანონი ადგენს შიგა გადაადგილების, საზღვარგარეთ მოგზაურობის, ემიგრაციის და რეპატრიაციის უფლებას, მთავრობა ზღუდავდა ზოგიერთ ამ უფლებას. კანადის იმიგრაციისა და ლტოლვილთა საბჭო წერს, რომ სხვა დამატებითი ან დამადასტურებელი ინფორმაცია გადაადგილების თავისუფლების შესახებ ვერ იქნა მოძიებული.

კანადის იმიგრაციისა და ლტოლვილთა საბჭო ამავე ანგარიშში წერს, რომ „ეთიოპიაში მცხოვრები ერიტრიელების ბინადრობის სტატუსის შესახებ“ 2004 წლის დირექტივით განსაზღვრულია ქონების ფლობის, სამუშაო პირობების, სოციალური სერვისების და გადასახადების საკითხები. დირექტივაში ნათქვამია, რომ სახლისა და სხვა უძრავი ქონების ფლობის უფლება გარანტირებულია; ასევე, აღიარებულია სასოფლო-სამეურნეო მიწის დამუშავების უფლება. საჯარო სამსახურში დასაქმების სურვილის შემთხვევაში ერიტრიელების მიმართ მოქმედებს იგივე კანონი, რომელიც ნებისმიერი სხვა უცხოელის მიმართ. კერძო სექტორში დასაქმებისას ერიტრიელებს არ მოეთხოვებათ ნებართვა, თუმცა ეკრძალებათ კერძო სექტორში დასაქმება თუ სამსახური დაკავშირებულია უსაფრთხოებასთან. ამავე დოკუმენტში ნათქვამია, რომ საგანმანათლებლო და ჯანდაცვის კუთხით ერიტრიელები სარგებლობენ იგივე უფლებებით, რაც მინიჭებული აქვთ ქვეყნის მოქალაქეებს. იგივე წესით იხდიან ისინი გადასახადებს. ანგარიშში ნათქვამია, რომ მათი სამართლებრივი სტატუსის გამო (ერიტრიელები ეთიოპიაში), მათი ფუნდამენტური უფლებები ირღვევა, მათ შორის მოქალაქეობასთან დაკავშირებული უფლებები (პოლიტიკური მონაწილეობა ხმის მიცემის გზით) და არა მარტო (მაგალითად, წვდომა დასაქმებასა და განათლებაზე). კანადის იმიგრაციისა და ლტოლვილთა საბჭო წერს, რომ სხვა დამატებითი ან დამადასტურებელი ინფორმაცია ვერ იქნა მოძიებული.

კანადის იმიგრაციისა და ლტოლვილთა საბჭო ამავე ანგარიშში წერს, რომ „ეთიოპიაში მცხოვრები ერიტრიელების ბინადრობის სტატუსის შესახებ“ 2004 წლის დირექტივით განსაზღვრულია ბინადრობისა და სამგზავრო დოკუმენტის საკითხები. დოკუმენტში ნათქვამია, რომ ეთიოპიაში მცხოვრებ ერიტრიელს ეძლევა მუდმივი ბინადრობის ნებართვა იმიგრაციის პროკლამაციის დოკუმენტის შესაბამისად. ბინადრობის ნებართვის მიღების შემდეგ თუ პირს არ შეუძლია სამგზავრო დოკუმენტი თავისი მოქალაქეობის ქვეყნისგან მიიღოს, მასზე სამოგზაურო მიზნებისთვის გაიცემა უცხოელის პასპორტი. ბინადრობა შეიძლება ჩამოერთვას პირს იმ შემთხვევაში თუ გაირკვევა, რომ ის გაცემული იქნა ყალბი ინფორმაციის საფუძველზე; ან პირი მოხვდება არასასურველი უცხოელების სიაში. კანადის იმიგრაციისა და ლტოლვილთა საბჭო წერს, რომ ვერ მოიძია ინფორმაცია ბინადრობის ნებართვის მიღების მოთხოვნებისა და პროცედურების შესახებ.[4]

