იემენის კრიზისი – საუდის არაბეთის ხელმძღვანელობით იემენში განხორციელებული საჰაერო იერიშის დროს 100-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა. კოალიციამ განაცხადა, რომ მის სამიზნეს გასამხედროებული დაჯგუფება წარმოადგენდა, თუმცა თავად ამბოხებულები აცხადებენ, რომ თავდასხმა განხორციელდა შენობაზე, რომელსაც ისინი ციხედ იყენებდნენ. შემთხვევის ადგილი წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტის წარმომადგენლებმა მოინახულეს. მათი განმარტებით, შენობაში ბოლოს კოლეჯი იყო განთავსებული, თუმცა ამჟამად ცარიელია, მანამდე კი საპატიმრო დაწესებულებას წარმოადგენდა. იემენში სამხედრო კონფლიქტი 2014 წელს დაიწყო.[1]

ვითარება ავღანეთში – ავღანეთის დედაქალაქში დანაღმული ავტომობილის აფეთქების შედეგად 5 მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა, 50-ზე მეტი კი დაშავდა. თავდასხმა „მწვანე სოფლის“ კომპლექსთან ახლოს მოხდა, სადაც უცხოური კომპანიებია განთავსებული. ქვეყნის შინაგან საქმეთა მინისტრის განცხადებით, მსხვერპლის რიცხვი შეიძლება გაიზარდოს. მომხდარზე პასუხისმგებლობა ტერორისტულმა დაჯგუფება „თალიბანმა“ აიღო.[2] მოგვიანებით გავრცელებული ინფორმაციით, ავღანეთის დედაქალაქში ტერაქტის შედეგად დაღუპულთა რაოდენობა 16-მდე გაიზარდა; დაშავებულთა რაოდენობამ კი ასს გადააჭარბა.[3]

აშშ, თალიბებთან შეთანხმების შესაბამისად, ავღანეთიდან 5400 სამხედროს გაიყვანს. შეთანხმება მოლაპარაკებების 9 რაუნდის შედეგი გახდა. ხუთი სამხედრო ბაზიდან აშშ-ის არმიის ჯარისკაცებს 135 დღის განმავლობაში გაიყვანენ. სანაცვლოდ, „თალიბანი“ პირობას დებს, რომ ქვეყანა აშშ-სა და მის მოკავშირეებზე თავდასხმების მოსამზადებელ ბაზად აღარ იქნება. შეთანხმების ძალაში შესვლამდე დოკუმენტს აშშ-ის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი უნდა გაეცნოს. ინფორმაცია შტატების სპეციალურმა წარმომადგენელმა გაავრცელა; ხალილზადის ინტერვიუს ეთერში გასვლისას ქაბულში აფეთქება მოხდა, რომელსაც 16 ადამიანი ემსხვერპლა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა „თალიბანმა“ აიღო. როგორც „ბი-ბი-სი“ წერს, მომხდარი კიდევ ერთხელ ადასტურებს, რომ ვაშინგტონსა და „თალიბანს“ შორის შეთანხმებით ავღანეთში ყოველდღიური ძალადობა არ შეწყდება. დღეისათვის ავღანეთში 14 000 ამერიკელი სამხედრო მსახურობს. კონტინგენტის სრულად გაყვანა რამდენიმე პირობაზე იქნება დამოკიდებული. კერძოდ, ავღანეთის მთავრობასა და „თალიბანს“ შორის ორმხრივი მოლაპარაკებების დაწყებასა და ცეცხლის შეწყვეტაზე.[4]

ბალხის პროვინციის ზარის რაიონში თალიბანის მებრძოლებთან შეტაკებას 6 სამხედრო მოსამსახურე ემსხვერპლა; 11 კი დაიჭრა. ავღანეთის არმიის ინფორმაციით, სამხედროებმა თალიბანის 13 მებრძოლი მოკლეს და 9 დაჭრეს.[5]

