დემოგრაფია – აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ 2021 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2020 წელი] რელიგიის თავისუფლების შესახებ ტუნისში წერია, რომ 2020 წლის მდგომარეობით ქვეყნის მოსახლეობა შეადგენს 11.7 მილიონ ადამიანის, რომელთა 99 პროცენტი არიან სუნიტი მუსლიმები. ქრისტიანები, ებრაელები, შიიტი მუსლიმები, ბაჰაის რელიგიის მიმდევრები კი მოსახლეობის 1 პროცენტზე ნაკლებს წარმოადგენენ.

ქრისტიანული თემის ცნობების მიხედვით ქვეყანაში დაახლოებით 7 000 ტუნისის ქრისტიანი მოქალაქე ცხოვრობს, რომელთა უმრავლესობა  ანგლიკანი ან პროტესტანტია. ტუნისის რელიგიის საკითხთა სამინისტრო აღნიშნავს, რომ ქვეყანაში დაახლოებით 30 000 ქრისტიანი ცხოვრობს, უმეტესობა უცხოელი, რომელთა 80 პროცენტი წარმოადგენს კათოლიკეს.

დანარჩენი ქრისტიანული მოსახლეობა შედგება პროტესტანტებისგან, რუსი მართლმადიდებლებისგან, ფრანგი რეფორმისტებისგან, ანგლიკანებისგან, ბერძენი მართლმადიდებლებისგან, იეჰოვას მოწმეებისა და სხვა ქრისტიანული რელიგიის წარმომადგენლებისგან.

კანონმდებლობა

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშში წერია, რომ კონსტიტუცია ქვეყნის რელიგიად ისლამს განსაზღვრავს, თუმცა ქვეყანას „სამოქალაქო სახელმწიფოდ“ აცხადებს.

კონსტიტუცია ქვეყანას „რელიგიის მცველად“ განსაზღვრავს და მოითხოვს, რომ პრეზიდენტი იყოს მუსლიმი. გარდა ამისა ქვეყნის კონსტიტუცია უზრუნველყოფს რელიგიის, სინდისისა და რელიგიური პრაქტიკის თავისუფლებას.

დამატებით ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ ქვეყანაში რელიგიური პროზელიტიზმის კანონით არ იკრძალება, მაგრამ კანონით ისჯება იძულებითი კონვერტაცია.

პრაქტიკა

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშში მითითებულია, რომ ქრისტიანი მოქალაქეების განცხადებით გრძელდება მათ მიმართ სამთავრობო და საზოგადოებრივი ზეწოლა, რომ არ განიხილონ ეკლესიის აქტივობები ან თეოლოგია საჯაროდ.

წყაროები აცხადებენ, რომ უსაფრთხოების ძალებმა აკრძალეს 2020 წლის თებერვალში დაგეგმილი რელიგიური კონფერენცია იმ მიზეზების გამო, რომლებიც არ იყო დაკავშირებული COVID-19-თან.

ანგარიშში ასევე ხაზგასმულია, რომ ტუნისის მთავრობა კვლავ უარს აცხადებს ქრისტიანი თემის მიერ იურიდიული პირის ან ასოციაციის შექმნის უფლებაზე, რომელიც მათ საშუალებას მისცემდა შეექმნათ არაბულენოვანი ეკლესია და სასაფლაო. თუმცა, ქრისტიანულ თემს წლის განმავლობაში ხელახლა აღარ წარუდგენია ოფიციალური მოთხოვნა ასოციაციის ან იურიდიული სტატუსის შესახებ.

აღსანიშნავია, რომ ქრისტიანული სასაფლაოები ქვეყანაში განკუთვნილია უცხოელებისთვის, ხოლო ტუნისის ქრისტიან მოქალაქეებს ქრისტიანულ სასაფლაოზე დაკრძალვისთვის უწევთ ნებართვის მთავრობისგან აღება.

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი ანგარიშში წერს, რომ ისლამიდან კონვერტირებული ქრისტიანები განიცდიან ოჯახისა და საზოგადოების მხრიდან ძლიერ უარყოფას. ზოგიერთმა კონვერტირებულმა ქრისტიანმა განაცხადა, რომ ცემეს და რწმენის გამო სახლი იძულებით დაატოვებინეს.