[1] Australia: Refugee Review Tribunal, Ethiopia: 1. What is the situation currently for ELF supporters in Ethiopia? 2. Are Eritreans currently subject to societal or systemic discrimination in Ethiopia? 3. Can you provide any information about Karchele prison? , 30 April 2012, ETH40215, available at:

[accessed 20 March 2018]

[2] United States Department of State, 2016 Country Reports on Human Rights Practices – Ethiopia, 3 March 2017, available at:

[accessed 20 March 2018]

[3] United Kingdom: Home Office, Country Information and Guidance – Ethiopia: People of mixed Eritrean/Ethiopian nationality, 31 August 2016, Version 1.0, available at:

[accessed 20 March 2018]

[4] Canada: Immigration and Refugee Board of Canada, Ethiopia: Information on Eritrean nationals residing in Ethiopia, including residency rights, freedom of movement and access to education, employment and social services; residency documents issued to Eritrean nationals residing in Ethiopia, including appearance, security features, and requirements and procedures for renewal (2015-January 2017), 27 January 2017, ETH105722.E, available at:

[accessed 20 March 2018]

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი 2017 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში ეთიოპიაში ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკის შესახებ წერს, რომ ეთიოპია ოფიციალურად ფედერალური რესპუბლიკაა. მთავრობას აკონტროლებს ეთნიკური ნიშნით შექმნილი ოთხი პარტიის კოალიცია „ეთიოპიის სახალხო რევოლუციური დემოკრატიული ფრონტი“. 2015 წლის მაისის არჩევნებში ფრონტმა და მოკავშირე პარტიებმა სახალხო წარმომადგენელთა სახლის (პარლამენტი) ყველა (547) მანდატი მიიღეს და ხელისუფლებაში დარჩნენ ზედიზედ მეხუთე ხუთწლიანი ვადით. 2015 წლის ოქტომბერში პარლამენტმა ჰეილემარიამ დესალეგნი პრემიერ-მინისტრად აირჩია. მთავრობის მიერ დაწესებული შეზღუდვები აფერხებს ხმის მიცემის პროცესის მონიტორინგს. აფრიკის კავშირის მისიამ, რომელიც ერთადერთი საერთაშორისო სადამკვირვებლო ინსტიტუცია იყო, თავის ანგარიშში აღნიშნა, რომ არჩევნები სანდო და მშვიდ გარემოში ჩატარდა. ზოგიერთი არასამთავრობო ორგანიზაციის განცხადებით, საარჩევნო გარემო არ იყო სამართლიანი. გავრცელებული ინფორმაციით, მთავრობა იყენებდა უსამართლო ტაქტიკას, მათ შორის მიმართავდა ოპოზიციის კანდიდატებისა და მხარდამჭერების დაშინებას და ძალადობას არჩევნებამდე და შემდგომ პერიოდშიც, რამაც გამოიწვია ოფიციალურად დადასტურებული მსხვერპლი; გარდაიცვალა 6 ადამიანი.

სამოქალაქო ხელისუფლება ყოველთვის ვერ ახორციელებს ეფექტურ კონტროლს უსაფრთხოების ძალებზე და პოლიცია და ადგილობრივი შეიარაღებული ჯგუფები პერიფერიებში მოქმედებენ დამოუკიდებლად. ადამიანის უფლებათა დარღვევის ყველაზე აღსანიშნავი ფაქტები დაკავშირებული იყო დემონსტრაციების საპასუხოდ უსაფრთხოების ძალების მხრიდან ძალის გადამეტებასთან, თვითნებურ დაკავებებთან, პოლიტიკურად მოტივირებულ დევნასა და არასამთავრობოებისა და სამოქალაქო საზოგადოების აქტივობების შეზღუდვასთან.[1]

