წარმოშობის ქვეყნის შესახებ ინფორმაცია და სახელმძღვანელო პრინციპები. ქვეყანაში არსებული ვითარება უსაფრთხოების კუთხით. განურჩეველი ძალადობის შეფასება რეგიონების მიხედვით. სხვადასხვა აქტორის მხრიდან დევნის რისკის წინაშე მყოფი ჯგუფები. სავალდებულო სამხედრო სამსახური. დამასკოში არსებული სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობა და უსაფრთხოების კუთხით არსებული ვითარება.

სირია. უსაფრთხოება და ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკა. თებერვალი, 2022

ავღანეთში არსებული ვითარება – ავღანეთის სამხრეთით, ჰელმანდის პროვინციაში გზატკეცილზე მომხდარ აფეთქებას 7 ადამიანი, მათ შორის 6 ბავშვი ემსხვერპლა, 2 კი დაშავდა. დაღუპულები ერთი ოჯახის წევრები იყვნენ. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არცერთ დაჯგუფებას არ აუღია, თუმცა რეგიონში აქტიურია როგორც „თალიბანი“ ასევე „ისლამური სახელმწიფო“.[1]

ავღანეთის მთავრობამ მოძრაობა „თალიბანთან“ პატიმრების გაცვლის შესახებ პირველი პირდაპირი მოლაპარაკებები დაიწყო. ქაბულში მხარეებს შორის მოსამზადებელი შეხვედრა გაიმართა, თავად მოლაპარაკებები კი იმით დაიწყო, რომ ხელისუფლებამ „თალიბანი“ 1-ელ აპრილს, ჰელმანდის პროვინციაში მომხდარ აფეთქებაში დაადანაშაულა. მოლაპარაკებების პირველ დღეს პროგრესს მხოლოდ ტექნიკურ საკითხებზე მიაღწიეს. აშშ-სა და „თალიბანს“ შორის გაფორმებული შეთანხმების თანახმად, ავღანეთის მთავრობამ 5 000 მებრძოლი უნდა გაათავისუფლოს, „თალიბანმა“ კი 1000. მხარეებმა შეთანხმებას ხელი 29 თებერვალს მოაწერეს.[2]

რამდენიმე დღეში „თალიბანმა“ ავღანეთის მთავრობასთან პატიმრების გათავისუფლების შესახებ მოლაპარაკებების გაგრძელებაზე უარი განაცხადა. დაჯგუფებამ პროცესს „უნაყოფო“ უწოდა. „სამწუხაროდ, პატიმრების გათავისუფლება სხვადასხვა მიზეზით ჭიანურდება. შესაბამისად, ჩვენი ტექნიკური ჯგუფი ხვალიდან ამ უნაყოფო შეხვედრებში მონაწილეობას აღარ მიიღებს“, – დაწერა „თალიბანის“ პრეს-სპიკერმა სუჰაილ შაჰინმა Twitter-ზე. ქაბულში „თალიბანს“ სთხოვენ მოლაპარაკებების პროცესი არ ჩაშალოს.[3]

9 აპრილს, ბაგრამის სამხედრო ბაზის აეროდრომზე 5 რაკეტა ჩამოვარდა. ინციდენტს მსხვერპლი არ მოჰყოლია, მომხდარზე პასუხისმგებლობა არცერთ დაჯგუფებას არ აუღია.[4]

29 აპრილს, ქაბულის გარეუბანში სამხედრო ბაზასთან აფეთქებას მსხვერპლი მოჰყვა. აფეთქება მაშინ მოხდა, როცა ბაზაზე მომუშავე მოქალაქეები დაწესებულებაში შესასვლელად კონტროლს გადიოდნენ. ასაფეთქებელი მოწყობილობა თვითმკვლელმა ტერორისტმა აამოქმედა, რის შედეგადაც 3 მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა და 15 დაშავდა. მთავრობა მომხდარში დაჯგუფება „თალიბანს“ ადანაშაულებს.[5]

სირიის კრიზისი – 2020 წლის მარტის განმავლობაში სირიაში 103 ადამიანი დაიღუპა. 2011 წელს სამოქალაქო ომის დაწყებიდან ეს ყველაზე დაბალი თვიური მაჩვენებელია. 51 ადამიანი სირიის მთავრობის მიერ განხორციელებული ავია დარტყმების შედეგად გარდაიცვალა, დანარჩენები კი ნაღმების აფეთქებამ, წამებამ და მკვლელობებმა იმსხვერპლა. ერთი ადამიანი ჯიჰადისტებმა სიკვდილით დასაჯეს. დაღუპულთა შორის 9 არასრულწლოვანი და 16 ქალია. ყველაზე მაღალი თვიური მაჩვენებელი მშვიდობიანი მოსახლეობის სიკვდილიანობის თვალსაზრისით ქვეყანაში 2016 წლის ივლისში დაფიქსირდა. მაშინ ალეპოს პროვინციაში საბრძოლო მოქმედებებს 1 590 ადამიანი ემსხვერპლა.[6]

გერმანიის სასამართლო, კაცობრიობის წინაშე დანაშაულის ბრალდებით, სირიის საიდუმლო პოლიციის ორ წარმომადგენელს ასამართლებს. ეს პირველი შემთხვევაა, როცა სირიის პრეზიდენტის, ბაშარ ალ-ასადის რეჟიმის წარმომადგენლებს ქვეყნის ფარგლებს გარეთ უყენებენ ბრალს. საქმე ეხება სირიის სამოქალაქო ომის დროს, დამასკოს მახლობლად მდებარე ალ-ხათიბის ციხეში ადამიანთა წამების შემთხვევებს. 57 წლის ანვარ რ. და 43 წლის ეიად ა. 2019 წელს გერმანიაში დააკავეს. ეჭვმიტანილების წინააღმდეგ ჩვენებას რამდენიმე სირიელი ლტოლვილი მისცემს. მათი განცხადებით, ისინი სირიის ციხეში აწამეს. ასადის რეჟიმი ადამიანთა წამების გამო საერთაშორისო საზოგადოების კრიტიკის საგანი არაერთხელ გამხდარა. 2017 წელს სირიის ციხეში ათასობით ადამიანი სიკვდილით დასაჯეს. მაშინ თეთრის სახლის ადმინისტრაციამ მომხდარი სირიელი ხალხის მიმართ ძალადობად შეაფასა და ქვეყნის მთავრობას იქამდე არსებული სანქციებიც გაუგრძელა.[7]

სირიის სახელმწიფო საინფორმაციო სააგენტოს ცნობით, 27 აპრილის ღამეს ქვეყნის დედაქალაქ დამასკოზე სარაკეტო იერიში განხორციელდა. სააგენტოს ინფორმაციით, იერიში სირიულმა საჰაერო თავდაცვის საშუალებებმა მოიგერიეს. მათივე მტკიცებით, სარაკეტო დარტყმა დამასკოზე ლიბანის საჰაერო სივრციდან ისრაელის თავდაცვის არმიამ განახორციელა. შესაძლო მსხვერპლისა ან ნგრევის შესახებ ინფორმაცია არ გავრცელებულა.[8]

სირიის ქალაქ აფრინში მომხდარი აფეთქების შედეგად 40 ადამიანი დაიღუპა. ინფორმაცია თურქეთის თავდაცვის სამინისტროს მიერ გავრცელდა. „აფრინში „ქურთისტანის მუშათა პარტიისა“ და „სახალხო დაცვის შენაერთის“ მიერ ორგანიზებული ტერაქტის შედეგად 40 ადამიანი დაიღუპა, ხოლო 30 კი დაშავდა“, – ნათქვამია თურქეთის თავდაცვის სამინისტროს განცხადებაში. უწყებაში აღნიშნავენ, რომ ადგილი ჰქონდა საწვავის ავზის აფეთქებას.[9]

იემენის კრიზისი – იემენელმა სეპარატისტებმა ქვეყნის სამხრეთ ნაწილში, მათ მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე თვითმმართველობა გამოაცხადეს. იგივე რეჟიმის დაწესებას „სამხრეთის გარდამავალი საბჭო“ იემენის ყველა სამხრეთ პროვინციაში, მათ შორის საპორტო ქალაქ ადენში გეგმავს. იემენის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, მუჰამედ ალ-ჰადრამიმ „სამხრეთის გარდამავალი საბჭოს“ ქმედებებს შეიარაღებული აჯანყება უწოდა და განაცხადა, რომ დაჯგუფების ხელმძღვანელობა პასუხს აგებს ამ ქმედებებზე. იემენში კონფლიქტი 2014 წელს დაიწყო. ქვეყნის მთავრობას ირანის მიერ მხარდაჭერილი ამბოხებული ჰუტები დაუპირისპირდნენ. კონფლიქტში მალევე საუდის არაბეთის ხელმძღვანელობით მოქმედი კოალიცია ჩაერთო, რომელიც იემენის ხელისუფლებას ავია იერიშებით ეხმარება.[10]

საუდის არაბეთში გაროზგვა და არასრულწლოვანთა სიკვდილით დასჯა აიკრძალა – გაროზგვა ჯარიმით ან თავისუფლების აღკვეთით შეიცვლება. შესაბამისი გადაწყვეტილება ქვეყნის უზენაესმა სასამართლომ მიიღო. გადაწყვეტილება გაროზგვის აკრძალვის შესახებ მიღებულია ადამიანის უფლებათა სფეროში დაწყებული რეფორმის ფარგლებში, რომელსაც მემკვიდრე პრინცი მუჰამედ ბინ სალმანი ატარებს. ასევე, საუდის არაბეთში სიკვდილით აღარ დასჯიან მათ, ვინც დანაშაული მაშინ ჩაიდინეს, როცა არასრულწლოვნები იყვნენ. მეფე სალმანმა შესაბამის ბრძანებას ხელი უკვე მოაწერა. საუდის არაბეთი გაეროს ბავშვთა უფლებების კონვენციის ერთერთი ხელმომწერია. დოკუმენტის მიხედვით, დასჯის უმკაცრესი ფორმის გამოყენება არასრულწლოვნის მიმართ დაუშვებელია.[11] [12]

