საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაცია Freedom House-ის ბანგლადეშის შესახებ 2020 წლის ანგარიშის მიხედვით, ქვეყნის კონსტიტუცია უკრძალავს რელიგიურ მოტივებზე დაფუძნებულ პარტიებს არჩევნებში მონაწილეობას. შესაბამისად, ისლამისტური პარტია – Jamaat-e-Islami კვლავ ვერ იღებდა მონაწილეობას 2014 და 2018 წლების არჩევნებში. მიუხედავად ამისა, პარტიის წევრები, ზოგჯერ, კენჭს იყრიდნენ, როგორც დამოუკიდებელი კანდიდატები. ქვეყანაში მოქმედებს „ბანგლადეშის საერთაშორისო დანაშაულების ტრიბუნალი“, რომელიც 2010 წელს პრემიერ-მინისტრ ჰასინას მიერ დაფუძნდა და რომლის მიზანიცაა 1971 წელს, ბანგლადეშის პაკისტანისგან დამოუკიდებლობის ომის დროს პირთა მიერ  ომის დანაშაულების ჩადენის სავარაუდო შემთხვევების გამოძიება. ტრიბუნალის მიმართ არსებობდა კრიტიკული დამოკიდებულება, რადგან მიიჩნეოდა, რომ მისი ფუნქია იყო ჰასინას პოლიტიკური ოპონენტების, განსაკუთრებით კი – Jamaat-e-Islami-ს წევრების დევნა.[1]

ა.შ.შ. სახელმწიფო დეპარტამენტი ბანგლადეშის შესახებ 2020 წლის მარტში გამოქვეყნებულ ყოველწლიურ ანგარიშში (საანგარიშო პერიოდი – 2019 წელი) წერდა, რომ ქვეყანაში ოპოზიციის აქტივისების მიმართ სისხლისსამართლებრივ დევნას ჰქონდა ადგილი.  პარტია Jamaat-e-Islami-ის წევრები და ლიდერები ვერ ახორციელებდნენ საკუთარ კონსტიტუციურ უფლებებს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებების კუთხით, სამართალდამცავების მხრიდან დევნის გამო. მიუხედავად იმისა, რომ პარტია ბანგლადეშის მთავრობის  ამოღებულია ქვეყანაში რეგისტრირებულ პოლიტიკურ პარტიათა სიიდან და, შესაბამისად, კანდიდატებს აკრძალული აქვს პარტიის სახელით არჩენებში მონაწილეობა, მისი ლიდრების და წევრების კონსტიტუციური უფლებები, კერძოდ, გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებები, კვლავ უსამართლოდ იზღუდებოდა.[2]

Human Rights Watch 2019 წლის ოქტომბერში გამოქვეყნებულ სპეციალურ ანგარიშში წერდა ბანგლადეშის მმართველი პარტიის აქტივისტების მიერ სტუდენტის სავარაუდო მკვლელობის ფაქტზე. კერძოდ, ანგარიშის მიხედვით, 21 წლის სტუდენტი – აბრარ ფაჰადი ბანგლადეშის ტექნოლოგიების უნივერსიტეტის ერთ-ერთი ოთახში დაიბარეს, რომელიც სტუდენტებში ცნობილი იყო, როგორც „საწამებელი საკანი“. ოთახს განკარგავდნენ მმართველი პარტია Awami League-ის სტუდენტური ფრთის – Chhatra League წევრები. რამდენიმე საათის შემდეგ, ფაჰადი მკვდარი იპოვეს.

Chhatra League-ს გენერალური მდივნის მოადგილმე განაცხადა, რომ სტუდენტთა ჯგუფი ფაჰადს ისლამისტური პარტია Jamaat-e-Islami-ის ახალგაზრდული ფრთის – Chhatra Shibir-თან კავშირის გამო კითხავდნენ. მისი თქმით, მათ იპოვეს ფაჰადის Chhatra Shibir-თან კავშირის დამადასტურებელი „მტკიცებულება“ მის Facebook პოსტებში.[3]

Amnesty International 2020 წლის 17 მარტით დათარიღებულ ღია წერილში მიმართავდა ბანგლადეშის ხელისუფლებას და სთხოვდა მას, გაეუქმებინა პარტია Jamaat-e-Islami-ის ერთ-ერთი ლიდერის – ATM Azharul Islam-ის მიმართ გამოტანილი სასიკვდილო განაჩენი. წერილის მიხედვით, ისლამი 2014 წელს „ბანგლადეშის საერთაშორისო დანაშაულების ტრიბუნალმა“ დამნაშავედ ცნო 1971 წლის ბანგლადეშის დამოუკიდებლობის ომის დროს ჩადენილ მკვლელობებსა და გენოციდში. მას იმავე გადაწყვეტილებით სიკვდილით დასჯა მიესაჯა. ბანგლადეშის უზენაესი სასამართლოს სააპელაციო დივიზიამ, 2019 წლის 31 ოქტომბერს არ დააკმაყოფილა ისლამის სააპელაციო სარჩელიდა ძალაში დატოვა ტრიბუნალის განაჩენი. ხოლო, ბანგლადეშის მთავრობამ საპატიმროს ადმინისტრაციას განაჩენის სისრულეში მოყვანის შესახებ წერილი 2020 წლის  16 მარტს გაუგზავნა. შესაბამისად, ისლამი არის სიკვდილით დასჯის დაუყოვნებლივი საფრთხის წინაშე. ორგანიზაცია მოუწოდებს ბანგლადეშის პრეზიდენტს, გააუქმოს სასიკვდილო განაჩენი და პატისი სცეს სამართლაინი სასამართლოს საერთაშორისო სტანდარტებს.[4]

წარმოშობის ქვეყნის შესახებ ინფორმაციის მოპოვების განყოფილების მიერ შესწავლილ წყაროებში, სხვა დამატებითი ინფორმაცია  ბანგლადეშში პარტია Jamaat-e-Islami-ის წევრების, ასევე მისი მხარდამჭერების მიმართ განხორციელებული მასობრივი დევნის და უფლებადარღვევების შესახებ, არ იძებნება. ასევე არ იძებნება ინფორმაცია პარტიის წევრეობის დამადასტურებელი დოკუმენტის შესახებ.

[1] Freedom House – Freedom in the World 2020 – Bangladesh; published in March 2020; available at

[accessed 31 July 2020]

[2] United States Department of State – Country Report on Human Rights Practices 2019 – Bangladesh; published in March 2020; available at

[accessed 31 July 2020]

[3] Human Rights Watch – Bangladesh Ruling Party Activists Kill Student after Facebook Post; published in October 2019; available at

[accessed 31 July 2020]

[4] Amnesty International – “Urgent Action – POLITICAL LEADER AT IMMINENT RISK OF EXECUTION” ; published on 17 March 2020; available at

[accessed 31 July 2020]

ინფორმაცია ბანგლადეშის პოლიტიკური პარტიის – ჯამაათ სიბირ / ჯამაათ-ისლამ შესახებ (დაარსება, მნიშვნელოვანი ფიგურები/წევრები, ამჟამინდელი ლიდერები, იდეოლოგია, დროშა, მიზნები, სლოგანი, აქვთ თუ არა წევრობის დოკუმენტი); – აზიის კვლევითი კონსორციუმის ჟურნალში გამოქვეყნებულ ნაშრომში „Religion and Politics: A Study of Bangladesh Jamaat-e-Islami“, მკვლევარი უფენდრა კუმარი წერს აღნიშნული პარტიისა და ბანგლადეშის პოლიტიკაში მისი როლის შესახებ. ავტორის მიხედვით, პარტია სახელწოდებით Jamaat-e-Islami 1941 წელს ქ. ლაჰორში (თანამედროვე პენჯაბი, პაკისტანი) დაარსა MawlanaSayyidAbul-AlaMawdud-მა, რომელიც იმ დროინდელი ცნობილი პოლიტიკური მოღვაწე და პოლიტიკური ისლამის მხარდამჭერი იყო. მავდუდის აზრის, ისლამი და პოლიტიკა ერთმანეთისგან განუყოფელი იყო და მას სჯეროდა ისლამური წესებიდსადმი „აბსოლუტური მორჩილების“. 1948 წელს ორგანიზაცია გაიყო ორ ნაწილად Jamaat-e-Islami Hind და Jamaat-e-Islami Pakistan. 1950-იან წლებში, პარტიამ იმდროინდელ აღმოსავლეთ პაკისტანში (თანამედროვე ბანგლადეში) დაიწყო აქტიური მოღვაწეობა. მიუხედავად თავდაპირველი წარუმატებლობისა, 1970 წლის არჩევნებში ის ქვეყანაში მეორე ყველაზე დიდი პოლიტიკური პარტია იყო. პარტიის მთავარ პოსპულატს წარმოადგენდა პან-ისლამიზმი და პაკისტანის ერთიანობის მხარდაჭერა.

მას შემდეგ რაც 1971 წელს ბანგალდეშმა პაკისტანისგან დამოუკიდებლობა მოიპოვა, პარტიას აეკრძალა პოლიტიკური საქმიანობა, რადგან მათი მთავარი მიზანი – „ისლამური სახელმწიფოს დაარსება“ არ იყო თავსებადი 1972 წლის ბანგლადეშის კონსტიტუციის 4 მთავარ პრინციპთან (სეკულარიზმი, ნაციონალიზმი, დემოკრატია და სოციალიზმი). აღნიშნული აკრძალვის გარდა, სისხლისამართლებრივი საქმეები აღიძრა პარტიის იმ ლიდერთა წინააღმდეგ, რომლებმაც მონაწილეობა მიიღეს „1971 წლის ბანგლადეშის გენოციდში“ და გადავიდნენ პაკისტანის მხარეს.

ნაშრომის მიხედვით, 1975 წელს მომხდარი სამხედრო გადატრიალების შემდგომ, ბანგლადეშში ზოგადი სიტუაცია მნიშვნელოვნად შეიცვალა და ისლამზე ორიენტირებულ პარტიებს კვლავ მიეცათ საშუალება, დაბრუნებოდნენ პოლიტიკურ ცხოვრებას. შედეგად, 1979 წელს, დჰაკაში, „სასტუმრო ედემის“ შენობაში,  Jamaat-e-Islami Pakistan-ის ერთ-ერთმა ყოფილმა ლიდერმა – აბბას ალი ხანონმა დაარსა Jamaat-e-Islami Bangladesh. მიუხედავად იმისა, რომ პარტიის სახელში ფიგურირებდა სიტყვა „ბანგლადეში“, ის მაინც ისლამზე იყო ორიენტირებული და მისი მიზანი არაფრით განსხავდებოდა Jamaat-e-Islami Pakistan-ის მიზნებისგან.