მორიგ აფეთქებას ქაბულში სულ მცირე 10 ადამიანი ემსხვერპლა და 40-ზე მეტი დაშავდა. აფეთქება ქალაქის ცენტრში, ერთერთ ყველაზე დაცულ უბანში მოხდა, სადაც აშშ-ის საელჩო და სამთავრობო უწყებები განლაგებული. ბომბი მანქანაში იყო დამონტაჟებული. მომხდარზე პასუხისმგებლობა თალიბანმა აიღო.[6]

თურქ ოპოზიციონერს ერდოღანის კრიტიკის გამო 9 წლითა და 8 თვით თავისუფლების აღკვეთა მიესაჯა – ქვეყნის ძირითადი ოპოზიციური პარტიის „რესპუბლიკური სახალხო პარტიის“ სტამბოლის განყოფილების ხელმძღვანელს კანან კაფთანჩიოღლუს ბრალი სახელმწიფო დაწესებულებებისა და პრეზიდენტის შეურაცხყოფასა და ტერორიზმის პროპაგანდაში მონაწილეობაში დასდეს. კაფთანჩიოღლუ ბრალს არ აღიარებს და განაჩენს პოლიტიკურად მოტივირებულს უწოდებს, ვინაიდან მისი დახმარებით ოპოზიციონერმა კანდიდატმა ეკრემ იმამოღლუმ სტამბოლის მერის არჩევნებზე მმართველი პარტიის კანდიდატი დაამარცხა. განაჩენის გამოცხადების პარალელურად სასამართლოს შენობასთან საპროტესტო აქცია მიმდინარეობდა. შეკრებილები კანან კაფთანჩიოღლუს სოლიდარობას უცხადებდნენ.[7]

[1] იმედის ახალი ამბები; იემენში ავიაიერიშს 100-ზე მეტი ადამიანი ემსხვერპლა; 01.09.2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/115314/iemenshi-aviaierishs-100ze-meti-adamiani-emskhverpla

[2] AP; Taliban attack Kabul as US envoy says deal almost final; By Rahim Faiez and Cara Anna; 3 September, 2019; available at: https://www.apnews.com/5b43a817115a46aab585700ee7e67a23

[3] იმედის ახალი ამბები; ქაბულში ტერაქტის მსხვერპლთა რიცხვი გაიზარდა; 3 სექტემბერი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/115437/qabulshi-teraqtis-mskhverplta-ritskhvi-gaizarda

[4] Tolo News; Exclusive interview with US chief negotiator Zalmay Khalilzad; 2 September, 2019; available at: https://www.tolonews.com/must-see-vidoes/exclusive-interview-us-chief-negotiator-zalmay-khalilzad

[5] 1TV News AF; Twitter Post from 3 September, 2019; available at: https://twitter.com/1TVNewsAF/status/1168835593058553856

[6] Reuters; Taliban suicide bomber kills at least 10 civilians, two NATO troops in Kabul; By Abdul Qadir Sediqi, Rupam Jain; 5 September, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-attack/taliban-suicide-bomber-kills-at-least-10-in-kabul-42-wounded-idUSKCN1VQ0J4

[7] AP; Turkey: Politician convicted for tweets insulting president; 6 September, 2019; available at: https://apnews.com/035cfaac770d475ba495ba0a472d3202

სტამბოლის მერის არჩევნებში კვლავ ოპოზიციის კანდიდატმა გაიმარჯვა – ეკრემ იმამოღულ ხმების 54% მიიღო. მისი ოპონენტი, ყოფილი პრემიერი ბინალი ილდირიმი შეშფოთებულია, პრეზიდენტმა ერდოღანმა კი იმამოღლუს გამარჯვება მიულოცა. სტამბოლის მერის არჩევნები ხელმეორედ ჩატარდა. ამის მიზეზი ისაა, რომ ერდოღანმა 31 მარტის არჩევნებში ხმის მიცემის პროცესში დანაშაულებრივი ქმედებები დაინახა. თურქეთის ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ სტამბოლის მერის არჩევნების შედეგები გააუქმა, თუმცა ხელახალ არჩევნებში კვლავ იგივე კანდიდატმა გაიმარჯვა.[1]

