სუდანის კრიზისი – სუდანის გარდამავალმა სამხედრო საბჭომ და მთავარმა ოპოზიციურმა პარტიამ „ცვლილებებისა და თავისუფლებისთვის“ საკონსტიტუციო დეკლარაციას მოაწერეს ხელი. დეკლარაციაზე ხელმოწერის ცერემონია პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა. 3 აგვისტოს მხარეების მიერ პარაფირებული დოკუმენტი ქვეყანაში გარდამავალი პერიოდის ძირითად პრინციპებს აყალიბებს. გარდამავალი პერიოდის შემდეგ ძალაუფლება მთლიანად სამოქალაქო ძალების ხელში უნდა გადავიდეს. ამასთან ერთად, მხარეების წარმომადგენლებმა ხელი მოაწერეს პოლიტიკური შეთანხმების საბოლოო ვარიანტს, რომელშიც გარდამავალი პერიოდის განმავლობაში ქვეყნის პოლიტიკური მოწყობის ძირითადი დებულებებია გაწერილი. დოკუმენტის პროექტზე შეთანხმებას მხარეებმა ივლისში მიაღწიეს.

სუვერენულ საბჭოში, რომლის შექმნაზეც მხარეები ივლისში შეთანხმდნენ, 11 სამოქალაქო და სამხედრო წარმომადგენელი შევა. 5 მათგანს სამხედრო საბჭო, 5-ს ალიანსი „თავისუფლებისა და ცვლილებებისთვის“ აირჩევს, კიდევ ერთი კანდიდატურა კი ორივე მხარის მიერ იქნება შეთანხმებული. სუვერენული საბჭო სულ მცირე 3 წელი იარსებებს, რის შემდეგაც გარდამავალი სამხედრო საბჭო დაიშლება.

სუდანში პრეზიდენტის ომარ ალ-ბაშირის საწინააღმდეგო მასობრივი საპროტესტო აქციები 6-7 აპრილიდან დაიწყო. 11 აპრილს სუდანის არმიამ ქვეყანაში სამხედრო გადატრიალება მოაწყო და 30-წლიანი მმართველობის შემდეგ ალ-ბაშირი დააკავა. მას შემდეგ სუდანს სამხედრო საბჭო მართავდა.[1]

ვითარება ავღანეთში – ტერორისტულმა დაჯგუფებამ „ისლამური სახელმწიფო“ 17 აგვისტოს ავღანეთის დედაქალაქ ქაბულში ქორწილში მომხდარ ტერაქტზე პასუხისმგებლობა აიღო. „ჩვენმა მებრძოლმა აბუ ასილ ალ-პაკისტანიმ დარბაზში ასაფეთქებელი მოწყობილობის შეტანა და ურწმუნოთა გარემოცვაში თავის აფეთქება შეძლო“, – ნათქვამია ტერორისტების განცხადებაში. ქაბულის დასავლეთ ნაწილში, შიიტების ქორწილში მომხდარ აფეთქებას 63 ადამიანი ემსხვერპლა, 182-მ კი სხვადასხვა სიმძიმის დაზიანებები მიიღო. ავღანეთის პრეზიდენტმა აშრაფ ღანიმ მომხდარი დაგმო და უშიშროების საბჭოს საგანგებო სხდომა მოიწვია.[2]

სირიის კრიზისი – სირიის ჯარის მიერ განხორციელებული შეტევის შემდეგ ამბოხებულთა დაჯგუფებები პროვინცია იდლიბში სტრატეგიული მნიშვნელობის ქალაქ ჰან შეიჰუნს ტოვებენ. ტერიტორიას ქალაქის სამხრეთით სირიის პრეზიდენტის ბაშრ ასადის ჯარი სრულად აკონტროლებს. 19 აგვისტოს სირიულმა და რუსულმა ავიაციამ იერიში მიიტანა თურქულ სამხედრო კოლონაზე, რომელიც სავარაუდოდ ჰან შეიჰუნისკენ მიემართებოდა. 5 წლის მანძილზე ჰან შეიჰუნს ამბოხებულები აკონტროლებენ. ქალაქი იდლიბის ერთერთ მთავარ სატრანსპორტო მაგისტრალზე მდებარეობს, რომელიც დამასკოსა და ალეპოს აკავშირებს. 2017 წელს ქიმიური იარაღის გამოყენების შედეგად ქალაქში 80 ადამიანზე მეტი დაიღუპა. მაშინ გაერომ მომხდარზე პასუხისმგებლობა სირიის სახელმწიფო ჯარს დააკისრა. სამოქალაქო დაპირისპირება სირიაში 2011 წლიდან გრძელდება.[3]