ავტორის მიხედვით, პარტიის იდეოლოგია ეფუძნება ალლაჰის უზენაესობას (განსხვავებით დემოკრატიისგან, რომელიც ხალხის უზენაესობას ეფუძნება) და მისი ძირითადი მიზანია ბანლადეშში ისლამზე ორიენტირებული თეოკრატიული რეჟიმის ჩამოყალიბება. მათ სურთ არსებული პოლიტიკური სისტემის ჩანაცვლება ისლამური სახელმწიფოთი, სადაც პოლიტიკურ და სოციალურ წესებს შარიათი (ისლამური სამართალი) განსაზღვრავს.[1]

პარტია Bangladesh Jamaat-e-Islami-ის ოფიციალურ გვერდზე  სოციალურ ქსელ Facebook-ში (რომელიც ვერიფიცირებულია სოციალური ქსელის ადმინისტრაციის მიერ) განთავსებული ინფორმაციის მიხედვით, პარტია წარმოადგენს ბანგლადეშში ყველაზე დიდ ისლამისტურ პარტიას. BJEI-ის მთავარი მიზანია შექმნას თანასწორობასა და სამართლიანობაზე ორიენტირებული სოციალური სახელმწიფო, რათა დააკმაყოფილოს ყოვლისშემძლე ალლაჰის ნება. პარტიის მისამართია: 505, Elephant Road, Bara Moghbazar Dhaka, Bangladesh. გვერდზე ასევე მოცემულია პარტიის ორი ლოგო:  [2]

პარტიის ოფიციალურ ვებ-გვერდზე განთავსებული ინფორმაციის მიხედვით, მისი ამჟამინდელი ლიდერი (ემირი) არის დოქტორი შაფიკურ რაჰმანი, რომელიც მანამდე პარტიის გენერალური მდივნის თანამდებობას იკავებდა.[3]

იმ პირების მდგომარეობა, რომლებიც მხარს უჭერენ აღნიშნულ პარტიას.

საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაცია Freedom House-ის ბანგლადეშის შესახებ 2020 წლის ანგარიშის მიხედვით, ქვეყნის კონსტიტუცია უკრძალავს რელიგიურ მოტივებზე დაფუძნებულ პარტიებს არჩევნებში მონაწილეობას. შესაბამისად, ისლამისტური პარტია – Jamaat-e-Islami კვლავ ვერ იღებდა მონაწილეობას 2014 და 2018 წლების არჩევნებში. მიუხედავად ამისა, პარტიის წევრები, ზოგჯერ, კენჭს იყრიდნენ, როგორც დამოუკიდებელი კანდიდატები. ქვეყანაში მოქმედებს „ბანგლადეშის საერთაშორისო დანაშაულების ტრიბუნალი“, რომელიც 2010 წელს პრემიერ-მინისტრ ჰასინას მიერ დაფუძნდა და რომლის მიზანიცაა 1971 წელს, ბანგლადეშის პაკისტანისგან დამოუკიდებლობის ომის დროს პირთა მიერ  ომის დანაშაულების ჩადენის სავარაუდო შემთხვევების გამოძიება. ტრიბუნალის მიმართ არსებობდა კრიტიკული დამოკიდებულება, რადგან მიიჩნეოდა, რომ მისი ფუნქია იყო ჰასინას პოლიტიკური ოპონენტების, განსაკუთრებით კი – Jamaat-e-Islami-ს წევრების დევნა.[4]

ა.შ.შ. სახელმწიფო დეპარტამენტი ბანგლადეშის შესახებ 2020 წლის მარტში გამოქვეყნებულ ყოველწლიურ ანგარიშში (საანგარიშო პერიოდი – 2019 წელი) წერდა, რომ ქვეყანაში ოპოზიციის აქტივისების მიმართ სისხლისსამართლებრივ დევნას ჰქონდა ადგილი.  პარტია Jamaat-e-Islami-ის წევრები და ლიდერები ვერ ახორციელებდნენ საკუთარ კონსტიტუციურ უფლებებს გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებების კუთხით, სამართალდამცავების მხრიდან დევნის გამო. მიუხედავად იმისა, რომ პარტია ბანგლადეშის მთავრობის  ამოღებულია ქვეყანაში რეგისტრირებულ პოლიტიკურ პარტიათა სიიდან და, შესაბამისად, კანდიდატებს აკრძალული აქვს პარტიის სახელით არჩენებში მონაწილეობა, მისი ლიდრების და წევრების კონსტიტუციური უფლებები, კერძოდ, გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებები, კვლავ უსამართლოდ იზღუდებოდა.[5]

Human Rights Watch 2019 წლის ოქტომბერში გამოქვეყნებულ სპეციალურ ანგარიშში წერდა ბანგლადეშის მმართველი პარტიის აქტივისტების მიერ სტუდენტის სავარაუდო მკვლელობის ფაქტზე. კერძოდ, ანგარიშის მიხედვით, 21 წლის სტუდენტი – აბრარ ფაჰადი ბანგლადეშის ტექნოლოგიების უნივერსიტეტის ერთ-ერთი ოთახში დაიბარეს, რომელიც სტუდენტებში ცნობილი იყო, როგორც „საწამებელი საკანი“. ოთახს განკარგავდნენ მმართველი პარტია Awami League-ის სტუდენტური ფრთის – Chhatra League წევრები. რამდენიმე საათის შემდეგ, ფაჰადი მკვდარი იპოვეს.

Chhatra League-ს გენერალური მდივნის მოადგილმე განაცხადა, რომ სტუდენტთა ჯგუფი ფაჰადს ისლამისტური პარტია Jamaat-e-Islami-ის ახალგაზრდული ფრთის – Chhatra Shibir-თან კავშირის გამო კითხავდნენ. მისი თქმით, მათ იპოვეს ფაჰადის Chhatra Shibir-თან კავშირის დამადასტურებელი „მტკიცებულება“ მის Facebook პოსტებში.[6]

Amnesty International 2020 წლის 17 მარტით დათარიღებულ ღია წერილში მიმართავდა ბანგლადეშის ხელისუფლებას და სთხოვდა მას, გაეუქმებინა პარტია Jamaat-e-Islami-ის ერთ-ერთი ლიდერის – ATM Azharul Islam-ის მიმართ გამოტანილი სასიკვდილო განაჩენი. წერილის მიხედვით, ისლამი 2014 წელს „ბანგლადეშის საერთაშორისო დანაშაულების ტრიბუნალმა“ დამნაშავედ ცნო 1971 წლის ბანგლადეშის დამოუკიდებლობის ომის დროს ჩადენილ მკვლელობებსა და გენოციდში. მას იმავე გადაწყვეტილებით სიკვდილით დასჯა მიესაჯა. ბანგლადეშის უზენაესი სასამართლოს სააპელაციო დივიზიამ, 2019 წლის 31 ოქტომბერს არ დააკმაყოფილა ისლამის სააპელაციო სარჩელიდა ძალაში დატოვა ტრიბუნალის განაჩენი. ხოლო, ბანგლადეშის მთავრობამ საპატიმროს ადმინისტრაციას განაჩენის სისრულეში მოყვანის შესახებ წერილი 2020 წლის  16 მარტს გაუგზავნა. შესაბამისად, ისლამი არის სიკვდილით დასჯის დაუყოვნებლივი საფრთხის წინაშე. ორგანიზაცია მოუწოდებს ბანგლადეშის პრეზიდენტს, გააუქმოს სასიკვდილო განაჩენი და პატისი სცეს სამართლაინი სასამართლოს საერთაშორისო სტანდარტებს.[7]

წარმოშობის ქვეყნის შესახებ ინფორმაციის მოპოვების განყოფილების მიერ შესწავლილ წყაროებში, სხვა დამატებითი ინფორმაცია  ბანგლადეშში პარტია Jamaat-e-Islami-ის წევრების მიმართ მასობრივი დევნის და უფლებადარღვევების შესახებ, არ იძებნება.

[1] Upendra Kumar – “Religion and Politics: A Study of Bangladesh Jamaat-e-Islami”; available at https://www.researchgate.net/publication/316910760_Religion_and_Politics_A_Study_of_Bangladesh_Jamaat-e-Islami [accessed 30 July 2020]

[2] Facebook Page of Bangladesh Jamaat-e-Islami; available at https://www.facebook.com/BJI.Official/ [accessed 30 July 2020]

[3] Official Web-page of Bangladesh Jamaat-e-Islami – Ameer-e-Jamaat; available at https://jamaat-e-islami.org/en/leadership.php?leader=1#name [accessed 31 July 2020]

[4] Freedom House – Freedom in the World 2020 – Bangladesh; published in March 2020; available at

[accessed 31 July 2020]

[5] United States Department of State – Country Report on Human Rights Practices 2019 – Bangladesh; published in March 2020; available at

[accessed 31 July 2020]

[6] Human Rights Watch – Bangladesh Ruling Party Activists Kill Student after Facebook Post; published in October 2019; available at

[accessed 31 July 2020]

[7] Amnesty International – “Urgent Action – POLITICAL LEADER AT IMMINENT RISK OF EXECUTION” ; published on 17 March 2020; available at

[accessed 31 July 2020]

ჟენევის აკადემიის პროექტის RULAC –  „კანონის უზენაესობა შეიარაღებული კონფლიქტისას (Rule of Law in Armed Conflicts) მიხედვით, დღევანდელი მდგომარეობით, ბანგლადეშში როგორც საერთაშორისო, ასევე შიდა ტიპის შეიარაღებული კონფლიქტი – არ ფიქსირდება.[1]

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი ბანგლადეშის შესახებ 2020 წლის მარტში გამოქვეყნებულ ყოველწლიურ ანგარიშში (საანგარიშო პერიოდი – 2019 წელი) წერდა, რომ ბანგლადეში არის პარლამენტარული ტიპის დემოკრატია, სადაც ძირითადი აღმასრულებელი ძალაუფლება პრემიერ-მინისტრს გააჩნია. დღევანდელი მდგომარეობით, ქვეყანაში მმართველი პარტია არის Awami League, ხოლო პრემიერ-მინისტრი – შეიხ ჰასიან, რომელმაც რიგით მესამეჯერ გაიმარჯვა არჩევნებში. თუმცა, 2018 წლის არჩევნები, სადამკვირვებლო ორგანიზაციების შეფასებით, არ იყო თავისუფალი და ადგილი ჰქონდა გადაცდომებს, მათ შორის – პოლიტიკური ოპონენტების დაშინებასა და მათზე ზეწოლას.