ერაყში სარაკეტო იერიში განხორციელდა – იერიში ქალაქ ბასრაში ამერიკული ნავთობკომპანიის ობიექტებზე მოხდა. საწარმოების მიმართულებით 3 რაკეტა გაუშვეს. ინციდენტს მსხვერპლი არ მოჰყოლია.[13]

ეგვიპტეში 7 ტერორისტი გაანადგურეს – ოპერაცია ქვეყნის დედაქალაქ კაიროში ჩატარდა. ტერორისტები აღდგომის დღესასწაულზე ტერაქტებს გეგმავდნენ. ეგვიპტის შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, სპეცოპერაციის დროს ეროვნული უშიშროების სამსახურის ვიცე-პოლკოვნიკი მოკლეს, ხოლო კიდევ ერთი ოფიცერი დაშავდა.[14]

[1] Deutsche Welle; Afghanistan: Deadly bombing mars Taliban prisoner-swap talks; 1^st April, 2020; available at: https://www.dw.com/en/afghanistan-deadly-bombing-mars-taliban-prisoner-swap-talks/a-52980089

[2] BBC; Afghanistan and Taliban begin direct talk with aim of prisoner swap; 1^st April, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-52123951

[3] Deutsche Welle; Afghanistan: Taliban breaks off fruitless prisoner exchange talks; 7 April, 2020; available at: https://www.dw.com/en/afghanistan-taliban-breaks-off-fruitless-prisoner-exchange-talks/a-53044480

[4] Reuters; Rockets hit US air base in Afghanistan; no casualties; 9 April, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-usa-afghanistan-attack/rockets-hit-u-s-air-base-in-afghanistan-no-casualties-idUSKCN21R0TL

[5] იმედის ახალი ამბები; ქაბულში აფეთქებას მსხვერპლი მოჰყვა; 29 აპრილი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/139605/qabulshi-apetqebas-mskhverpli-mohkva

[6] Deutsche Welle; Syria: Record drop in monthly death toll; 1^st April, 2020; available at: https://www.dw.com/en/syria-record-drop-in-monthly-death-toll/a-52983563

[7] CP24; Two ex-Syrian secret police officers go on trial for torture in Germany; 23 April, 2020; available at: https://www.cp24.com/world/two-ex-syrian-secret-police-officers-go-on-trial-for-torture-in-germany-1.4908228

[8] SANA; Air defenses repel Israeli missile aggression over Damascus, down most of missiles; 27 April, 2020; available at: https://sana.sy/en/?p=190583

[9] Reuters; Bomb blast kills 40 people in Syrian town of Afrin, Turkey says; 28 April, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-syria-security-turkey-blast-afrin/bomb-blast-kills-40-people-in-syrias-afrin-turkey-idUSKCN22A2IC?il=0

[10] Reuters; Yemen separatists announce self-rule in south, complicating peace efforts; By Mohammed Ghobari, Mohammed Mokhashef; 26 April, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-yemen-security-south/stc-announces-plan-for-self-rule-in-south-yemen-government-calls-move-catastrophic-idUSKCN228003?il=0

[11] BBC; Saudi Arabia to abolish flogging – supreme court; 24 April, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-52420307

[12] BBC; Saudi Arabia ends executions for crimes committed by minors, says commission; 27 April 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-52436335

[13] Reuters; Rockets land near oil district in southern Iraq; no casualties; By Aref Mohammed; 6 April, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-iraq-security-energy/rockets-hit-near-site-of-foreign-oil-firms-state-run-companies-in-iraqs-basra-sources-idUSKBN21O0PT

[14] იმედის ახალი ამბები; ეგვიპტეში შვიდი ტერორისტი გაანადგურეს, რომლებიც აღდგომის დღესასწაულზე ტერაქტებს გეგმავდნენ; 15 აპრილი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/136907/egvipteshi-shvidi-teroristi-gaanadgures-romlebits-agdgomis-dgesastsaulze-teraqtebs-gegmavdnen

ავღანეთში არსებული ვითარება – უცხოელებს ხელს არ ვახლებთ, თუმცა სამთავრობო ძალების წინააღმდეგ ჩვენი ოპერაციები გაგრძელდება, – ამის შესახებ რადიკალური მოძრაობა „თალიბანის“ ოფიციალურმა წარმომადგენელმა ზაბიჰულაჰ მუჯაჰიდმა განაცხადა. „ძალადობის შემცირების რეჟიმი დასრულდა და ჩვენი ოპერაციები ჩვეულებრივ გაგრძელდება. რაც შეეხება აშშ-თან დადებულ შეთანხმებას, ჩვენი მეომრები ხელს არ ახლებენ უცხოურ ძალებს, თუმცა სამთავრობო ძალების წინააღმდეგ ჩვენი ოპერაციები გაგრძელდება“, – აღნიშნა ზაბიჰულაჰ მუჯაჰიდმა. 1-ელ მარტს ავღანეთის პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ ის გააგრძელებდა ნაწილობრივი ზავის დაცვას, ვიდრე ავღანეთსა და „თალიბანს“ შორის 10 მარტისთვის ჩანიშნული მოლაპარაკებები არ დაიწყებოდა. აშშ-სა და დაჯგუფება „თალიბანს“ შორის სამშვიდობო შეთანხმების მიხედვით, ამერიკელი სამხედროები ავღანეთს სრულად 14 თვის განმავლობაში დატოვებენ.[1]

აშშ-მა რადიკალური მოძრაობა „თალიბანის“ პოზიციებზე საჰაერო დარტყმები განახორციელა. აშშ-ის შეიარაღებული ძალების წარმომადგენელი სამშვიდობო შეთანხმების შემდეგ პირველი ავიაიერიშს თავდაცვის მიზეზებით ხსნის. „თალიბანის“ მებრძოლები აქტიურ შეტევებს ახორციელებდნენ ავღანეთის ეროვნული თავდაცვის ძალების საგუშაგოზე. ეს თავდაცვითი ავიადარტყმა იყო, ამ შეტევების შესაჩერებლად“, – განაცხადა პოლკოვნიკმა სონი ლეგეტმა. მან დასძინა, რომ ვაშინგტონს მშვიდობა კვლავ სურს, თუმცა „თალიბანმა“ უაზრო შეტევები უნდა შეწყვიტოს და შეთანხმების პირობები შეასრულოს.[2]

ავღანეთში სულ მცირე 27 ადამიანი დაიღუპა, ხოლო 29 დაშავდა იმ ღონისძიებაზე თავდასხმის შედეგად, რომელსაც ავღანეთის პრემიერ-მინისტრი აბდულა აბდულა ესწრებოდა. თავდასხმა მოჯაჰედების ლიდერის აბდულა ალი მაზარის გარდაცვალების წლისთავის ცერემონიაზე მოხდა. გარდა ქვეყნის პრემიერ-მინისტრისა, ღონისძიებას ესწრებოდნენ ავღანეთის ყოფილი პრეზიდენტი და სხვა პოლიტიკოსები. მას შემდეგ, რაც თავდამსხმელებმა ცეცხლი გახსნეს, ქვეყნის პრემიერ-მინისტრი ინციდენტის ადგილიდან ოპერატიულად გაიყვანეს. ის არ დაშავებულა. „თალიბანმა“ უარყო რაიმე კავშირი აღნიშნულ შემთხვევასთან.[3]

ავღანეთის პრეზიდენტმა, აშრაფ ღანმა „თალიბანის“ 1500 მებრძოლის გათავისუფლების განკარგულებას მოაწერა ხელი. ავღანეთის პრეზიდენტის ოფიციალური წარმომადგენლის, სადიყ სადიყის განცხადებით, ამ ნაბიჯის მიზანია ავღანეთის მთავრობასა და „თალიბანს“ შორის სამშვიდობო მოლაპარაკებების დაწყება. პრეზიდენტის განკარგულებაში აღნიშნულია, რომ გათავისუფლებულმა პირებმა წერილობითი ვალდებულება უნდა აიღონ, რომ არ დაუბრუნდებიან საომარ მოქმედებებს. ავღანეთის პრეზიდენტი ასევე აღნიშნავს, რომ „თალიბების“ გათავისუფლება კეთილმოსურნეობის ჟესტია და ეს პროცესი 14 მარტს დაიწყება. ავღანეთის ხელისუფლება ყოველ დღე 100-100 პატიმარს გაათავისუფლებს, ხოლო მას შემდეგ, რაც ავღანეთის მთავრობასა და „თალიბანს“ შორის სამშვიდობო მოლაპარაკებები დაიწყება, ყოველ ორ კვირაში „თალიბანის“ 500 მებრძოლს გამოუშვებენ იმ პირობით, თუ ძალადობის შემცირების რეჟიმი შენარჩუნდება. „თალიბანსა“ და აშშ-ს შორის სამშვიდობო შეთანხმებას 29 თებერვალს დოჰაში მოეწერა ხელი. შეთანხმება ავღანეთიდან აშშ-ისა და ნატოს ჯარების გაყვანას ითვალისწინებს, სანაცვლოდ კი, „თალიბანმა“ უნდა უზრუნველყოს, რომ ქვეყანა არ გახდება ტერორისტების თავშესაფარი.[4]

სირიის კრიზისი – აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის პრესსპიკერის მორგან ორტაგუსის განცხადებით, აშშ სირიელ ხალხს 108 მილიონი დოლარის ოდენობის ჰუმანიტარულ დახმარებას გამოუყოფს. „აშშ ასევე მიესალმება რეკომენდაციას სირია-თურქეთის საზღვარზე, ტალ-აბიადში დამატებითი გამშვები პუნქტების გახსნის შესახებ, რომლითაც სირია გაეროს მიერ გაგზავნილ ჰუმანიტარულ და სამედიცინო დახმარებას მიიღებს“, – განაცხადა მორგან ორტაგუსმა.[5]

