იემენის კრიზისი – ჰუსიტებმა საუდის არაბეთის ორი აეროდრომი დრონებით დაბომბეს. ამით ჰუსიტებმა თაიზის პროვინციაში მშვიდობიან მოსახლეობაზე საუდის არაბეთის ხელმძღვანელობით მოქმედი კოალიციის მიერ მიტანილ იერიშს უპასუხეს, რომელსაც 9 ადამიანი ემსხვერპლა. ჰუსიტების განცხადებით, საუდელმა საჰაერო ძალებმა 2018 წლის დეკემბერში გაფორმებული ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმება დაარღვიეს. იემენში მეოთხე წელია სამოქალაქო ომი მიმდინარეობს.[1]

13 წლის ასაკში დაკავებული საუდელი ბიჭი სიკვდილით დასჯას გადაურჩა – ახლა მურთაჯა ქურეირისი 18 წლისაა და მას ბრალად ედებოდა 10 წლის ასაკში თავის აქტივისტ ძმასთან ერთად ყოფნა, რომელმაც ავამიას პოლიციის განყოფილებას მოლოტოვის კოქტეილი ესროლა. პატარა ქურეირისის კიდევ ერთი ბრალდება ის იყო, რომ თავისი ძმის დაკრძალვას დაესწრო. საერთო ჯამში, მას 13 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს. ქურეირისი ციხეს 2022 წელს დატოვებს, რადგან ამ დრომდე საპატიმროში გატარებული ვადა, მას საერთო სასჯელის ვადაში ჩაეთვალა.[2]

ნიგერიაში მომხდარ აფეთქებას მინიმუმ 30 ადამიანი ემსხვერპლა – შემთხვევა ქვეყნის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში, ბორნოში მოხდა. დაშავებულია კიდევ 40 ადამიანი. ბომბები მაშინ გააქტიურდა, როდესაც გულშემატკივრები ფეხბურთის მატჩს ადევნებდნენ თვალს. მომხდარზე პასუხისმგებლობა დაჯგუფება „ბოკო ჰარამმა“ აიღო.[3]

ეგვიპტის ყოფილი პრეზიდენტი მოჰამედ მორსი სასამართლო დარბაზში გარდაიცვალა – მან მგრძნობელობა სასამართლოს განაჩენის გამოცხადების შემდეგ დაკარგა. ბრალდება ჯაშუშობას ეხებოდა. მორსი 67 წლის იყო. ის თანამდებობიდან 2013 წელს გადააყენეს. მას ბრალად ედებოდა დაჯგუფება „ჰამასთან“ და „ჰეზბოლასთან“ ერთად ციხიდან მასობრივი გაქცევის საქმეში მონაწილეობა. ექს-პრეზიდენტი გარდაცვალებიდან რამდენიმე საათში კაიროს აღმოსავლეთ ნაწილში დაკრძალეს. ხელისუფლებამ საჯარო დაკრძალვაზე უარი განაცხადა.[4]

ვენესუელის კრიზისი – ვენესუელა-კოლუმბიის საზღვარზე მომხდარ აფეთქებას 12 ადამიანი ემსხვერპლა. ინციდენტი დასახლებულ პუნქტში, სოფელ ბოკა-დე-გრიტაში მოხდა. უცნობმა პირებმა რამდენიმე ასაფეთქებელი მოწყობილობა აამოქმედეს. კოლუმბიის ხელმძღვანელობამ უკვე დააკავა ორი კაცი, რომლებმაც სამედიცინო დახმარების მიღების მიზნით საზღვარი უკანონოდ გადალახეს. გავრცელებული ინფორმაციით, აფეთქებები სხვადასხვა კრიმინალური დაჯგუფების შორის არსებულ დაპირისპირებებს უკავშირდება, რომლებიც საზღვრის გასწვრივ საწვავის კონტრაბანდით არიან დაკავებული.[5]

[1] Reuters; Yemen’s Houthis target two Saudi airports with multiple drone attacks; 15 June, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-yemen-security-saudi-drone/yemens-houthis-target-two-saudi-airports-with-multiple-drone-attacks-idUSKCN1TG0M3?il=0

[2] CNN; Saudi teenager arrested at 13 spared from execution, source says; By Muhammad Darwish and Tamara Qiblawi; 16 June, 2019; available at: https://edition.cnn.com/2019/06/16/middleeast/murtaja-qureiris-saudi-teen-execution-intl/index.html

[3] BBC; Nigeria suicide blast kills 30 at video hall in Borno; 17 June, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-48660150

[4] BBC; Egypt’s Mohammed Morsi: Ex-leader buried after court death; 18 June, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-48672096

[5] იმედის ახალი ამბები; ვენესუელა-კოლუმბიის საზღვარზე აფეთქებას 12 ადამიანი ემსხვერპლა; 19 ივნისი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/109087/venesuelakolumbiis-sazgvarze-apetqebebs-12-adamiani-emskhverpla

ტრამპი „მუსლიმთა საძმოს“ ტერორისტულ ორგანიზაციად გამოცხადებას ითხოვს – 9 აპრილს აშშ-ის პრეზიდენტი ეგვიპტის პრეზიდენტს თეთრ სახლში შეხვდა. ამის შემდეგ კი ტრამპის ადმინისტრაციამ დიპლომატებსა და ეროვნულ უსაფრთხოებაზე პასუხისმგებელ უწყებებს ამ საკითხზე მუშაობა დაავალა. „მუსლიმთა საძმო“ ტრადიციული სუნიტური ისლამური ორგანიზაციაა, რომელიც ეგვიპტეში 1928 წელს დაარსდა. ორგანიზაცია ეგვიპტეში აკრძალულია და ტერორისტული ორგანიზაციების სიაშია შეყვანილი; ისევე როგორც ბაჰრეინში, რუსეთში, სირიაში, საუდის არაბეთსა და არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში.[1]

თურქეთში ცნობილ კარიკატურისტს პატიმრობა მიუსაჯეს – ოპოზიციური გამოცემის „Cumhuriyet“ 6 ყოფილ ჟურნალისტს, მათ შორის ცნობილ კარიკატურისტ მუსა კარტს პატიმრობა მიუსაჯეს. მათ ფეთჰულა გიულენის ორგანიზაციასთან კავშირში დასდეს ბრალი. მუსა კარტმა სახელი რეჯეფ ტაიპ ერდოღანის კარიკატურებით გაითქვა.[2]

ფეთჰულა გიულენთან კავშირის ბრალდებით თურქეთში 115 სამხედრო დააკავეს – ოპერაციის ფარგლებში 55 ეჭვმიტანილი სტამბოლში, 60 კი სხვადასხვა პროვინციაში დააკავეს. კიდევ 95 სამხედროზე ძებნაა გამოცხადებული. ყველა დაკავებული მოქმედი სამხედროა. თურქეთის ხელისუფლება ფეთჰულა გიულენს 2016 წელს გადატრიალების მცდელობაში ადანაშაულებს.[3]

შრი-ლანკაზე კიდევ 3 აფეთქება მოხდა – ამჯერად აფეთქებები ქვეყნის აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარე ქალაქ კალმუნიასთან ახლოს მოხდა, სადაც ანტიტერორისტული ოპერაცია მიმდინარეობს. ტერაქტების სერია შრი-ლანკაზე 20 აპრილიდან დაიწყო. დაღუპულთა რაოდენობა რამდენიმე ასეულს აჭარბებს.[4]

სუდანში სამხედროები და დემონსტრანტები საერთო საბჭოს შექმნაზე შეთანხმდნენ – საბჭოში შევლენ როგორც სამხედროები, ასევე სამოქალაქო პირები. საბჭოს საქმიანობისა და ფუნქციონირების პროცედურებზე მსჯელობა შემდგომში გაიმართება. სუდანში აქციები 6-7 აპრილიდან დაიწყო და პრეზიდენტის გადადგომით დამთავრდა. ქვეყანაში ორწლიანი გარდამავალი პერიოდი გამოცხადდა. ამ ხნის განმავლობაში ქვეყანას სამხედრო საბჭო მართავს.[5]