ქვეყანაში უსაფრთხოების კუთხით სერიოზული პრობლემები არ ფიქსირდება და სამოქალაქო ინსტიტუტები ინარჩუნებენ ეფექტურ კონტროლს უსაფრთხოების ძალებზე. რაც შეეხება უშუალოდ ადამიანის უფლებათა კუთხით არსებულ ვითარებას მიმდინარე წელს დაფიქსირებულ სერიოზულ უფლებათა დარღვევებს შორის იყო: უკანონო და თვითნებური მკვლელობები; იძულებით გაუჩინარებებისა და წამების შემთხვევები; მთავრობის მიერ პირთა უკანონო დაკავება; მძიმე და სიცოცხლისთვის საშიში საპატიმრო პირობები; პირად ცხოვრებაში უკანონო ჩარევა; ჟურნალისტთა და უფლებადამცველთა თვითნებური დაპატიმრებების შემთხვევები; ცენზურა და კონკრეტული საიტების დაბლოკვა; შეკრების და მანიფესტაციის უფლებაზე დაწესებული მკაცრი შეზღუდვები; კორუფცია; გოგონათა და ქალთა მიმართ ძალადობა; ტრეფიკინგი; ძალადობა აბორიგენი მოსახლეობის წინააღმდეგ; ლგბტი თემის მიმართ ძალადობა და იგივე სქესის პირთა შორის ნებაყოფლობითი სექსუალური კავშირის კრიმინალიზაცია; ბავშვთა იძულებითი შრომა და ა.შ.

ანგარიშის მიხედვით, დაუსჯელობა ფართოდ იყო გავრცელებული უსაფრთხოების ძალების მიერ ჩადენილი სამართალდარღვევების დროს.  მთავრობა არ დგამდა აუცილებელ ნაბიჯებს, რათა სათანადოდ გამოეძიებინა და დაესაჯა დამნაშავეები უსაფრთხოების ძალების რიგებში.[2]

საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაცია Human Rights Watch-ის ბანგლადეშში ადამიანის უფლებათა კუთხით არსებული სიტუაციის შესახებ 2020 წლის ანგარიშის მიხედვით, მმართველი პარტია Awami League უარყოფა 2018 წლის ეროვნული არჩვენების დროს მომხდარ კანონდარღვევებს და არ იძიებდა მათ მიუხედავად არსებული სერიოზული ბრალდებებისა. ფართოდ იყო გავრცელებული დაუსჯელობა უსაფრთხოების ძალების მიერ ჩადენილი ქმედებებისთვის, მათ შორის, ისეთი მძიმე დანაშაულებისთვის, როგორიცაა – იძულებითი გაუჩინარება და თვითნებური მკვლელობა. მთავრობა კვლავ განაგრძობდა გამოხატვის თავისუფლების საერთაშორისო სტანდარტების სრულ იგნორირებას, ახორციელებდა რა მასშტაბურ სადამსჯელო ღონისძიებათა კამპანიას მისდამი კრიტიკულად განწყობილი პირების მიმართ.

დღეის მდგომარეობით, ბანგლადეშში 1 მილიონი როჰინჯა ლტოლვილია მიანმარიდან, რომელთაც მთავრობა, საერთაშორისო ნორმების შესაბამისად, წარმოშობის ქვეყანაში არ აბრუნებს. თუმცა, იმ ბანაკებში, სადაც ზემოხსენებული  ლტოლვილები ბინადრობენ, სიტუაცია თანდათან უარესდებოდა. ბანგლადეშის მთავრობა გარკვეულწილად, უზღუდავდა მათ გადაადგილების თავისუფლებას, ასევე – ინტერნეტზე წვდომას და იმუქრებოდა მათი დაუსახლებელ კუნძულზე სავარაუდო გადასახლებით.

მარტში, მშრომელთა მიერ მასშტაბური გაფიცვის შემდეგ, დაახლოებით 7 500 ტექსტილზე მომუშავე პირი გაათავისუფლეს სამსახურიდან, რაც შეფასებული იქნა, როგორც მუშათა მიმართ განხორციელებული ყველაზე მასშტაბური სადამსჯელო ღონისძიება უკანასკნელ წლებში.

პოზიტიური ნაბიჯები იქნა გენდერული თანასწორობის კუთხით მას შემდეგ, რაც ქვეყნის უზენაესმა სასამართლომ გააუქმა ვალდებულება მუსლიმი ქალებისთვის, საქორწინო მოწმობაში დაეფიქსირებინათ, იყვნენ თუ არა ქალწულები ქორწინების დროს. ამას გარდა, გაიზარდა მშრომელ ქალთა წილი სამუშაო ბაზარზე.[3]

არასამთავრობო ორგანიზაცია Amnesty International ბანგლადეშის შესახებ 2020 წლის ანგარიშში აღნიშნულია, რომ მედია საშუალებების მიერ წამოწყებულმა ცილისმწამებლურმა კამპანიამ ხელი შეუწყო დაძაბულობის ზრდას ადგილობრივებსა და როჰინჯა ლტოლვილების შორის. ასობით პირი გახდა ე.წ. „ნარკოტიკებზე ომის“ ფარგლებში მოწყობილი კანონგარეშე სიკვდილით დასჯის მსხვერპლი. ქვეყანაში მოქმედი ციფრული უსაფრთხოების აქტი ზღუდავდა ჟურნალისტების, უფლებადამცველების და აქტივისტების საქმიანობას. მიმდინარე საანგარიშო პერიოდში დაფიქსირდა მკვეთრი ზრდა ქალთა და გოგონათა მიმართ ძალადობის კუთხით. ამავე დროს, ბანგლადეშში ფიქსირდებოდა აზია-ოკეანეთის რეგიონში ყველაზე მაღალი ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებელი, რაც აჩქარებდა ქვეყნის სოციალურ-ეკონომიკურ განვითარებას, თუმცა, ზოგჯერ – გაზრდილი უთანასწორობის ხარჯზე.[4]

[1] Geneva Academy – Rulac – Rule of Law in Armed Conflicts; available at http://www.rulac.org/browse/map [accessed 5 April 2020]

[2] United States Department of State – Country Report on Human Rights Practices 2019 – Bangladesh; published in March 2020; available at

[accessed 5 April 2020]

[3] Human Rights Watch – World Report 2020 – Bangladesh; published on 14 January 2020; available at

[accessed 5 April 2020]

[4] Amnesty International – Human Rights in Asia-Pacific; Review of 2019 – Bangladesh; published 30 January 2020; available at

[accessed 5 April 2020]

„ბანგლადეშის ნაციონალისტური პარტია“ (Bangladesh Jatiyatabadi Dal – BNP) 1978 წელს ზიაურ რაჰმანმა დააარსა. „ბნპ“ ბანგლადეშში მთავარი ოპოზიციური პარტიაა და მემარჯვენე ცენტრისტულ იდეოლოგიას ატარებს. პარტიის კონსტიტუციის თანახმად, პარტიის მთავარი მიზნებია ხალხთა გაერთიანება, რომელსაც საფუძვლად უდევს ბანგლადეშის ნაციონალიზმი, ქვეყნის დაცვა კოლონიალიზმისგან, ეკონომიკის განვითარება თავისუფალი ბაზრის ეკონომიკური პრინციპების მიხედვით და მორალური ფასეულობების დაცვა, ისლამის სწავლების საშუალებით.

ბოლო ათწლეულების განმავლობაში, ბანგლადეშში ხელისუფლებაში ერთმანეთს ენაცვლებიან, ამჟამად, მმართველი პოლიტიკური პარტია „ავამი ლიგა“ და ოპოზიციური „ბნპ“. „ბანგლადეშის ნაციონალისტური პარტია“ ხელისუფლებაში იყო 1991 – 1996 და 2001 – 2006 წლებში. პარტიებს შორის ურთიერთობას ახასიათებენ როგორც ხანგრძლივ, მძიმე და პერსონალურ დამოკიდებულებას, რომელიც ხშირად იღებს ძალადობრივ სახეს. პარტიის ლიდერებს შორის დამოკიდებულებას კი პირად მტრობად აფასებენ.

პარტიის სტრუქტურა და ლიდერები – პარტიის სათავეშია მუდმივმოქმედი საბჭო. აღმასრულებელი კომიტეტი აირჩევა რაიონული კომიტეტების წევრების მიერ. რაიონული კომიტეტები პასუხისმგებელი არიან საბჭოების ქვედა დონეზე, შესაბამისი რაიონის გაერთიანებებსა და სოფლებში, ორგანიზების საკითხებზე. პარტიის თავმჯდომარეა ხალედა ზია, რომელიც ბანგლადეშის პრემიერი იყო 1991 – 1996 და 2001 – 2006 წლებში. პარტიის უფროსი ვიცე-თავმჯდომარეა ტარიქ რაჰმანი, რომელიც ხალედა ზიას შვილია. პარტიის გენერალური მდივანია მირზა ფარხულ ისლამ ალამგირი.

პარტიის წევრობა და წევრობის დამადასტურებელი დოკუმენტი – ბანგლადეშის ნებისმიერ მოქალაქეს, რომელსაც შეუსრულდა 18 წელი, შეუძლია პოლიტიკური პარტიის „ბნპ“ წევრი გახდეს. ამისთვის მოქალაქემ უნდა შეავსოს შესაბამისი ფორმა და პარტიის პროკლამაციის, კონსტიტუციისა და პროგრამების ერთგულების ფიცი დადოს. გაწევრიანების გადასახადი 5 ბანგლადეშური ტაკაა (დაახლოებით 10 აშშ ცენტი). წევრობის ყოველწლიური გადასახადიც იგივე ოდენობის თანხას შეადგენს. ყველა ადგილობრივი ოფისი ინახავს მონაცემებს წევრების შესახებ და პარტიის წევრების საერთო სია და საკონტაქტო მონაცემები ინახება პარტიის ცენტრალურ ოფისში, რომელიც მდებარეობს დედაქალაქში – ნაია პალტანის 28/1, ქალაქი დჰაკა. ინფორმაცია პარტიის წევრობის დამადასტურებელი რაიმე დოკუმენტის, მისი ვიზუალისა თუ მიღების პროცედურების შესახებ არ იძებნება.[1]

პარტიის დროშა გამოიყურება შემდეგნაირად: დროშა გაყოფილია ორ ტოლ ნაწილად, ზედა ნაწილი – წითელია, ხოლო ქვედა – მწვანე, შუაში გამოსახულია ოქროსფერი ბრინჯის მცენარე, ჩასმული შავ სამრეწველო საბურავში და ზევით გამოსახულია თეთრი ვარსკვლავი.[2]

2019 წლიდან პარტიის თავმჯდომარე ხალედა ზია, კორუფციასთან დაკავშირებული ბრალდებებით, პატიმრობაში იმყოფება. პარტიის თავმჯდომარეობის მოვალეობას ასრულებს მისი შვილი ტარიქ რაჰმანი, რომელსაც ასევე მისჯილი აქვს პატიმრობა და ამჟამად დევნილობაში იმყოფება და დიდ ბრიტანეთში, ლონდონში ცხოვრობს. პარტიის ლიდერთა უმეტესობა ან პატიმრობაშია, ან გაქცეულია, ან სასჯელს ელოდება.[3]

[1] IRB – Immigration and Refugee Board of Canada: Bangladesh: Bangladesh Nationalist Party (BNP), including its structure, leaders, membership and membership documents, factions, associated organizations and activities; treatment of members and supporters by authorities (September 2012-2015) [BGD105262.E], 31 August 2015

 (accessed on 19 March 2020)

[2] Bnpbd.org. (2019). Bangladesh Nationalist Party – BNP. [online] Available at: http://www.bnpbd.org/ [Accessed 16 Sep. 2019].