იდლიბის პროვინციაში ცეცხლის შეწყვეტის რეჟიმი 6 მარტის 00:00 საათიდან ამოქმედდება, – განაცხადა თურქეთის პრეზიდენტმა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა მოსკოვში გამართულ პრესკონფერენციაზე. თავის მხრივ, რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა აღნიშნა, რომ რუსეთმა და თურქეთმა იდლიბთან დაკავშირებით მისაღებ გადაწყვეტილებებს მიაღწიეს. „რუსეთისა და თურქეთის ლიდერების მჭიდრო კონტაქტი შესაძლებელს ხდის საერთაშორისო პრობლემების გადაჭრის საერთო მიდგომები გამოვნახოთ. რუსეთმა და თურქეთმა სირიაში ვითარების დარეგულირების ერთობლივი დოკუმენტი შეიმუშავეს, რომლის შინაარსსაც საგარეო საქმეთა მინისტრები გაგაცნობენ“, – განაცხადა რუსეთის პრეზიდენტმა. ვლადიმერ პუტინის განცხადებით, ერდოღანთან მოლაპარაკებები რთული იყო, თუმცა პოზიტიურად დასრულდა.[6]

სირიისა და ერაყის საზღვარზე, ბუ-ქემალის რაიონში საჰაერო დარტყმები განხორციელდა. საჰაერო დარტყმები აშშ-ის სამხედრო ავიაციამ განახორციელა. არსებული მონაცემებით, ამერიკული ავიაცია „ალ-ხაშდ აშ-შააბის“ ბაზას ჰაერიდან უტევს. ინციდენტის შესახებ ინფორმაცია სირიის სახელმწიფო ტელევიზიამ გაავრცელა.[7]

ერაყში არსებული ვითარება – ბაღდადის ჩრდილოეთით, ტაჯის სამხედრო ბანაკზე ავია იერიშის შედეგად სამი ადამიანი დაიღუპა და 12 დაშავდა. დაღუპულთა შორის 2 ამერიკელი და ერთი ბრიტანელი ჯარისკაცია. ბაზაზე სულ 18 რაკეტა ჩამოვარდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია.[8]

ინდოეთში 4 მამაკაცი ახალგაზრდა ქალის გაუპატიურებისთვის სიკვდილით დასაჯეს – აკშაი ტაკური, ვინაი შარმა, პავან გუპტა და მუკეშ სინგჰი სასამართლომ დამნაშავეებად 2013 წელს ცნო და მათ სიკვდილით დასჯის განაჩენი გამოუტანა. მოძალადეები დელიში, ტიხარის ციხეში ჩამოახრჩვეს. ეს 2015 წლის შემდეგ სიკვდილით დასჯის პირველი შემთხვევაა. ინდოელი სტუდენტი ავტობუსში 6-მა კაცმა გააუპატიურა, რამდენიმე დღეში კი ის მიყენებული ტრავმებისგან გარდაიცვალა. პოლიციამ ექვსივე ეჭვმიტანილი დააკავა. ერთერთმა მათგანმა, რამ სინგჰმა 2013 წელს ციხეში თავი მოიკლა. კიდევ ერთი მსჯავრდებული 17 წლისა იყო, ამიტომ მას მაქსიმალური სასჯელი – 3-წლიანი პატიმრობა მიუსაჯეს. ის ციხიდან 2015 წელს გათავისუფლდა. ექვსივე მსჯავრდებულმა განაჩენი უზენაეს სასამართლოში გაასაჩივრა და სიკვდილით დასჯის სამუდამო პატიმრობით შეცვლა მოითხოვა, თუმცა მოსამართლემ მათი შუამდგომლობა არ გაითვალისწინა.[9]

ჩადში ბოკო ჰარამის თავდასხმას 92 სამხედრო ემსხვერპლა – მომხდარის შედეგად 47 ადამიანი დაშავდა. ჩადის პრეზიდენტის, იდრის დების განცხადებით, ეს ყველაზე მძიმე დანაკარგია, რომელიც ქვეყნის შეიარაღებულ ძალებს ოდესმე ჰქონია. თავდასხმა ბომაში, ქვეყნის დასავლეთ ნაწილში მოხდა, სადაც ჩადის, ნიგერიისა და ნიგერის შეიარაღებული ძალები ისლამისტურ დაჯგუფებას უკვე რამდენიმე წელია ებრძვიან. „უამრავ ოპერაციაში მაქვს მონაწილეობა მიღებული, თუმცა ჩვენს ისტორიაში ერთდროულად ამდენი ადამიანი არასოდეს დაგვიკარგავს“, – განაცხადა ქვეყნის პრეზიდენტმა.[10]

[1] News 18; Taliban to end partial truce, resume offensive operations against Afghan security forces; 2 March, 2020; available at: https://www.news18.com/news/world/taliban-to-end-partial-truce-resume-operations-against-afghan-forces-2522679.html

[2] Reuters; US carries out air strike on Taliban, calls for halt to needless attacks; By Abdul Qadir Sediqi, Charlotte Greenfield; 4 March, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-usa-afghanistan-taliban/u-s-carries-out-airstrike-on-taliban-fighters-for-first-time-since-doha-deal-spokesman-idUSKBN20R12R?fbclid=IwAR0Y6zHwdpNcBl97jSDkVpeObqkJxNDAfq20qk5g2V1lMxzOZQFkQpMlrMI

[3] Tolo News; Attack on Afghan politicians ceremony in Kabul; 27 killed; 6 March, 2020; available at: https://tolonews.com/afghanistan/attack-ceremony-abdullah-khalili-attendance?fbclid=IwAR3xIHh7QC6nqMEpqOeH42QwwcnsMZtf4EFBVFTTCDBLSmJyqVtdYyj8uKM

[4] Tolo News; Ghani signs decree to release Taliban prisoners; 11 March, 2020; available at: https://tolonews.com/afghanistan/ghani-signs-decree-release-taliban-prisoners?fbclid=IwAR25snVhB7BKfTbAt7cth9-ncdSLWnrXEAi1wUe4BCWecvjgxPLVQyX-ctE

[5] Reuters; US sending $108 million in aid to Syria, supports additional border crossing: State Department; 3 March, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-syria-security-usa-assistance/u-s-sending-108-million-in-aid-to-syria-supports-additional-border-crossing-state-department-idUSKBN20Q1PT

[6] იმედის ახალი ამბები; იდლიბის პროვინციაში ცეცხლის შეწყვეტის რეჟიმი 6 მარტის 00:00 საათიდან ამოქმედდება; 5 მარტი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/130333/idlibis-provintsiashi-tsetskhlis-shetskvetis-rejimi-6-martis-0000-saatidan-amoqmeddeba

[7] იმედის ახალი ამბები; სირიისა და ერაყის საზღვარზე, ბუ-ქემალის რაიონში საჰაერო დარტყმები განხორციელდა; 12 მარტი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/131153/siriisa-da-erakis-sazgvarze-buqemalis-raionshi-sahaero-dartkmebi-gankhortsielda

[8] BBC; UK soldier and two Americans killed in rocket attack in Iraq; 12 March, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-51842744

[9] The Guardian; India executes four men convicted of 2012 Delhi rape and murder; 20 March, 2020; available at: https://www.theguardian.com/world/2020/mar/20/india-executes-four-men-convicted-of-2012-delhi-bus-and

[10] იმედის ახალი ამბები; ჩადში ბოკო ჰარამის თავდასხმას 92 სამხედრო ემსხვერპლა; 25 მარტი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/133370/chadshi-boko-haramis-tavdaskhmas-92-samkhedro-emskhverpla

ავღანეთში არსებული ვითარება – აშშ-მა და „თალიბანმა“ ავღანეთში ომის დასრულების შესახებ შეთანხმებას ხელი მოაწერეს. შეერთებული შტატები და ნატოს მოკავშირეები თანხმდებიან, რომ მათი ყველა სამხედრო ავღანეთს სრულად 14 თვის განმავლობაში დატოვებს. აშშ-სა და „თალიბანს“ შორის შეთანხმება ყატარში გაფორმდა. ცერემონიას ამერიკის სახელმწიფო მდივანი მაიკ პომპეო და „თალიბანის“ ლიდერი ესწრებოდნენ. მხარეებს იმედი აქვთ, რომ დოკუმენტი ავღანეთში, 18-წლიანი კონფლიქტის შემდეგ, მშვიდობის დამყარებას შეუწყობს ხელს.[1]

სირიის კრიზისი – იდლიბის პროვინციაში საჰაერო დარტყმის შედეგად 33 თურქი სამხედრო დაიღუპა. „იდლიბში ასადის რეჟიმის მხარდაჭერებმა საჰაერო იერიში მიიტანეს ჩვენს სამხედროებზე. თავდასხმის შედეგად ჩვენი 33 სამხედრო დაიღუპა“, – განაცხადა ხათაის პროვინციის გუბერნატორმა, რახმი დოგანმა. მისივე თქმით, თურქ სამხედროებს შორის არიან მძიმედ დაშავებულებიც.[2]