„Human Rights Watch“ 2018 წლის ანგარიშში ეთიოპიის შესახებ წერს, რომ 2017 წლის განმავლობაში ეთიოპიამ ადამიანის უფლებების დაცვის კუთხით ძალიან საჭირო რეფორმების განხორციელების მიმართულებით მცირე პროგრესი განიცადა. სანაცვლოდ, ხელისუფლებამ გახანგრძლივებული საგანგებო მდგომარეობა, უსაფრთხოების ძალები და რეპრესიული კანონმდებლობა ძირითადი უფლებებისა და თავისუფლებების შესაზღუდად გამოიყენა. 10-თვიანი საგანგებო მდგომარეობა პირველად 2016 წლის ოქტომბერში გამოაცხადეს, რამაც მასობრივი დაპატიმრებები, არაადეკვატური მოპყრობა დაკავების ცენტრებში და შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლების უმიზეზოდ შეზღუდვები გამოიწვია. მიუხედავად იმისა, რომ საგანგებო მდგომარეობა ძალიან ფართო და ძალადობრივი ხასიათის იყო, მან მისცა მთავრობას შედარებით მშვიდი პერიოდი, რომლის დროსაც მას შეეძლო ყურადღება გადაეტანა იმ საჩივრებზე, რომლებიც მოსახლეობის მხრიდან ყოველდღიურად მატულობდა. თუმცა, მთავრობამ არ გადადგა ნაბიჯები ადამიანის უფლებების კუთხით, მათ შორის შეზღუდული პოლიტიკური სივრცის, უსაფრთხოების ძალების თვითნებობისა და იძულებითი გადაადგილების კუთხით სიტუაციის გამოსწორებისთვის. სანაცვლოდ, ხელისუფლებამ ანტი-კორუფციული რეფორმა, მინისტრთა კაბინეტში გადაადგილებები, დიალოგი ოპოზიციურ პარტიებთან, ახალგაზრდობისთვის სამუშაო ადგილების შემქნა და „კარგი მმართველობის“ განვითარება დააანონსა.

ეთიოპია განაგრძობს დახურული პოლიტიკური სივრცის შენარჩუნებას. მმართველი კოალიცია აკონტროლებს ფედერალური და რეგიონული საპარლამენტო მანდატების 100 პროცენტს. ფართო შეზღუდვები სამოქალაქო საზოგადოებაზე და მედიაზე, დამოუკიდებელი პოლიტიკური პარტიების განადგურება და იმ პირების მიმართ ძალადობა და მათი თვითნებური დაკავებები, ვინც აქტიურად არ უჭერს მხარს მთავრობას, ზღუდავს სივრცეს განსხვავებული აზრისთვის. მიუხედავად მრავალი დაპირებისა, მთავრობა არ იძიებს დარღვევებს. მთავრობასთან დაკავშირებული ადამიანის უფლებათა კომისია არ არის საკმარისად დამოუკიდებელი და მისი გამოძიება სანდოობას მოკლებულია.[2]

„Amnesty International“ თავის 2016/2017 წლების ანგარიშში ეთიოპიის შესახებ წერს, რომ პოლიტიკური, ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული საჩივრებით მოტივირებულ საპროტესტო აქციებს ხელისუფლებამ პოლიციის მხრიდან გადამეტებული ძალის გამოყენებით უპასუხა. პოლიტიკური ოპოზიციის დარბევას თან ახლდა მასობრივი დაკავებები, წამება და არასათანადო მოპყრობა, არასამართლიანი სასამართლო პროცესები და გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლების უფლების დარღვევები. 2016 წლის ოქტომბერში მთავრობამ საგანგებო მდგომარეობა გამოაცხადა, რამაც ადამიანის უფლებების ახალი დარღვევები გამოიწვია.[3]