[1] The New York Times; Trump pushes to designate Muslim Brotherhood a terrorist group; 30 April, 2019; available at: https://www.nytimes.com/2019/04/30/us/politics/trump-muslim-brotherhood.html

[2] AP; 6 Turkish journalists sent to jail after losing appeals; 25 April, 2019; available at: https://apnews.com/0ef9a481eb9541b98e16a22ea2943c51

[3] იმედის ახალი ამბები; თურქეთში გიულენთან კავშირის ბრალდებით 115 სამხედრო დააკავეს; 26 აპრილი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/103961/turqetshi-giulentan-kavshiris-braldebit-115-samkhedro-daakaves

[4] CNN; Sri Lanka imposes extended curfew after security forces found ISIS flags and explosives; By Ivan Watson, Rebecca Wright and Ajith Champika; 26 April, 2019; available at: https://edition.cnn.com/2019/04/26/asia/sri-lanka-bombings-suspect-intl/index.html?fbclid=IwAR3beRyiXSNyVwlpCr1LdP9AsViyujXVpCe9ZTUCGLmh1vg_lWllg3L8uFI

[5] Al Jazeera; Sudan’s military and opposition agree on joint council; 28 April, 2019; available at: https://www.aljazeera.com/news/2019/04/sudan-military-opposition-agree-joint-council-190428060156681.htmlთურ

„Human Rights Watch“ 2017 წლის ანგარიშში ეგვიპტის შესახებ წერს, რომ ეროვნული უსაფრთხოების სააგენტოს ოფიცრები რუტინულად აწამებდნენ და აუჩინარებდნენ რამდენიმე ნიშნით ეჭვმიტანილებს. ასეთი მოპყრობის მსხვერპლი დაკავებულების დიდი ნაწილის მიმართ ბრალდება მუსლიმი საძმოს წევრობა იყო. მუსლიმთა საძმო 2013 წელს მთავრობამ ტერორისტულ ორგანიზაციად გამოაცხადა, მაგრამ ის რჩებოდა ქვეყნის უდიდეს ოპოზიციურ მოძრაობად.[1]

„Freedom House“ 2017 წლის ანგარიშში ეგვიპტის შესახებ წერს, რომ მთავრობა სისტემატურად დევნის ოპოზიციურ პარტიებს და პოლიტიკურ მოძრაობებს. მუსლიმთა საძმოს წევრთა და მხარდამჭერთა დიდი რაოდენობა, მათ შორის მაღალი რანგის პირები თითქმის სრული შემადგენლობით, დააპატიმრეს სახელმწიფო გადატრიალების შემდეგ; დაკავებები გაგრძელდა 2016 წელსაც. საძმოს ზოგიერთი წევრი გაურკვეველ ვითარებაში მოკლეს პოლიციასთან შეტაკებისას. სამოქალაქო საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მონაცემებით, 2016 წლისთვის 40 ათასამდე ადამიანი დააკავეს პოლიტიკური მოტივებით; მათი უმრავლესობა მუსლიმ საძმოსთან დადასტურებული ან სავარაუდო კავშირის გამო.[2]

„Amnesty International“ 2016/2017 წლების ანგარიშში ეგვიპტის შესახებ წერს, რომ ქვეყნის შინაგან საქმეთა სამინისტრო პერიოდულად ავრცელებდა ინფორმაციას უსაფრთხოების ძალების მიერ რეიდებისას ეჭვმიტანილების, მათ შორის მუსლიმთა საძმოს წევრების და შეიარაღებული დაჯგუფებების სავარაუდო წევრების, მოკვლის შესახებ. მთავრობის კრიტიკოსები და ოპონენტები ხშირად ხდებიან თვითნებური დაკავებისა და დაპატიმრების მსხვერპლნი მუსლიმთა საძმოს ან 6 აპრილის მოძრაობისადმი კუთვნილების ბრალდებით.[3]

გაერთიანებული სამეფოს საშინაო საქმეთა ოფისი 2017 წლის 26 ივლისს გამოქვეყნებულ ანგარიშში ეგვიპტის შესახებ წერს, რომ მუსლიმთა საძმო ეგვიპტის მიერ ტერორისტულ ორგანიზაციადაა აღიარებული და მისი წევრები შესაძლოა გასამართლდნენ ქვეყნის სისხლის სამართლის კოდექსის მიხედვით. ბევრი მაღალი და საშუალო რგოლის ლიდერები და წევრები დააპატიმრეს და მიუსაჯეს ხანგრძლივი ვადით პატიმრობა და რიგ შემთხვევებში სიკვდილით დასჯაც. უსაფრთხოების სამსახურმა ათასობით წევრი და მხარდამჭერი დააპატიმრა, ძირითადად დემონსტრაციებისას. ზოგიერთი წევრი და მხარდამჭერი დემონსტრაციების მსვლელობისას დაშავდა და ზოგიერთი დაიღუპა კიდეც.

მაღალი პროფილის პირები, რომლებიც პოლიტიკურად აქტიურები იყვნენ ან იქცევდნენ ხელისუფლების ყურადღებას, ძირითადად დემონსტრაციებისას, სავარაუდოდ, იქნებიან დაკავებულნი ან დაპატიმრებულნი, რა დროსაც მათ მიმართ არასათანადო მოპყრობის და არაპროპორციული სასჯელის რისკი არსებობს, რაც უტოლდება დევნას ან სერიოზულ ზიანს. ასევე, დევნის ან სერიოზული რისკის ქვეშ არიან ის პირები, ვინც არ არიან წევრები, მაგრამ არიან მაღალი პროფილის მქონე მხარდამჭერები, მაგალითად ჟურნალისტები.

ამავე დოკუმენტში ნათქვამია, რომ მუსლიმთა საძმოს დაბალი რანგის, აპოლიტიკური ან არა აქტიური წევრები და მხარდამჭერები, ასევე, მხარდამჭერებად მიჩნეული პირები, ძირითადად არ არიან სამიზნეები და ნაკლებად სავარაუდოა, რომ დევნის რისკის ქვეშ აღმოჩნდნენ.[4]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Freedom House“ 2018 წლის ანგარიშში ეგვიპტის შესახებ წერს, რომ პრეზიდენტმა სისიმ, რომელიც იმ დროს თავდაცვის მინისტრი და შეიარაღებული ძალების მეთაური იყო, სამხედრო გადატრიალების გზით, 2013 წელს ძალაუფლება ხელში აიღო და არჩეული პრეზიდენტი, მუსლიმთა საძმოს თავისუფლებისა და სამართლიანობის პარტიის წევრი მოჰამედ მორსი თანამდებობიდან გადააყენა. სამხედროებმა დროებითი მთავრობა ჩამოაყალიბეს და 2014 წლის იანვარში, მკაცრად კონტროლირებად გარემოში, რეფერენდუმის გზით მიიღეს ახალი კონსტიტუცია და იმავე წელს საპრეზიდენტო არჩევნები ჩაატარეს. ბევრმა ოპოზიციურმა პარტიამ, მათ შორის მუსლიმთა საძმომ არჩევნებს ბოიკოტი გამოუცხადა. 2013 წელს მუსლიმთა საძმო ტერორისტულ ორგანიზაციად გამოაცხადეს. მომდევნო წლებში ორგანიზაციის ბევრი წევრის მიმართ სისხლის სამართლის საქმეები აღიძრა. ძირითად სამიზნეებს მუსლიმთა საძმოს სავარაუდო წევრები იყვნენ. გამოტანილი განაჩენები მძიმე იყო, ხშირ შემთხვევაში სამუდამო პატიმრობები. თუმცა მოგვიანებით ბევრი საქმე გადაიხედა და სასჯელები შემცირდა, რიგ შემთხვევებში დადგა გამამართლებელი განაჩენები.[5]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Amnesty International“ 2017/2018 წლების ანგარიშში ეგვიპტის შესახებ წერს, რომ უსაფრთხოების ძალები განაგრძობდნენ ასობით პირის დაკავებას მათი მუსლიმთა საძმოს სავარაუდო წევრობის საფუძველზე. ისინი აჰყავდათ სახლებში, სამუშაო ადგილებიდან და იყო შემთხვევა, როდესაც პირი კურორტზე ყოფნისას დაიჭირეს. ციხის ადმინისტრაცია სჯიდა პოლიტიკური მოტივით დაპატიმრებულ პირებს კარცერში მოთავსებით და გახანგრძლივებული წინასწარი პატიმრობით. მუსლიმთა საძმოს სპიკერი ჯეჰად ელ-ჰადადი რჩება მკაცრი რეჟიმის ციხეში წინასწარ პატიმრობაში 2013 წლის 17 სექტემბერს მისი დაკავების მომენტიდან. ბევრი პატიმარი დაიღუპა, რადგან ციხის ადმინისტრაციამ მათი ჰოსპიტალებში გადაყვანა არ ისურვა. მუსლიმთა საძმოს ყოფილი ლიდერი მაჰდი აკეფი ციხეში გარდაიცვალა სიმსივნით.[6]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Human Rights Watch“ 2018 წლის ანგარიშში ეგვიპტის შესახებ წერს, რომ უსაფრთხოების ძალები აპატიმრებდნენ ასობით დისიდენტს და მათ ძირითად სამიზნეს კანონგარეშედ გამოცხადებული მუსლიმთა საძმოს წევრები წარმოადგენდნენ. შინაგან საქმეთა სამინისტროს ეროვნული უსაფრთხოების სააგენტო თვითნებურად აკავებდა, აუჩინარებდა და აწამებდა ხალხს. იყო კანონგარეშე მკვლელობების ფაქტები. ხელისუფლებამ ასობით პირი შეიყვანა ტერორისტთა სიაში და შესაბამისი პროცესის გარეშე ჩამოართვა მათ აქტივები.[7]