2020 წლის 3 მაისს, ქალი, რომელსაც ჯვარი ეკეთა გახდა მეზობლის მხრიდან ფიზიკური და სიტყვიერი შეურაცხყოფის მსხვერპლი. დაზარალებულმა თავდამსხმელის წინააღმდეგ წარადგინა ბრალდებები, თუმცა წლის ბოლოს აღნიშნული საქმე განუხილველი დარჩა.

აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ 18 თებერვალს ტუნისის პოლიციამ დააპატიმრა უცხო ქვეყნის 4 მოქალაქე ქრისტიანობაზე კონვერტირების წამახალისებელი ბროშურების დარიგებისთვის.

ანგარიშში ასევე მითითებულია, რომ საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციის მიერ გამოქვეყნებული სტატიის მიხედვით რამდენიმე ისტორიულმა ფაქტორმა იქონია გავლენა იმაზე, რომ ტუნისში რელიგიურ უმცირესობებს (ქრისტიანებს უფრო, ვიდრე ებრაელებს) აღიქვამენ, როგორც უცხოელებს ან სულ მცირე, როგორც არასრულ ტუნისელებს.[1]

საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაცია „Minority Rights Group International“-ის მიერ 2021 წლის ნოემბერში განახლებული ინფორმაციის მიხედვით, ტუნისში რამდენიმე სამოქალაქო-საზოგადოებრივი ორგანიზაციის, მათ შორის „ტუნისის ასოციაცია უმცირესობათა მხარდაჭერისთვის“ [The Tunisian Association for the Support of Minorities], განცხადებით იზრდება ისლამიდან ქრისტიანობაზე კონვერტირებულთა რიცხვი.

მიუხედავად იმისა, რომ კონვერტაცია ტუნისის კანონმდებლობით არ ისჯება, სოციალური ტაბუ აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით იმდენად ფართოდ არის გავრცელებული, რომ კონვერტირებულ ჯგუფებს ზოგადად დამალვა ურჩევნიათ.  ბევრი მათგანი ოჯახის მხრიდან განდევნასა და ძალადობასაც კი ექვემდებარება კონვერტაციასთან დაკავშირებული სტიგმის გამო.

ინფორმაციის მიხედვით, კონვერტირებულები ასევე შესაძლებელია დაექვემდებარონ უსაფრთხოების ძალების მხრიდან შევიწროებას.[2]

საერთაშორისო ორგანიზაცია “Freedom House”-ის მიერ 2021 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში პოლიტიკური უფლებებისა და სამოქალაქო თავისუფლებების შესახებ ტუნისში წერია, რომ კონვერტირებული ქრისტიანები ხშირად განიცდიან შევიწროებასა და დისკრიმინაციას.[3]

[1] აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი – ანგარიში რელიგიის თავისუფლების შესახებ – ტუნისი; გამოქვეყნებულია 2021 წლის 12 მაისს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2022 წლის 7 თებერვალს]

[2] Minority Rights Group International – Tunisia – Christians;  განახლებულია 2021 წლის ნოემბერში; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://minorityrights.org/minorities/christians-7/ [ნანახია 2022 წლის 7 თებერვალს]

[3] Freedom House – ანგარიში პოლიტიკური უფლებებისა და თავისუფლებების შესახებ – ტუნისი; გამოქვეყნებულია 2021 წლის 3 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2022 წლის 7 თებერვალს]

შეიარაღებული კონფლიქტი – ჟენევის აკადემიის პროექტის RULAC – „კანონის უზენაესობა შეიარაღებული კონფლიქტისას” (Rule of Law in Armed Conflicts) პორტალის მიხედვით, ტუნისში არ ფიქსირდება არა-საერთაშორისო ან საერთაშორისო ხასიათის შეიარაღებული კონფლიქტი.[1]

ზოგადი მდგომარეობა – აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ 2021 წელს გამოქვეყნებული ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2020 წელი] ადამიანის უფლებების შესახებ ტუნისში წერია, რომ ტუნისი არის კონსტიტუციური რესპუბლიკა ორპალატიანი საპარლამენტო სისტემით და პრეზიდენტით, რომლის უფლებამოსილებები კონსტიტუციით არის განსაზღვრული.

ანგარიშის თანახმად 2019 წელს ქვეყანაში ჩატარდა საპრეზიდენტო არჩევნები, რომლის შედეგაც ქვეყნის სათავეში კაის საადე მოვიდა.