[1] იმედის ახალი ამბები; სუდანში სამხედროებმა და ოპოზიციამ საკონსტიტუციო დეკლარაციას მოაწერეს ხელი; 17 აგვისტო, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/114191/sudanshi-samkhedroebma-da-opozitsiam-sakonstitutsio-deklaratsias-moatseres-kheli

[2] Reuters; Islamic State claims Afghan wedding blast as families bury the dead; By Abdul Qadir Sediqi; 17 August, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-blast/islamic-state-claims-afghan-wedding-suicide-blast-that-killed-63-idUSKCN1V70K6

[3] BBC; Khan Sheikhoun: Syria rebels pull out of key town after five years; 20 August, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-49404741

სუდანის სამხედრო საბჭომ და ოპოზიციამ ძალაუფლების გადანაწილების შეთანხმებას მოაწერეს ხელი – დოკუმენტის გაფორმების მიზანი ქვეყანაში კრიზისის დასრულებაა. ხელმოწერამდე მოლაპარაკებები მთელი ღამის განმავლობაში გრძელდებოდა. მმართველი სამხედრო საბჭოს ხელმძღვანელის მოადგილემ მომხდარს ისტორიული მომენტი უწოდა. სუდანში პოლიტიკური კრიზისი 2019 წლის აპრილში დაიწყო, როდესაც არმიამ ქვეყანაში სამხედრო გადატრიალება მოაწყო.[1]

ვითარება ავღანეთში – თალიბანის მებრძოლებთან შეტაკებისას მინიმუმ 18 ავღანელი სპეცრაზმელი დაიღუპა. შეტაკება ქვეყნის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში მას შემდეგ დაიწყო, რაც სპეცრაზმის ჯგუფმა ბადგის პროვინციაში თალიბების შტაბბინაზე შტურმი მიიტანა. დაპირისპირება რამდენიმე საათს გრძელდებოდა. ადგილობრივი მედიის ცნობით, 19 მებრძოლი ლიკვიდირებულია, 20 კი დაჭრილი. რადიკალებმა 6 სამხედრო მძევლად აიყვანეს.[2]

ყანდაარის პოლიციის სამმართველოსთან აფეთქების შედეგად დაიღუპა 9 და დაშავდა 60 ადამიანი. შენობის წინ ავტომობილი აფეთქდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა თალიბანმა აიღო.[3]

ერაყის ქურთისტანში თურქი დიპლომატი მოკლეს – სულ სამი ადამიანია დაღუპული; დიპლომატის გარდა კიდევ ორი ერაყელი. თავდასხმა ერბილის ერთერთ რესტორანში მოხდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია, თუმცა ქურთი ამბოხებულები, რომლებიც თურქეთს ებრძვიან, სწორედ ამ ტერიტორიაზე მოქმედებენ. მომხდარიდან რამდენიმე დღეში პოლიციამ ოთხი ეჭვმიტანილი დააკავა. ერთერთი მათგანის სახელი მაზლუმ დაგი. დანარჩენების ვინაობა არ ხმაურდება.[4]

კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში ებოლას გამო საგანგებო მდგომარეობა გამოცხადდა – თუმცა ეპიდემიის გამო ჯერჯერობით საზღვრის ჩაკეტვა არ იგეგმება, რადგან მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის განცხადებით, რეგიონს გარეთ დაავადების გავრცელების რისკი მაღალი არ არის. ეპიდემიას კონგოში ერთი წლის განმავლობაში 1600-ზე მეტი ადამიანი ემსხვერპლა.[5]

