ევროკავშირის თავშესაფრის სააგენტო EUAA 2022 წლის იანვარში გამოქვეყნებულ ანგარიშში ერაყის შესახებ წერს, რომ ქვეყანაში დაბალი სოციალური შემწყნარებლობლობაა ათეიზმის მიმართ და არა-რელიგიური ხალხი აწყდება მნიშვნელოვან სოციალურ მარგინალიზაციას და სტიგმას; ამასთან, ღია კონვერტაციები სკმაოდ იშვითია, რაც დაკავშირებულია ასეთი ხალხის საზოგადოებისგან გარიყვის პრაქტიკასთან. საერთაშორისო ორგანიზაცია „Humanist International“ წერს, რომ 2020 წლის პირველ ნახევარში დახმარების თხოვნის 45 წერილი მიიღო, რომელთა 7% ერაყის მოქალაქეებიდან მოდიოდა. ისინი საუბრობდნენ შევიწროვებაზე, გარიყვასა და დასაქმების კუთხით სირთულეებზე.
წყაროები 2020 წლის მაისში საუბრობდნენ, რომ კონსერვატული სუნიტი სასულიერო პირები აქტიურად ავითარებდნენ კონსპირაციის თეორიებს და კოვიდ პანდემიის გამომწვევად ათეისტებს ასახელებდნენ. ისინი ამტკიცებდნენ, რომ პანდემია იყო ღვთიური სასჯელი ურწმუნოებისთვის. 2021 წლის მაისში წყაროები წერდნენ, რომ როგორც პოლიტიკოსები, ასევე სასულიერო პირები ერთხმად აცხადებდნენ ათეისტებს სახელმწიფოს მტრებად და ღმერთის მოღალატეებად; ვინც განადგურებით ემუქრება ტრადიციებს და საზოგადოების დესტაბილიზაციას ცდილობს. პოლიტიკოსებიც და სასულიერო პირებიც ათეისტების დასჯის მოწოდებებს ავრცელებდნენ. ერაყში მრავლადაა ათეისტების ფორუმები და ინტერნეტ გვერდები და ყველა მათგანი მალავს წევრთა სიას. ჯგუფები, რომლებიც ვირტუალურად ან პირადად იკრიბებიან, ამას გასაიდუმლოებულად აკეთებენ, რადგან თვალთვალის ეშინიათ.
ერაყის 2005 წლის კონსტიტუცია ისლამს სახელმწიფო რელიგიად აცხადებს და ამბობს, რომ არცერთი კანონი უნდა ეწინააღმდეგებოდეს ისლამის დადგენილ დებულებებს. მიუხედავად იმისა, რომ კონსტიტუცია აწესებს რწმენის თავისუფლებას, უზენაესი კანონი არ ასახელებს სხვა რელიგიების მიმდევრებს და ათეისტებს. კონსტიტუციის მიხედვით, ისლამი ოფიციალური რელიგია და კანონმდებლობის წყაროა; და კონსტიტუცია არის ერაყის ხალხის უმრავლესობის ისლამური იდენტობის გარანტი და ადგენს რელიგიური რწმენის და პრაქტიკის თავისუფლებას ყველა პირისთვის, როგორებიც არიან ქრისტიანები, იეზიდები და მანდეან საბეანები.
წყაროების ინფორმაციით, მართალია, ათეიზმი არ არის აკრძალული კანონმდებლობით, ათეისტებს ასამართლებენ ღვთისგმობის და სხვა მსგავსი ბრალდებებით. წყაროების შეფასებით, არა-რელიგიური პირები, შეიძლება, დაექვემდებარონ სისხლის სამართლის კოდექსის 372-ე მუხლით [ეხება რელიგიასთან დაკავშირებულ დანაშაულებებს] გასამართლებას, რადგან სამართლებრივი დებულებები არაა მკაფიო და სასამართლოში ინტერპრეტაციის თავისუფლებაა. საერთაშორისო ორგანიზაცია „Freedom House“ წერს, რომ ღვთისგმობის კანონი იშვიათად გამოიყენება; თუმცა, ზოგადად, სასამართლო განიცდის კორუფციის, პოლიტიკური ზეწოლის, ტომების ძალებისა და რელიგიური ინტერესების გავლენებს.
2021 წლის ოქტომბერში სასამართლოს უზენაესმა საბჭომ გამოსცა ორდერი, რომელიც გასცემდა სოციალური მედიის მონიტორინგის ნებართვას, რათა უზრუნველყოფილი ყოფილიყო სისხლის სამართლის კოდექსისა და კონსტიტუციის დაცვა. აღნიშნული მოიცავდა სოციალური მედიის ისეთი გვერდების მონიტორინგს, რომელიც ეწევა ათეიზმის პროპაგანდას, ეწინააღმდეგება ისლამის პრინციპებს და მიიჩნევა საფრთხედ ეროვნული ღირებულებებისთვის. „Review of Nationalities“ 2021 წლის მაისში გამოქვეყნებულ სტატიაში წერდა, რომ ერაყში მოქმედებენ „სპეციალური ინსტიტუტები“, ვინც ეძებს და აპატიმრებს ხალხს, რომლებიც არ ეთანხმებიან სახელმწიფოს კურსს. სტატიის მიხედვით, სამოქალაქო კანონმდებლობა არ აწესებს სასჯელს ათეიზმისთვის; მაგრამ ისლამური კანონით [ღვთისგან] განდგომა სიკვდილით ისჯება. ასეთი შიშის გამო, ათეისტები თავიანთ შეხედულებებს საიდუმლოდ ინახავენ და იქცევიან მორწმუნეებივით [მაგალითად, ქალები, თავიანთი ნების საწინააღმდეგოდ, საჯარო სივრცეებში ჰიჯაბს ატარებენ].[1]
[1] ევროკავშირის თავშესაფრის სააგენტო EUAA; ერაყი – სამიზნე ჯგუფები; გამოქვეყნებულია 2022 წლის იანვარში; ხელმისაწვდომია ბმულზე:
[ნანახია 2022 წლის 2 მაისს]