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი ანგარიშში უთითებს, რომ 2020 წელს ქვეყანაში ადამიანის უფლებათა კუთხით მნიშვნელოვანი საკითხები მოიცავდა: უკანონო და თვითნებურ მკვლელობებს (ძირითადად ტერორისტული ჯგუფების მიერ), სახელმწიფო წარმომადგენლების მიერ განხორციელებული წამების შესახებ ბრალდებებს, ანტიტერორისტული კანონმდებლობით ბრალდებულთა თვითნებურ დაკავებებსა და დაპატიმრებებს, გამოხატვისა და პრესის თავისუფლების შეზღუდვას, კორუფციას და სხვა.[2]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Human Rights Watch”-ის მიერ 2022 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში ადამიანის უფლებათა მდგომარეობის შესახებ ტუნისში წერია, რომ 2021 წელს ტუნისის უსაფრთხოების ძალები იყენებდნენ ძალადობას ქვეყნის რამდენიმე ნაწილში სოციალურ-ეკონომიკური პროტესტების შესაჩერებლად.

2021 წლის 25 ივლისს ქვეყნის პრეზიდენტმა კაის საადემ გამოაცხადა, რომ ის ხელში იღებდა  ძალაუფლებას, ქვეყანაში თვეების განმავლობაში პოლიტიკური და მძიმე ეკონომიკური კრიზისის შემდეგ, რომელიც Covid-19-ის პანდემიამაც გაამწვავა.

პრეზიდენტის მიერ გატარებული ზომები მოიცავდა პარლამენტის მუშაობის შეჩერებას, პარლამენტართა იმუნიტეტის მოხსნას, პრემიერ მინისტრისა და  მაღალი თანამდებობის პირების დათხოვნას და პროკურატურის ზედამხედველობის ხელში აღებას.

24 აგვისტოს პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ პარლამენტის მუშაობა განუსაზღვრელი დროით არის შეჩერებული.

29 სექტემბერს კი მან მის მიერ მოწონებული პრემიერ-მინისტრი და მინისტრთა კაბინეტი დანიშნა.[3]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Amnestry International“-ის მიერ 2021 წლის 10 ნოემბერს გამოქვეყნებული სტატიის მიხედვით, ტუნისში სამხედრო სასამართლოები სულ უფრო და უფრო ხშირად იღებენ სამოქალაქო პირებს მიზანში, ზოგ შემთხვევაში პრეზიდენტ კაის საადეს საჯაროდ გაკრიტიკებისთვის. სტატიის მიხედვით მარტო ბოლო 3 თვეში, სამხედრო მართლმსაჯულების სისტემამ გამოიძია ან გაასამართლა მინიმუმ 10 სამოქალაქო პირი მთელი რიგი დანაშაულებისთვის. აღნიშნული შემთხვევებიდან 4 საქმე ეხებოდა სამოქალაქო პირების მიერ პრეზიდენტის კრიტიკას.[4]

საერთაშორისო ინგლისურენოვანი საინფორმაციო არხის „Al Jazeera“-ს მიერ 2022 წლის 15 იანვარს გამოქვეყნებული სტატიის მიხედვით 2022 წლის 14 იანვარს ტუნისის დედაქალაქში პრეზიდენტ კაის საადის წინააღმდეგ მიმართული საპროტესტო აქციის დასაშლელად ტუნისის პოლიციამ წყლის ჭავლი, ჯოხები და ცრემლსადენი გაზი გამოიყენა.[5]

“Reuters”-ის მიერ 2022 წლის 7 თებერვალს გამოქვეყნებული სტატიის მიხედვით ტუნისის პრეზიდენტმა უზენაესი სასამართლო საბჭო [Supreme Judicial Council] დაითხოვა, რომელიც სასამართლოს დამოუკიდებელი ზედამხედველი იყო და რომელსაც ევალებოდა სასამართლოს დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფა.[6]

[1] ჟენევის აკადემიის პროექტის RULAC – „კანონის უზენაესობა შეიარაღებული კონფლიქტისას” (Rule of Law in Armed Conflicts); ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.rulac.org/browse/map [ნანახია 2022 წლის 7 თებერვალს]