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი 2018 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში (საანგარიშო პერიოდი 2017 წელი) ეგვიპტეში ადამიანის უფლებათა დაცვის პრაქტიკის შესახებ წერს, რომ ვრცელდებოდა ინფორმაციები მთავრობის ქმედებების შესახებ ტერორისტულ ორგანიზაციად გამოცხადებული მუსლიმთა საძმოს და მასთან ასოცირებული პირების წინააღმდეგ. 2017 წლის სექტემბერს მთავრობამ განაცხადა 78 ეკლესიის აღდგენის შესახებ – ეკლესიები 2013 წლებს მუსლიმთა საძმოს მხარდამჭერების მიერ იქნა დაზიანებული. სახელმწიფო დაფინანსებით, ლიბიაში ისლამურ სახელმწიფოსთან დაკავშირებული დაჯგუფების მიერ მოკლული 20 კოპტის სახელობის ეკლესია აშენდა  ეგვიპტეში, პროვინცია მინიას ერთერთ სოფელში.[8]

მედია საშუალება „Al Jazeera“ 2018 წლის 9 სექტემბერს გამოქვეყნებულ ინფორმაციაში წერს, რომ ეგვიპტეში მუსლიმთა საძმოს 75 წევრს სიკვდილით დასჯიან; სტატიის მიხედვით, მათ შორის არიან საძმოს ლიდერები, ესამ ელ ერიანი და მუჰამედ ბელთაგი. ისინი 2013 წელს დააპატიმრეს. მუსლიმთა საძმოს წევრებს ბრალი ხუთი წლის წინ ეგვიპტეში საპროტესტო გამოსვლებისას, მკვლელობებსა და ძალადობაში დასდეს. ცნობილ ფოტოგრაფს მაჰმუდ აბოუ ზეიდს (მეტსახელად Shawkan) ხუთი წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს. ის 2013 წელს ეგვიპტის უსაფრთხოების ძალებმა საპროტესტო აქციების ძალადობრივი მეთოდებით დარბევის გაშუქების გამო დააკავეს. ერთი თვის წინ ეგვიპტის სასამართლომ მუსლიმთა საძმოს ხუთ ლიდერს, მათ შორის 75 წლის მუჰამედ ბადის, სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯა.[9]

იგივე წყარო 2018 წლის 30 სექტემბერს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერს, რომ შესაძლოა, მუსლიმთა საძმოს ლიდერს მუჰამედ ბადის სამუდამო პატიმრობა სხვა სასჯელით შეუცვალონ; ეგვიპტის სასამართლო თანახმაა, განმეორებით განიხილოს მუსლიმთა საძმოს ლიდერის, მუჰამედ ბადის საქმე და შესაძლოა, მას სამუდამო პატიმრობა სხვა სასჯელით შეუცვალონ. სასამართლო ბადისა და საძმოს სხვა წევრების საქმეებს 7 ოქტომბრიდან განიხილავს. უცნობია, რატომ გადაწყვიტეს საქმეების ხელახალი გამოძიება, თუმცა ეგვიპტის კანონმდებლობით, სასჯელი შეიძლება შეიცვალოს, თუ ახალი მტკიცებულებები გამოიკვეთება. აგვისტოში ეგვიპტის სასამართლომ მუსლიმთა საძმოს ხუთ ლიდერს, მათ შორის 75 წლის მუჰამედ ბადის, სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯა. მათ ბრალი ხუთი წლის წინ ეგვიპტეში საპროტესტო გამოსვლებისას, მკვლელობებსა და ძალადობაში დასდეს. საძმოს ყველაზე ცნობილი სულიერი ლიდერი, მუჰამედ ბადი 2013 წლის აგვისტოში, საკუთარ ბინაში დააპატიმრეს.[10]

[1] Human Rights Watch, World Report 2017 – Egypt, 12 January 2017, available at:

[accessed 29 December 2017]

[2] Freedom House, Freedom in the World 2017 – Egypt, 15 April 2017, available at:

[accessed 29 December 2017]

[3] Amnesty International, Amnesty International Report 2016/17 – Egypt, 22 February 2017, available at:

[accessed 29 December 2017]

[4] United Kingdom: Home Office, Country Policy and Information Note – Egypt: Muslim Brotherhood , 26 July 2017, v 3.0, available at:

[accessed 29 December 2017]

[5] Freedom House, Freedom in the World 2018 – Egypt, 16 February 2018, available at:

[accessed 19 November 2018]

[6] Amnesty International, Amnesty International Report 2017/18 – Egypt, 22 February 2018, available at:

[accessed 19 November 2018]

[7] Human Rights Watch, World Report 2018 – Egypt, 18 January 2018, available at:

[accessed 19 November 2018]

[8] US Department of State; Bureau of Democracy, Human Rights and labor; 2017 Report in International Religious Freedom; May 29, 2018; available at: https://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2017/nea/280980.htm [accessed 19 November , 2018]

[9] Aljazeera; Egypt sentences 75 to death over Rabaa protests; 9 September, 2018; available at: https://www.aljazeera.com/news/2018/09/egypt-sentences-75-death-rabaa-protests-180908092058638.html

[10] Al Jazeera; Egypt court orders retrial of Muslim Brotherhood’s Mohamed Badie; 30 September, 2018; available at: https://www.aljazeera.com/news/2018/09/egypt-court-orders-retrial-muslim-brotherhood-mohamed-badie-180930144849347.html