პაკისტანში თვითმკვლელი ტერორისტის თავდასხმას 9 ადამიანი ემსხვერპლა – თვითმკვლელმა ქალმა თავი დერა ისმაილ ხანში მდებარე საავადმყოფოს შესასვლელში აიფეთქა. მანამდე შეიარაღებული თავდამსხმელი პოლიციის შენობას დაესხა თავს დაღუპულებს შორის პოლიციელებიც არიან. ინციდენტების შედეგად 30 ადამიანი დაიჭრა.[6]

სომალიში ტერაქტს 17 ადამიანი ემსხვერპლა – მოგადიშუში ბომბის აფეთქების შედეგად 28 პირიც დაშავდა. შემთხვევა საერთაშორისო აეროპორტთან მდებარე სასტუმროსთან მოხდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა დაჯგუფება „ალ-შაბაბმა“ აიღო.[7]

[1] BBC; Sudan military and civilians sign deal to end deadly turmoil; 17 July, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-49013899?fbclid=IwAR1afQpeKJEfZSQWWgfQPj9a4mmC1kr26n_5Dsq24h07POoTdF9jfjzcmiw

[2] იმედის ახალი ამბები; ავღანეთში თალიბებთან შეტაკებას 18 სპეცრაზმელი ემსხვერპლა; 17 ივლისი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/111894/avganetshi-talibebtan-shetakebas-18-spetsrazmeli-emskhverpla

[3] Pajhwok Afghan News; 9 killed and 60 wounded in Kandahar car bomb attack on police hq; 18 July, 2019; available at: https://twitter.com/pajhwok/status/1151857087691071491

[4] იმედის ახალი ამბები; ერაყის ქურთისტანში თურქი დიპლომატის მკვლელობაში ეჭვმიტანილები დააკავეს; 20 ივლისი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/112134/erakis-qurtistanshi-turqi-diplomatis-mkvlelobashi-echvmitanilebi-daakaves

[5] იმედის ახალი ამბები; ებოლას ეპიდემიის გამო კონგოში საგანგებო მდგომარეობა გამოცხადდა; 17 ივლისი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/111915/ebolas-epidemiis-gamo-kongoshi-sagangebo-mdgomareoba-gamotskhadda

[6] AP; Pakistani hospital hit by female suicide bomber, 9 killed; By Ishtiaq Mashud; 21 July, 2019; available at: https://www.apnews.com/d840b2b4aa1743b08f7ff8612e6abea3

[7] Arab News; 17 dead, dozens wounded in Somalia car bomb attack; 23 July, 2019; available at: http://www.arabnews.com/node/1529231/world

სუდანის კრიზისი – სუდანის პოლიციამ მომიტინგეებს ცეცხლი გაუხსნა. მომიტინგეები ძალაუფლების სამოქალაქო ხელისუფლებისთვის გადაცემას ითხოვენ. აქცია შეიარაღებული ძალების მთავარი სამმართველოს შტაბთან მიმდინარეობს. პოლიციელებმა მომიტინგეების მიერ აღმართული ბარიკადების დემონტაჟი სცადეს, რაც შეხლა-შემოხლაში გადაიზარდა. ამის შემდე, სამხედროებმა მომიტინგეებს ცეცხლი გაუხსნეს. ხალხმა თავი უახლოეს მეჩეთს შეაფარა.[1]

საპროტესტო აქციაზე სროლები მომდევნო დღეებშიც გაგრძელდა. სუდანის ოპოზიციის ინფორმაციით, დაღუპულთა რაოდენობა 100-მდე გაიზარდა. აღნიშნულ ინფორმაციას არ ეთანხმება სუდანის ხელისუფლება და აცხადებს, რომ დაღუპულია 46 ადამიანი.[2]