[2] აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი – ანგარიში ადამიანის უფლებების შესახებ – ტუნისი; გამოქვეყნებულია 2021 წლის 30 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2022 წლის 7 თებერვალს]

[3] Human Rights Watch – ანგარიში ადამიანის უფლებათა მდგომარეობის შესახებ ტუნისში; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 13 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2022 წლის 7 თებერვალს]

[4] Amnestry International – Tunisia: Alarming increase in number of civilians facing military courts; გამოქვეყნებულია 2021 წლის 10 ნოემბერს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.amnesty.org/en/latest/news/2021/11/tunisia-alarming-increase-in-number-of-civilians-facing-military-courts/#:~:text=9%3A33%20am-,Tunisia%3A%20Alarming%20increase%20in%20number%20of%20civilians%20facing%20military%20courts,July%2C%20Amnesty%20International%20said%20today.[ნანახია 2022 წლის 7 თებერვალს]

[5] Al Jazeera – Tunisia police use water cannon to disperse protesters; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 15 იანვარს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.aljazeera.com/news/2022/1/14/tunisia-police-use-water-cannon-on-hundreds-of-protesters [ნანახია 2022 წლის 7 თებერვალს]

[6] Reuters – Tunisian judges accuse president of seeking control, setting up new struggle; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 7 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://www.reuters.com/world/africa/tunisian-judiciary-head-says-presidents-move-illegal-judges-wont-be-silent-2022-02-06/  [ნანახია 2022 წლის 7 თებერვალს]

სტამბოლის მერის არჩევნებში კვლავ ოპოზიციის კანდიდატმა გაიმარჯვა – ეკრემ იმამოღულ ხმების 54% მიიღო. მისი ოპონენტი, ყოფილი პრემიერი ბინალი ილდირიმი შეშფოთებულია, პრეზიდენტმა ერდოღანმა კი იმამოღლუს გამარჯვება მიულოცა. სტამბოლის მერის არჩევნები ხელმეორედ ჩატარდა. ამის მიზეზი ისაა, რომ ერდოღანმა 31 მარტის არჩევნებში ხმის მიცემის პროცესში დანაშაულებრივი ქმედებები დაინახა. თურქეთის ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ სტამბოლის მერის არჩევნების შედეგები გააუქმა, თუმცა ხელახალ არჩევნებში კვლავ იგივე კანდიდატმა გაიმარჯვა.[1]

ვითარება ავღანეთში – ავღანეთში ამერიკელი სამხედროები დაიღუპნენ. ინციდენტი ურუზგანის პროვინციაში მოხდა. თავდასხმა, რომელსაც ორი ჯარისკაცი ემსხვერპლა, ავღანეთში მაიკ პომპეოს ვიზიტის შემდეგ მოხდა. სამხედრო უწყებას ჯარისკაცების დაღუპვის შესახებ დეტალები არ გაუმჟღავნებია.[2]

თალიბებმა საარჩევნო კომისიის წევრებზე იერიში მიიტანეს და 8 ადამიანი ადგილზე მოკლეს. ინციდენტი კანდაგარის პროვინციაში მოხდა, სადაც თალიბებსა და აშშ-ის წარმომადგენლებს შორის შეიარაღებული კონფლიქტის დასრულებაზე მოლაპარაკებების მეშვიდე რაუნდი მიმდინარეობს. ქვეყანაში შეიარაღებული კონფლიქტი 18 წელია გრძელდება.[3]

ტუნისის ტერაქტებზე პასუხისმგებლობა „ისლამურმა სახელმწიფომ“ აიღო – ტუნისის დედაქალაქის ცენტრში ორმაგი ტერაქტი მოხდა, რის შედეგადაც ერთი პოლიციელი დაიღუპა, ორი პოლიციელი და სამი სამოქალაქო პირი დაშავდა. აფეთქება შარლ დე გოლის გამზირზე, საფრანგეთის საელჩოსთან ახლოს მოხდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა დაჯგუფება „ისლამურმა სახელმწიფომ“ აიღო.[4]

