აშშ-მა „ბალუჩისტანის გათავისუფლების არმია“ ტერორისტულ დაჯგუფებად გამოაცხადა – სახელმწიფო დეპარტამენტის განცხადებაში ნათქვამია, რომ „ბალუჩისტანის გათავისუფლების არმია“ არის შეიარაღებული სეპარატისტული დაჯგუფება, რომელიც ძირითადად ბალუჩებით დასახლებულ რაიონებში მოქმედებს და თავს ესხმის სამართალდამცველებსა და სამოქალაქო პირებს. 2018 წელს დაჯგუფებამ რამდენიმე ტერორისტული აქტი განახორციელა, მათ შორის თვითმკვლელი ტერორისტის თავდასხმა ჩინელ ინჟინერებზე აგვისტოში, თავდასხმა ჩინეთის საკონსულოზე კარაჩიში ნოემბერში და თავდასხმა სასტუმროზე ქალაქ გვადარში უკვე 2019 წლის მაისში.[1]

ვენესუელის კრიზისი – ვენესუელაში სამხედრო-საზღვაო ძალების კაპიტანი რაფაელ აკოსტა მოკლეს. ოპოზიცია სამხედრო ოფიცრის წამებით მკვლელობაში ნიკოლას მადუროს რეჟიმს ადანაშაულებს. ხუან გუაიდოს განცხადებით, მადუროს რეჟიმი ოფიციალურ პირებს იტაცებს და წამებით კლავს. მანამდე მადურომ განაცხადა, რომ ოპოზიცია და უცხოელი პოლიტიკური ლიდერები, სამხედრო ოფიცრების დახმარებით მისი მთავრობის ჩამოგდებას გეგმავენ. ვენესუელის გენერალურმა პროკურატურამ 30 აპრილს მომხდარი სამხედრო გადატრიალების მცდელობის ბრალდებით 17 ადამიანს ბრალი წაუყენა. ვენესუელაში ვითარება განსაკუთრებით იანვარში დაიძაბა, როდესაც აშშ-ის მიერ მხარდაჭერილმა ოპოზიციის ლიდერმა, ხუან გუაიდომ საკუთარი თავი ვენესუელის დროებით პრეზიდენტად გამოაცხადა.[2]

გაერთიანებული ერების ორგანიზაციამ ვენესუელა ძალაუფლების შესანარჩუნებლად ხალხის წინააღმდეგ სიკვდილის ესკადრონების შექმნაში დაადანაშაულა. გაერო მოუწოდებს ვენესუელას შეწყვიტოს ძალადობრივი ქმედებები, რომელიც ეკონომიკურ, სოციალურ, კულტურულ და პოლიტიკურ ვითარებას აზარალებს. გაეროს მოწოდებას ნიკოლას მადუროს ადმინისტრაცია არ გამოხმაურებია.[3]

ვითარება ავღანეთში – ავღანეთის დედაქალაქში აფეთქება მოხდა. ქაბულში ტერაქტი თავდაცვის სამინისტროს მახლობლად დიპლომატიური წარმომადგენლობის უბანში განხორციელდა. თავდასხმის შედეგად დაღუპულია 16 და დაშავებულია სულ მცირე 105 ადამიანი, მათ შორის ათობით ბავშვი. როგორც თვითმხილველები აცხადებენ, აფეთქების შემდეგ ინციდენტის ადგილზე სროლის ხმაც ისმოდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა თალიბანმა აიღო.[4]

5 ივლისს, ავღანეთის ქალაქ ღაზნის შიიტურ მეჩეთში, პარასკევის ლოცვის დროს აფეთქება მოხდა. ინციდენტს სულ მცირე 2 ადამიანი ემსხვერპლა და 20 დაშავდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა დაჯგუფება „ისლამურმა სახელმწიფომ“ აიღო.[5]