ვითარება ავღანეთში – ავღანეთში ამერიკელი სამხედროები დაიღუპნენ. ინციდენტი ურუზგანის პროვინციაში მოხდა. თავდასხმა, რომელსაც ორი ჯარისკაცი ემსხვერპლა, ავღანეთში მაიკ პომპეოს ვიზიტის შემდეგ მოხდა. სამხედრო უწყებას ჯარისკაცების დაღუპვის შესახებ დეტალები არ გაუმჟღავნებია.[2]

თალიბებმა საარჩევნო კომისიის წევრებზე იერიში მიიტანეს და 8 ადამიანი ადგილზე მოკლეს. ინციდენტი კანდაგარის პროვინციაში მოხდა, სადაც თალიბებსა და აშშ-ის წარმომადგენლებს შორის შეიარაღებული კონფლიქტის დასრულებაზე მოლაპარაკებების მეშვიდე რაუნდი მიმდინარეობს. ქვეყანაში შეიარაღებული კონფლიქტი 18 წელია გრძელდება.[3]

ტუნისის ტერაქტებზე პასუხისმგებლობა „ისლამურმა სახელმწიფომ“ აიღო – ტუნისის დედაქალაქის ცენტრში ორმაგი ტერაქტი მოხდა, რის შედეგადაც ერთი პოლიციელი დაიღუპა, ორი პოლიციელი და სამი სამოქალაქო პირი დაშავდა. აფეთქება შარლ დე გოლის გამზირზე, საფრანგეთის საელჩოსთან ახლოს მოხდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა დაჯგუფება „ისლამურმა სახელმწიფომ“ აიღო.[4]

ინდოეთში დედა-შვილს გაუპატიურებისას წინააღმდეგობის გაწევის გამო თავები გადაპარსეს – ინციდენტი ბიჰარის შტატში მოხდა. კაცები დედა-შვილის სახლში შევარდნენ და მათი ჯგუფური გაუპატიურება სცადეს. როდესაც მათ წინააღმდეგობა გაუწიეს, დამნაშავეებმა დედა-შვილს თავები გადაპარსეს, შემდეგ კი სოფელში ჩამოატარეს. მათ ასევე ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს. პოლიციამ ორი პირი დააკავა და 5-ზე ძებნა გამოაცხადა.[5]

[1] BBC; Erdogan’s party suffers blow after Istanbul re-run poll defeat; 24 June, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-europe-48739256

[2] New York Times; 2 US soldiers killed in Fierce Firefight in Afghanistan; 26 June, 2019; available at: https://www.nytimes.com/2019/06/26/world/asia/afghanistan-american-soldiers-killed.html

[3] იმედის ახალი ამბები; ავღანეთში თალიბებმა საარჩევნო კომისიის 8 წევრი მოკლეს; 30 ივნისი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/110307/avganetshi-talibebma-saarchevno-komisiis-8-tsevri-mokles

[4] Reuters; Islamic State claims suicide attacks on police in Tunisian capital; 27 June, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-tunisia-security-claim/islamic-state-claims-suicide-attacks-on-police-in-tunisian-capital-idUSKCN1TS2ZK

[5] BBC; India arrests after women’s heads shaved for resisting rape; 28 June, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-india-48783253ავღანე

ერდოღანის პარტიამ სტამბოლსა და ანკარაში არჩევნები წააგო – მიუხედავად ამისა, მთელი ქვეყნის მასშტაბით, გამარჯვება მაინც „სამართლიანობისა და განვითარების“ პარტიას დარჩა. ერდოღანმა აღნიშნა, რომ ქვეყნის მთავარი მიზანი ეკონომიკის გაძლიერება, განვითარების შენარჩუნება და დასაქმების გაზრდა იქნება.[1]