მოლაპარაკებები სამხედროებსა და ოპოზიციას შორის ჩაიშალა. ოპოზიციამ სამხედროების შეთავაზებები არ მიიღო, ხოლო სამხედროებმა აქამდე მიღწეული შეთანხმებებიც დატოვეს. სუდანში ალ-ბაშირის საწინააღმდეგო მასობრივი საპროტესტო აქციები 6-7 აპრილიდან დაიწყო. 11 აპრილს სუდანის არმიამ ქვეყანაში სამხედრო გადატრიალება მოაწყო და 30-წლიანი მმართველობის შემდეგ ქვეყნის პრეზიდენტი ომარ ალ-ბაშირი დააკავა. მას შემდეგ სუდან სამხედრო საბჭო მართავს.[3]

ეთიოპიაში რელიგიური ჯგუფები ამერიკელი გეი წყვილის ტურისტულ ვიზიტს ეწინააღმდეგებიან – რელიგიური ჯგუფები ჰომოსექსუალი წყვილის რელიგიურ ადგილებში სტუმრობას აპროტესტებენ. ეთიოპიელთა უმეტესობა ღრმად რელიგიურია და არ ეთანხმება ჰომოსექსუალობას, რომელიც ქვეყანაში კანონითაც არის აკრძალული.[4]

ნიგერიაში შეიარაღებულ თავდასხმას 16 ადამიანი შეეწირა – ინციდენტი ქვეყნის ჩრდილო-დასავლეთში, ქალაქ გუსაუში მოხდა. თავდასხმის შედეგად ასევე დაიჭრა 14 ადამიანი. ზამფარას შტატის გუბერნატორმა მიუსამძიმრა გარდაცვლილთა ოჯახებს და განაცხადა, რომ დაშავებულთა მკურნალობის ხარჯებს სახელმწიფო გაიღებს. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია. ხელისუფლებამ შესაბამის სტრუქტურებს სწრაფად მოქმედება და დამნაშავეების დასჯა დაავალა.[5]

[1] Urdu Point; Military police open fire against protesters near armed forces’ headquarters in Khartoum; 1^st June, 2019; available at: https://www.urdupoint.com/en/world/military-police-open-fire-against-protesters-636109.html

[2] BBC; Sudan Crisis: Official admits to 46 protest death; 6 June, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-48535165?fbclid=IwAR3lx4d31n-Jq1yyWgSnGwVdR-Swc6ZkwlrdwbSyMydo5wzsbnwwF5amxqI

[3] იმედის ახალი ამბები; სუდანში ოპოზიციასა და სამხედროებს შორის მოლაპარაკებები ჩაიშალა; 4 ივნისი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/107694/sudanshi-opozitsiasa-da-samkhedroebs-shoris-molaparakebebi-chaishala

[4] BBC; Ethiopia religious anger over US gay tour plan; 4 June, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-48512407?fbclid=IwAR2CIiBcdXyYzvS-bBHRSm36Q6BiCkkIMXB0dv1O_KAqX1Nn1dr6OIp9Tk4

[5] Daily Post; Bandits kill 16 in Zamfara on Sallah Day; By John Owen Nwachukwu; 5 June, 2019; available at: https://dailypost.ng/2019/06/05/bandits-kill-16-zamfara-sallah-day/

ტრამპი „მუსლიმთა საძმოს“ ტერორისტულ ორგანიზაციად გამოცხადებას ითხოვს – 9 აპრილს აშშ-ის პრეზიდენტი ეგვიპტის პრეზიდენტს თეთრ სახლში შეხვდა. ამის შემდეგ კი ტრამპის ადმინისტრაციამ დიპლომატებსა და ეროვნულ უსაფრთხოებაზე პასუხისმგებელ უწყებებს ამ საკითხზე მუშაობა დაავალა. „მუსლიმთა საძმო“ ტრადიციული სუნიტური ისლამური ორგანიზაციაა, რომელიც ეგვიპტეში 1928 წელს დაარსდა. ორგანიზაცია ეგვიპტეში აკრძალულია და ტერორისტული ორგანიზაციების სიაშია შეყვანილი; ისევე როგორც ბაჰრეინში, რუსეთში, სირიაში, საუდის არაბეთსა და არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში.[1]

