საერთაშორისო ორგანიზაცია „Amnesty International“ 2023 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2022 წელი] ირანის ისლამური რესპუბლიკის შესახებ წერს, რომ ბაჰაის უმცირესობის წევრები აწყდებიან ფართოდ გავრცელებულ და სისტემატურ ძალადობას თავიანთი აღმსარებლობის გამო; მათ შორის, თვითნებურ დაკავებებს, დაკითხვებს, წამებას და სხვა სახის არასათანადო მოპყრობას და იძულებით გაუჩინარებებს. ხელისუფლება ძალით ხურავს ბაჰაის მიმდევრების ბიზნესებს, ახდენს ათობით ბაჰაისტის ქონების კონფისკაციას, ანგრევს მათ სახლებსა და სალოცავ ადგილებს და უკრძალავს მათ განათლების მიღებას. 2022 წლის ივნისში, სააპელაციო სასამართლომ ძალაში დატოვა ვერდიქტი, რომლითაც სემანის პროვინციაში 18 ბაჰაისტის ქონების კონფისკაცია იყო დადგენილი. აგვისტოში ხელისუფლებამ დაანგრია 6 ბაჰაისტის სახლი და მოახდინა 20 ჰექტარზე მეტი მიწის ნაკვეთის კონფისკაცია მაზანდარანის პროვინციის ერთერთ სოფელში; შედეგად, ხალხმა საარსებო წყაროები დაკარგა.[1]
საერთაშორისო ორგანიზაცია „Freedom House“ 2023 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2022 წელი] ირანის ისლამური რესპუბლიკის შესახებ წერს, რომ ბაჰაისტები სისტემატური დევნის ობიექტები არიან. მათ აპატიმრებენ და უკრძალავენ უმაღლესი განათლების მიღებას. 2022 წლის ივლისიდან მოყოლებული, სასულიერო ელიტამ გააძლიერა ბაჰაისტების დარბევა, რაც გამოიხატა ათობით პირის დაკავებასა და დაპატიმრებაში, სახლების დანგრევასა და ქონების კონფისკაციაში; განსაკუთრებით მაზანდარანის პროვინციაში. აკადემიური თავისუფლება ირანში კვლავ შეზღუდულია – სტუდენტებს არ აძლევენ საშუალებას, განაგრძონ სწავლა თუ ისინი ბაჰაის თემს მიეკუთვნებიან.[2]
საერთაშორისო ორგანიზაცია „Human Rights Watch“ 2023 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2022 წელი] ირანის ისლამური რესპუბლიკის შესახებ წერს, რომ ირანული კანონმდებლობა არ აღიარებს რელიგიის თავისუფლების უფლებას ბაჰაიზმის მიმდევრებისთვის და ბაჰაისტების მიმართ დისკრიმინაციულია. ხელისუფლება განაგრძობს ბაჰაის მიმდევართა დაპატიმრებასა და სამართლებრივ დევნას ეროვნულ უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული საეჭვო ბრალდებებით. ირანის ხელისუფლება სისტემატურად ბლოკავს ბაჰაისტების საჯარო უნივერსიტეტებში რეგისტრაციას და ხურავს ბაჰაის თემის წევრთა ბიზნესებს.[3]
ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი 2023 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2022 წელი] ირანის ისლამური რესპუბლიკის შესახებ წერს, რომ ბაჰაის თემი კვლავ წარმოადგენს ხელისუფლების მხრიდან სისტემატური რეპრესიების ობიექტს. აღნიშნული რეპრესიები კიდევ უფრო გაძლიერდა 2022 წლის ზაფხულის შემდეგ და გამოიხატა რეიდების, ქონების კონფისკაციის და დაპატიმრებების ფაქტების ზრდაში. ბაჰაისტების ეროვნული ცენტრის ინფორმაციით, 2022 წლის სექტემბრის მდგომარეობით, ათასი ბაჰაისტი სისხლის სამართლებრივი დევნის ობიექტი იყო. აქამდე, ყველაზე დიდი მაჩვენებელი, 2014 წელს [443] დაფიქსირდა. ბაჰაისტების ეროვნული ცენტრის ცნობით, ხელისუფლებამ გააძლიერა ბაჰაისტების მიმართ დეზინფორმაციის კამპანიაც. 2022 წლის იანვარში, გრაფიკული ხელოვნების მეორე ეროვნული ფესტივალის თემა იყო „ბაჰაიზმი: ღალატის ასამბლეა“. ხელისუფლება მოუწოდებდა ხელოვანებს, წარმოადგენათ ნამუშევრები, სადაც ხაზგასმული იქნებოდა „ისლამურ-ირანული კულტურის ნგრევა“ და „მორალური ნორმებიდან გადახრა“.[4]
ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი 2022 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2021 წელი] ირანის ისლამურ რესპუბლიკაში რელიგიის თავისუფლების შესახებ წერს, რომ ბაჰაის საზოგადოება, რომელთა რაოდენობა ირანში, დაახლოებით 300 ათასია, კვლავ აწყდება სოციალურ დისკრიმინაციას და შევიწროვებას. დამსაქმებლებს აიძლებენ არ აიყვანონ სამსახურში ბაჰაიზმის მიმდევრები, ხოლო უკვე დასაქმებულები, სამსახურიდან დაითხოვონ. კვლავ ადგილი აქვს ბაჰაისტების სასაფლაოების დარბევასა და ვანდალიზმს.