უკრაინის საპრეზიდენტო არჩევნების პირველი ტური ზელენსკიმ მოიგო – მსახიობს მხარი ამომრჩეველთა 30.24%-მა დაუჭირა. მეორე ადგილზე მოქმედი პრეზიდენტი პოროშენკო გავიდა ხმების 15.95%-ით. არჩევნების მეორე ტური 21 აპრილს გაიმართება.[2]

პაკისტანელმა მეგობრების გასართობად ცეკვაზე უარის გამო ცოლს რკინის მილით სცემა – შემთხვევა ლაჰორში მოხდა. ახალგაზრდა კაცი და მისი მეგობარი დააკავეს. მაინ ფაისალმა ცოლს ჯერ რკინის მილი ჩაარტყა, შემდეგ კი თმა დაუწვა. ახალგაზრდა ქალის დახმარებაზე პოლიციამ და კლინიკებმა უარი თქვეს. მას შემდეგ კი, რაც საქმე გახმაურდა, კაცი დააკავეს. ბრალდებულმა თავი იმით იმართლა, რომ ნარკოტიკული ნივთიერებების თრობის ქვეშ იყო და არაფერი ახსოვს.[3]

ავღანეთში მორიგი თავდასხმა მოხდა – ამჯერად პროვინცია ბადღისში „თალიბანის“ ასობით მებრძოლი შეიჭრა. დაღუპულია, სულ მცირე, 20 ადამიანი. „თალიბანის“ მხრიდან 30-მდე მებრძოლი დაიღუპა. შეიარაღებული თავდასხმა ოთხი სხვადასხვა მიმართულებიდან განხორციელდა და თავდამსხმელებმა ხუთი საკონტროლო-გამშვებ პუნქტი აიღეს.[4]

საუდის არაბეთში ქალთა უფლებადამცველები ისევ დააკავეს – 7 დაკავებულს შორის ორი ასევე აშშ-ის მოქალაქეცაა. დაკავებულები ბლოგერები არიან. მათ თებერვლიდან მოგზაურობის უფლება უკვე შეზღუდული ჰქონდათ. დაკავებულები იმ 10-კაციანი ჯგუფის წევრები არიან, რომელიც საუდის არაბეთში ქალთა შეზღუდულ უფლებებს აპროტესტებს.[5]

[1] BBC; Turkey Local Election: Setback for Erdogan in big cities; 1 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-europe-47764393

[2] UNIAN Info; CEC announces official results of first round of presidential elections in Ukraine; 7 April, 2019; available at: https://www.unian.info/politics/10507722-cec-announces-official-results-of-first-round-of-presidential-elections-in-ukraine-video.html

[3] Dunya News; Medical report of woman tortured by her husband in Lahore reveal injuries; 29 March, 2019; available at: https://dunyanews.tv/en/Pakistan/484632-Medical-report-of-woman-tortured-by-her-husband-Lahore-reveal-injuries

[4] Al Jazeera; Taliban kills Afghan security forces in massive Badghis attack; 4 April, 2019; available at: https://www.aljazeera.com/news/2019/04/taliban-kill-afghan-security-forces-massive-badghis-attack-190404155048831.html

[5] BBC; Saudi Arabia arrests seven including US citizens; 5 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-47826106

ერაყმა შობა ოფიციალურ დღესასწაულად გამოაცხადა – „ერაყის ხელისუფლება მთელი ქვეყნის მასშტაბით შობას ოფიციალურ დღესასწაულად აცხადებს. ვულოცავთ ამ დღეს ყველა ჩვენ ქრისტიან მოქალაქეს, ყველა ერაყელს და მათ, ვინც მსოფლიოში შობას ზეიმობს“, – ნათქვამია მინისტრთა კაბინეტის განცხადებაში.[1]