ინდოეთში დედა-შვილს გაუპატიურებისას წინააღმდეგობის გაწევის გამო თავები გადაპარსეს – ინციდენტი ბიჰარის შტატში მოხდა. კაცები დედა-შვილის სახლში შევარდნენ და მათი ჯგუფური გაუპატიურება სცადეს. როდესაც მათ წინააღმდეგობა გაუწიეს, დამნაშავეებმა დედა-შვილს თავები გადაპარსეს, შემდეგ კი სოფელში ჩამოატარეს. მათ ასევე ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს. პოლიციამ ორი პირი დააკავა და 5-ზე ძებნა გამოაცხადა.[5]

[1] BBC; Erdogan’s party suffers blow after Istanbul re-run poll defeat; 24 June, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-europe-48739256

[2] New York Times; 2 US soldiers killed in Fierce Firefight in Afghanistan; 26 June, 2019; available at: https://www.nytimes.com/2019/06/26/world/asia/afghanistan-american-soldiers-killed.html

[3] იმედის ახალი ამბები; ავღანეთში თალიბებმა საარჩევნო კომისიის 8 წევრი მოკლეს; 30 ივნისი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/110307/avganetshi-talibebma-saarchevno-komisiis-8-tsevri-mokles

[4] Reuters; Islamic State claims suicide attacks on police in Tunisian capital; 27 June, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-tunisia-security-claim/islamic-state-claims-suicide-attacks-on-police-in-tunisian-capital-idUSKCN1TS2ZK

[5] BBC; India arrests after women’s heads shaved for resisting rape; 28 June, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-india-48783253ავღანე

ნარკოპოლიტიკის შეცვლით 5000-მდე ირანელი სიკვდილით დასჯას გადაურჩა – ათასობით ირანელი, რომელთაც ნარკოდანაშაულისთვის სიკვდილი აქვთ მისჯილი, სასჯელის უმკაცრეს ზომას გადაურჩნენ. ირანში ნარკოტიკებთან დაკავშირებით კანონში ცვლილებები შევიდა. სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ნარკოდანაშაულში ბრალდებული პირების საქმეები, რომლებსაც სიკვდილი აქვთ მისჯილი, უნდა გადაიხედოს. ირანში ასეთი ბრალდებულების რაოდენობა 5 ათასამდეა.[1]

ავღანეთში „ისლამური სახელმწიფოს“ 15 წევრი მოკლეს – ავღანეთში სამთავრობო არმიასა და ტერორისტულ დაჯგუფება „ისლამური სახელმწიფოს“ მებრძოლებს შორის შეტაკების შედეგად, 15 ჯიჰადისტი მოკვდა. შეტაკებების დროს 20 რადიკალი ისლამისტი დაიჭრა. დაპირისპირება ქვეყნის აღმოსავლეთით, კუნარის პროვინციაში მოხდა. „ისლამური სახელმწიფოს“ მებრძოლები სამართალდამცველების საგუშაგოებს დაესხნენ თავს.[2]

თურქეთში საგანგებო მდგომარეობა 3 თვით გახანგრძლივდა – საგანგებო მდგომარეობა, რომელიც 2016 წლის ივლისში სამხედრო გადატრიალების მცდელობის გამო დაწესდა, უკვე მეხუთედ გახანგრძლივდა. 2016 წლის 15 ივლისს, თურქეთში სამხედროებმა სახელმწიფო გადატრიალება სცადეს, რომლის დროსაც 230-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა, 2 100-ზე მეტი დაშავდა. ამბოხში ოფიციალურმა ანკარამ აშშ-ში მცხოვრები ფეთჰულა გიულენი და მისი მოძრაობა დაადანაშაულა.[3]

სომალილენდში გაუპატიურება დასჯადი გახდა – თვითგამოცხადებული რესპუბლიკის ისტორიაში პირველად, გაუპატიურების წინააღმდეგ კანონი მიიღეს. აქამდე, მსხვერპლი ქალი იძულებული იყო თავის მოძალადეზე დაქორწინებულიყო, რათა „შერცხვენა თავიდან აერიდებინა“. ახალი კანონის მიხედვით, სომალიში გაუპატიურებაში მსჯავრდადებულს 30 წლამდე ვადით პატიმრობა ემუქრება. სომალილენდი სომალის 1991 წელს თვითნებურად გამოეყო და დამოუკიდებლობა გამოაცხადა. სომალიში გაუპატიურების წინააღმდეგ კანონი დღემდე არ არსებობს.[4]