ინციდენტის შესახებ საუბრისას, რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომ განაცხადა, რომ თურქი სამხედროები „ბოევიკებს“ შორის იმყოფებოდნენ. „27 თებერვალს, დასახლებულ პუნქტ ბეხუნის რაიონში თურქი სამხედროები სირიის შეიარაღებული ძალების ცეცხლის ქვეშ მოჰყვნენ. თურქი სამხედროები ტერორისტული ფორმირებების საბრძოლო რიგებში იმყოფებოდნენ“, – განაცხადეს რუსეთის თავდაცვის უწყებაში. რუსეთის თავდაცვის უწყებაში ასევე აცხადებენ, რომ „27 თებერვალს ტერორისტთა დაჯგუფება „ჰაიატ ტახრირ ან-შამი“ იდლიბის დეესკალაციის ზონაში შეეცადა, შეტევა სირიის სამთავრობო ძალების პოზიციებზე განეხორცილებინა“. ასევე რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს ინფორმაციით, თურქული მხარის მიერ დაპირისპირებული მხარეების შერიგების ცენტრისთვის გადმოცემული კოორდინატების მიხედვით, თურქეთის შეიარაღებული ძალების დანაყოფები არ იყვნენ და არ უნდა ყოფილიყვნენ დასახლებულ პუნქტ ბეხუნის რაიონში.[3]

თურქეთმა სირიელ მიგრანტებს ევროპასთან საზღვარი გაუხსნა. „ჩვენ არაერთხელ გვითქვამს, რომ ვალდებულები არ ვართ, ამდენი მიგრანტი მივიღოთ. ევროპა დახმარებას დაგვპირდა, მაგრამ არაფერს აკეთებს. ამიტომ გუშინ ჩვენ საზღვრები გავხსენით“, – განაცხადა ერდოღანმა. მისივე თქმით, გუშინ ევროპასთან საზღვარი 18 ათასმა მიგრანტმა გადაკვეთა, დღეს კი ამ რიცხვმა შესაძლოა 30 ათასს მიაღწიოს. ერდოღანის განცხადებით, ანკარა მიგრანტებს საზღვარს აღარ ჩაუკეტავს. იდლიბში სიტუაციის გამწვავების ფონზე, თურქეთის მმართველი პარტიის ოფიციალურმა წარმომადგენელმა განაცხადა, რომ ქვეყანა დევნილებისა და ლტოლვილების ტალღას, რომელიც ევროპისკენ მიემართება, აღარ შეაჩერებს. თურქეთში ამჟამად 3.7 მილიონი სირიელი დევნილია. 2016 წლის შეთანხმებით, ევროკავშირმა თურქეთს ფინანსური დახმარება გამოუყო დევნილების მიღებისა და განთავსების მიზნით.[4]

ინდოეთში მუსლიმებსა და ინდუისტებს შორის შეტაკებების შედეგად 20 ადამიანი დაიღუპა – საავადმყოფოებში 200 დაშავებულია მოთავსებული. მათ სხვადასხვა სახის დაზიანება აღენიშნებათ. შეტაკებები ჯერ კიდევ კვირას, კანონის მხარდამჭერებსა და მოწინააღმდეგეებს შორის დაიწყო, თუმცა შემდეგ დაპირისპირებამ რელიგიური ელფერი მიიღო და ინდუისტებს და მუსლიმებს შორის კონფლიქტში გადაიზარდა. კანონი მოქალაქეობის შესახებ ქვეყნის ხელისუფლებამ გასული წლის ბოლოს მიიღო. დოკუმენტის მიხედვით, პაკისტანიდან, ბანგლადეშიდან და ავღანეთიდან არალეგალურად ჩასულ მიგრანტებს ინდოეთის მოქალაქეობის მიღება შეუძლიათ. თუმცა კანონი მხოლოდ არა მუსლიმებზე ვრცელდება, რაც ინდოეთის მოსახლეობის ნაწილის პროტესტს იწვევს.[5]

[1] BBC; Afghan conflict: US and Taliban sign deal to end 18-year war; 29 February, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-51689443

[2] იმედის ახალი ამბები; სირიაში, იდლიბის პროვინციაში საჰაერო დარტყმის შედეგად 33 თურქი სამხედრო დაიღუპა; 28 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/129408/siriashi-idlibis-provintsiashi-sahaero-dartkmis-shedegad-33-turqi-samkhedro-daigupa

[3] იმედის ახალი ამბები; რუსეთის თავდაცვის სამინისტრო: სირიაში თურქი სამხედროები „ბოევიკებს“ შორის იმყოფებოდნენ; 28 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/129438/rusetis-tavdatsvis-saministro-siriashi-turqi-samkhedroebi-boevikebs-shoris-imkopebodnen

[4] Daily Sabah; Erdogan vows to keep gates open for refugees to enter EU; 29 February, 2020; available at: https://www.dailysabah.com/politics/eu-affairs/erdogan-vows-to-keep-gates-open-for-refugees-to-enter-eu

[5] The Guardian; Delhi protests: death toll climbs amid worst religious violence for decades; 26 February, 2020; available at: https://www.theguardian.com/world/2020/feb/26/delhi-protests-death-toll-climbs-amid-worst-religious-violence-for-decades

ერაყში არსებული ვითარება – ბაღდადში აშშ-ის სამხედრო ბაზაზე რამდენიმე რაკეტა აფეთქდა. „კოალიცია ადასტურებს, რომ ერაყში მდებარე ბაზაზე მცირე ზომის რაკეტები აფეთქდა. მსხვერპლი არაა, მიმდინარეობს გამოძიება“, – განაცხადა „ისლამური სახელმწიფოს“ წინააღმდეგ აშშ-ის ხელმძღვანელობით მოქმედი დასავლური კოალიციის წარმომადგენელმა, პოლკოვნიკმა მაილს კეგინსმა. სარაკეტო იერიშზე პასუხისმგებლობა არც ერთ დაჯგუფებას არ აუღია.[1]

სირიის კრიზისი – რუსეთ-თურქეთის მოლაპარაკებების დაწყებამდე ერთი დღით ადრე სირიის სამთავრობო ჯარებმა ალეპოს ძირითადი ნაწილი დაიკავეს. რუსეთის ავიაციის მხარდაჭერით, ასადის სამთავრობო ძალებმა რეგიონში აქტიური საბრძოლო მოქმედებები დეკემბრიდან განაახლეს. სამთავრობო ძალებმა ალეპოს ძირითად ნაწილზე, 2012 წლის შემდეგ, კონტროლი პირველად დაამყარეს.[2]

ავღანეთში არსებული ვითარება – აშრაფ ღანი ავღანეთის პრეზიდენტად გამოცხადდა. მეორე ადგილზე პრემიერი აბდულა აბდულა გავიდა. არჩევნები ქვეყანაში 2019 წლის 28 სექტემბერს გაიმართა, შედეგები კი 5 თვის შემდეგ გამოცხადდა. ოპოზიცია მთავრობას შედეგების გაყალბებაში ადანაშაულებს.[3]

აშშ და თალიბანი სამშვიდობო შეთანხმებას 19 თებერვალს გააფორმებენ. „მრავალწლიანი კონფლიქტის შემდეგ ჩვენ შეთანხმებას მივაღწიეთ „თალიბანთან“ ავღანეთში ძალადობის მნიშვნელოვანი შემცირების მიმართულებით. ეს დიდი ნაბიჯია მშვიდობამდე მიმავალ გრძელ გზაზე და ყველა ავღანელს მოვუწოდებ ეს შესაძლებლობა გამოიყენონ“, – განაცხადა აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა მაიკ პომპეომ. ეს ინფორმაცია „თალიბანის“ ოფიციალურმა წარმომადგენელმა, ზაბიჰულაჰ მუჯაჰიდმაც დაადასტურა. მისი თქმით, შეთანხმების ხელმოწერის ცერემონიაზე ორივე მხარე მაღალი რანგის პირებით იქნება წარმოდგენილი.[4]

აღმოსავლეთ უკრაინის კრიზისი – პრორუსი სეპარატისტების მიერ უკრაინულ პოზიციებზე საარტილერიო ცეცხლის გახსნის შედეგად ერთი უკრაინელი სამხედრო დაიღუპა. ამის შესახებ ბრიფინგზე უკრაინის შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის ხელმძღვანელმა, რუსლან ხომჩაკმა განაცხადა. „ის, რაც დღეს მოხდა, პროვოკაცია არ იყო. „ბოევიკებს“ სურდათ სათვალთვალო პუნქტების ხელში ჩაგდება. შედეგად, ჩვენი ერთი სამხედრო დაიღუპა, სამი დაჭრილია, ხოლო კიდევ ორს კონტუზია აქვთ“, – განაცხადა მან. დონბასში პრორუსმა სეპარატისტებმა უკრაინულ პოზიციებზე შეტევა გამთენიისას მიიტანეს. რამდენიმე საათის შემდეგ ბრძოლა დასრულდა, უკრაინულმა მხარემ თავისი პოზიციები შეინარჩუნა.[5]

თურქეთში გიულენთან კავშირის გამო 100-მდე ადამიანის დაკავების ორდერი გასცეს – თურქეთის პროკურატურამ ფეთჰულა გიულენის ორგანიზაციასთან კავშირის ბრალდებით 98 ადამიანის დაკავების ორდერი გასცა. გავრცელებული ინფორმაციით, ამ 98 ადამიანიდან 33 თურქეთის იუსტიციის სამინისტროს მოქმედი თანამშრომელია. დაკავების ოპერაცია ქვეყნის 15 პროვინციაში მიმდინარეობს, მათ შორის დედაქალაქ ანკარაში. უკვე დაკავებულია 50 ადამიანი.[6]

პაკისტანში ტერაქტს 10 ადამიანი ემსხვერპლა – პაკისტანში, ქალაქ კვეტაში მომხდარი ტერაქტის შედეგად 10 ადამიანი დაიღუპა, ხოლო 35 დაშავდა. გავრცელებული ცნობით, თვითმკვლელმა ტერორისტმა პოლიციის მანქანასთან აიფეთქა თავი.[7]