მომდევნო დღეს მორიგი ტერორისტული აქტი განხორციელდა. ამჯერად ასაფეთქებელი მოწყობილობა ღაზნის ცენტრში ამოქმედდა. ინციდენტის შედეგად 14 ადამიანი დაიღუპა, მათ შორის 8 სამხედრო. გარდა ამისა, დაშავდა 180-ზე მეტი ადამიანი, მათ შორის უმეტესობა სტუდენტია. აფეთქებების სერიას დოჰაში მიმდინარე სამშვიდობო მოლაპარაკებების ფონზე განხორციელდა.[6]

[1] US Department of State; Terrorist designation of Balochistan Liberation Army and Husain Ali Hazima and amendments to the terrorist designations of Jundallah; Media Note; Office of the spokesperson; 2 July, 2019; available at: https://www.state.gov/terrorist-designations-of-balochistan-liberation-army-and-husain-ali-hazzima-and-amendments-to-the-terrorist-designations-of-jundallah/

[2] BBC; Venezuela crisis: Outrage over navy captain’s death in custody; 1 July, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-latin-america-48821322

[3] BBC; Venezuela’s rulers accused by UN of death squads and policy of fear; 5 July, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-latin-america-48873500

[4] Al Jazeera; Taliban attack in Kabul kills 16, wounds dozens of children; 1 July, 2019; available at: https://www.aljazeera.com/news/2019/07/explosion-hits-kabul-diplomatic-district-media-reports-190701043918371.html

[5] Reuters; Islamic State says it carried out attack at Shi’ite mosque in central Afghanistan; 6 July, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-blast/islamic-state-says-it-carried-out-attack-at-shiite-mosque-in-central-afghanistan-idUSKCN1U109O

[6] The Guardian; Afghan car bomb kills 14 and wounds dozens, including students; 7 July, 2019; available at: https://www.theguardian.com/world/2019/jul/07/afghan-car-bomb-kills-wounds-dozens-including-school-students?fbclid=IwAR3hIkgNDKOBKfQmWOONyHbSixN7jvYceSjAq8OdcCsKVzOkofQ9l8nGgSI

ამერიკულმა ნავთობკომპანიამ „ExxonMobil“ ერაყიდან 30 უცხოელი ინჟინრის ევაკუაცია განახორციელა – ნავთობკომპანიის განცხადებით, თანამშრომლები დუბაიში გადაიყვანეს, რადგან ეს მათი უსაფრთხოებისთვის იყო საჭირო. კომპანიის თქმით, აღნიშნული ფაქტი ერაყში აღმოსავლეთ კურნას ნავთობსადენზე ნედლეულის მოპოვებაზე გავლენას ვერ მოახდენს. კომპანიის „ExxonMobil“ ნავთობსადენზე 1700 ადამიანი მუშაობს. ევაკუაციის შესახებ გადაწყვეტილება აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის ქმედებამ განაპირობა – გასულ კვირას აშშ-ირანის დაძაბულობის ფონზე, სახელმწიფო დეპარტამენტმა ერაყიდან დაქირავებული სახელმწიფო მოხელეები გამოიწვია.[1]

უკრაინაში ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები 21 ივლისს გაიმართება – შესაბამისი განკარგულება ქვეყნის მეექვსე პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ გამოსცა. პრეზიდენტი არჩევნების ფინანსურ უზრუნველყოფას მინისტრთა კაბინეტს ავალებს. რამდენიმე დღეში მან პარლამენტში წარადგინა კანონპროექტი, რომელიც საარჩევნო კანონმდებლობაში ცვლილებებს ითვალისწინებდა – საარჩევნო ბარიერის 5-დან 3%-მდე დაწევას და მაჟორიტარული წესით არჩევნების გაუქმებას. აღნიშნული კანონპროექტი პარლამენტმა დღის წესრიგში არ შეიტანა. საჭირო 226 ხმიდან პრეზიდენტის ინიციატივას მხარი მხოლოდ 92 დეპუტატმა დაუჭირა.[2]