ვითარება ავღანეთში – წინასაარჩევნო აქციაზე მომხდარი აფეთქების შედეგად 13 ადამიანი დაიღუპა. ინციდენტი აღმოსავლეთ ავღანეთში, ნანგარჰარის პროვინციაში, კამას დასახლებაში მოხდა. თვითმკვლელმა ტერორისტმა ასაფეთქებელი მოწყობილობა მაშინ აამოქმედა, როცა საპარლამენტო არჩევნებისთვის დეპუტატობის კანდიდატი აბდულ ნასირი ამომრჩეველს ხვდებოდა. დაშავდა 30-მდე ადამიანი. ავღანეთში 20 ოქტომბერს საპარლამენტო არჩევნები იმართება. ბოლოდროინდელ აფეთქებებს უკვე 5 კანდიდატი ემსხვერპლა. თალიბები და ისლამური სახელმწიფო არჩევნების ჩაშლით იმუქრებიან.[1]

10 პოლიციელი დაიღუპა თალიბანთან შეტაკებას. ინციდენტი პროვინცია ვარდაკში მოხდა. ერთერთი ადგილობრივი გამოცემის ინფორმაციით, თალიბანის მიერ გახშირებული თავდასხმები იმაზე მეტყველებს, რომ დაჯგუფებისთვის რამდენიმე პროვინციაზე ზეგავლენის მოპოვება არჩევნების წინ უმნიშვნელოვანესი ამოცანაა.[2]

ერაყის პრეზიდენტი ბარჰამ სალიჰი გახდა – ქვეყნის კანონმდებლებმა ვეტერანი ქურთი პოლიტიკოსი, 58 წლის ბარჰამ სალიჰი პრეზიდენტად აირჩიეს. ის სადამ ჰუსეინის დროს ოპოზიციური საქმიანობისთვის ორჯერ დააკავეს. ჰუსეინის ჩამოგდების შემდეგ კი ერაყის ქურთისტანის პრემიერ-მინისტრი და ფედერალური მთავრობის პრემიერის მოადგილე იყო.სალიჰს 329 დეპუტატიდან 219-მა მისცა ხმა. ახალმა პრეზიდენტმა ქვეყნის პრემიერად შიიტი პოლიტიკოსი ადელ აბდულ მაჰდი დაასახელა.[3]

მუსლიმთა საძმოს ლიდერს მუჰამედ ბადის შესაძლოა სამუდამო პატიმრობა სხვა სასჯელით შეუცვალონ – ეგვიპტის სასამართლო თანახმაა, განმეორებით განიხილოს მუსლიმთა საძმოს ლიდერის, მუჰამედ ბადის საქმე და შესაძლოა, მას სამუდამო პატიმრობაც სხვა სასჯელით შეუცვალონ. სასამართლო ბადისა და საძმოს სხვა წევრების საქმეებს 7 ოქტომბრიდან განიხილავს. უცნობია, რატომ გადაწყვიტეს საქმეების ხელახალი გამოძიება, თუმცა ეგვიპტის კანონმდებლობით, სასჯელი შეიძლება შეიცვალოს, თუ ახალი მტკიცებულებები გამოიკვეთება. აგვისტოში ეგვიპტის სასამართლომ მუსლიმთა საძმოს ხუთ ლიდერს, მათ შორის 75 წლის მუჰამედ ბადის, სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯა. მათ ბრალი ხუთი წლის წინ ეგვიპტეში საპროტესტო გამოსვლებისას, მკვლელობებსა და ძალადობაში დასდეს. საძმოს ყველაზე ცნობილი სულიერი ლიდერი, მუჰამედ ბადი 2013 წლის აგვისტოში, საკუთარ ბინაში დააპატიმრეს. 8 სექტემბერს ეგვიპტეში სასამართლომ მუსლიმთა საძმოს 75 წევრს სასჯელის უმაღლესი ზომა, სიკვდილი მიუსაჯ. მათ შორის არიან საძმოს ლიდერები, ესამ ელ ერიანი და მუჰამედ ბელთაგი.[4]

საუდის არაბეთის კრიტიკით გამორჩეული ჟურნალისტი თურქეთში გაუჩინარდა – ამერიკული გამოცემის „The Washington Post“ მიმომხილველი ჯამალ ჰაშაღი სტამბოლში, საუდის არაბეთის გენერალურ საკონსულოში შესვლის შემდეგ გაუჩინარდა. მიმდინარე წლის 2 ოქტომბერს ის სტამბოლში საუდის არაბეთის გენერალურ საკონსულოში მივიდა, მას შემდეგ რაც საკონსულოს თანამშრომლები მას ტელეფონით დაუკავშირდნენ და გარკვეული დოკუმენტების ხელმოწერის მიზნით საკონსულოში მისვლა სთხოვეს. ამის შემდეგ მისი კვალი იკარგება. წარმოშობით საუდელი ჟურნალისტი ერ-რიადის მიმართ კრიტიკული განცხადებებით არის ცნობილი. 2017 წელს მან სამშობლო დატოვა და საცხოვრებლად აშშ-ში გადავიდა.[5]

საუდის არაბეთში ქალი პირველად დაინიშნა ბანკის მმართველად – ლუბნა ალ ოლაიანი პირველი ქალია საუდის არაბეთში, რომელიც ბანკს უხელმძღვანელებს. ის ორი ბანკის, „Saudi British Bank“ და „Alawwal Bank“ გაერთიანების შემდეგ შექმნილ ახალ ბანკს მართავს. ბანკის კაპიტალი $17.2 მილიარდია. ლუბნა ოლაიანი „Forbes“-ის მიერ ბოლო რამდენიმე წელია, არაბული სამყაროს ყველაზე გავლენიან  ქალად სახელდება, მისი ოჯახის მფლობელობაშია „Olayan Group“, რომლის  კაპიტალიც 8 მილიარდი აშშ დოლარია.[6]

[1] BBC; Afghan election rally hit by suicide bomber, killing at least 13; 2 October, 2018; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-45718603

[2] Reuters; Taliban kill at least 10 police in central Afghanistan clashes; 7 October, 2018; available at: https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-attack-taliban/taliban-kill-at-least-10-police-in-central-afghanistan-officials-say-idUSKCN1MH07V?il=0

[3] Al Jazeera; Iraq: Parliament elects Barham Salih as new president; 3 October, 2018; available at: https://www.aljazeera.com/news/2018/10/iraq-parliament-elects-barham-salih-president-181002182042929.html

[4] Al Jazeera; Egypt court orders retrial of Muslim Brotherhood’s Mohamed Badie; 30 September, 2018; available at: https://www.aljazeera.com/news/2018/09/egypt-court-orders-retrial-muslim-brotherhood-mohamed-badie-180930144849347.html

[5] The Washington Post; Saudi contributor to Washington Post goes missing in Turkey; 2 October, 2018; available at: https://www.seattletimes.com/business/washington-post-worried-about-saudi-writer-missing-in-turkey/

[6] BBC; Lubna Al Olayan appointed as first woman Saudi bank head; 5 October, 2018; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-45763656

ერაყში დემონსტრანტებმა მძევლები აიყვანეს – ერაყელმა დემონსტრანტებმა „ლუკოილის“ თანამშრომლები ბასრას მახლობლად, საბადო „კურნა-2“-ზე თავდასხმისას, მძევლად აიყვანეს. ერაყის სამხრეთ ნაწილში, რომელიც ძირითადად შიიტებით არის დასახლებული, პროტესტის ტალღა რამდენიმე კვირაა გრძელდება. დემონსტრანტები აპროტესტებენ ინფრასტრუქტურის და ელექტროენერგიის არარსებობას, ასევე კორუფციას. 2-მილიონიანი ქალაქის მოსახლეობა უწყლობასაც უჩივის და ამბობს, რომ მათ სახლებში მარილიანი წყალი მოდის. დემონსტრანტებმა ბასრაში მდებარე ირანის საკონსულო დაწვეს და თავს დაესხნენ სახანძრო მანქანებს. არეულობის შედეგად ორი ადამიანი გარდაიცვალა.[1]