„Freedom House“ თავის 2017 წლის ანგარიშში ეთიოპიის შესახებ წერს, რომ ეთიოპია ავტორიტარული სახელმწიფოა, რომელსაც მართავს „ეთიოპიის სახალხო რევოლუციური დემოკრატიული ფრონტი“, რომელიც ხელისუფლებაშია 1991 წლიდან და ახლაც, პარლამენტში ყველა მანდატს ფლობს. ბოლო არჩევნებმა წარმოაჩინა მთავრობის სურვილი, იყოს რეპრესიული ოპოზიციისა და მისი მხარდამჭერების, ჟურნალისტებისა და აქტივისტების მიმართ. პოლიტიკური ოპონენტები და ასეთად მიჩნეულები მუდმივად განიცდიან ძალადობას და სისხლის სამართლებრივ დევნას, ძირითადად, ქვეყნის ძალიან ფართო ანტი-ტერორისტული პროკლამაციის გამოყენებით. ქველმოქმედებისა და საზოგადოებების შესახებ 2009 წლის პროკლამაცია რადიკალურად ზღუდავს სამოქალაქო ჯგუფების აქტივობებს.[4]

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი რელიგიის თავისუფლების შესახებ 2016 წლის ანგარიშში წერს, რომ ეთიოპიის მოსახლეობა დაახლოებით 102 მილიონია. მოსახლების 44% მართლმადიდებელი ქრისტიანია, 34 პროცენტი სუნიტი მუსლიმი, ხოლო 19% ევანგელისტურ და პროტესტანტულ ეკლესიებს მიაკუთვნებს თავს. მართლმადიდებლები, ძირითადად, ჩრდილოეთით მდებარე რეგიონებში – ტიგრაისა და ამჰარაში სახლობენ, ასევე ორომიაში არიან წარმოდგენილნი. მუსლიმები უმრავლესობაში არიან აფარში, ორომიასა და სომალის რეგიონებში. ქვეყანაში მცირე ჯგუფებით წარმოდგენილნი არიან კათოლიკეები, მორმონები, იეჰოვას მოწმეები, ებრაელები და ადგილობრივი ძირძველი რელიგიების მიმდევრები. ქვეყნის კონსტიტუცია ადგენს რელიგიის არჩევისა და აღმსარებლობის თავისუფლებას; კრძალავს რელიგიურ დისკრიმინაციას და ადგენს, რომ მთავრობა არ უნდა ჩაერიოს არცერთი რელიგიის საქმიანობაში.[5]

აშშ-ის რელიგიის თავისუფლების კომისია 2017 წლის ანგარიშში ეთიოპიის შესახებ წერს, რომ ქვეყანას რელიგიური ტოლერანტობისა და რელიგიათა შორის თანამშრომლობის დიდი ისტორია აქვს. ეთიოპიის კონსტიტუცია იცავს რელიგიის თავისუფლებას და აცალკევებს ერთმანეთისგან ეკლესიას და სახელმწიფოს. ამავე ანგარიშში ნათქვამია, რომ რელიგიის თავისუფლების შეზღუდვა გავრცელებულია აფრიკის რქის რეგიონის ქვეყნებში. ტერორიზმისა და რელიგიური ექსტრემიზმის გამო შეშფოთების საპასუხოდ, ეთიოპიის მთავრობას რელიგიის თავისუფლების სერიოზულ დარღვევებს უკავშირებენ.[6]

[1] United States Department of State, 2016 Country Reports on Human Rights Practices – Ethiopia, 3 March 2017, available at:

[accessed 13 February 2018]

[2] Human Rights Watch, World Report 2018 – Ethiopia, 18 January 2018, available at:

[accessed 13 February 2018]

[3] Amnesty International, Amnesty International Report 2016/17 – Ethiopia, 22 February 2017, available at:

[accessed 13 February 2018]

[4] Freedom House, Freedom in the World 2017 – Ethiopia, 3 May 2017, available at:

[accessed 13 February 2018]

[5] United States Department of State, 2016 Report on International Religious Freedom – Ethiopia, 15 August 2017, available at:

[accessed 13 February 2018]

[6] United States Commission on International Religious Freedom, USCIRF Annual Report 2017 – Tier 3: Other countries/regions monitored – Ethiopia, 26 April 2017, available at:

[accessed 13 February 2018]