[3] IRB – Immigration and Refugee Board of Canada: Bangladesh: Bangladesh Nationalist [National] Party (BNP), including its structure, leaders, factions, associated organizations, activities, membership and membership documents; treatment of members and supporters by the authorities (2017-May 2019) [BGD106255.E], 22 May 2019

 (accessed on 19 March 2020)

ბანგლადეშში პოლიტიკური ძალაუფლება კონცენტრირებულია მმართველი პარტიის „ავამი ლიგა“ ხელში და მდგომარეობის შესანარჩუნებლად, ის იყენებს ოპოზიციისა და მასთან დაკავშირებული სუბიექტების, ასევე კრიტიკულად განწყობილი მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების მიმართ რეპრესიებს. კორუფცია ქვეყანაში სერიოზული პრობლემაა და ანტი-კორუფციული ძალისხმევა მნიშვნელოვნადაა შესუსტებული პოლიტიზებული ძალოვანი სტრუქტურების მეშვეობით. უსაფრთხოების ძალები დაუსჯელად სჩადიან სხვადასხვა სახის ადამიანის უფლებების დარღვევებს. ისლამისტური ექსტრემისტული საფრთხე 2016 წლის შემდეგ შემცირებულია – მთავრობამ აამოქმედა მკაცრი მეთოდები, რასაც 15 ათასამდე პირის დაპატიმრება მოყვა.[1]

სამოქალაქო ხელისუფლება ახორციელებს უსაფრთხოების ძალების ეფექტურ კონტროლს. ბანგლადეშში ადამიანის უფლებების დაცვის კუთხით სერიოზულ პრობლემებია უკანონო და თვითნებური მკვლელობები; იძულებითი გაუჩინარებები; წამება; თვითნებური და უკანონო დაკავებები მთავრობის მიერ ან მისი სახელით; მძიმე და სიცოცხლისთვის საშიში საპატიმრო პირობები; პოლიტიკური ნიშნით პატიმრები; თვითნებური და უკანონო ჩარევა პირად ცხოვრებაში; ცენზურა, ინტერნეტ საიტების დაბლოკვა და ცილისწამება; ასევე. მშვიდობიანი შეკრების უფლებების დარღვევა და არასამთავრობო ორგანიზაციების საქმიანობების აკრძალვები; პოლიტიკური ჩართულობის შეზღუდვა; კორუფცია; ადამიანებით ვაჭრობა; ძალადობა ლგბტი თემის მიმართ და ერთსქესიანთა კავშირის სისხლისსამართლებრივი დევნა; მშრომელთა უფლებების დარღვევები და ბავშვთა შრომის გამოყენება. ვრცელდება ინფორმაციები უსაფრთხოების ძალების მხრიდან ადამიანის უფლებების დარღვევის ფაქტებზე ფართომასშტაბიანი დაუსჯელობის შესახებ. მთავრობა ძალიან ცოტას აკეთებს უსაფრთხოების ძალების მიერ სავარაუდო მკვლელობების ფაქტების გამოძიებისა და დამნაშავეების დასჯისთვის.[2]

ბანგლადეშის პარლამენტი 350 წევრისგან შედგება, საიდანაც 300 აირჩევა პირდაპირი წესით. პოლიტიკური პარტიები ირჩევენ საერთო ჯამში 50 მდედრობითი სქესის წევრს მათ მიერ არჩევითი ადგილების განაწილების შესაბამისად. შეიხ ჰასინას მმართველმა „ავამი ლიგამ“ 2018 წლის დეკემბერში გამართული არჩევნები, ზედიზედ მესამედ, უდიდესი უპირატესობით მოიგო და 300 არჩევითი ადგილიდან 288 დაისაკუთრა. არჩევნების დღე და წინასაარჩევნო კამპანია პოლიტიკური ძალადობის ფონზე მიმდინარეობდა და მინიმუმ 17 ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა; ასევე, ადგილი ჰქონდა მთავრობის ოპონენტების როგორც სამართლებრივი ასევე სხვა მეთოდებით შევიწროვებას. ოპოზიციური პარტიის „BNP“ მტკიცებით, მათი 6 ათასამდე მხარდამჭერი და 10 კანდიდატი არჩევნების წინ დააპატიმრეს და აღნიშნული კანდიდატები ძალადობისა და დაშინების მსხვერპლნი გახდნენ. პარტიის ლიდერი კჰალედა ზია კორუფციის ბრალდებით გაასამართლეს და კენჭისყრამდე ჩასვეს ციხეში, შემდეგ კი არჩევნებში კანდიდატად მონაწილეობის უფლება ჩამოართვეს, რამაც პარტია „BNP“ სერიოზულად დააზარალა.

პარტია „BNP“-ის მტკიცებით, „ავამი ლიგამ“ არჩევნები ფართომასშტაბიანი მოსყიდვის და გაყალბების გზით მოიგო. აღნიშნულ პროცესში, მათი თქმით, ჩართულნი იყვნენ, როგორც პარტიის აქტივისტები, ასევე სამართალდამცავი ორგანოები. არჩევნებზე არ დაუშვეს სანდო და სარწმუნო რეპუტაციის მქონე არც საერთაშორისო და არც ადგილობრივი დამკვირვებლები. საარჩევნო კომისიამ, სხვადასხვა დარღვევებისთვის, „ავამი ლიგის“ 3 და „BNP“-ის 141 კანდიდატი მოხსნა არჩევნებიდან.[3]

ბანგლადეშში გრძელდება მმართველი პარტიის მიმართ ოპოზიციურად და კრიტიკულად განწყობილთა დევნა. მათ შორის არიან როგორც პოლიტიკური ოპოზიცია, ასევე ჟურნალისტები, ცნობილი სამოქალაქო აქტივისტები, სტუდენტები და სკოლის მოსწავლეებიც კი.[4]

[1] Freedom House: Freedom in the World 2019 – Bangladesh, 4 February 2019

 (accessed on 28 November 2019)

[2] USDOS – US Department of State: Country Report on Human Rights Practices 2018 – Bangladesh, 13 March 2019

 (accessed on 28 November 2019)

[3] Freedom House: Freedom in the World 2019 – Bangladesh, 4 February 2019

 (accessed on 28 November 2019)

[4] HRW – Human Rights Watch: World Report 2019 – Bangladesh, 17 January 2019

 (accessed on 28 November 2019)

ერაყში მიმდინარე მოვლენები – სამკვირიანი პაუზის შემდეგ, 25 ოქტომბერს, ანტისამთავრობო აქციები განახლდა. ერაყის პოლიციამ აქციის მონაწილეების წინააღმდეგ ცრემლსადენი გაზი გამოიყენა, ჰაერში კი გამაფრთხილებელი გასროლა განახორციელა. 30-ზე მეტი დემონსტრანტი საავადმყოფოში გადაიყვანეს.[1] მოგვიანებით, დემონსტრანტებსა და პოლიციას შორის შეტაკებები დაიწყო, რასაც სულ მცირე 40 ადამიანი ემსხვერპლა და 2 ათასამდე დაშავდა. დაღუპულთა შორის 2 სამართალდამცველია. არსებული ინფორმაციით, შეტაკებები პოლიციასა და დემონსტრანტებს შორის მას შემდეგ დაიწყო, რაც აქციის მონაწილეებმა სამთავრობო შენობებში შეჭრა სცადეს.[2] აქციის მონაწილეები სამუშაო ადგილებს ითხოვენ და კორუფციას აპროტესტებენ. ერაყის მთავრობა და გაერო მხარეებს თავშეკავებისკენ მოუწოდებს.[3] 27 ოქტომბერს გავრცელებული ინფორმაციით, ერაყის პრემიერმა ადელ აბდელ მაჰდიმ სპეცრაზმს ბაღდადის ქუჩებში მიმდინარე ანტისამთავრობო დემონსტრაციების დაშლა დაავალა. ელიტური კონტრტერორისტული სპეცრაზმის მეთაურმა პრემიერისგან მანიფესტანტების დაშლისთვის „ყველა აუცილებელი ზომის“ მიღების შესახებ დავალება მიიღო.[4] 29 ოქტომბერს, მედიაში გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად, ქალაქ ქერბალაში, უსაფრთხოების ძალებმა დემონსტრანტებს ცეცხლი გაუხსნეს, რის შედეგადაც სულ მცირე 14 ადამიანი დაიღუპა და 800-ზე მეტი დაშავდა.[5]

31 ოქტომბერს ერაყის პრეზიდენტის მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, საპროტესტო აქციების საპასუხოდ, პრემიერი მხოლოდ იმ შემთხვევაში გადადგება თუ პარლამენტი მისი შემცვლელის კანდიდატურაზე შეთანხმდება, რათა საკონსტიტუციო ვაკუუმი თავიდან იქნას აცილებული. მისივე თქმით, ახალი არჩევნები მხოლოდ მაშინ გაიმართება, რაც ახალი საარჩევნო კანონი დამტკიცდება. ერაყში ანტისამთავრობო დემონსტრაციები 1-ელ ოქტომბერს დაიწყო. მოსახლეობა უმუშევრობასა და კორუფციას აპროტესტებს. ოქტომბრის ბოლო კვირის განმავლობაში, არეულობის შედეგად, ქვეყნის მასშტაბით 200-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა და 5 ათასზე მეტი დაშავდა.[6]