გიულენის ორგანიზაციასთან კავშირის ბრალდებით 22 ადამიანი დააკავეს – ოპერაცია ბურსას პროვინციაში ჩატარდა. ჩხრეკის შედეგად, სამართალდამცავებმა უცხოური ვალუტა და აკრძალული ლიტერატურა ამოიღეს. 14 დეკემბერს, სტამბოლის პროკურატურამ, ფეტოს საქმიანობის გამოძიების ფარგლებში, 219 თურქი სამხედროს დაკავების ორდერი გასცა.[2]

პაკისტანმა ფეტო ტერორისტულ ორგანიზაციად გამოაცხადა – გადაწყვეტილება ქვეყნის უმაღლესმა სასამართლომ მიიღო. ამავე გადაწყვეტილებით, ქვეყანაში გიულენის ორგანიზაციის მიერ დაფინანსებული სკოლები თურქეთის სახელმწიფო ფონდ „მაარიფს“ გადაეცა.[3]

თურქეთმა აზერბაიჯანიდან გიულენის სავარაუდო მხარდამჭერი სტამბოლში გადაიყვანა – მეჰმეთ გელენი, რომელსაც გიულენის მხარდამჭერად მიიჩნევენ, ბელარუსში ყალბი პასპორტით ცდილობდა გადასვლას, თუმცა თურქეთის სადაზვერვო სამსახურმა მისი დეპორტაცია განხორციელა.[4]

ერდოღანის შეურაცხყოფისთვის თურქეთში რამდენიმე ტელეკომპანია დააჯარიმეს – ამის მიზეზი სატელევიზიო გადაცემების წამყვანების მხრიდან პრეზიდენტის შეურაცხყოფა და სამოქალაქო დაუმორჩილებლობისკენ მოწოდება გახდა. მარეგულირებელმა კომისიამ წამყვანებს ბოდიშის მოხდა და საკუთარი სიტყვების უკან წაღება მოსთხოვა. გადაცემები დროებით დაიხურა და ტელეკომპანიებს ფინანსური სანქციები დაეკისრათ. პრეზიდენტის შეურაცხყოფა თურქეთში კანონით ისჯება.[5]

ავღანეთის დედაქალაქში სამთავრობო შენობებთან მომხდარ თავდასხმას 43 ადამიანი ემსხვერპლა – შინაგან საქმეთა სამინისტროში აცხადებენ, რომ მას შემდეგ, რაც დონალდ ტრამპმა ავღანეთიდან ამერიკელი სამხედროების გამოყვანის შესახებ განაცხადა, ქვეყანაში უსაფრთხოების თვალსაზრისით ვითარება გაუარესდა. მორიგი ტერაქტი ავღანეთის დედაქალაქის ცენტრში 24 დეკემბერს განხორციელდა. ასაფეთქებელი მოწყობილობა სამთავრობო რაიონში ამოქმედდა, აფეთქების შემდეგ კი საზოგადოებრივი შრომის სამინისტროს შენობაში შეიარაღებული ადამიანები შევიდნენ და უწყების თანამშრომლები მოკლეს. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია; ვარაუდობენ, რომ ტერაქტის უკან დაჯგუფება ისლამური სახელმწიფო ან თალიბანი დგას.[6]

ანტისახელისუფლებო აქციებზე სუდანში 19 ადამიანი დაიღუპა – სუდანში, უსაფრთხოების ძალებმა ანტისამთავრობო დემონსტრაციის დასაშლელად ცრემლსადენი გაზი გამოიყენა. ინციდენტი დედაქალაქ ხარტუმის მახლობლად მოხდა. პარასკევის ლოცვის შემდეგ აქტივისტები ომდურმანის მეჩეთის გარეთ შეიკრიბნენ და ოპოზიციის ცხრა წევრის დაკავება გააპროტესტეს. დემონსტრაცია გაიმართა ხარტუმის ჩრდილოეთითაც. ოფიციალური ინფორმაციით, ანტისამთავრობო აქციების დროს სუდანში ცხრა დღის განმავლობაში 19 ადამიანი დაიღუპა და 397 დაშავდა, მათგან 178 პოლიციელი. ორგანიზაციის „Amnesty International“ ინფორმაციით, დაღუპულია 37 ადამიანი. სუდანის ზოგიერთ ქალაქში საგანგებო მდგომარეობაა გამოცხადებული. ადგილობრივების უკმაყოფილება პურზე ფასის ზრდამ გამოიწვია.[7]