ინდოეთში ქალი სამხედროები მაღალი თანამდებობების დაკავებას შეძლებენ – ინდოეთის უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ქალებს შეიარაღებულ ძალებში მაღალი თანამდებობების დაკავების უფლება მიეცათ. ქვეყანაში შეიქმნება სპეციალური კომისია, რომელიც სამხედრო სამსახურთან დაკავშირებულ საკითხებზე იმუშავებს. კომისიისთვის მიმართვის უფლება ნებისმიერ ქალ სამხედროს ექნება. მთავრობა სასამართლოს ამ გადაწყვეტილებას ეწინააღმდეგებოდა, თუმცა მოსამართლემ მთავრობის არგუმენტებს დისკრიმინაციული და სტერეოტიპული უწოდა. „ქალების ფიზიოლოგიურ თავისებურებებს მათ უფლებებთან არაფერი აქვთ საერთო. ჩვენი მენტალიტეტი უნდა შეიცვალოს“, – განაცხადა უზენაესი სასამართლოს მოსამართლემ.[8]

აზერბაიჯანში 100-ზე მეტი აქტივისტი და ოპოზიციური პარტიების ლიდერები დააკავეს – აქციის მონაწილეები საპარალამენტო არჩევნების შედეგების გაპროტესტებას აპირებდნენ. „ნამდვილი პარტიის“, „მუსავატის“ და მოძრაობა „D18-ის“ ლიდერები საკუთარ სახლებში ან პარტიების ოფისებთან დააკავეს. პარალელურად, ქვეყნის საარჩევნო კომისიის შენობასთან, სადაც დემონსტრაცია უნდა გამართულიყო, პოლიციელები იყვნენ მობილიზებულები, რომლებიც ადგილზე მოსულ აქტივისტებს აკავებდნენ. სამართალდამცველები მომხდარზე კომენტარს არ აკეთებენ. საპარლამენტო არჩევნები აზერბაიჯანში 9 თებერვალს ჩატარდა. ოფიციალური მონაცემებით, მმართველმა პარტიამ 125 მანდატიდან 72 მოიპოვა. ოპოზიცია შედეგების გაუქმებას ითხოვს.[9]

[1] Reuters; Rockets hit US coalition base in Baghdad, no casualties; 16 February; 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-iraq-security/blasts-hit-u-s-coalition-base-in-baghdad-damage-unknown-idUSKBN20A00Y

[2] Middle East Eye; Syrian government forces consolidate grip around Aleppo; 16 February, 2020; available at: https://www.middleeasteye.net/news/syrian-government-forces-consolidate-grip-around-aleppo

[3] Reuters; Ghani named winner of disputed Afghan poll, rival also claims victory; By Abdul Qadir Sediqi and Orooj Hakimi; 18 February, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-election-result/ashraf-ghani-declared-winner-of-afghan-presidential-poll-idUSKBN20C1PZ

[4] Al Jazeera; US-Taliban truce begins, raising hopes of peace deal; By Shereena Qazi; 22 February, 2020; available at: https://www.aljazeera.com/news/2020/02/pact-taliban-reducing-violence-start-saturday-200221094340829.html

[5] იმედის ახალი ამბები; პრორუსმა სეპარატისტებმა უკრაინელი სამხედრო მოკლეს; 18 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/128247/prorusma-separatistebma-ukraineli-samkhedro-mokles

[6] იმედის ახალი ამბები; თურქეთში გიულენთან კავშირის გამო 100-მდე ადამიანის დაკავების ორდერი გასცეს; 18 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/128177/turqetshi-giulentan-kavshiris-gamo-100mde-adamianis-dakavebis-orderi-gastses

[7] Reuters; Suicide blast kill 10 in southwestern Pakistan city of Quetta; By Gul Yousafzai; 17 February, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-pakistan-blast/suicide-blast-kill-10-in-southwestern-pakistan-city-of-quetta-idUSKBN20B1B5?il=0

[8] NDTV; Women army officers can get command roles. Top court slams stereotypes; 17 February, 2020; available at: https://www.ndtv.com/india-news/will-women-officers-command-army-units-supreme-court-to-decide-today-2181129?pfrom=home-topscroll

[9] Reuters; Azeri police detain opposition leaders, block protest against election result; 16 February, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-azerbaijan-election-opposition/azeri-police-detain-opposition-leaders-block-protest-against-election-result-idUSKBN20A0F3

ავღანეთში არსებული ვითარება – ავღანეთის აღმოსავლეთ ნაწილში, ნანგარჰარის პროვინციაში ამერიკელ და ავღანელ სამხედროებს შორის ორმხრივ სროლას მსხვერპლი მოჰყვა. ავღანეთში ამერიკული ჯარის წარმომადგენლის, პოლკოვნიკ სონი ლეჯეტის განცხადებით, ავღანელ და ამერიკელ სამხედროებს ცეცხლი ავღანეთის შეიარაღებული ძალების ფორმაში ჩაცმულმა პირმა გაუხსნა. მისივე განცხადებით, ინციდენტის შედეგად ორი ამერიკელი სამხედრო დაიღუპა და 6 დაიჭრა. ინციდენტის გამომწვევი მიზეზების დასადგენად გამოძიება მიმდინარეობს.[1]

5 ადამიანი დაიღუპა და 15 დაშავდა ქაბულში, მარშალ ფახიმის სახელობის უნივერსიტეტთან მომხდარი აფეთქების დროს. ადგილობრივი მედიის ცნობით, დაღუპულები სამხედროები და რიგითი მოქალაქეები არიან. აფეთქება თვითმკვლელმა ტერორისტმა განახორციელა.[2]

აშშ და თალიბანი დროებით ზავზე შეთანხმდნენ. აშშ-ის ხელისუფლება და რადიკალური დაჯგუფება „თალიბანი“ შეთანხმდნენ, რომ ავღანეთის მთელ ტერიტორიაზე 7 დღის განმავლობაში ძალადობის დონე შემცირდება. შეთანხმების ძალაში შესვლის შემდეგ, 10 დღეში ავღანეთთან დიალოგი დაიწყება, სადაც მხარეები ქვეყნის პოლიტიკური მოწყობის საკითხზე იმსჯელებენ. მოლაპარაკების თემა ასევე ავღანეთიდან აშშ-ის სამხედრო ძალების გასვლა იქნება.[3]

სირიის კრიზისი – თურქმა სამხედროებმა სირიის არმიაზე იერიში მიიტანეს და დარტყმები 115 მიზანზე განახორციელეს. გავრცელებული ცნობით, განადგურებულია 3 ტანკი და 1 ვერტმფრენი. როგორც თურქეთის თავდაცვის უწყებაში განმარტავენ, იერიშის მიზეზი იდლიბის პროვინციაში თურქ სამხედროებზე განხორციელებული თავდასხმა გახდა, რომელსაც 5 ადამიანი ემსხვერპლა, კიდევ 5 კი დაშავდა. თებერვლის განმავლობაში იდლიბში დაღუპული თურქი სამხედოების რიცხვმა 12-ს მიაღწია.[4]

2019 წლის 1-ლი დეკემბრიდან 800 ათასზე მეტ სირიელს, ძირითადად ქალებს და ბავშვებს რუსეთის მიერ ქვეყნის ჩრდილო-დასავლეთით განხორციელებული სამხედრო ოპერაციის გამო საკუთარი სახლების დატოვება მოუწიათ. გაეროში ვარაუდობენ, რომ ტენდენცია მომავალშიც გაგრძელდება და კიდევ ათასობით ადამიანი საბრძოლო მოქმედებებს თავს თურქეთში შეაფარებს.[5]

ერაყში არსებული ვითარება – ჩრდილოეთ ერაყში, კირკუკში მდებარე ამერიკულ ბაზაზე სარაკეტო თავდასხმა განხორციელდა. K1 ბაზის მიმართულებით, საერთო ჯამში, სულ მცირე 10 რაკეტა გაუშვეს. ამერიკული სარდლობის ინფორმაციით, თავდასხმის შედეგად ამერიკელ სამხედროებს შორის დაღუპულები ან დაშავებულები არ არიან. თავის მხრივ, პენტაგონში აღნიშნეს, რომ თავდასხმა პრო-ირანულმა ძალებმა განახორციელეს, რაზეც მკაცრად უნდა აგონ პასუხი.[6]

[1] NY Times; Two American soldier killed in shootout with Afghan forces; 8 February, 2020; available at: https://www.nytimes.com/2020/02/08/world/asia/afghan-us-soldiers-shooting-deaths.html

[2] იმედის ახალი ამბები; ქაბულში უნივერსიტეტთან აფეთქებას ხუთი ადამიანი ემსხვერპლა; 11 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/127484/qabulshi-universitettan-apetqebas-khuti-adamiani-emskhverpla

[3] AP; Us and Taliban agree to truce, way forward in Afghanistan; 15 February, 2020; available at: https://apnews.com/fa41245d47d48332b10c8aeadcd6cb73

[4] იმედის ახალი ამბები; თურქეთმა სირიის არმიაზე იერიში მიიტანა; 10 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/127454/turqetma-siriis-armiaze-ierishi-miitana

[5] Reuters; Over 800,000 Syrians, mostly women and children, flee Russian-backed offensive: UN; 13 February, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-syria-security-displaced/over-800000-syrians-mostly-women-and-children-flee-russian-led-offensive-u-n-idUSKBN2072ID

[6] Al Jazeera; Rocket attack hits northern Iraq base hosting US troops; 14 February, 2020; available at: https://www.aljazeera.com/news/2020/02/rocket-attack-hits-northern-iraq-base-hosting-troops-200213183836910.html