სირიის კრიზისი – „სირიის დემოკრატიული ძალები“, რომლის ძირითად ნაწილსაც ქურთი მებრძოლები შეადგენენ, თურქეთის საზღვრიდან 30 კილომეტრის მანძილზე გადაადგილებას დათანხმდნენ. ქურთების გადაწყვეტილებას სირიის მთავრობა მიესალმება. დამასკოში აცხადებენ, რომ ახლა თურქეთმა სირიის ტერიტორიაზე აგრესიული ქმედებები უნდა შეწყვიტოს.[7] ქურთების მიერ ტერიტორიის დატოვების შემდეგ, 30 ოქტომბრიდან, თურქეთმა რუსეთთან ერთად სასაზღვრო ზოლზე ერთობლივი  პატრულირება დაიწყო.[8] მომდევნო დღეს, თურქეთის საზღვართან ახლოს მომხდარ თავდასხმას 8 ადამიანი ემსხვერპლა. ინციდენტი სირიელი ამბოხებულების მიერ კონტროლირებად რეგიონში, ქალაქ აფრინში მოხდა, სადაც დანაღმული ავტომობილი აფეთქდა.[9]

დაჯგუფება „ისლამური სახელმწიფოს“ ლიდერი აბუ ბაქრ ალ-ბაღდადი ჩრდილოეთ სირიაში სამხედრო ოპერაციისას მოკლეს – თეთრ სახლში გამართულ პრესკონფერენციაზე ამერიკის პრეზიდენტმა თქვა, რომ ალ-ბაღდადმა თავი აიფეთქა და შედეგად თავისი სამი შვილიც მოკლა. ტრამპის განცხადებით, ალ-ბაღდადმა დევნის დროს, გვირაბში აიფეთქა თავი. მისივე თქმით, გვირაბი ჩამოიშალა და ალ-ბაღდადის სხეული დანაწევრდა.[10] ლიდერის ლიკვიდაციის შესახებ ცნობა დაჯგუფებამაც დაადასტურა.[11]

უკრაინის კრიზისი – უკრაინის სახელმწიფო ჯარმა და რუსეთის მიერ მხარდაჭერილმა სეპარატისტებმა აღმოსავლეთ უკრაინიდან ძალების გაყვანის პროცესი დაიწყეს. აღნიშნული ფაქტი უკრაინის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ვადიმ პრისტაიკომ დაადასტურა. „დასახლება ზოლოტოეში ძალების გაყვანის პროცესი მიმდინარეობს“, – განაცხადა მან. ძალების გაყვანას ოქტომბრის დასაწყისში ხელმოწერილი „შტაინმაიერის ფორმულა“ ითვალისწინებს. შეთანხმების პირობების შესრულებას ეუთო შეამოწმებს. „შტაინმაიერის ფორმულა“ დონბასში კონფლიქტის დარეგულირების კომპლექსურ გეგმას წარმოადგენს, რომელიც რეგიონისთვის განსაკუთრებული სტატუსის მინიჭებას გულისხმობს, მას შემდეგ, რაც ამ ტერიტორიაზე ეუთოს მონიტორინგით არჩევნები გაიმართება. ადგილობრივი არჩევნების ჩატარებამდე ეს სტატუსი დროებითი იქნება, ეუთოს მიერ არჩევნების შედეგების აღიარების შემდეგ კი სტატუსი მუდმივი გახდება. უკრაინაში დოკუმენტის მიღებას საპროტესტო აქციები მოჰყვა. აღმოსავლეთ უკრაინაში შეიარაღებული კონფლიქტი დონეცკისა და ლუგანსკის ადგილობრივ ხელისუფლებასა და რუსეთის მომხრე აჯანყებულებს შორის 2014 წლის 6 აპრილს დაიწყო. შედეგად 13 000 ადამიანი დაიღუპა, 40 000 კი დაიჭრა.[12]

ბანგლადეშის სასამართლომ გოგოს ცოცხლად დაწვის საქმეზე ბრალდებულ 16 ადამიანს სასიკვდილო განაჩენი გამოუტანა – 19 წლის გოგო ნუსრათ ჯაჰან რაფი სკოლის დირექტორს სექსუალურ ძალადობაში ადანაშაულებდა. საქმეზე ბრალდებულებს შორის სკოლის დირექტორიც არის. გამოძიება ყველა მათგანისთვის სასიკვდილო განაჩენს მოითხოვდა. 12-მა ბრალდებულმა დანაშაული აღიარა. 27 მარტს ნუსრათ ჯაჰან რაფი სკოლის დირექტორმა კაბინეტში გამოიძახა და მასზე სექსუალური ძალადობა სცადა, რის შემდეგაც ნუსრათი ოთახიდან გაიქცა. უამრავი სხვა ბანგლადეშელი გოგოსგან განსხვავებით, ნუსრათი ოჯახთან ერთად პოლიციაში მივიდა და ყველაფერი სამართალდამცველებს უამბო. იმავე დღეს პოლიციამ სკოლის დირექტორი დააკავა, თუმცა მისი გათავისუფლების მოთხოვნით ქუჩაში საპროტესტო აქცია გაიმართა. ისინი მომხდარში ნუსრათს ადანაშაულებდნენ. მიუხედავად ამისა 6 აპრილს, ინციდენტიდან 11 დღეში ნუსრათი სკოლაში მივიდა, რათა გამოცდა ჩაებარებინა. ერთერთმა თანასკოლელმა ნუსრათი სკოლის სახურავზე აიყვანა, სადაც 4-5 თანასკოლელი მას საჩივრის უკან გამოტანისკენ მოუწოდებდა. როდესაც ნუსრათმა უარი განაცხადა, მას ნავთი გადაასხეს და ცეცხლი წაუკიდეს. ქვეყნის მთავარი პროკურორის განცხადებით, მკვლელებს თვითმკვლელობის ინსცენირება სურდათ, თუმცა მათი წასვლის შემდეგ ნუსრათმა უცხო პირებისთვის მომხდარის მოყოლა მოასწრო. როდესაც ნუსრათი ადგილობრივ ჰოსპიტალში გადაიყვანეს, ექიმებმა მას სხეულის 80%-ის დამწვრობა დაუდგინეს და ნუსრათის სხვა საავადმყოფოში გადაყვანა გადაწყვიტეს. სასწრაფო სამედიცინო დახმარების მანქანაში ნუსრათმა ძმის მობილურ ტელეფონზე განცხადების ჩაწერა მოასწრო. ნუსრათი 10 აპრილს გარდაიცვალა.[13]

ირანში ქურდობისთვის გასამართლებულ კაცს თითები მოკვეთეს – სასამართლოს განაჩენი ჩრდილოეთ პროვინცია მაზანდარანის ერთერთ ციხეში აასრულეს. ირანის ხელისუფლების ცნობით, კაცი 28 ქურდობაში ცნეს დამნაშავედ. მისი ვინაობა არ საჯაროვდება. უფლებადამცველმა ორგანიზაციამ „Amnesty International“ ფაქტი დაგმო და მომხდარს „წამების ამაზრზენი ფორმა“ უწოდა. თუმცა, ირანის მთავრობა ამტკიცებს, რომ ამპუტაცია ქურდობასთან ბრძოლის საუკეთესო საშუალებაა. ისლამური რესპუბლიკის კანონის თანახმად, ქურდობის პირველი შემთხვევა მარჯვენა ხელის ოთხი თითის ამპუტაციით ისჯება.[14]

[1] ABC News; Protests rattle the postwar order in Lebanon and Iraq; 26 October, 2019; available at: https://abcnews.go.com/International/wireStory/iraqi-police-fire-tear-gas-protesters-hit-baghdad-66519866

[2] Reuters; At least 40 killed as fresh protests engulf Iraq; 25 October, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-iraq-protests/at-least-27-killed-as-fresh-protests-engulf-iraq-idUSKBN1X32SV

[3] BBC; Iraq protests: 40 dead as mass unrest descends into violence; 25 October, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-50181212

[4] Reuters; Iraqi PM orders deployment of elite troops to end Baghdad protests – sources; 27 October, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-iraq-protests-cts/iraqi-pm-orders-deployment-of-elite-troops-to-end-baghdad-protests-sources-idUSKBN1X50KH

[5] Deutsche Welle; Iraq protests: Deadly clashes in Karbala; 29 October, 2019; available at: https://www.dw.com/en/iraq-protests-deadly-clashes-in-karbala/a-51030396

[6] Reuters; Iraqi PM will only resign if a replacement is found: president; 31 October, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-iraq-protests-president/iraqi-pm-will-only-resign-if-a-replacement-is-found-president-idUSKBN1XA215

[7] Reuters; Syrian Kurdish forces say leaving Turkish border area, Damascus welcomes move; 27 October, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-syria-security-turkey/syrian-kurdish-forces-say-leaving-turkish-border-area-damascus-welcomes-move-idUSKBN1X60H3

[8] Deutsche Welle; Turkey, Russia to begin joint patrols in Syria; 30 October, 2019; available at: https://www.dw.com/en/turkey-russia-to-begin-joint-patrols-in-syria/a-51046965

[9] იმედის ახალი ამბები; სირიაში თავდასხმას 8 ადამიანი ემსხვერპლა; 31 ოქტომბერი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/120134/siriashi-tavdaskhmas-8-adamiani-emskhverpla

[10] BBC; Abu Bakr al-Baghdadi: IS leader dead after US raid in Syria; 28 October, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-us-canada-50200339

[11] Reuters; Islamic State vows revenge against U.S. for Baghdadi killing; 31 October, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-baghdadi-confirmation/islamic-state-confirms-its-leader-baghdadi-is-dead-groups-news-agency-amaq-idUSKBN1XA25A

[12] BBC; Ukraine conflict: Front-line troops begin pullout; 29 October, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-europe-50221995

[13] BBC; Nusrat Jahan Rafi: Death penalty for 16 who set student on fire; 24 October, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-50138990?fbclid=IwAR103bFzYHZJnNAdqMAiAMCrcdx3G8ctvUxpsiMHoxNd8cwQrTSY9XeHzR0

[14] BBC; Iran cuts off man’s finger for theft; 25 October, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-50179741

ვითარება ავღანეთში – ავღანეთის აღმოსავლეთით, ლაღმანის პროვინციასთან ახლოს მდებარე სოფელში, აუფეთქებელი ურვების ამოქმედების შედეგად 7 ბავშვი დაიღუპა, რამდენიმე კი დაშავდა. ბავშვები ბასრამის ტერიტორიაზე თამაშობდნენ, რა დროსაც ნაღმები ამოქმედდა.[1]

ქაბულში ინფორმაციის სამინისტროს შენობასთან აფეთქების და სროლის ხმა ისმოდა. ინფორმაცია ინციდენტზე პასუხისმგებელი ან მომხდარის გამო დაშავებულების შესახებ არ გავრცელებულა.[2]