ერაყის პარლამენტმა სუნიტი თავმჯდომარე აირჩია – ერაყის პარლამენტმა სუნიტი კანონმდებელი, მუჰამედ ალ-ჰალბოსი თავმჯდომარედ აირჩია. ჰალბოსის არჩევა ნიშნავს იმას, რომ ერაყის პარლამენტს უკვე შეუძლია, აირჩიოს სხვა ოფიციალური პირები. ეს პროცესი 90 დღეს მოიცავს. კანონმდებლებმა სამომავლოდ პრეზიდენტიც უნდა აირჩიონ. ჰალბოსი 37 წლისაა და ის ერაყის ისტორიაში ყველაზე ახალგაზრდა თავმჯდომარეა. ჰუსეინის რეჟიმის შემდეგ, ტრადიციულად, პარლამენტის თავმჯდომარე სუნიტია, ქვეყნის პრემიერი შიიტი, ხოლო პრეზიდენტი ქურთების წარმომადგენელი. ერაყში საპარლამენტო არჩევნები 12 მაისს გაიმართა. მასში მონაწილეობდა 29 საარჩევნო ბლოკი, რომელიც 200 სხვადასხვა პოლიტიკურ პარტიას აერთიანებდა. არჩევნებში კოალიცია „საირუნმა“ გაიმარჯვა, რომელსაც რადიკალი შიიტი მქადაგებელი მუქთადა ალ-სადრი ხელმძღვანელობს.[2]

ტერაქტები ავღანეთში – ავღანეთის დედაქალაქში აფეთქებას სულ მცირე 7 ადამიანი ემხვერპლა, 25 კი დაშავდა. ტერორისტმა თავი დემონსტრაციაზე აიფეთქა, რომელიც ეროვნული გმირის აჰმად შაჰ მასუდის გარდაცვალების წლისთავის აღსანიშნად იმართებოდა. აფეთქება ტაიმანის რაიონში მოხდა. ადგილობრივი პოლიციის განცხადებით, ტერორისტი მოტოციკლით გადაადგილდებოდა, როდესაც ასაფეთქებელი მოწყობილობა აამოქმედა.[3]

ავღანეთში აქციაზე მომხდარი ტერაქტის შედეგად ბოლო მონაცემებით 68 ადამიანი დაიღუპა, დაშავებულთა რიცხვმა 165-ს მიაღია. შემთხვევა პაკისტანის საზღვართან მდებარე ნანგარჰარის პროვინციაში 11 სექტემბერს მოხდა, სადაც აქციის მონაწილეები ადგილობრივი პოლიციის ხელმძღვანელის გადადგომას მოითხოვნენ. აფეთქება თვითმკვლელმა ტერორისტმა განახორციელა. ბოლო თვეების განმავლობაში ეს ყველაზე სისხლიანი თავდასხმა იყო.[4]

ეგვიპტეში მუსლიმთა საძმოს 75 წევრს სიკვდილით დასჯიან – მათ შორის არიან საძმოს ლიდერები, ესამ ელ ერიანი და მუჰამედ ბელთაგი. ისინი 2013 წელს დააპატიმრეს. საძმოს წევრებს ბრალი ხუთი წლის წინ ეგვიპტეში საპროტესტო გამოსვლებისას, მკვლელობებსა და ძალადობაში დასდეს. ცნობილ ფოტოგრაფს მაჰმუდ აბოუ ზეიდს (მეტსახელად Shawkan) ხუთი წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს. ის 2013 წელს ეგვიპტის უსაფრთხოების ძალებმა საპროტესტო აქციების ძალადობრივი მეთოდებით დარბევის გაშუქების გამო დააკავეს. ერთი თვის წინ ეგვიპტის სასამართლომ მუსლიმთა საძმოს ხუთ ლიდერს, მათ შორის 75 წლის მუჰამედ ბადის, სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯა.[5]

ჟენევაში იემენის სამშვიდობო მოლაპარაკებები ჩაიშალა – სამოქალაქო კონფლიქტში ჩართული შიიტი ჰუსიტები მოლაპარაკებების მაგიდასთან არ გამოცხადდნენ. ამის შესახებ იემენის საკითხებში, გაეროს საგანგებო წარმომადგენელმა, მარტინ გრიფიტმა განაცხადა. ჟენევაში სამშვიდობო მოლაპარაკებების ჩაშლის შემდეგ გაეროს დიპლომატი ამბოხებულ ჰუსიტებთან სანააში შეხვედრის ინიციატივით გამოვიდა. მარტინ გრიფიტის თქმით, უმჯობესი იქნება, თუ მოლაპარაკებები უახლოეს დღეებში გაიმართება. ამასთან, გაეროს დიპლომატმა აღნიშნა, რომ ჰუსიტების ქმედებას სამშვიდობო მოლაპარაკებების წინააღმდეგ დაწყებულ ფუნდამენტურ ბლოკადად არ აფასებს და მოლაპარაკებების გაგრძელების იმედი აქვს. იემენის სამშვიდობო მოლაპარაკებები ჟევენაში 6 სექტემბერს უნდა დაწყებულიყო. მასში მონაწილეობა სახელისუფლებო და ამბოხებულთა დელეგაციებს უნდა მიეღოთ. თუმცა ამბოხებული ჰუსიტების დელეგაციის წარმომადგენლებმა გაავრცელეს ცნობა, რომ მათ სანაას საერთაშორისო აეროპორტის დატოვება ვერ მოახერხეს. მათი თქმით, კოალიციურმა ძალებმა თვითმფრინავს აფრენის უფლება არ მისცეს. მოგვიანებით კოალიციურმა ძალებმა ინფორმაცია უარყვეს.[6]

საუდის არაბეთში კაცი ქალთან სადილობის გამო დააკავეს – საუდის არაბეთში ეგვიპტელი მიგრანტი „უხამსი ქცევის| გამო დააკავეს. კაცმა ინტერნეტში განათავსა ვიდეო, რომელზეც ჩანს, რომ ის ქალთან ერთად სადილობს. საუდელები აღშფოთდნენ იმით, რომ ნიქაბში ჩაცმული ქალი კაცს ხელით აჭმევს. ეგვიპტელი, რომელიც ბაჰაიზმის მიმდევარია, სასტუმროში დააკავეს. მას ქალთან სადილობის გარდა სასტუმროში მუშაობაშიც დასდეს ბრალი – იმიგრანტებისთვის სასტუმრო ინდუსტრიაში მუშაობა აკრძალულია. საუდის არაბეთის შრომის სამინისტრომ დაკითხვაზე სასტუმროს მფლობელიც დაიბარა.[7]

ეთიოპიასა და ერიტრეას შორის საზღვარი 20 წლის შემდეგ პირველად გაიხსნა – ერიტრეას პრეზიდენტი ისაიას აფევერკი და ეთიოპიის ახალი რეფორმატორი პრემიერმინისტრი, ები აჰმედი კიდევ ერთხელ შეხვდნენ ერთმანეთს. ერიტრეის პირველმა პირმა ეთიოპიის პრემიერს ახალი წელი მიულოცა (ეთიოპური კალენდარი გრიოგორიანულ კალენდარს დაახლოებით 8 წლით ჩამორჩება. ის 13 თვისგან შედგება, რის გამოც ახალი წელი ეთიოპიელებისთვის სექტემბერშია). ლიდერებმა ჩრდილოეთ ეთიოპიაში, ქალაქ ზალამბბესაში სასაზღვრო საბაჟო გამშვები პუნქტი გახსნეს. 14 ივლისს ერიტრეას პრეზიდენტი, ქვეყნებს შორის კონფლიქტის დასრულების შემდეგ, ეთიოპიაში პირველი ოფიციალური ვიზიტით ჩავიდა. ორ ქვეყანას შორის საომარი მდგომარეობა ცოტა ხნის წინ გაუქმდა. 18 ივლისს ეთიოპია-ერიტრეას შორის პირველი ავიარეისი შესრულდა. ქვეყნებს შორის ყველა დიპლომატიური კავშირი ჯერ კიდევ 1998 წელს გაწყდა. მაშინ, როცა ეთიოპიასა და ერიტრეას შორის ომი დაიწყო. ორი წლის განმავლობაში, 2000 წლამდე ომს ათობით ათასი სამხედრო და სამოქალაქო პირი ემსხვერპლა. ეთიოპიაში 30-დან 42 ათასამდე ერიტრიელი ლტოლვილი ცხოვრობს.[8]