ერაყის პრემიერად მუჰამედ ალავი დაინიშნა – მის კანდიდატურაზე ქვეყნის პარლამენტის ფრაქციები შეთანხმდნენ, რომლებსაც პრეზიდენტმა ვადა 1-ელ თებერვლამდე მისცა. წინააღმდეგ შემთხვევაში თანამდებობაზე სალეჰის მიერ შერჩეული ადამიანი დაინიშნებოდა. 65 წლის ალავის, რომელიც კავშირგაბმულობის მინისტრი იყო, მთავრობის ჩამოსაყალიბებლად 1 თვე აქვს. ერაყის პრემიერმინისტრის პოსტი ვაკანტური 2019 წლის ნოემბერში გახდა, როცა საპროტესტო აქციების გამო პოსტი აბდელ მაჰდიმ დატოვა. სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებულ ვიდეომიმართვაში ალავიმ პირობა დადო, რომ დემონსტრანტების მოთხოვნებს გაითვალისწინებს. პარლამენტი მის კანდიდატურას კენჭს უახლოეს სხდომაზე უყრის. არეულობა ერაყში 2019 წლის ოქტომბერში დაიწყო. დემონსტრანტები ქვეყანაში კორუფციის დასრულებას ითხოვენ. საპროტესტო აქციების მსვლელობისას 500-მდე ადამიანი დაიღუპა.[1]

სირიის კრიზისი – აშშ-მა სირიაში არსებული ორი უმსხვილესი სამხედრო ბაზის გაფართოება გადაწყვიტა. ამ ნაბიჯით ვაშინგტონს რეგიონის ნავთობის საბადოებთან თავისი წარმომადგენლობის შენარჩუნება სურს. საუბარია ჰასაკის პროვინციაში არსებულ „ომარის“ და „თალ ბაიდარის“ ბაზებზე. ამერიკელმა სამხედროებმა ბაზების გაფართოების სამუშაოები უკვე დაიწყეს. კერძოდ, „ომართან“ უკვე განლაგებულია შესაბამისი ტექნიკა. „თალ ბაიდარის“ გაფართოების მიზნით კი ვაშინგტონმა ბაზის მახლობლად მდებარე ტერიტორია შეიძინა.[2]

რუსეთის მიერ მხარდაჭერილ ბაშარ ასადის ძალების მიერ იდლიბის პროვინციაში განხორციელებულ ავია იერიშებს 9 სამოქალაქო პირის სიცოცხლე ემსხვერპლა. დაღუპულთაგან 7 ადამიანი ერთი ოჯახის წევრია. სირიის სამთავრობო ძალების იერიშებს მცირეწლოვანი ბავშვი ემსხვერპლა ქალაქ ბინიშში, ხოლო რუსი სამხედროების რეიდს ქალაქ ატარებში ქალის სიცოცხლე შეეწირა. ბოლო პერიოდში, მოსკოვის მხარდაჭერილმა სირიის სამთავრობო ძალებმა გააძლიერეს დარტყმები იმ რეგიონში, სადაც ჯიჰადისტები დომინირებენ. ავია დარტყმების შედეგად ათასობით ადამიანს სახლის დატოვება მოუწია.[3]

იდლიბის პროვინციაში სირიის სამთავრობო ძალების მიერ განხორციელებული იერიშების შედეგად, ოთხი თურქი ჯარისკაცი დაიღუპა, ხოლო 9 დაიჭრა. თურქეთის ცნობით, საპასუხო ცეცხლს 35 სირიელი სამხედრო ემსხვერპლა. იდლიბში ოპოზიციის კონტროლის ქვეშ არსებულ ბოლო დასახლებულ პუნქტში, სირიის სამთავრობო ძალებისა და მისი მხარდამჭერი რუსი სამხედროების იერიშების გამო ათასობით ადამიანმა დატოვა სახლი. დევნილთა ნაწილმა თურქეთის საზღვრებისკენ გადაინაცვლა, რომელიც მხარს ოპოზიციის ძალებს უჭერს. რეჯეფ თაიფ ერდოღანის განცხადებით, თურქმა ჯარისკაცებმა რეჟიმის მხარდამჭერი 46 სამხედრო ამოიღეს მიზანში და შეუტიეს. მისი თქმით, ჯამში 30-35 სირიელი განეიტრალდა. სირიის საინფორმაციო სააგენტო SANA-ის განცხადებით კი თურქეთის იერიშებს სირიის მხრიდან მსხვერპლი არ მოჰყოლია. რუსეთი და თურქეთი იდლიბში დეესკალაციის ზონების შექმნის შესახებ 2018 წლის შეთანხმდნენ. მორიგი შეთანხმება კი მხარეებმა სოჭში, 2019 წელს გააფორმეს, როცა თურქეთმა სირიაში ოპერაცია „მშვიდობის წყარო“ განახორციელა, თუმცა იდლიბში იერიშები ორივე მხრიდან გრძელდება.[4]

თურქეთის პრეზიდენტმა სირიის მთავრობას ულტიმატუმი წაუყენა. რეჯეფ თაიფ ერდოღანი ოფიციალური დამასკოსგან იდლიბის პროვინციაში სირიული ჯარის თურქული საგუშაგოების ტერიტორიიდან გაყვანას ითხოვს. მან სირიის მთავრობას ჯარის გასაყვანად დრო თებერვლის ბოლომდე მისცა. „იმედი გვაქვს, რომ ჯარის გაყვანის პროცესი თებერვლამდე დასრულდება. თუ რეჟიმი ამ დროისთვის ამას ვერ მოახერხებს, თურქეთს ამ საქმის გაკეთება თავად მოუწევს“, – განცხადა პრეზიდენტმა. სირია რუსეთის ავიაციის მხარდაჭერით იდლიბში მასშტაბურ ოპერაციას ახორციელებს. ეს უკანასკნელი რეგიონია ქვეყანაში, რომელსაც თურქეთის მიერ მხარდაჭერილი მეამბოხეები აკონტროლებენ. ერთერთი ოპერაციის დროს სირიელმა ჯარისკაცებმა 8 თურქი სამხედრო მოკლეს. ანკარამ საპასუხო დარტყმა განახორციელა და ახალი, მყისიერი ქმედებებით დაიმუქრა. ერდოღანის თქმით, შეტევების შედეგად თურქეთისკენ და მის მიერ კონტროლირებად სირიულ ტერიტორიისკენ უკვე თითქმის მილიონი ადამიანი მოძრაობს. „არავის აქვს უფლება ასეთი ტვირთი დაგვადოს მხრებზე“, – თქვა თურქეთის პრეზიდენტმა. თურქეთს სირიის ტერიტორიაზე ე.წ. „დეესკალაციის ზონაში“ 12 საგუშაგო აქვს, რომლებიც 2017 წლის ხელშეკრულებით არის განთავსებული. ერდოღანის თქმით, 2 საგუშაგო სირიის სამთავრობო ძალების საფრონტო ხაზს მიღმა მოექცა.[5]

იემენში ალ-ქაიდას ერთერთი დამფუძნებელი მოკლეს – ამერიკელებმა იემენში ჩატარებული კონტრტერორისტული ოპერაციის შედეგად ყასიმ ალ-რიმი მოკლეს, რომელიც არაბეთის ნახევარკუნძულზე „ალ-ქაიდას“ მეთაურობდა. ამის შესახებ დონალდ ტრამპმა განაცხადა. მისივე თქმით, ალ-რიმის ამერიკელების წინააღმდეგ არაერთი თავდასხმის განხორციელება ჰქონდა დაგეგმილი, მისი სიკვდილი კი „ალ-ქაიდას“ მნიშვნელოვნად დაასუსტებს. ყასიმ ალ-რიმი „ალ-ქაიდას“ ერთერთი დამფუძნებელი და ორგანიზაციის ლიდერის, აიმან ალ-ზავაჰირის მოადგილე იყო. გავრცელებული ინფორმაციით, ყასიმ ალ-რიმი იემენის ქალაქ მარიბში დრონით განხორციელებული იერიშის შედეგად მოკლეს.[6]

[1] DW; Iraqi president appoints Mohammed Allawi as PM; 1^st February, 2020; available at: https://www.dw.com/en/iraqi-president-appoints-mohammed-allawi-as-pm/a-52227661

[2] იმედის ახალი ამბები; აშშ სირიაში სამხედრო ბაზებს აფართოებს; 2 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/126781/anadolu-ashsh-siriashi-arsebul-samkhedro-bazebs-apartoebs

[3] France 24; Air strikes in northwest Syria kill 9 civilians; 2 February, 2020; available at: https://www.france24.com/en/20200202-air-strikes-in-northwest-syria-kill-9-civilians-monitor

[4] BBC; Turkish soldiers killed in Syrian army shelling in Idlib; 3 February, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-51354545

[5] Reuters; Turkey’s Erdogan demands Syrian forces in Idlib withdraw; 5 February, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-syria-security-turkey/turkeys-erdogan-demands-syrian-forces-in-idlib-withdraw-idUSKBN1ZZ14L

[6] White House; Statement from the President; 6 February, 2020; available at: https://www.whitehouse.gov/briefings-statements/statement-from-the-president-13/

სირიის კრიზისი – რუსეთისა და სირიის სამთავრობო ძალების ავიაიერიშს 18 მშვიდობიანი მოქალაქე ემსხვერპლა. დაღუპულთა შორის ბავშვებიც არიან. ავია დარტყმები ამბოხებულების მიერ კონტროლირებად იდლიბის პროვინციის რამდენიმე ქალაქზე განხორციელდა. სირიის მთავრობამ რუსეთის მხარდაჭერით ავია იერიშები თურქეთთან ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების გაფორმებიდან 2 დღის შემდეგ განაახლა. ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმება ბაშარ ასადსა და თურქეთის მიერ მხარდაჭერილ ამბოხებულებს შორის გაფორმდა. რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომ სირიის პროვინცია იდლიბში მშვიდობიანი მოქალაქეების წინააღმდეგ ავიაიერიში უარყო. რუსეთის თავდაცვის უწყების ინფორმაციით, იდლიბში იერიშები 9 იანვარს ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების დადების შემდეგ აღარ განხორციელებულა.[1] [2]

ირანში არსებული ვითარება – ირანის პრეზიდენტის განცხადებით, თეირანი ურანს კიდევ უფრო ინტენსიურად გაამდიდრებს. „ირანზე ზეწოლა გაიზრდება, თუმცა ჩვენ პროგრესს განვაგრძობთ. ბირთვული პროგრამა ახლა უფრო უკეთეს მდგომარეობაშია, ვიდრე შეთანხმების ხელმოწერამდე იყო“, – განაცხადა როუჰანიმ. 16 იანვარს საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენელი ჯოზეფ ბორელი ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრს მუჰამედ ჯავად ზარიფს ნიუ-დელიში შეხვდა და 2015 წელს გაფორმებული ბირთვული შეთანხმების საკითხები განიხილა.