ბანგლადეშში სექსუალური ძალადობის მსხვერპლი გოგო ცოცხლად დაწვეს – ინციდენტი ქალაქ ფენიში მოხდა. ნუსრათ ჯაჰან რაფი ისლამურ სკოლაში სწავლობდა. 27 მარტს ის დირექტორმა კაბინეტში გამოიძახა და მას სექსუალური ძალადობა სცადა. გოგონა ოთახიდან გაიქცა და ოჯახთან ერთად პოლიციაში მივიდა და განაცხადა. პოლიციელმა მისი ჩვენება ვიდეოზე აღწერა. ვიდეოში ჩანს, რომ გოგონა სახეზე ხელებს იფარებს, პოლიციელი კი ეუბნება, რომ არაფერი სერიოზული არ მომხდარა. პოლიციამ სკოლის დირექტორი დააკავა, რასაც საპროტესტო აქციები მოჰყვა. დემონსტრანტები მომხდარში ნუსრათს ადანაშაულებდნენ. 6 აპრილს ნუსრათი სკოლაში მივიდა. ერთერთმა თანასკოლელმა ის სახურავზე აიყვანა, სადაც 4-5 თანასკოლელი ნუსრათს საჩივრის უკან გატანას სთხოვდა. უარის შემდეგ, მას ნავთი გადაასხეს და ცეცხლი წაუკიდეს. მიღებული დამწვრობის გამო, ნუსრათი 10 აპრილს გარდაიცვალა. პოლიციამ გამოძიების ფარგლებში 15 ადამიანი დააკავა, მათგან 7 მკვლელობაში მონაწილეობაშია ბრალდებული. სკოლის დირექტორი პატიმრობაში რჩება; პოლიციელი, რომელსაც ნუსრათმა თავდაპირველად მიმართა, სამსახურიდან გაუშვეს.[3]

ნიგერიაში ბრიტანელი ქალი მოკლეს – შემთხვევა ქალაქ კადუნაში მოხდა. თავდამსხმელებმა ასევე სამი კაცი გაიტაცეს. მოკლული ქალი ტურისტი იყო; ის არასამთავრობო ორგანიზაციაში „Mercy Corps“ მუშაობდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია.[4]

„ისლამური სახელმწიფო“ კონგოში პირველი ოპერაციის ჩატარებას და ისლამური სახალიფოს ცენტრალურ-აფრიკული პროვინციის შექმნის შესახებ აცხადებს – ქალაქ ბენისთან მომხდარ ორმხრივ სროლად სულ მცირე სამი კონგოელი ჯარისკაცი და ერთი სამოქალაქო პირი ემსხვერპლა. ადგილობრივი ლიდერების თქმით, აღნიშნული თავდასხმასთან „ისლამურ სახელმწიფოს“ არაფერი აქვს საერთო და მის უკან ისლამისტური დაჯგუფება „გაერთიანებული დემოკრატიული ძალები“ დგას. თუმცა ამ დაჯგუფების სახელს ხშირად უკავშირებენ „ისლამურ სახელმწიფოს“.[5]

შრი-ლანკაზე ტერორისტული თავდასხმების შედეგად 300-მდე ადამიანი დაიღუპა – დაშავებულთა რაოდენობა 500-ს აჭარბებს. საერთო ჯამში ქვეყანის მასშტაბით 8 აფეთქება მოხდა, მათ შორის ქრისტიანულ ეკლესიებში, სადაც მრევლი სააღდგომო ლოცვებს აღავლენდა. ქვეყნის ხელისუფლების ცნობით, აფეთქებების გამო დაკავებულია 24 ადამიანი, თუმცა უცნობია, ინციდენტების უკან ვინ დგას. ტერაქტების შემდეგ, ქვეყანაში სოციალური მედია დაბლოკეს.[6] მედიაში გავრცელებული ინფორმაციით, მომხდარზე პასუხისმგებლობა დაჯგუფება „ჯამაათ ალ-ტავჰიდ ალ-ვათანიამ“ აიღო. დაჯგუფება ახალი ჩამოყალიბებულია და მის შესახებ ძალიან მცირე ინფორმაცია მოიპოვება. ადგილობრივი ხელისუფლების ვარაუდით, დაჯგუფება გლობალური მოძრაობის ნაწილია.[7] მალევე, მედიაში გაჩნდა ინფორმაცია, რომ ტერაქტებზე პასუხისმგებლობა „ისლამურმა სახელმწიფომ“ აიღო.[8]

უკრაინის პრეზიდენტის ვოლოდიმირ ზელენსკი გახდა – უკრაინის ცენტრალური საარჩევნო კომისიის მონაცემებით, ზელენსკიმ ხმათა 70%-ზე მეტი მიიღო. მოქმედმა პრეზიდენტმა პოროშენკომ კი 24.5%. ოფიციალური საბოლოო შედეგები 30 აპრილს გამოქვეყნდება. პოროშენკომ უკვე მიულოცა ზელენსკის გამარჯვება და განაცხადა, რომ ის პოლიტიკაში დარჩება. ზელენსკის მსოფლიო ლიდერებმაც მიულოცეს.[9]

[1] TOLO News; Explosion in Eastern Afghanistan leaves seven children dead; 14 April, 2019; available at: https://www.tolonews.com/afghanistan/explosion-eastern-afghanistan-leaves-seven-children-dead?fbclid=IwAR186wOKESmy6jVPCBT1zX7ABvvdfUq3hLQ3UKNnHHb-dCwzVdVQI5AhGbk

[2] BBC; Kabul attack: Seven killed at Afghan ministry of information; 20 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-47996762

[3] BBC; Nusrat Jahan Rafi: Burned to death for reporting sexual harassment; By Mir Sabbir; 18 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-47947117

[4] Reuters; British woman killed, three other people kidnapped in northern Nigeria; By Garba Muhammad; 21 April, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-nigeria-security/british-woman-killed-three-other-people-kidnapped-in-northern-nigeria-idUSKCN1RX0GR?il=0&fbclid=IwAR0z7-g20jnRp3gyGcgbGLjsQrM7EQMXqGMZzF4j4Eeyzp_wd_ut-kL8uZk

[5] Reuters; Islamic State claims its first Congo attack; 19 April, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-congo-security/islamic-state-claims-its-first-congo-attack-idUSKCN1RU2KD

[6] BBC; Sri Lanka attacks: Death toll soars to 290 after bombings hit churches and hotels; 22 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-48008073

[7] Al Arabiya; Sri Lanka government says local Islamist group behind blasts; 22 April, 2019; available at: http://english.alarabiya.net/en/News/world/2019/04/22/Sri-Lanka-government-says-local-Islamist-group-behind-blasts.html

[8] Reuters; Islamic State claims responsibility for Sri Lanka bombings; 23 April, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-sri-lanka-blasts-claim/islamic-state-claims-responsibility-for-sri-lanka-bombings-idUSKCN1RZ102

[9] იმედის ახალი ამბები; ცესკო: ზელენსკის ხმათა 73 პროცენტი აქვს; 22 აპრილი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/103500/tsesko-zelenskis-khmata-73-protsenti-aqvs

ვითარება ავღანეთში – ქვეყნის ჩრდილოეთით მდებარე სარ-ე-პულის პროვინციაში თალიბმა ექსტრემისტებმა რამდენიმე ბლოკპოსტზე მიიტანეს იერიში. თავდასხმების შედეგად 27 ავღანელი სამხედრო მოსამსახურე დაიღუპა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა თალიბანმა აიღო.[1]

26 ავღანელი პოლიციელი და სახალხო ლაშქრის წევრი დაიღუპა აღმოსავლეთ ავღანეთში უსაფრთხოების ძალების საგუშაგოებზე განხორციელებული თავდასხმების შედეგად. ბაგდის პროვინციის ორ რაიონში თავდამსხმელებმა კოორდინირებული იერიშები წამოიწყეს 6 იანვარს. უსაფრთხოების ძალებმა 15-ზე მეტი თავდამსხმელის ლიკვიდაცია მოახდინეს. მომხდარზე პასუხისმგებლობა თალიბანმა აიღო.[2]

საახალწლო ზავის მიუხედავად აღმოსავლეთ უკრაინაში ჯარისკაცი მოკლეს – ოფიციალური კიევის ინფორმაციით, ერთი ჯარისკაცი დაიღუპა და ორი დაიჭრა დონბასში, უკრაინის ჯარებსა და სეპარატისტებს შორის მომხდარი შეტაკებების დროს. უკრაინის თავდაცვის სამინისტროს ინფორმაციით, სეპარატისტებმა 1-ელ იანვარს სამჯერ დაარღვიეს შეთანხმება ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ. უკრაინის ჯარებმა საპასუხო ცეცხლი გახსნეს და მოკლეს ერთი და დაჭრეს ოთხი სეპარატისტი. თავის მხრივ, სეპარატისტებმა ზავის დარღვევაში კიევი დაადანაშაულეს.[3]

ნიგერის არმიამ „ბოკო ჰარამის“ 300-მდე მებრძოლი გაანადგურა – ექსტრემისტების პოზიციებზე არმიამ იერიში ქვეყნის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში, ნიგერიის საზღვართან მიიტანა. ნიგერიის თავდაცვის სამინისტროში ასევე განაცხადეს, რომ სპეცოპერაციის დროს არმიას დანაკარგები არ აქვს. „ბოკო ჰარამი“ ისლამისტური დაჯგუფებაა, რომელიც ნიგერიის, ნიგერის, კამერუნისა და ჩადის ტერიტორიებზე მოქმედებს. 2015 წელს დაჯგუფებამ ერთგულება გამოუცხადა „ისლამურ სახელმწიფოს“.[4]

ბანგლადეშში ოპოზიციური პარტიისთვის ხმის მიცემის გამო ქალი ჯგუფურად გააუპატიურეს – ბანგლადეშის სასამართლომ 7 კაცი, მათ შორის მმართველი პარტიის ადგილობრივი ლიდერი, ჯგუფური გაუპატიურების ბრალდებით დააკავა. 4 შვილის დედა ირწმუნება, რომ ის ჯგუფურად გააუპატიურეს, რადგან მან ხმა ოპოზიციურ პარტიას მისცა. ქალზე ძალადობას მიტინგები და სოციალურ ქსელში დიდი კრიტიკა მოჰყვა. კაცებმა ბრალდება უარყვეს, პარტიის ლიდერი კი პარტიიდან გარიცხეს. ბანგლადეშში არჩევნები ქაოსის ფონზე ჩატარდა. ბოლო მონაცემებით დაპირისპირების დროს სულ მცირე 17 ადამიანი დაიღუპა.[5]