[1] Daily Sabah; Likoil employees held hostage by protesters in Iraq’s Basra freed; 8 September, 2018; available at: https://www.dailysabah.com/mideast/2018/09/07/lukoil-employees-held-hostage-by-protesters-in-iraqs-basra-freed

[2] Reuters; Iraq parliament elects Sunni lawmaker al-Halbousi as speaker, breaking deadlock; By Raya Jalabi, Ahmed Rasheed; 15 September, 2018; available at: https://www.reuters.com/article/us-iraq-politics/iraq-parliament-elects-sunni-lawmaker-al-halbousi-as-speaker-breaking-deadlock-idUSKCN1LV0BH?feedType=RSS&feedName=worldNews&utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+Reuters%2FworldNews+%28Reuters+World+News%29

[3] Tolo News; Suicide bomber targeted Massoud supporters in Kabul; 9 September, 2018; available at: https://www.tolonews.com/afghanistan/suicide-bomber-targeted-massoud-supporters-kabul

[4] იმედის ახალი ამბები; ავღანეთში ტერაქტის მსხვერპლთა რიცხვმა 70-ს მიაღწია; 12 სექტემბერი, 2018; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/77234/avganetshi-teraqtis-mskhverplta-ritskhvma-70s-miagtsia

[5] Aljazeera; Egypt sentences 75 to death over Rabaa protests; 9 September, 2018; available at: https://www.aljazeera.com/news/2018/09/egypt-sentences-75-death-rabaa-protests-180908092058638.html

[6] Reuters; Yemen peace talks collapse in Geneva after Houthi no-show; By Stephanie Nebehay; 8 September, 2018; available at: https://www.reuters.com/article/us-yemen-security-un/yemen-peace-talks-collapse-in-geneva-after-houthi-no-show-idUSKCN1LO08Z

[7] Reuters; Saudi Arabia holds Egyptian who ate breakfast with female coworker; 10 September, 2018; available at: https://www.reuters.com/article/us-saudi-women/saudi-arabia-holds-egyptian-who-ate-breakfast-with-female-coworker-idUSKCN1LQ16T

[8] BBC; Ethiopia-Eritrea border reopens after 20 years; 11 September, 2018; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-45475876

იემენის კრიზისი – გაეროს უშიშროების საბჭო იემენში მოწყობილი ავიაიერიშის გამოძიებას მოითხოვს. გაეროში ბრიტანეთის ელჩის, კარენ პირსის განცხადებით, უშიშროების საბჭოს სხდომაზე გამოხატეს შეშფოთება იემენში ამ და სხვა ბოლოდროინდელი თავდასხმების გამო და მოითხოვეს გამოძიების ჩატარება. აღნიშნულ განცხადებამდე საუდის არაბეთის საინფორმაციო სააგენტომ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ კოალიცია აპირებს გამოიძიოს ინციდენტები, რომლებიც უკავშირდება შეცდომებისა თუ საერთაშორისო სამართლის დარღვევის შესახებ ბრალდებებს და პასუხი აგებინოს დამნაშავეებს. 9 აგვისტოს ჩრდილოეთ იემენში მდებარე საადის პროვინციაში ავიაიერიშისას დაიბომბა სკოლის ავტობუსი. საჰაერო თავდასხმამ, რომელიც საუდის არაბეთის ხელმძღვანელობით მოქმედმა კოალიციამ განახორციელა, სულ ცოტა, 43 ბავშვის სიცოცხლე შეიწირა.[1]

ვითარება ავღანეთში – ავღანეთის სამთავრობო ჯარებისა და თალიბების რაზმების ბრძოლა ღაზნის პროვინციის დედაქალაქ ღაზნიში, რომლის ცენტრშიც ექსტრემისტებმა მანამდე რამდენიმე სამთავრობო შენობაზე მიიტანეს იერიში, კვლავ გრძელდება. ავღანეთის შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, შეტაკებისას დაიღუპა 25 ავღანელი ჯარისკაცი და ერთი ადგილობრივი რეპორტიორი. განადგურებულია 150 თალიბი. შინაგან საქმეთა სამინისტროს ოფიციალური წარმომადგენლის ნაჯიბ დანიშის ინფორმაციით, შეტაკებების მიუხედავად „ვითარება კონტროლს ექვემდებარება და არ არსებობს სერიოზული საფრთხე“. ღაზნიზე იერიში არის ბოლო მცდელობა თალიბების მიერ წარმოებული კამპანიისა, რომელიც მიზნად ისახავს ქალაქის ცენტრების დაკავებას. მაისში თალიბებმა შეუტიეს დასავლეთ ქალაქ ფარას. ერთდღიანი ბრძოლის შემდეგ ავღანეთის უსაფრთხოების ძალებმა, რომელსაც მხარს უჭერდა აშშ-ის ავიცია, ექტრემისტები ქალაქის ცენტრიდან განდევნეს. თალიბებმა ავღანეთის მთავრობის შეთავაზება პირდაპირი სამშვიდობო მოლაპარაკებების დაწყების თაობაზე არ მიიღეს.[2]

თალიბანსა და სახელისუფლებო ძალებს შორის ფარიაბის პროვინციაში მდებარე სამხედრო ბაზაზე მომხდარ შეტაკებას სულ მცირე 17 ავღანელი სამხედრო მოსამსახურე ემსხვერპლა. რადიკალებმა რამდენიმე პუნქტის დაკავება მოახერხეს. ინციდენტისას 25 პირი დაშავდა.[3]

ქაბულში, საარჩევნო კომისიის შენობასთან თვითმკვლელმა ტერორისტმა თავი აიფეთქა. ინციდენტის შედეგად ერთი პოლიციელი დაიღუპა და ერთი დაშავდა. მანამდე, სარაკეტო დარტყმის შედგად, ტაჰარის პროვინციაში 5 ადამიანი დაიყუპა და რამდენიმე დაშავდა.[4]

ჩრდილოეთ ავღანეთში, ფარიაბის პროვინციაში თალიბანმა ავღანეთის ეროვნული არმიის სამხედრო ბაზა დაიკავა. თალიბებმა გორმაჰის რაიონში მდებარე სამხედრო ბაზა 13 აგვისტოს საღამოს დაიკავეს. იერიშისას სამხედრო ბაზაზე, სადაც 100 ავღანელი ჯარისკაცი იყო, თავდამსხმელებმა დახოცეს 17 სამხედრო მოსამსახურე, 19 კი დაიჭრა; რამდენიმე ჯარისკაცი თალიბებმა ტყვედ აიყვანეს. ფარიაბის პროვინციიდან ჯამში ტყვედ ჩავარდა 40 ავღანელი ჯარისკაცი. თალიბანმა გაავრცელა ცნობა, რომ იარაღი დაყარა 57-მა ავღანელმა ჯარისკაცმა, ტყვედ კი ჩაბარდა 17. თავდამსხმელებმა ხელთ იგდეს ასევე ბაზაზე არსებული სამხედრო ტექნიკა. როგორც ფარიაბის პროვინციის საბჭოს თავმჯდომარემ, ტაჰირ რაჰმანიმ უთხრა ადგილობრივ მედიას, ავღანელმა სამხედროებმა, რომლებსაც გამოელიათ ტყვია-წამალი, სასმელი წყალი და საკვები, ვერ მიიღეს დახმარება.[5]

ქაბულის სასწავლო ცენტრთან აფეთქება მოხდა, რის შედეგადაც 48 ადამიანი დაიღუპა და 67 დაშავდა. ზოგიერთი მათგანის მდგომარეობა კრიტიკულია. ავღანეთის დედაქალაქში, სასწავლო ცენტრთან ასაფეთქებელი ნივთიერება თვითმკვლელმა ტერორისტმა აამოქმედა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია.[6]