15 იანვარს ირანის პრეზიდენტმა ჰასან როუჰანიმ აშშ-ის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპთან ახალი ბირთვული შეთანხმების გაფორმებაზე უარი განაცხადა. ეს ინიციატივა დიდი ბრიტანეთის პრემიერს ბორის ჯონსონს ეკუთვნოდა. დიდი ბრიტანეთის პრემიერმა 14 იანვარს დონალდ ტრამპს ირანთან ახალი შეთანხმების შეთავაზება სთხოვა, რომლის ფარგლებში თეირანს არასოდეს ექნება ატომური იარაღი. ჯონსონის გეგმით, ე.წ. „ტრამპის შეთანხმებამ“ 2015 წლის ბირთვული შეთანხმება უნდა ჩაანაცვლოს. 5 იანვარს თეირანმა განაცხადა, რომ შეთანხმებით გათვალისწინებულ ურანის გამდიდრებაზე დაწესებულ შეზღუდვებს აღარ დაემორჩილება. თუმცა ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრმა მოჰამად ჯავად ზარიფმა განაცხადა, რომ ეს შეთანხმების სიკვდილს არ ნიშნავს.[3]

პირველად, ბოლო 8 წლის განმავლობაში, ირანის უზენაესი ლიდერი ალი ხამენეი პარასკევის ლოცვას გაუძღვება. ირანის უზენაესი ლიდერი პარასკევის ლოცვას იშვიათად კითხულობს. ბოლოს ეს 2012 წელს, „არაბული გაზაფხულის“ დროს მოხდა. ხელისუფლებამ მოსახლეობას პარასკევის ლოცვის შემდეგ დემონსტრაციაზე გამოსვლა სთხოვა, რათა „მთელმა მსოფლიომ ნახოს ირანელი ხალხის ერთიანობა“. პარალელურად ქვეყანაში მმართველი რეჟიმის წინააღმდეგ საპროტესტო აქციები მიმდინარეობს. თეირანში უკრაინული ავიახაზების თვითმფრინავი 8 იანვარს ჩამოვარდა, რასაც 176 ადამიანი ემსხვერპლა. ბორტზე კანადის, შვედეთის, დიდი ბრიტანეთის, ავღანეთის და უკრაინის მოქალაქეები იყვნენ. 11 იანვარს ირანმა განაცხადა, რომ ავიალაინერი შეცდომით ჩამოაგდო. პრეზიდენტმა ჰასან როუჰანიმ მომხდარი უპატიებელი ადამიანური შეცდომით ახსნა. თვითმფრინავის ჩამოგდებაზე პასუხისმგებლობა ელიტურმა სამხედრო ქვედანაყოფმა, „ისლამური რევოლუციის გუშაგთა კორპუსმა“ აიღო. ამის შემდეგ თეირანში აიათოლა ალი ხამენეის გადადგომის მოთხოვნით აქციები დაიწყო. აქციაში მონაწილეობის გამო პოლიციამ ირანში დიდი ბრიტანეთის ელჩი რამდენიმე საათით დააკავა.[4]

იემენის კრიზისი – იემენის ქალაქ მარიბში სამხედრო საწვრთნელ ბაზაზე იერიში განხორციელდა. თავდასხმა ბალისტიკური რაკეტებისა და დრონების საშუალებით მოხდა და მას სულ მცირე 111 ადამიანი ემსხვერპლა, კიდევ ათობით კი დაიჭრა. ბანაკი დედაქალაქ სანადან 170 კილომეტრის დაშორებით მდებარეობს. სამიზნე იქ მდებარე მეჩეთი იყო და თავდასხმაც ისეთ დროს მოხდა, როცა ხალხი სალოცავად იკრიბებოდა. იემენის ხელისულება თავდასხმაში მეამბოხე ჰუსიტებს ადანაშაულებს, თუმცა მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია. იემენში კონფლიქტი 2014 წელს დაიწყო. ქვეყნის მთავრობას ირანის მიერ მხარდაჭერილი ამბოხებული ჰუსიტები დაუპირისპირდნენ. კონფლიქტში მალევე საუდის არაბეთის ხელმძღვანელობით მოქმედი კოალიცია ჩაერთო, რომელიც იემენის ხელისუფლებას ავია იერიშებით ეხმარება. ჰუსიტები დედაქალაქ სანას და სხვა დიდი ქალაქების უმეტესობას აკონტროლებენ და ირანთან კავშირს უარყოფენ.[5]

ერაყში არსებული ვითარება – ბაღდადსა და ბასრაში საპროტესტო აქციების განახლებას მსხვერპლი მოჰყვა. სამართალდამცველებმა ცრემლსადენი გაზი და საბრძოლო ტყვიები მას შემდეგ გამოიყენეს, რაც ჩახერგილი გზების გაწმენდისას დემონსტრანტებმა მათ ქვები და ე.წ. მოლოტოვის კოქტეილები დაუშინეს. ხელისუფლების წინააღმდეგ პროტესტი მომდევნო დღეებშიც გაგრძელდა. ბაღდადში აქციის მონაწილეებმა პოლიციას ქვები ესროლეს. სამართალდამცველებმა დემონსტრანტებს ცრემლმდენი გაზით და რეზინის ტყვიებით უპასუხეს. საერთო ჯამში, აქციების განახლების შემდეგ, დემონსტრაციებზე 7 ადამიანი დაიღუპა, მათ შორის ორი პოლიციელია. კიდევ ათობით დემონსტრანტი კი დაშავდა.[6] [7]

[1] BBC; Syria war: Air strikes kill 18 in Idlib city despite truce; 15 January, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-51128651?fbclid=IwAR0ssPDEnN9JfJNV1zz1e_ffFFSy3TVwcRA6h2OxMQy-2rersAGaLx4Gzf8

[2] Reuters; Russian denies bombing civilian targets in Syria’s Idlib – RIA; 16 January, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/syria-security-russia-idlib-int/russia-denies-bombing-civilian-targets-in-syrias-idlib-ria-idUSKBN1ZF2ME?il=0

[3] Aljazeera; Rouhani: Iran enriching more uranium than before 2015 deal; 16 January, 2020; available at: https://www.aljazeera.com/news/2020/01/rouhani-iran-enriching-uranium-2015-deal-200116092747030.html

[4] BBC; Iran plane crash; Khamenei defends armed forces in rare address; 17 January, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-51140806

[5] BBC; Yemen war: Death toll in attack on military base rises to 111; 20 January, 2020; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-51166943

[6] The Telegraph; Two police officers killed as Iraq protests break out again; 20 January, 2020; available at: https://www.telegraph.co.uk/news/2020/01/20/two-police-officers-killed-iraq-protests-break/

[7] France 24; Five protesters, two police killed in renewed violence in Iraq; 21 January, 2020; available at: https://www.france24.com/en/video/20200121-fiver-protesters-two-police-killed-in-renewed-violence-in-iraq

პაკისტანის ყოფილ პრეზიდენტს სიკვდილი მიუსაჯეს – პაკისტანის სასამართლომ ქვეყნის ყოფილ პრეზიდენტს, გენერალ ფერვეზ მუშარაფს სასიკვდილო განაჩენი გამოუტანა. გადაწყვეტილება 3-კაციანმა კოლეგიამ ხმათა უმრავლესობით მიიღო. მუშარაფი ქვეყნის ღალატში ცნეს დამნაშავედ. საქმე 2007 წელს მიღებულ გადაწყვეტილებას ეხება, როცა მუშარაფმა ქვეყნის კონსტიტუცია გააუქმა, რითაც მმართველობა გაიხანგრძლივა. გენერალმა მუშარაფმა ძალაუფლება 1999 წელს, სამხედრო გადატრიალების შედეგად მოიპოვა და ქვეყნის პრეზიდენტის პოსტს 2001-2008 იკავებდა. ამჟამად ის დუბაიში იმყოფება, სადაც 2016 წელს გამოძიების ნებართვით მკურნალობის მიზნით ჩავიდა. მუშარაფი პაკისტანის პირველი სამხედრო ლიდერია, ვინც სასამართლოს წინაშე წარდგა.[1]

პაკისტანში პროფესორს მკრეხელობისთვის სიკვდილით დასჯა მიუსაჯეს – 33 წლის ჯუნაიდ ჰაფეეზი 2013 წლის მარტში, სოციალურ მედიაში წინასწარმეტყველ მუჰამედის წინააღმდეგ დამამცირებელი ტექსტების გამოქვეყნების გამო დააპატიმრეს. ჰაფეეზის განაჩენი ქალაქ მულტანში გამოცხადდა, სადაც ის უნივერსიტეტის პროფესორი იყო. Amnesty International-ის შეფასებით, ჯუნაიდ ჰაფეეზის სიკვდილით დასჯის განაჩენი სამართლიანობის უხეში დარღვევაა და უკიდურეს იმედგაცრუებას იწვევს. ორგანიზაციის განცხადებით, მთავრობამ ის დაუყოვნებლივ უნდა გაათავისუფლოს და უზრუნველყოს როგორც დაკავებულის, ასევე მისი ოჯახის წევრების უსაფრთხოება.[2]