თურქეთში ცნობილ კარიკატურისტს პატიმრობა მიუსაჯეს – ოპოზიციური გამოცემის „Cumhuriyet“ 6 ყოფილ ჟურნალისტს, მათ შორის ცნობილ კარიკატურისტ მუსა კარტს პატიმრობა მიუსაჯეს. მათ ფეთჰულა გიულენის ორგანიზაციასთან კავშირში დასდეს ბრალი. მუსა კარტმა სახელი რეჯეფ ტაიპ ერდოღანის კარიკატურებით გაითქვა.[2]

ფეთჰულა გიულენთან კავშირის ბრალდებით თურქეთში 115 სამხედრო დააკავეს – ოპერაციის ფარგლებში 55 ეჭვმიტანილი სტამბოლში, 60 კი სხვადასხვა პროვინციაში დააკავეს. კიდევ 95 სამხედროზე ძებნაა გამოცხადებული. ყველა დაკავებული მოქმედი სამხედროა. თურქეთის ხელისუფლება ფეთჰულა გიულენს 2016 წელს გადატრიალების მცდელობაში ადანაშაულებს.[3]

შრი-ლანკაზე კიდევ 3 აფეთქება მოხდა – ამჯერად აფეთქებები ქვეყნის აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარე ქალაქ კალმუნიასთან ახლოს მოხდა, სადაც ანტიტერორისტული ოპერაცია მიმდინარეობს. ტერაქტების სერია შრი-ლანკაზე 20 აპრილიდან დაიწყო. დაღუპულთა რაოდენობა რამდენიმე ასეულს აჭარბებს.[4]

სუდანში სამხედროები და დემონსტრანტები საერთო საბჭოს შექმნაზე შეთანხმდნენ – საბჭოში შევლენ როგორც სამხედროები, ასევე სამოქალაქო პირები. საბჭოს საქმიანობისა და ფუნქციონირების პროცედურებზე მსჯელობა შემდგომში გაიმართება. სუდანში აქციები 6-7 აპრილიდან დაიწყო და პრეზიდენტის გადადგომით დამთავრდა. ქვეყანაში ორწლიანი გარდამავალი პერიოდი გამოცხადდა. ამ ხნის განმავლობაში ქვეყანას სამხედრო საბჭო მართავს.[5]

[1] The New York Times; Trump pushes to designate Muslim Brotherhood a terrorist group; 30 April, 2019; available at: https://www.nytimes.com/2019/04/30/us/politics/trump-muslim-brotherhood.html

[2] AP; 6 Turkish journalists sent to jail after losing appeals; 25 April, 2019; available at: https://apnews.com/0ef9a481eb9541b98e16a22ea2943c51

[3] იმედის ახალი ამბები; თურქეთში გიულენთან კავშირის ბრალდებით 115 სამხედრო დააკავეს; 26 აპრილი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/103961/turqetshi-giulentan-kavshiris-braldebit-115-samkhedro-daakaves

[4] CNN; Sri Lanka imposes extended curfew after security forces found ISIS flags and explosives; By Ivan Watson, Rebecca Wright and Ajith Champika; 26 April, 2019; available at: https://edition.cnn.com/2019/04/26/asia/sri-lanka-bombings-suspect-intl/index.html?fbclid=IwAR3beRyiXSNyVwlpCr1LdP9AsViyujXVpCe9ZTUCGLmh1vg_lWllg3L8uFI

[5] Al Jazeera; Sudan’s military and opposition agree on joint council; 28 April, 2019; available at: https://www.aljazeera.com/news/2019/04/sudan-military-opposition-agree-joint-council-190428060156681.htmlთურ