ეგვიპტეში ტურისტების ავტობუსთან აფეთქება მოხდა – ინციდენტის შედეგად არავინ დაღუპულა; 16 ადამიანმა მცირე დაზიანებები მიიღო. აფეთქება გიზის პირამიდებთან ახლოს, ეროვნულ მუზეუმთან მოხდა, რომლის სიახლოვესაც იდგა ტურისტების ავტობუსი. ბოლო პერიოდში ეს უკვე მეორე შემთხვევაა, როდესაც აფეთქებისას ტურისტები დაშავდნენ. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია.[3]

[1] CNN; ExxonMobil evacuates 30 engineers from Iraq, Basra Oil Company says; By Aqeel Najim and Victoria Cavaliere; 18 May, 2019; available at: https://edition.cnn.com/2019/05/18/business/exxon-iraq-evacuation/index.html

[2] უკრაინული „პრავდა“; რადამ არჩევნების შესახებ ზელენსკის კანონი ჩააგდო; 22 მაისი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.pravda.com.ua/rus/news/2019/05/22/7215800/

[3] BBC; Egypt explosion: Tourists on bus injured near Giza pyramids; 19 May, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-48328793

ვითარება ერაყში – აშშ-სა და ირანს შორის ურთიერთობის დაძაბვა ერაყზეც აისახება. აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა მაიკ პომპეომ ბერლინში ვიზიტი გააუქმა და ერაყში ჩავიდა. ვაშინგტონმა ცენტრალურიო სარდლობის რეგიონში ავიამზიდი „აბრაამ ლინკოლნი“ გააგზავნა, რამაც თეირანის გაღიზიანება გამოიწვია.[1] აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტმა მთავრობის ყველა მუშაკს, რომელიც არ მუშაობს საგანგებო მიმართულებით, ერაყის დატოვება დაავალა; გადაწყვეტილება, რომელიც საელჩოს და ირბილის საკონსულოს თანამშრომლებსაც ეხება, ასევე, დაკავშირებულია ირანთან დაძაბულობის ზრდასთან.[2] მოკავშირეებთან კონსულტაციების შემდეგ, ერაყში სამხედრო მისია დროებით შეწყვიტა გერმანიამ. მიზეზად, აშშ-სა და ირანს შორის დაძაბულობა დასახელდა. იგივე მიზეზით, ერაყში სამხედრო საწვრთნელი მისია შეაჩერა ნიდერლანდებმაც.[3]

პაკისტანში აფეთქებას 9 ადამიანი ემსხვერპლა – ინციდენტი ლაჰორში მოხდა. თვითმკვლელმა ტერორისტმა თავი სუფისტების სამლოცველოსთან აიფეთქა. აფეთქების შედეგად დაღუპულთა შორის 5 პოლიციელია.[4]

კუბის ხელისუფლებამ ჰომოფობიის საწინააღმდეგო ყოველწლიური მარში გააუქმა – ქვეყნის სექსუალური განათლების ნაციონალურმა ცენტრმა ხელისუფლებას ახალი საერთაშორისო დაძაბულობის წარმოქმნაში დასდო ბრალი. აღნიშნული გადაწყვეტილება აქტივისტებმა გააპროტესტეს.[5] აკრძალვის მიუხედავად, ლგბტ თემის წარმომადგენლებმა და მათმა მხარდამჭერებმა ჰავანაში მსვლელობა მაინც მოაწყვეს, რის დროსაც პოლიციასთან შეტაკება მოხდა. სამართალდამცველებმა აქციის რამდენიმე მონაწილე დააკავეს.[6]

ქაბულში ცნობილი ქალი ჟურნალისტი და პარლამენტის მრჩეველი მოკლეს – მინა მანგელი პოლიტიკაში წასვლამდე რამდენიმე პოპულარული გადაცემის წამყვანი იყო. მას სახლთან ახლოს 11 მაისის დილას ესროლეს. პოლიციამ გამოძიება დაიწყო.[7]