2019 წელს მსოფლიოში 49 ჟურნალისტი მოკლეს – 389 ჟურნალისტს თავისუფლება შეუზღუდეს, ხოლო 57 მძევლად აიყვანეს და ტყვეობაში რჩება. ორგანიზაციის „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე“ განცხადებით, ჟურნალისტის პროფესია საფრთხეებს შეიცავს, თუმცა 2019 წელს მოკლული ჟურნალისტების რაოდენობა, ბოლო 16 წლის განმავლობაში ყველაზე დაბალია. ჟურნალისტები ძირითადად კონფლიქტის ზონებში დაიღუპნენ. 17 ჟურნალისტი საომარ მოქმედებებს სირიაში, ავღანეთსა და იემენში ემსხვერპლა. 2019 წელს ჩინეთსა და თურქეთში ყველაზე მეტი ჟურნალისტი დააპატიმრეს.[3]

თურქეთში სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის საქმეზე 170-ზე მეტი ადამიანი დააკავეს – თურქეთის ხელისუფლებამ სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის საქმეზე 260 ადამიანის დაკავების ორდერი გასცა. ამ დროისთვის 171 ადამიანი უკვე დააკავეს. როგორც პოლიცია განმარტავს, ეს ადამიანები იყენებდნენ აპლიკაციას „ByLock“. მთავრობა მიიჩნევს, რომ 3 წლის წინ ორგანიზატორები მისი დახმარებით მოქმედებდნენ. 2016 წელს სამხედრო გადატრიალების მცდელობის ორგანიზატორად თურქეთის ხელისუფლება აშშ-ში მცხოვრებ თურქ სასულიერო პირს ფეთჰულა გიულენს მიიჩნევს. 2016 წლიდან დღემდე გიულენის ორგანიზაციასთან კავშირის ბრალდებით დაკავებულთა რიცხვი 500000-ს აჭარბებს.[4]

ინდოეთში ყოფილ დეპუტატს გაუპატიურების საქმეზე სამუდამო პატიმრობა მიესაჯა – ინდოეთის პარლამენტის ყოფილ დეპუტატს, „ინდოეთის სახალხო პარტიის“ ყოფილ წევრ კულდიპ სენგარს გაუპატიურების საქმეზე სამუდამო პატიმრობა მიესაჯა. გარდა ამისა, სასამართლოს გადაწყვეტილებით, 51 წლის სენგარმა კომპენსაციის სახით 2,5 მილიონი რუპია (35 ათასი დოლარი) უნდა გადაიხადოს. ყოფილ დეპუტატს ბრალი 17 წლის გოგოს გაუპატიურებაში ედებოდა. საუბარია 2017 წლის ივნისში მომხდარ შემთხვევაზე, როდესაც გოგომ სენგარს დასაქმების თხოვნით მიმართა, ის კი გაიტაცეს. ერთი კვირის განმავლობაში მას როგორც სენგარი, ასევე სხვა პირები აუპატიურებდნენ. გასული წლის ივლისში გაუპატიურების მსხვერპლი საეჭვო ავტოავარიაში მოყვა. ავტოსაგზაო შემთხვევას გოგოს ორი დეიდა ემსხვერპლა, თავად დაზარალებულმა კი სხვადასხვა სიმძიმის დაზიანება მიიღო. ამის შემდეგ გოგოს დედამ ავტოსაგზაო შემთხვევაში კულდიპ სენგარი დაადანაშაულა. საქმეზე გამოძიება ჯერ არ დასრულებულა. რაც შეეხება „ინდოეთის სახალხო პარტიაში“ კულდიპ სენგარის წევრობას, ის პარტიიდან მხოლოდ მიმდინარე წლის აგვისტოში გარიცხეს.[5]

სირიის კრიზისი – სირიის პროვინცია იდლიბში ჰუმანიტარული კრიზისი შაბათს მომხდარი ავია იერიშების შემდეგ კი უფრო გამწვავდა. ავია იერიშებმა ათასობით ადამიანს აიძულა სახლების დატოვება. შაბათს ქალაქ სარაქებში ავია იერიშებს სულ ცოტა 12 ადამიანი ემსხვერპლა, ამ კვირაში შეტაკებების შედეგად კი დაახლოებით 140 ადამიანი დაიღუპა. ეს ტერიტორია სირიის არმიისა და რუსეთის ძალების სამიზნე გახდა. გაერომ „დაუყოვნებლივი დეესკალაციისკენ“ მოუწოდა მხარეებს. გაეროს განცხადებით, სირიის შეტევების გამო იდლიბის პროვინციაში 60 ათასამდე ადამიანი უკვე იძულებით გადაადგილდა. ჯამში რეგიონში 3 მილიონამდე მაცხოვრებელია. იდლიბის პროვინციაში ჰუმანიტარული კრიზისის გამწვავება განსაკუთრებით მას შემდეგ შეინიშნება, რაც გაეროს უსაფრთხოების საბჭოს რეზოლუციას ჩინეთმა და რუსეთმა ვეტო დაადეს. რეზოლუცია კიდევ ერთი წლით უზრუნველყოფდა საზღვარგარეთის დახმარებას პროვინციისთვის.[6]

ერაყში დაჯგუფება „ისლამური სახელმწიფო“ ისევ ძალას იკრებს – ერაყში „ისლამური სახელმწიფოს“ ჯგუფი, ორი წლის წინ ქვეყანაში ბოლო ტერიტორიების დატოვებისა და დაკარგვის შემდეგ, ძალებს იკრებს. ამის სულ უფრო მეტი მტკიცებულება არსებობს. ქურთები და დასავლეთის სადაზვერვო სამსახურების წარმომადგენლები აცხადებენ, რომ ISIS-ის წევრები ერაყში უფრო დახვეწილად მოქმედებენ და მათი თავდასხმები იზრდება. ქურთი მაღალჩინოსნის ლაჰურ თალაბანის განცხადებით, მებრძოლები ახლა უფრო მეტად გაწვრთნილები და გაცილებით საშიშები არიან ვიდრე „ალ-ქაიდას“ წევრები. „ისლამური სახელმწიფოს“ ლიდერი ჩრდილოეთ სირიაში სამხედრო ოპერაციისას ოქტომბერში მოკლეს. მოგვიანებით „ისლამურმა სახელმწიფომ“ ალ-ბაღდადის სიკვდილი დაადასტურა და ახალი ხალიფა აბუ იბრაჰიმ ალ-ჰაშიმი ალ-ქურაიში დაასახელა. ტერორისტულმა დაჯგუფება „ისლამურმა სახელმწიფომ“ სირიასა და ერაყში ტერიტორიების დიდი ნაწილი 2014-2015 წლებში დაიკავა. მათმა ძლევამოსილებამ პიკს 2014 წელს მიაღწია. ამის შემდეგ რადიკალების წინააღმდეგ საერთაშორისო ანტიტერორისტულმა კოალიციამ მასშტაბური ოპერაცია დაიწყო. „ისლამურმა სახელმწიფომ“ უკანასკნელი კონტროლირებადი ტერიტორია, სირიაში არსებული დასახლება ბაღუზი, 2019 წლის მარტში დაკარგა.[7]

ჯამალ ჰაშაღის მკვლელობაში ბრალდებულ 5 პირს სიკვდილი მიუსაჯეს – საუდის არაბეთში ჟურნალისტ ჯამალ ჰაშაღის მკვლელობაში ბრალდებულს 5 პირს სიკვდილი მიუსაჯეს. საქმის კიდევ სამ ფიგურანტს 24-24 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიესაჯა. მსჯავრდებულთა ვინაობა არ სახელდება. ჯამალ ჰაშაღი სტამბოლში, საუდის არაბეთის საკონსულოში 2018 წლის ოქტომბერში მოკლეს. ის საუდის არაბეთის მთავრობას მწვავედ აკრიტიკებდა. მოკლული ჟურნალისტის დანაწევრებული სხეული ამ დრომდე არ არის ნაპოვნი. 8 თებერვალს გაერომ თავისი ექსპერტების დასკვნა გამოაქვეყნა, რომლის თანახმად, საუდელი ჟურნალისტის ჯამალ ჰაშაღის მკვლელობა საუდის არაბეთის მაღალჩინოსნებმა დაგეგმეს და შეასრულეს. საუდის არაბეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრო გაეროს გამოძიების დასკვნის შედეგებს უარყოფს.[8]

[1] BBC; Pervez Musharraf: Pakistan ex-leader sentenced to death for treason; 17 December, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-50819772

[2] France 24; Pakistani professor sentenced to death for blasphemy; 21 December, 2019; available at: https://www.france24.com/en/20191221-pakistani-professor-sentenced-to-death-for-blasphemy

[3] Reporters Without Borders; RSF yearly round-up: “historically low” number of journalists killed in 2019; 16 December, 2019; available at: https://rsf.org/en/news/rsf-yearly-round-historically-low-number-journalists-killed-2019

[4] Anadolu Agency; ByLock operation in the capital: 171 detention; 17 December, 2019; available at: https://www.aa.com.tr/tr/15-temmuz-darbe-girisimi/baskentte-bylock-operasyonu-171-gozalti/1675619#

[5] BBC; Unnao rape case: Former BJP lawmaker Kuldeep Sengar gets life in jail; 20 December, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-india-50864968

[6] DW; Syria: Fears of humanitarian crisis rise after cross-border aid vetoed; 22 December, 2019; available at: https://www.dw.com/en/syria-fears-of-humanitarian-crisis-rise-after-cross-border-aid-vetoed/a-51769940

[7] BBC; ISIS in Iraq: Militants getting stronger again; By Orla Guerin; 23 December, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-50850325

[8] Bloomberg; Five sentenced to death in Khashoggi murder, royal aides cleared; By Donna Abu-Nasr; 23 December, 2019; available at: https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-12-23/saudi-arabia-finds-11-guilty-in-jamal-khashoggi-murder