ბაჰაისტებს ეზღუდებათ უმაღლეს სასწავლებლებში რეგისტრაცია თუ თავს ბაჰაისტებად აცხადებენ. უნივერსიტეტში რეგისტრაციისთვის, ბაჰაისტმა სტუდენტებმა სპეციალურ ფორმაში უნდა მიუთითონ ერთერთი აღიარებული რელიგიისადმი [ისლამი, ქრისტიანობა, ზოროასტრიზმი] კუთვნილება. ბაჰაისტებს, ასევე, ეკრძალებათ საკუთარი სასწავლებლების დაფუძნება.
ირანის ხელისუფლება ბლოკავს ბაჰაისტების საჯარო სექტორში დასაქმებას და კრძალავს მათი სამთავრობო საპენსიო სისტემაში ჩართვას. ირანის უზენაესი ლიდერის რელიგიური ფატვა მოუწოდებს მოქალაქეებს, უარი თქვან ბაჰაისტებთან რაიმე სახის კავშირზე. ხელისუფლება არ აღიარებს ბაჰაისტების ქორწინებას ან განქორწინებას, თუმცა ნებას რთავს სამოქალაქო ქორწინების ატესტაციას. აღნიშნული ატესტაცია არ მოიცავს სამართლებრივი დაცვის მექანიზმებს.
ქვეყნის კონსტიტუცია განსაზღვრავს ირანს, როგორც ისლამურ რესპუბლიკას და სახელმწიფო რელიგიად ასახელებს შიიტურ ისლამს. კონსტიტუცია ადგენს, რომ ყველა კანონი უნდა ეფუძნებოდეს „ისლამურ კრიტერიუმებს“ და შარიათის ოფიციალურ ინტერპრეტაციას. „ისლამური კრიტერიუმების“ შესაბამისად, მოქალაქეები უნდა სარგებლობდნენ ყველა ადამიანური, პოლიტიკური, ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული უფლებებით. კანონი უკრძალავს მუსლიმებს რელიგიური მწრამსის უარყოფას ან შეცვლას, ერთადერთი საკანონმდებლო დონეზე დაშვებული ცვლილებაა, სხვა რელიგიდიან კონვერტაცია ისლამზე.
შარიათის თანახმად, მრწამსის ცვლილება კვალიფიცრდება, როგორც დანაშაული და ისჯება სიკვდილით. მუსლიმი მამისგან დაბადებული ბავშვი მუსლიმია. სხვა რელიგიის წარმომადგენლებს ეკრძალებათ მუსლიმების კონვერტაციის მცდელობა, ეს ქმედებაც ითვლება დანაშაულად და ისჯება სივდილით.
მოქალაქეებს, რომლებიც არ არიან ქრისტიანები, ზოროასტრიზმის მიმდევრები და ებრაელები ეკრძალებათ საჯაროდ საკუთარი რწენის გამოხატვა. გამოხატვის აკძალვა გულისხმობს, ეკლესიაში თაყვანისცემას და რელიგიური სიმბოლოების ტარებას.[5]
[1] საერთაშორისო ორგანიზაცია „Amnesty International“; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკის შესახებ ირანში – 2022 წელი; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 27 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:
[ნანახია 2023 წლის 13 აპრილს][2] საერთაშორისო ორგანიზაცია „Freedom House“; ყოველწლიური ანგარიში პოლიტიკური უფლებებისა და სამოქალაქო თავისუფლებების შესახებ ირანში – 2022 წელი; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 10 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:
[ნანახია 2023 წლის 13 აპრილს][3] საერთაშორისო ორგანიზაცია „Human Rights Watch“; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკის შესახებ ირანში – 2022 წელი; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 12 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:
[ნანახია 2023 წლის 13 აპრილს][4] ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკის შესახებ ირანში – 2022 წელი; გამოქვეყნებულია 2023 წლის 20 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:
[ნანახია 2023 წლის 13 აპრილს][5] ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი; ყოველწლიური ანგარიში რელიგიის თავისუფლების შესახებ ირანში – 2021 წელი; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 2 ივნისს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:
[ნანახია 2023 წლის 13 აპრილს]