იემენის კრიზისი – ჰუსიტი ამბოხებულები საკვანძო სტრატეგიული პორტის დასატოვებლად ემზადებიან. ჰოდეიდას პორტის დატოვება, 2018 წლის დეკემბერში მიღწეული ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმების პირველი შედეგია. ჰოდეიდას პორტის დატოვების შემდეგ სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ჰუმანიტარული დახმარების მიწოდება გახდება შესაძლებელი. იემენის სამოქალაქო ომში, რომელიც უკვე 4 წელია გრძელდება, 7 ათასამდე ადამიანი დაიღუპა.[8]

ირანში რამადანის დროს კაცებს ქალებისთვის შეხედვა აეკრძალათ – ირანის სასამართლომ ქვეყანაში რამდენიმე შეზღუდვა დააწესა. მათ შორის, მარხვის პერიოდში ქუჩაში ჭამის ან მანქანაში ხმამაღლა მუსიკის მოსმენის შემთხვევაში, ირანის მოქალაქეები დაისჯებიან. წესების დარღვევის შემთხვევაში, შესაძლოა, მოქალაქეებს პატიმრობაც დაემუქროთ.[9]

„ისლამური სახელმწიფო“ სავარაუდოდ ინდოეთში დამკვიდრდა – „The Times“ წყაროზე დაყრდნობით აცხადებს, რომ „ისლამური სახელმწიფოს“ მებრძოლებმა ქაშმირში ბაზა ააშენეს. ტერორისტებსა და ინდოელ სამხედროებს შორის შეტაკებისას, ტერორისტებმა სამხედროები დახოცეს და ტეროტორიას ვილაიეთ ინდია დაარქვეს. ინდოეთის სამართალდამცავი ორგანი აცხადებს, რომ ეს ყველაფერი პროპაგანდაა და „ისლამურ სახელმწიფოს“ კვლავ აღდგენის საშუალება არ აქვს.[10]

[1] BBC; US Secretary of State Pompeo visits Iraq amid Iran tensions; 8 May, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-us-canada-48195747

[2] Al Jazeera; US orders non-emergency government employees to leave Iraq; 15 May, 2019; available at: https://www.aljazeera.com/news/2019/05/orders-emergency-government-employees-leave-iraq-190515081039448.html

[3] US News; German, Dutch military suspend training operations in Iraq amid US-Iran tensions; 15 May, 2019; available at: https://www.usnews.com/news/world/articles/2019-05-15/german-armed-forces-suspend-training-ops-in-iraq-on-regional-tensions

[4] BBC; Pakistan Data Darbar: Bomber kills nine outside Sufi shrine in Lahore; 8 May, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-48197260

[5] BBC; Cuba cancels annual Conga Against Homophobia march; 8 May, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-latin-america-48199835

[6] BBC; Cuba gay activists arrested at pride march in Havana; 12 May, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-latin-america-48242255

[7] CNN; Mina Mangal, Afghan journalist, killed in Kabul; By Ehsan Popalzai, Jennifer Hauser and Eliza Mackintosh; 12 May, 2019; available at: https://edition.cnn.com/2019/05/12/middleeast/mina-mangal-killed-kabul-intl/index.html

[8] Yemen war: Houthi withdrawal from Hudaydah met by mistrust; 11 May, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-48237445

[9] The Telegraph; Men ordered not to look at women during Ramadan in Iran as hardliners tighten control amid nuclear deal row; 11 May, 2019; By Ahmed Vahdat; available at: https://www.telegraph.co.uk/news/2019/05/11/men-ordered-not-look-women-ramadan-iran-hardliners-tighten-control/

[10] The Times; ISIS claims a foothold in India after killing troops; 13 May, 2019; available at: https://www.thetimes.co.uk/edition/world/isis-claims-a-foothold-in-india-after-killing-troops-w6kshz2ww