სირიაში საჰაერო იერიშებს მშვიდობინი მოსახლეობა ეწირება – ჩრდილოეთ სირიაში, იდლიბისა და ალეპოს პროვინციებში საჰაერო თავდასხმებს 30 მშვიდობიანი მოქალაქე ემსხვერპლა. იდლიბი ყველაზე დიდი პროვინციაა, რომელიც ამ დრომდე, მეამბოხეთა კონტროლს ექვემდებარება. სირიის პრეზიდენტის, ბაშარ ალ-ასადის თქმით, იდლიბი მისი მხარდამჭერი ძალების მთავარი სამიზნეა. ეს ბოლო წლის განმავლობაში, იდლიბის ყველაზე მასშტაბური დაბომბვაა.[7]

ერაყსა და სირიაში ბრძოლას 30 ათასამდე ექსტრემისტი განაგრძობს – ექსტრემისტული ორგანიზაცია „ისლამური  სახელმწიფოს“ დაახლოებით 20-30 ათასი მეომარი განაგრძობს ბრძოლას სირიასა და ერაყში. გაეროს ანგარიშის თანახმად, ციფრები ეყრდნობა სამთავრობო უწყებების მონაცემებს. თავად ინფორმაციის წყაროები ანგარიშში იდენტიფიცირებული არ არიან. უცხოელი მებრძოლები ერაყსა და სირიაში დაახლოებით თანაბარი რაოდენობით არიან. გაეროს უშიშროების საბჭოს ანგარიშის თანახმად, ნაწილი ექსტრემისტებისა ასევე გადავიდა ავღანეთში, სადაც ამჟამად „ისლამური სახელმწიფოს“ დაახლოებით 4 ათასი მებრძოლია და მათი რაოდენობა სულ უფრო იზრდება. ექსტრემისტულ დაჯგუფებას მძლავრი ქვედანაყოფები აქვს ასევე ლიბიაში, სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიასა და დასავლეთ აფრიკაში. 2014 წელს „ისლამურმა სახელმწიფომ“ თავის კონტროლს დაუქვემდებარა სირიისა და ერაყის მნიშვნელოვანი ტერიტორიები. მაგრამ 2018 წლის იანვრისათვის, გაეროს ანგარიშის თანახმად, ექსტრემისტები მხოლოდ სირიის უმნიშვნელო ნაწილში ინარჩუნებენ პოზიციებს.[8]

ეგვიპტეში ტერორისტი ეკლესიაზე თავდასხმისას მოკლეს – ისლამური სახელმწიფო მებრძოლმა თავის აფეთქება კაიროსთან ახლოს, შუბრა-ელ-ჰეიმას ეკლესიაში სხადა, თუმცა ეგვიპტის უშიშროების ძალებმა მისი ლიკვიდიაცია მოახერხეს. ტერორისტს ქამარზე ჰქონდა დამონტაჟებული ასაფეთებელი მოწყობილობა. მისი ლიკვიდაციისას ორი ადამიანი დაშავდა. ეგვპტური ტაძრები ბოლო დროს ისლამური სახელმწიფოს თავდასხმების სამიზნეებს წარმოადგენს. რამდენიმე დღის წინ ეგვიპტის სამხედროებმა ტერორისტული დაჯგუფების ხუთი წევრი მოკლეს. ისინი, მუსლიმთა საძმოსთან იყვნენ კავშირში და ასევე, ტერაქტების განხორციელებას გეგმავდნენ.[9]

მუსლიმთა საძმოს ლიდერებს ეგვიპტეში სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯეს – ეგვიპტის სასამართლომ მუსლიმთა საძმოს ხუთ ლიდერს, მათ შორის 75 წლის მუჰამედ ბადის, სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯა. მათ ბრალი ხუთი წლის წინ ეგვიპტეში საპროტესტო გამოსვლებისას, მკვლელობებსა და ძალადობაში დასდეს. საძმოს ყველაზე ცნობილი ლიდერი, მუჰამედ ბადი 2013 წლის აგვისტოში, საკუთარ ბინაში დააპატიმრეს. ეგვიპტის პრეზიდენტის, მუჰამედ მორსის გადაგდების შემდეგ, მუსლიმთა საძმო ხალხს ქუჩებში გამოსვლისა და პროტესტისაკენ მოუწოდებდა. პოლიციასა და მორსის მხარდამჭერებს შორის შეტაკებებს ასობით ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა. მუსლიმთა საძმო მიჩნეულია ტერორისტული ორგანიზაციების მხარდამჭერად და შეყვანილია ტერორისტული ორგანიზაციების სიაში ბაჰრეინის, ეგვიპტის, რუსეთის, სირიის, საუდის არაბეთისა და არაბთა გაერთიანებული საემიროების მიერ. ორგანიზაცია თავს მშვიდობიან, დემოკრატიულ ორგანიზაციად მიიჩნევს და მისი ლიდერები გმობენ ძალადობასა და ძალადობრივ აქტებს.[10]

[1] იმედის ახალი ამბები; გაერო იემენში სკოლის ავტობუსის დაბომბვას გმობს; 11 აგვისტო, 2018; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/73599/gaero-iemenshi-skolis-avtobusis-dabombvas-gmobs

[2] იმედის ახალი ამბები; ავღანეთში თალიბების თავდასხმისას ადგილობრივი რეპორტიორი დაიღუპა; 12 აგვისტო, 2018; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/73710/avganetshi-talibebis-tavdaskhmisas-adgilobrivi-reportiori-daigupa

[3] Tolo News; 17 soldiers killed in Faryab army base attack; by GulabuddinGhubar; 12 August, 2018; available at: https://www.tolonews.com/afghanistan/17-soldiers-killed-faryab%C2%A0army-base-attack

[4] Tolo News; Explosion reported close to IEC offices in Kabul; 13 August, 2018; available at: https://www.tolonews.com/afghanistan/explosion-reported-close-iec-offices-kabul

[5] იმედის ახალია ამბები; თალიბებმა ავღანეთის ეროვნული არმიის ერთერთი სამხედრო ბაზა დაიკავეს; 14 აგვისტო, 2018; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/73948/talibebma-avganetis-erovnuli-armiis-erterti-samkhedro-baza-daikaves

[6] Reuters; Scores killed in Kabul blast as Afghanistan reels from attacks; By Abdul Qadir Sediqi, Sayed Hassib; 15 August, 2018; available at: https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-blast/death-toll-from-afghan-blast-reaches-48-health-ministry-idUSKBN1L017W?il=0

[7] Arab News; Nearly 30 civilians dead in heavy bombing on north Syria: monitor; 10 August, 2018; available at: http://www.arabnews.com/node/1354221/middle-east

[8] იმედის ახალია ამბები; გაერო: ერაყსა და სირიაში ბრძოლას 30 ათასამდე ექსტრემისტი განაგრძობს; 14 აგვისტო, 2018; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/73958/gaero-eraksa-da-siriashi-brdzolas-30-atasamde-eqstremisti-ganagrdzobs

[9] Al Arabiya; Egypt security forces thwart a cuicide attack at church near Cairo; 16 August, 2018; available at: http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2018/08/11/Egypt-security-forces-thwart-a-suicide-attack-at-church-near-Cairo.html

[10] Reuters; Court jails Egyptian Muslim Brothrhood leader for life: sources; 12 August, 2018; available at: https://www.reuters.com/article/us-egypt-court/court-jails-egyptian-muslim-brotherhood-leader-for-life-sources-idUSKBN1KX0I0