აშშ-მა ირანის ისლამური რევოლუციის გუშაგთა კორპუსი ტერორისტულ ორგანიზაციად გამოაცხადა – ოფიციალური კომენტარი სახელმწიფო მდივანმა მაიკ პომპეომ გააკეთა. გადაწყვეტილებას ქვეყნის პრეზიდენტიც გამოეხმაურა. ტრამპის თქმით, აშშ-ის მიერ გადადგმული ნაბიჯი იმი დასტურია, რომ ირანი არა მხოლოდ აფინანსებს ტერორისტებს, არამედ ირანის ისლამური რევოლუციის გუშაგთა კორპუსის დახმარებით, აქტიურად მონაწილეობს და ხელს უწყობს ტერორიზმს.[1]

საპასუხოდ, ირანის უმაღლესმა ეროვნულმა უშიშროების საბჭომ ტერორისტულ ორგანიზაციად აშშ-ის შეიარაღებული ძალები გამოაცხადა.[2]

ვითარება ავღანეთში – ავღანეთში მორიგი თავდასხმა მოხდა. თალიბანის მიერ ორგანიზებულ იერიშს ქვეყნის დასავლეთით 12 ადამიანი ემსხვერპლა; დაღუპულთა უმეტესობა ძალოვანი სტრუქტურების თანამშრომლები არიან. თავდასხმა მოხდა ქვეყნის აღმოსავლეთითაც. ტერორისტებმა იერიში ქალაქ ღაზნიზე მიიტანეს. თავდასხმას 10 ადამიანი ემსხვერპლა.[3]

აფეთქება მოხდა ბარგამის ბაზასთანაც. მანქანა ხელნაკეთი ასაფეთქებელი მოწყობილობით იყო დანაღმული. ინციდენტის შედეგად სამი ამერიკელი სამხედრო და ერთი კონტრაქტორი დაიღუპა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა თალიბანმა აიღო.[4] რამდენიმე დღის შემდეგ, თალიბანმა ავღანეთში „გაზაფხულის თავდასხმების“ დაწყება დააანონსა. მიმართვა ხუთ ენაზე გავრცელდა. მიმართვაში ნათქვამია, რომ იერიშები იქამდე გაგრძელდება ვიდრე ქვეყანას უცხო სამხედროები არ დატოვებენ.[5]

პაკისტანში აფეთქებას მსხვერპლი მოჰყვა – ინციდენტი ქვეყნის სამხრეთ-დასავლეთით მდებარე ქალაქ ქვეტაში მოხდა. ასაფეთქებელი მოწყობილობა აგრარულ ბაზარში ბოსტნეულში იყო დამალული. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია. ინციდენტის შედეგად 18 ადამიანი დაიღუპა და 30-ზე მეტი დაშავდა. დაღუპულთა უმეტესობა შიიტური უმცირესობა ჰაზარების წარმომადგენლები იყვნენ.[6]

თურქეთში სამართალდამცველები დააკავეს – სამხედრო გადატრიალების მცდელობიდან 3 წლის შემდეგ, თურქეთში დაკავებები გრძელდება. ფეთჰულა გიულენთან კავშირის ბრალდებით ქვეყნის 31 პროვინციაში 75 სამართალდამცველი დააკავეს. 2016 წლიდან დღემდე დაკავებულთა რიცხვი 500 ათასს აჭარბებს, მათგან 30 ათასი ამ დრომდე ციხეშია.[7]

ლიბიაში კონფლიქტის შედეგად 100-ზე მეტი ადამიანია დაღუპული – მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის ინფორმაციით საომარი მოქმედებების შედეგად 121 ადამიანი დაიღუპა, 561 კი დაიჭრა. ორგანიზაცია გეგმავს კონფლიქტის ზონაში დამატებითი თანამშრომლები მიავლინოს. ლიბიის დედაქალაქ ტრიპოლთან სამთავრობო ძალებსა და მეამბოხეებს შორის საბრძოლო მოქმედებები რამდენიმე დღეა განახლდა. ამბოხებულთა მეთაურმა არმიის გენერალმა ხალიფა ფაფტარმა დედაქალაქის შტურმით აღების ბრძანება 5 აპრილს გასცა. 2011 წელს მუამარ კადაფის გადაყენების შემდეგ ქვეყანაში ორი მმართველობა ჩამოყალიბდა და ქვეყანა ორ ნაწილადაა გაყოფილი.[8]