ისლამური სახელმწიფოს მოკავშირეებმა ნიგერიის საპორტო ქალაქი ბაგა დაიკავეს – ასობით ადამიანი იძულებული გახდა საცხოვრებელი სახლები დაეტოვებინა მას შემდეგ, რაც 26 დეკემბერს მეთევზეების ქალაქში მებრძოლებმა დროშა აღმართეს. გავრცელებული ინფორმაციით, მებრძოლებმა სამხედრო ბაზაზე არსებული იარაღიც ჩაიგდეს ხელში. სამხედრო ძალების წარმომადგენლები ქალაქის დაცემას უარყოფენ და აცხადებენ, რომ იერიში მოიგერიეს.[8]

ბანგლადეშის საპარლამენტო არჩევნები პრემიერ შეიხ ჰასინას პარტიამ მოიგო – საარჩევნო კომისიის ინფორმაციით, ჰასინას პარტიამ მოკავშირეებთან ერთად 300-ადგილიან პარლამენტში 288 მანდატი მოიპოვა. ოპოზიცია არჩევნების შედეგებს არ აღიარებს და ხელახალ არჩევნებს ითხოვს. შეიხ ჰასინა ბანგლადეშის მთავრობას ზედიზედ მესამე ვადით უხელმძღვანელებს. ბოლო მონაცემებით, ბანგლადეშში არჩევნებისას დაპირისპირებას, სულ ცოტა, 17 ადამიანი ემსხვერპლა.[9]

[1] VOA; Christmas declared national holiday in Iraq; 25 December, 2018; available at: https://www.voanews.com/a/christmas-is-declared-national-holiday-in-iraq/4716288.html

[2] იმედის ახალი ამბები; გიულენის ორგანიზაციასთან კავშირის ბრალდებით თურქეთში 22 ადამიანი დააკავეს; 24 დეკემბერი, 2018; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/90809/giulenis-organizatsiastan-kavshiris-braldebit-turqetshi-22-adamiani-daakaves

[3] Anadolu Agency; Pakistani court declares FETO a terror group; 28 December, 2018; available at: https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/pakistani-court-declares-feto-a-terror-group/1350654?fbclid=IwAR0ylnd5CFCeEDrnV2AmOZOPARh6I_vxp5OQvMjRSWkmIOApITr7dLpDh4U

[4] Anadolu Agency; Turkish intel returns wanted FETO terror group member; 29 December, 2018; available at: https://www.aa.com.tr/en/turkey/turkish-intel-returns-wanted-feto-terror-group-member/1351678

[5] იმედის ახალი ამბები; ერდოღანის შეურაცხყოფისთვის თურქეთში რამდენიმე ტელეკომპანია დააჯარიმეს; 27 დეკემბერი, 2018; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/91080/erdoganis-sheuratskhkopistvis-turqetshi-ramdenime-telekompania-daajarimes

[6] France 24; Death toll in Kabul attack rises to 43: Health Ministry; 25 December, 2018; available at: https://www.france24.com/en/20181225-death-toll-kabul-attack-rises-43-health-ministry?fbclid=IwAR3xJkLiT_IP7nVKqr420Q72xYyOu1g5A7RoEigP8RrEcyOcV5clKzNQvRA

[7] BBC; Tear gas used as Sudan protests continue; 28b December, 2018; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-46700412

[8] Islamic State linked militants seize Nigeria’s Baga town; 28 December, 2018; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-46705837

[9] BBC; Bangladesh election: PM Sheikh Hasina wins landslide in disputed vote; 31 December, 2018; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-46718393