ვითარება ავღანეთში – ავღანეთის ქალაქ ჯალალაბადში სამედიცინო სასწავლო დაწესებულებას თავს დაესხნენ, რის შედეგადაც რამდენიმე ადამიანი დაშავდა. სროლის ხმა მეანი ქალების სასწავლო დაწესებულების მიმდებარე ტერიტორიაზე ორ საათზე მეტ ხანს ისმოდა. განხორციელდა სტუდენტების ევაკუაცია. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არცერთ ექტრემისტულ დაჯგუფებას არ აუღია. რამდენიმე კვირის წინ ჯალალაბადში აფეთქებას 12 ადამიანი ემსხვერპლა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა მაშინ „ისლამურმა სახელმწიფომ“ აიღო. ქალების 50%-ზე მეტი ავღანეთში ბავშვებს მეანი ქალების გარეშე აჩენს.[1]

კიდევ ერთი აფეთქება მოხდა ჯალალაბადში – თვითმკვლელმა ტერორისტმა აიფეთქა თავი, რის შედეგადაც დაიღუპა სულ მცირე 4 ადამიანი; მათგან ერთი პოლიციის უფროსი იყო. ინფორმაცია ადგილობრივი მთავრობის სპიკერმა გაავრცელა. შემთხვევა ნანგარჰარის პროვინციაში მოხდა. აფეთქებაზე პასუხისმგებლობა არცერთ ტერორისტულ დაჯგუფებას არ აუღია. ნანგარჰარის პროვინციას ექსტრემისტული დაჯგუფება „ისლამური სახელმწიფო“ თავს 2014 წლიდან ესხმის. პროვინცია პაკისტანის საზღვართან ახლოს მდებარეობს.[2]

ავღანეთის პროვინცია ფარაჰში ტერორისტულ აქტს 11 ადამიანი ემსხვერპლა, 40 – დაშავდა. ასაფეთქებელი მოწყობილობა გზაზე იყო დამონტაჟებული. ტერაქტზე პასუხისმგებლობა არცერთ დაჯგუფებას არ აუღია. ადგილობრივმა ხელისუფლებამ ტერაქტში „თალიბანი“ დაადანაშაულა. დაღუპულებს შორის ქალები და ბავშვებიც არიან.[3]

კონგოში ებოლას ეპიდემია დასრულდა – განცხადება ქვეყნის ჯანდაცვის მინისტრმა ოლი ილუნგამ გააკეთა. სამინისტროს ინფორმაციით, ოფიციალური განცხადების გაკეთება მას შემდეგ გახდა შესაძლებელი, რაც 42 დღის განმავლობაში, დავირუსების შესახებ მათთან არცერთი შეტყობინება არ შესულა. ეპიდემია კონგოში 8 მაისს გამოცხადდა. ის რიგით მეცხრე იყო. ვირუსი ქვეყნის ჩრდილოდასავლეთით გავრცელდა. ებოლათი კონგოში 33 ადამიანი დაიღუპა.[4]

სამხრეთ სირიაში ტერაქტების სერიას 221 ადამიანი ემსხვერპლა – სირიის სამხრეთ ნაწილში ტერორისტების თავდასხმის შედეგად 221 ადამიანი დაიღუპა. ოთხმა თვითმკვლელმა ტერორისტმა თავი ქალაქ სვიდეაში სხვადასხვა ადგილას აიფეთქა. კიდევ რამდენიმე ტერორისტი თავს ქალაქის სხვადასხვა უბანში დაესხა ხალხს. სვიდეაში ქვეყნის პრეზიდენტის ბაშარ ასადის მხარდამჭერი მებრძოლები ჩავიდნენ; მათთან შეტაკებების დროს 38 ტერორისტი მოკლეს. თავდასხმებზე პასუხისმგებლობა „ისლამურმა სახელმწიფომ“ აიღო. ეს ყველაზე დიდი მსხვერპლია მას შემდეგ, რაც სვიდეაში შეტაკებები დაიწყო. მანამდე მხოლოდ ბოლო ერთ თვეში სირიაში ტერორისტული დაჯგუფება ISIS-ის თავდასხმებს 150-მდე ადამიანი ემსხვერპლა.[5]

პაკისტანის არჩევნებში ცენტრისტულმა „ტეჰრიკ-ე-ინსაფმა“ გაიმარჯვა – პაკისტანის საარჩევნო კომიტეტმა უკვე ყველა ბიულეტინი დაითვალა და არჩევნების საბოლოო შედეგებიც დაადგინა. როგორც გაირკვა გამარჯვებულია ცენტრისტული პარტია „ტეჰრიკ-ე-ინსაფი“ (Tehreek-e-Insaf PTI), რომელსაც პაკისტანის კრიკეტის ეროვნული ნაკრების ყოფილი კაპიტანი, იმრან ხანი ხელმძღვანელობს. მან ქვეყნის ეროვნულ ასამბლეაში 272 ადგილიდან 116 მოიპოვა. მეორე ადგილზე გავიდა პაკისტანის მუსლიმური ლიგა (Pakistan Muslim League-Nawaz PML-N). მას საკანონმდებლო ორგანოში 64 ადგილი ერგო. პაკისტანში საყოველთაო არჩევნები 25 ივლისს გაიმართა, რომელშიც ათობით მილიონი ადამიანი მონაწილეობდა. არჩევნების პროცესს მშვიდად არ ჩაუვლია – ქალაქ კვეტაში კენჭისყრის დღეს, ბომბის აფეთქების შედეგად, 30-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა. კიდევ ერთ რაიონში პარტიული აქტივისტების შეიარაღებულ დაპირისპირებას ერთი ადამიანი ემსხვერპლა და რამდენიმე დაშავდა. ქვეყნის სხვადასხვა ადგილას შედარებით პატარა აფეთქებები მოხდა და დაპირისპირებული პარტიების ფუნქციონერებს შორის შეტაკებების გამო ორი ადამიანი დაიღუპა და ათამდე დაშავდა. წინასაარჩევნო პერიოდის ბოლო კვირებში მოკლეს 180 ადამიანი, მათ შორის პარლამენტის დეპუტატობის სამი კანდიდატი.[6]

ეგვიპტეში „მუსლიმთა საძმოს“ 75 წევრს სასიკვდილო განაჩენი გამოუტანეს – 44 მათგანი პატიმრობაში იმყოფება, 31 პირის მიმართ კი განაჩენი დაუსწრებლად გამოცხადდა. მათ 2013 წლის საპროტესტო აქციების დროს სისხლის ღვრაში ედებათ ბრალი, რასაც 800-მდე ადამიანი ემსხვერპლა. 2013 წელს, „მუსლიმთა საძმოს“ ასობით მხარდამჭერი, ისევე როგორც ეგვიპტის ყოფილი პრეზიდენტი მუჰამედ მორსი, სიკვდილით დასაჯეს.[7]

[1] BBC; Midwife training centre attacked in Afghanistan’s Jalalabad; 28 July, 2018; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-44991470

[2] Euronews; Suicide bomber kills prominent Afghan militia commander; 30 July, 2018; available at: http://www.euronews.com/2018/07/30/suicide-bomber-kills-prominent-afghan-militia-commander

[3] Radio Liberty / Radio Free Europe; Bomb kills at least 11 in western Afghanistan; 31 July, 2018; available at: https://www.rferl.org/a/roadside-bomb-kills-at-least-11-in-western-afghanistan/29400553.html

[4] იმედის ახალი ამბები; კონგოში ებოლას ეპიდემია დასრულდა; 24 ივლისი, 2018; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/71471/kongoshi-ebolas-epidemia-dasrulda

[5] იმედის ახალი ამბები; სამხრეთ სირიაში ტერაქტებს 221 ადამიანი ემსხვერპლა; 26 ივლისი, 2018; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/71672/samkhret-siriashi-teraqtebis-serias-221-adamiani-emskhverpla

[6] The Guardian; EU piles pressure on Imran Khan after Pakistan election; By Memphis Barker; 27 July, 2018; available at: https://www.theguardian.com/world/2018/jul/27/pakistan-election-imran-khan-official-results-win-coalition

[7] BBC; Egypt court sentences 75 to death over 2013 pro-Morsi protests; 28 July, 2018; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-44993661