სუდანის კრიზისი – 6-7 აპრილიდან სუდანის დედაქალაქ ხარტუმში მოსახლეობა ქვეყნის პრეზიდენტის გადადგომის მოთხოვნით ქუჩაში გავიდა. პოლიციელებმა დემონსტრანტები ცრემლსადენი გაზით დაშალეს. პრეზიდენტი ბაშირი კი გადადგომას არ აპირებს. პროტესტების ფონზე მთელი ქვეყნის მასშტაბით ელექტროენერგიის მიწოდება შეწყდა. აქციის მონაწილეები დანებებას არ აპირებენ.[9] საპროტესტო აქციებს საბოლოოდ მსხვერპლი მოჰყვა. 20-მდე ადამიანი დაიღუპა და ათობით დაშავდა.[10]

11 აპრილს ქვეყნის ჯარმა საგანგებო სხდომაზე თანამდებობიდან გადააყენა მინისტრთა კაბინეტი და პრეზიდენტი ომარ ალ-ბაშირი. ამავე დღეს, ქალაქ პორტ-სუდანსა და კასალამში მოქალაქეები სპეცსამსახურების შენობას დაესხნენ თავს. ეროვნული უსაფრთხოებისა და დაზვერვის სამსახურმა განაცხადა, რომ ქვეყანაში ყველა პოლიტპატიმარი გათავისუფლებულია. სამხედრო გადატრიალების შედეგად, 30-წლიანი მმართველობის შემდეგ, პრეზიდენტი ალ-ბაშირი დააკავეს.[11] მასთან ერთად მთავრობის ყოფილი წევრებიც დააკავეს. სამხედრო საბჭომ პირობა დადო, რომ დემონსტრანტებს ძალის გამოყენებით აღარ დასჯიან; ოპოზიციას კი პრემიერის დროულად არჩევისკენ მოუწოდეს.[12] ყოფილ პრეზიდენტს ჰააგის ტრიბუნალს არ გადასცემენ. ქვეყნის დროებითი მთავრობის განცხადებით, ყოფილი პრეზიდენტი სუდანის სასამართლოს წინაშე წარსდგება.[13]

სუდანის თავდაცვის მინისტრმა ავად მუჰამედ აფმედ იბნ აუფმა ქვეყანაში ორწლიანი გარდამავალი პერიოდი გამოაცხადა და აღნიშნა, რომ ამ პერიოდში ქვეყანის მმართველობას სამხედრო საბჭო იკისრებს.[14] ყოფილი პრეზიდენტის დაკავებას ასევე მოჰყვა ფართომასშტაბიანი აქციები, რის გამოც იბნ აუფმა თანამდებობა დატოვა და შემცვლელად გენერალი აბდელ ფატაჰ აბდელრაჰმან ბურჰანი დაასახელა. 12 აპრილს აქციის მონაწილეებმა განაცხადეს, რომ არ დაიშლებიან, საპასუხოდ კი სამხედროებმა განაცხადეს, რომ ქვეყანაში ქაოსს არ შეეგუებიან.[15] სუდანის სამხედრო საბჭოს მხარდაჭერა გამოუცხადეს არაბულმა ქვეყნებმა – საუდის არაბეთი და გაერთიანებული საამიროები სუდანში ჰუმანიტარულ ტვირთსაც გზავნიან.[16]

რომის პაპმა სამხრეთ სუდანელ მაღალჩინოსნებს სთხოვა, ქვეყანა სამოქალაქო ომის პერიოდში არ დააბრუნონ – სუდანის კრიზისის პარალელურად, რომის პაპმა ვატიკანის მიღებაზე სამხრეთ სუდანის პრეზიდენტ სალვა კიირსა და სხვა მაღალჩინოსნებს ფეხზე ამბორით სთხოვა მეამბოხეებთან ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმება არ დაარღვიონ. სუდანის სამხედრო კონფლიქტი (მეორე სამოქალაქო ომი) 1983-2005 წლებში, თავისი ჰუმანიტარული შედეგებით, მეოცე საუკუნის ერთერთი ყველაზე ტრაგიკული კონფლიქტი იყო.[17]