საუდელი ქალები განქორწინების შესახებ ცნობას მოკლე ტექსტური შეტყობინების სახით მიიღებენ – საუდის არაბეთის ხელისუფლებამ სასამართლოებს დაავალა, რომ ქალებს გაყრის შესახებ ცნობა მოკლე ტექსტური შეტყობინებით გაუგზავნონ. ეს წესი ე.წ. საიდუმლო განქორწინებების პრაქტიკას დაუსვამს წერტილს, როცა კაცს ამ გადაწყვეტილების მიღება მეორე ნახევრის საქმის კურსში ჩაუყენებლად, ერთპიროვნულად შეეძლო. ამჯერად ქალები უკვე ინფორმირებულები იქნებიან და ალიმენტის უფლებით სარგებლობაც შეეძლებათ. ეს წესი პრინც მუჰამედ ბინ სალმანის რეფორმების ფარგლებში ამოქმედდება. ამავე რეფორმის ფარგლებში, გასულ წელს ქალებს ავტომობილის მართვის უფლება მისცეს. ამას გარდა, მათ ფეხბურთის მატჩებზე დასწრებაც უკვე შეუძლიათ. თუმცა, კიდევ ბევრი რამ არის ისეთი, რასაც სამეფოში ქალები მეურვე კაცის თანხმობის გარეშე ვერ აკეთებენ. მაგალითად, ვერ იღებენ პასპორტს, ვერ მიდიან საზღვარგარეთ, ვერ ხსნიან საბანკო ანგარიშს, ვერ იკეთებენ გეგმურ ოპერაციას, ვერ თხოვდებიან.[6]

ეგვიპტეში კოპტურ ეკლესიაზე თავდასხმა მოხდა – ბომბი კაიროსთან ახლოს მდებარე ქრისტიანულ ტაძართან აფეთქდა. თავდასხმას ერთი პოლიციელი ემსხვერპლა, ორი კი დაშავდა. დაღუპული პოლიციელი ბომბის გაუვნებელყოფას ცდილობდა. თავდასხმაზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია.[7]

ეგვიპტის პრეზიდენტმა ახლო აღმოსავლეთში ყველაზე დიდი ქრისტიანული კათედრალი და მეჩეთი ერთდროულად გახსნა – აბდელ ფატაჰ ალ-სისიმ ტაძარი და მეჩეთი ახალ ადმინისტრაციულ დედაქალაქში შობის ღამეს გახსნა. ის ტრადიციულად დაესწრო საშობაო ლიტურგიას და სიტყვით გამოსვლისას თავის თავს ექსტრემისტების წინააღმდეგ ქრისტიანების დამცველი უწოდა. მისი თქმით, ტაძრისა და მეჩეთის ერთდროულად გახსნა ერთიანობის შესახებ გზავნილია. „ჩვენ ვართ და ვიქნებით ერთი“, – თქვა მან. ტაძრის გახსნას ქრისტიანული მრევლი და პატრიარქი ესწრებოდნენ.[8]

[1] New York Times; Taliban attacks in northern Afghanistan kill 27 security officers; By Najim Rahim and Fahim Abed; 1^st January, 2019; available at: https://www.nytimes.com/2019/01/01/world/asia/afghanistan-attacks-taliban.html

[2] Radio Free Europe / Radio Liberty; At least 26 killed in Taliban attacks in western, eastern Afghanistan; 7 January, 2019; available at: https://www.rferl.org/a/taliban-attacks-security-posts-in-western-afghanistan-killing-21/29695327.html

[3] იმედის ახალი ამბები; საახალწლო ზავის მიუხედავად აღმოსავლეთ უკრაინაში ერთი ჯარისკაცი მოკლეს; 2 იანვარი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/91716/saakhaltslo-zavis-miukhedavad-agmosavlet-ukrainashi-jariskatsi-mokles

[4] Daily Nation; Niger army kills at least 280 Boko Haram militants: ministry; 3 January, 2019; available at: https://www.nation.co.ke/news/africa/Niger-army-kills-at-least-280-Boko-Haram-militants–ministry/1066-4919334-vs6ndkz/index.html

[5] BBC; Bangladesh election: Gang rape suspects detained; 6 January, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-46775833

[6] BBC; Saudi women to get divorce confirmation by text message; 5 January, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-46770612

[7] BBC; Egypt policeman killed defusing bomb near Coptic church; 6 January, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-46772729

[8] Reuters; Egypt’s Sisi opens mega-mosque and Middle East’s largest cathedral in New Capital; 6 January, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-egypt-religion/egypts-sisi-opens-mega-mosque-and-middle-easts-largest-cathedral-in-new-capital-idUSKCN1P00L9

ერაყმა შობა ოფიციალურ დღესასწაულად გამოაცხადა – „ერაყის ხელისუფლება მთელი ქვეყნის მასშტაბით შობას ოფიციალურ დღესასწაულად აცხადებს. ვულოცავთ ამ დღეს ყველა ჩვენ ქრისტიან მოქალაქეს, ყველა ერაყელს და მათ, ვინც მსოფლიოში შობას ზეიმობს“, – ნათქვამია მინისტრთა კაბინეტის განცხადებაში.[1]

გიულენის ორგანიზაციასთან კავშირის ბრალდებით 22 ადამიანი დააკავეს – ოპერაცია ბურსას პროვინციაში ჩატარდა. ჩხრეკის შედეგად, სამართალდამცავებმა უცხოური ვალუტა და აკრძალული ლიტერატურა ამოიღეს. 14 დეკემბერს, სტამბოლის პროკურატურამ, ფეტოს საქმიანობის გამოძიების ფარგლებში, 219 თურქი სამხედროს დაკავების ორდერი გასცა.[2]

პაკისტანმა ფეტო ტერორისტულ ორგანიზაციად გამოაცხადა – გადაწყვეტილება ქვეყნის უმაღლესმა სასამართლომ მიიღო. ამავე გადაწყვეტილებით, ქვეყანაში გიულენის ორგანიზაციის მიერ დაფინანსებული სკოლები თურქეთის სახელმწიფო ფონდ „მაარიფს“ გადაეცა.[3]

თურქეთმა აზერბაიჯანიდან გიულენის სავარაუდო მხარდამჭერი სტამბოლში გადაიყვანა – მეჰმეთ გელენი, რომელსაც გიულენის მხარდამჭერად მიიჩნევენ, ბელარუსში ყალბი პასპორტით ცდილობდა გადასვლას, თუმცა თურქეთის სადაზვერვო სამსახურმა მისი დეპორტაცია განხორციელა.[4]

ერდოღანის შეურაცხყოფისთვის თურქეთში რამდენიმე ტელეკომპანია დააჯარიმეს – ამის მიზეზი სატელევიზიო გადაცემების წამყვანების მხრიდან პრეზიდენტის შეურაცხყოფა და სამოქალაქო დაუმორჩილებლობისკენ მოწოდება გახდა. მარეგულირებელმა კომისიამ წამყვანებს ბოდიშის მოხდა და საკუთარი სიტყვების უკან წაღება მოსთხოვა. გადაცემები დროებით დაიხურა და ტელეკომპანიებს ფინანსური სანქციები დაეკისრათ. პრეზიდენტის შეურაცხყოფა თურქეთში კანონით ისჯება.[5]

ავღანეთის დედაქალაქში სამთავრობო შენობებთან მომხდარ თავდასხმას 43 ადამიანი ემსხვერპლა – შინაგან საქმეთა სამინისტროში აცხადებენ, რომ მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპმა ავღანეთიდან ამერიკელი სამხედროების გამოყვანის შესახებ განაცხადა, ქვეყანაში უსაფრთხოების თვალსაზრისით ვითარება გაუარესდა. მორიგი ტერაქტი ავღანეთის დედაქალაქის ცენტრში 24 დეკემბერს განხორციელდა. ასაფეთქებელი მოწყობილობა სამთავრობო რაიონში ამოქმედდა, აფეთქების შემდეგ კი საზოგადოებრივი შრომის სამინისტროს შენობაში შეიარაღებული ადამიანები შევიდნენ და უწყების თანამშრომლები მოკლეს. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია; ვარაუდობენ, რომ ტერაქტის უკან დაჯგუფება ისლამური სახელმწიფო ან თალიბანი დგას.[6]

ანტისახელისუფლებო აქციებზე სუდანში 19 ადამიანი დაიღუპა – სუდანში, უსაფრთხოების ძალებმა ანტისამთავრობო დემონსტრაციის დასაშლელად ცრემლსადენი გაზი გამოიყენა. ინციდენტი დედაქალაქ ხარტუმის მახლობლად მოხდა. პარასკევის ლოცვის შემდეგ აქტივისტები ომდურმანის მეჩეთის გარეთ შეიკრიბნენ და ოპოზიციის ცხრა წევრის დაკავება გააპროტესტეს. დემონსტრაცია გაიმართა ხარტუმის ჩრდილოეთითაც. ოფიციალური ინფორმაციით, ანტისამთავრობო აქციების დროს სუდანში ცხრა დღის განმავლობაში 19 ადამიანი დაიღუპა და 397 დაშავდა, მათგან 178 პოლიციელი. ორგანიზაციის „Amnesty International“ ინფორმაციით, დაღუპულია 37 ადამიანი. სუდანის ზოგიერთ ქალაქში საგანგებო მდგომარეობაა გამოცხადებული. ადგილობრივების უკმაყოფილება პურზე ფასის ზრდამ გამოიწვია.[7]

ისლამური სახელმწიფოს მოკავშირეებმა ნიგერიის საპორტო ქალაქი ბაგა დაიკავეს – ასობით ადამიანი იძულებული გახდა საცხოვრებელი სახლები დაეტოვებინა მას შემდეგ, რაც 26 დეკემბერს მეთევზეების ქალაქში მებრძოლებმა დროშა აღმართეს. გავრცელებული ინფორმაციით, მებრძოლებმა სამხედრო ბაზაზე არსებული იარაღიც ჩაიგდეს ხელში. სამხედრო ძალების წარმომადგენლები ქალაქის დაცემას უარყოფენ და აცხადებენ, რომ იერიში მოიგერიეს.[8]

ბანგლადეშის საპარლამენტო არჩევნები პრემიერ შეიხ ჰასინას პარტიამ მოიგო – საარჩევნო კომისიის ინფორმაციით, ჰასინას პარტიამ მოკავშირეებთან ერთად 300-ადგილიან პარლამენტში 288 მანდატი მოიპოვა. ოპოზიცია არჩევნების შედეგებს არ აღიარებს და ხელახალ არჩევნებს ითხოვს. შეიხ ჰასინა ბანგლადეშის მთავრობას ზედიზედ მესამე ვადით უხელმძღვანელებს. ბოლო მონაცემებით, ბანგლადეშში არჩევნებისას დაპირისპირებას, სულ ცოტა, 17 ადამიანი ემსხვერპლა.[9]