[1] CBS News; U.S. designated Iran’s Islamic Revolutionary Guard Corps as a terrorist organization; By Emily Tillett; Kathrin Watson; 8 April, 2019; available at: https://www.cbsnews.com/news/trump-designates-irans-islamic-revolutionary-guard-corps-as-a-terrorist-organization/?fbclid=IwAR1MZ_9_7CPCX0ZI2bsl7oFFn22b9Ung8kQ3X6RG3Yp2QB4cGQS-6FZFKYA

[2] Press Tv; Iran’s national security council puts U.S. forces on list of terror groups; 8 April, 2019; available at: https://twitter.com/BREAKING_PTV/status/1115281606057648133

[3] Manila Times; 12 more killed in Taliban assault in Afghanistan; 8 April ,2019; available at: https://www.manilatimes.net/12-more-killed-in-taliban-assault-in-afghanistan/536756/?fbclid=IwAR354FrWla3armU2alx60YvnUoB8deBwBoNa0NdE58soexKpWyqBpkhPT-o

[4] Al Jazeera; Three US troops, one contractor killed in Afghanistan explosion; 8 April, 2019; available at: https://www.aljazeera.com/news/2019/04/service-members-contractor-killed-afghanistan-190408190723125.html

[5] Euronews; Taliban announces annual spring offensive in Afghanistan; 12 April, 2019; available at: https://www.euronews.com/2019/04/12/taliban-announce-annual-spring-offensive-in-afghanistan

[6] Reuters; Pakistan market suicide bombing kills 18, half of them minority hazaras; By Gul Yousafzai; 12 April, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-pakistan-blast/pakistan-vegetable-market-bomb-kills-16-half-of-them-minority-hazaras-idUSKCN1RO0KA?il=0

[7] იმედის ახალი ამბები; თურქეთში 75 სამართალდამცველი დააკავეს; 12 აპრილი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/102598/turqetshi-75-samartaldamtsveli-daakaves

[8] იმედის ახალი ამბები; ლიბიაში კონფლიქტის შედეგად დაღუპულთა რიცხვი 121-მდე გაიზარდა; 14 აპრილი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/102717/libiashi-konpliqtis-shedegad-dagupulta-ritskhvi-121mde-gaizarda

[9] BBC; Sudan protest: Clashes among forces at Khartoum sit-in; 8 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-47850278

[10] Reuters; Sudan opposition says around 20 killed since sit-in began; By Khalid Abdelaziz; 9 April, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-sudan-protests/sudan-opposition-says-around-20-killed-during-defense-ministry-sit-in-idUSKCN1RL0AI?il=0

[11] BBC; Omar al-Bashir: Sudan military coup topples ruler after protests; 11 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-47891470

[12] BBC; Sudan crisis: Military council arrests former government members; 14 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-47929137

[13] Reuters; Head of Sudan’s military council steps down, a day after Bashir toppled; By Khalid Abdelaziz; 12 April, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-sudan-politics/sudans-military-council-promises-civilian-government-after-bashir-toppled-idUSKCN1RO0S0?il=0

[14] BBC; Sudan coup; protesters defy curfew after military ousts Bashir; 12 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-47903332

[15] BBC; Sudan coup leader Awad Ibn Auf steps down; 13 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-47913338

[16] The Publics Radio; New suling Sudan military council promises civilian Cabinet; 15 April, 2019; available at: https://thepublicsradio.org/article/saudis-uae-express-support-for-sudan-military-council

[17] Reuters; Pope kisses feet of South Sudan leaders urging them to keep the peace; By Philip Pullella; 11 April, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-pope-southsudan/pope-kisses-feet-of-south-sudan-leaders-urging-them-to-keep-the-peace-idUSKCN1RN27G?il=0