[1] VOA; Christmas declared national holiday in Iraq; 25 December, 2018; available at: https://www.voanews.com/a/christmas-is-declared-national-holiday-in-iraq/4716288.html

[2] იმედის ახალი ამბები; გიულენის ორგანიზაციასთან კავშირის ბრალდებით თურქეთში 22 ადამიანი დააკავეს; 24 დეკემბერი, 2018; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/90809/giulenis-organizatsiastan-kavshiris-braldebit-turqetshi-22-adamiani-daakaves

[3] Anadolu Agency; Pakistani court declares FETO a terror group; 28 December, 2018; available at: https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/pakistani-court-declares-feto-a-terror-group/1350654?fbclid=IwAR0ylnd5CFCeEDrnV2AmOZOPARh6I_vxp5OQvMjRSWkmIOApITr7dLpDh4U

[4] Anadolu Agency; Turkish intel returns wanted FETO terror group member; 29 December, 2018; available at: https://www.aa.com.tr/en/turkey/turkish-intel-returns-wanted-feto-terror-group-member/1351678

[5] იმედის ახალი ამბები; ერდოღანის შეურაცხყოფისთვის თურქეთში რამდენიმე ტელეკომპანია დააჯარიმეს; 27 დეკემბერი, 2018; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/91080/erdoganis-sheuratskhkopistvis-turqetshi-ramdenime-telekompania-daajarimes

[6] France 24; Death toll in Kabul attack rises to 43: Health Ministry; 25 December, 2018; available at: https://www.france24.com/en/20181225-death-toll-kabul-attack-rises-43-health-ministry?fbclid=IwAR3xJkLiT_IP7nVKqr420Q72xYyOu1g5A7RoEigP8RrEcyOcV5clKzNQvRA

[7] BBC; Tear gas used as Sudan protests continue; 28b December, 2018; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-46700412

[8] Islamic State linked militants seize Nigeria’s Baga town; 28 December, 2018; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-46705837

[9] BBC; Bangladesh election: PM Sheikh Hasina wins landslide in disputed vote; 31 December, 2018; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-46718393

საფრანგეთი ჯიჰადისტი მებრძოლების მიგრანტი შვილების სირიაში დაბრუნებას გეგმავს – საფრენგეთის ხელისუფლება იწყებს აქტიურ მოქმედებებს, რათა დადგინდეს, რა მეთოდებით შეიძლება არასრულწლოვანთა სამშობლოში დაბრუნება. სავარაუდოდ, 2018 წლის ბოლომდე, საფრანგეთი სირიელი ბავშვების პირველ ნაკადს სამშობლოში დააბრუნებს.[1]

ვითარება ავღანეთში – ნანგარჰარის პროვინციაში ავღანეთის უსაფრთხოების ძალების სპეცოპერაციისას 14 მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა. ხელისუფლების ინფორმაციით, სამხედროები თალიბანისა და ისლამური სახელმწიფოს წინააღმდეგ იბრძოდნენ, თუმცა არ აკონრეტებენ დაღუპულები სამოქალაქო პირები არიან თუ მეამბოხეები. ადგილობრივების ინფორმაციით, ოპერაციის დროს მშვიდობიანი მოსალხეობა, მათ შორის ბავშვები დაიხოცნენ.[2]

ცენტრალურ ავღანეთში, მაიდან-ვარდაკის პროვინციაში თვითმკვლელმა ტერორისტმა დანაღმული ავტომობილი პოლიციის შენობასთან ააფეთქა. შემთხვევას 5 ადამიანი შეეწირა, 15 კი დაიჭრა. დაღუპულთა შორის 2 პოლიციელი და 3 მშვიდობიანი მოქალაქე იყო. მომხდარზე პასუხისმგებლობა ოფიციალურად არავის აუღია.[3]

ქაბულში, ავღანეთის საარჩევნო კომისიის ცენტრალურ ოფისთან ახლოს თვითმკვლელმა ტერორისტმა თავი აიფეთქა. ინციდენტის შედეგად 6 ადამიანი – საარჩევნო კომისიის 4 წევრი და ორი პოლიციელი დაიჭრა.[4]

ქაბულში თვითმკვლელმა ტერორისტმა თავი ქვეყნის ერთერთი ყველაზე დიდი ციხის შესასვლელთან აიფეთქა. ინციდენტის შედეგად 6 ადამიანი დაიღუპა და 3 დაშავდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია.[5]

იემენის კრიზისი – ქვეყნის დასავლეთით, ჰოსეიდას პროვინციაში განხორციელებული ავიაიერიში მსხვერპლით დასრულდა. საუდის არაბეთის ხელმძღვანელობით მოქმედი კოალიციის საჰაერო იერიშს ობიექტი ბოსტნეულის მარკეტი გახდა. იერიშს 19 ადამიანი ემსხვერპლა; 10 ადამიანი კი დაშავდა. ქვეყანაში კონფლიქტი 2014 წლიდან მიმდინარეობს.[6]

ეთიოპიას პირველი ქალი პრეზიდენტი ჰყავს – საჰლე-ვორკ ზევდეს კანდიდატურას მხარი პარლამენტის ორივე პალატამ დაუჭირა. ის ქვეყანას 6 წლის განმავლობაში უხელმძღვანელებს. საჰლე-ვორკ ზევდე პროფესიით დიპლომატია. ის ამ დრომდე გაეროში მუშაობდა.[7]

ბანგლადეშის ყოფილ პრემიერს 7-წლიანი პატიმრობა მიუსაჯეს – ხალედა ზიას ბრალი რამდენიმე დანაშაულში ედებოდა, თუმცა მისი თანამდებობაზე ყოფნის დროს სასამართლომ მხოლოდ უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებისა და ქველმოქმედებისთვის განკუთვნილი თანხის მითვისების ფაქტები გამოავლინა. 73 წლის პოლიტიკოსი დანაშაულს არ აღიარებს და სასამართლოს გადაწყვეტილებას პოლიტიკურად მოტივირებულად მიიჩნევს.[8]

პაკისტანში სიკვდილმისჯილი ქალი უზენაესმა სასამართლომ გაამართლა – პაკისტანელი ქალი, რომელიც გაქრისტიანების გამო 2010 წელს დააპატიმრეს, უდანაშაულოდ ცნეს. მას სასიკვდილო განაჩენი ჰქონდა გამოტანილი. აზია ბიბის მხარდასაჭერად და განაჩენის გასაუქმებლად 8 წლის განმავლობაში არაერთ ქვეყანაში ჩატარდა აქციები. მის გადასარჩენად პეტიციაც კი შექმნეს. აზია ნორინი, ცნობილი როგორც აზია ბიბი, არის პაკისტანელი ქრისტიანი ქალი, რომელსაც პაკისტანის სასამართლომ ჩამოხრჩობა „ღვთის გმობის“ ბრალდებით, გაქრისტიანების გამო მიუსაჯა. 2009 წლის ივნისში, აზია ბიბის, რომელიც სოფელ იტან ვალის (შეკხუპურის ოლქი) ფერმაში მუშაობდა, სთხოვეს, რომ მუშებისთვის წყალი მიეტანა, მაგრამ მასთან ერთად მომუშავე რამდენიმე მუსლიმმა მის მიერ მიტანილი წყლის დალევაზე უარი თქვა, რადგან ისინი ქრისტიანებს უწმინდურებად თვლიან. ამან კამათი წარმოშვა, შემდეგ კი იქაურმა მუსლიმებმა იჩივლეს სასულიერო პირებთან, რომ ქალმა „წინასწარმეტყველ მუჰამედის მისამართით დამამცირებელი სიტყვები წარმოთქვა“, აზია ბიბის დამცველები კი აცხადებენ, რომ აზია ბიბიმ მხოლოდ თავისი რწმენა დაიცვა და თქვა „ჩვენმა ქრისტემ საკუთარი სიცოცხლე შესწირა ჯვარზე ჩვენი ცოდვებისთვის… ქრისტე ცოცხალია“. გაღიზიანებული ბრბო აზიას სახლში შევარდა, სასტიკად სცემეს ის და მისი ოჯახის პირები. მალევე ვატიკანიდან, მაშინდელმა პაპმა ბენედიქტე XVI-მ ითხოვა აზია ბიბის შეწყალება, ხოლო 2012 წელს საფრანგეთის მაშინდელმა პრეზიდენტმა ნიკოლა სარკოზიმ  აზია ბიბის და მის ოჯახს პოლიტიკური თავშესაფარი შესთავაზა.[9]

[1] The Independent; France to repatriate children of jihadi fighters from Syria; By Samuel Osborne; 24 October, 2018; available at: https://www.independent.co.uk/news/world/europe/france-syria-children-isis-terror-jihadi-fighters-iraq-kurdish-a8598791.html

[2] Reuters; Afghan forces kill 14 civilians in ground raid, locals say; 24 October, 2018; available at: https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-attack/afghan-forces-kill-14-civilians-in-ground-raid-locals-say-idUSKCN1MY1WO?il=0

[3] Reuters; Suicide bombing kills five, wounds 15 in central Afghanistan; 27 October, 2018; available at: https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-attack/suicide-bombing-kills-five-wounds-15-in-central-afghanistan-idUSKCN1N106C?il=0

[4] იმედის ახალია ამბები; ქაბულში ავღანეთის საარჩევნო კომისიასთან ტერაქტი მოხდა; 29 ოქტომბერი, 2018; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/83173/qabulshi-avganetis-saarchevno-komisiastan-teraqti-mokhda

[5] იმედის ახალია ამბები; ავღანეთში თვითმკვლელმა ტერორისტმა თავი აიფეთქა; 31 ოქტომბერი, 2018; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/83442/avganetshi-tvitmkvlelma-teroristma-tavi-aipetqa

[6] NBC News; Airstrike kills at least 19 civilians at vegetable market in Yemen’s Hodeidah, official says; By Charlene Gubash, Danialle Silva and Reuters; 25 October, 2018; available at: https://www.nbcnews.com/news/world/airstrike-kills-least-19-civilians-vegetable-market-yemen-s-hodeidah-n924041

[7] BBC; Sahle-Work Zewde becomes Ethiopia’s first female president; 25 October, 2018; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-45976620

[8] Fox News; Banglades court jails ex-PM Zia for 7 years for graft; By Julhas Alam; 29 October, 2018; available at: https://www.foxnews.com/world/bangladesh-court-jails-ex-pm-zia-for-7-years-for-graft?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A%20foxnews%2Fworld%20%28Internal%20-%20World%20Latest%20-%20Text%29

[9] BBC; Asia Bibi: Pakistan acquits Christian woman on death row; 31 October, 2018; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-46040515