საუდის არაბეთში ქალები ფეხბურთის მატჩს პირველად დაესწრნენ – საუდის არაბეთში ქალებს სტადიონზე საფეხბურთო მატჩზე დასწრების შესაძლებლობა მიეცათ. პირველი ასეთი მატჩი ქალაქ ჯედში გაიმართა. საუდის არაბეთში სტადიონზე მისვლა ქალებს როგორც ოჯახთან ერთად, ასევე მარტოც შეეძლებათ. სპორტული ობიექტების მონახულება ქვეყნის მოდერნიზაციის პროგრამის კიდევ ერთი ნაბიჯია, რომელსაც მემკვიდრე პრინცი, სალმან ალ-საუდი ახორციელებს. 26 სექტემბერს, საუდის არაბეთის მეფე სალმანმა განაცხადა, რომ 2018 წლის ივნისიდან ქალები მართვის მოწმებების მიღებას და ავტომანქანების კანონიერად მართვას შეძლებენ. საუდის არაბეთი ერთადერთი ქვეყანაა მსოფლიოში, სადაც ქალებს მანქანის ტარება ოფიციალურად ეკრძალებოდათ. კრონპრინცი მუჰამედ ბინ სალმანი ქვეყანაში სოციალურ და ეკონომიკურ რეფორმებს ატარებს და კონცეფციის „ხედვა – 2030“ ფარგლებში ცხოვრების ბევრ სფეროზე ზეწოლას ასუსტებს. მიუხედავად ამისა, საუდის არაბეთში დღემდე ბევრი რამ აკრძალულია.[5]

სუდანში საპროტესტო აქციის დროს ერთი სტუდენტი მოკლეს – სუდანში მოსახლეობა პურის ფასის გაორმაგებს აპროტესტებს. საპროტესტო შეტაკებებს ერთი სტუდენტის სიცოცხლე ემსხვერპლა, ექვსი ადამიანი კი დაშავდა. პურის გაძვირების შესახებ მთავრობამ გადაწყვეტილება ერთი თვის წინ მიიღო. ქალაქ გენეინაში დაწყებული საპროტესტო ტალღა უკვე გავრცელდა ქვეყნის რამდენიმე რეგიონში. სუდანის შინაგან საქმეთა მინისტრმა, ბაბკარ დაქნამ სამართალდამცველების მხრიდან ძალის გადამეტება უარყო. თუმცა ადგილობრივი მთავრობა, სტუდენტის დაღუპის მიზეზის დასადგენად, გამოძიებას მაინც დაიწყებს. ეს ბოლო წლებში დემონსტრანტის დაღუპვის პირველი შემთხვევა არაა. 2013 წელს, საწვავის გაძვირების წინააღმდეგ გამართულ აქციაზე 185 ადამიანი მოკლეს.[6]

ტუნისში მოსახლეობა ფასების ზრდას აპროტესტებს – ტუნისის ქალაქებში ხელისუფლების საწინააღმდეგო აქციების 250-მდე დემონსტრანტი დააკავეს. მანიფესტანტებსა და პოლიციას შორის დაპირისპირებაც მოხდა. დემონსტრანტები თავს დაესხნენ პოლიციის საგუშაგოებს, სამთავრობო შენობებსა და საგანმანათლებლო დაწესებულებებს. აქციის მონაწილეები გაზრდილ ფასებს და უმუშევრობას აპროტესტებენ. საპროტესტო ტალღა ტუნისში მას შემდეგ აგორდა, რაც მთავრობამ საწვავზე და პირველადი მოხმარების საგნებზე ფასები გაზარდა. 2018 წლის 1-ელი იანვრიდან ძალაში შევიდა ქვეყნის ბიუჯეტი, რომელიც საწვავის ფასების ზრდას და ახალი გადასახადების დაწესებას გულისხმობს.[7]

აქციების ფონზე ხელისუფლებამ განაცხადა, რომ ქვეყანაში სოციალურ რეფორმებს გაატარებს. რეფორმების გატარების შესახებ ცნობილი ტუნისის მთავრობის საგანგებო სხდომის დასრულების შემდეგ გახდა. ოფიციალური პირები აცხადებენ, რომ სამედიცინო მომსახურების რეფორმირებაზე, ასევე სოციალურად დაუცველი მოქალაქეების მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად პარლამენტში რეფორმათა პაკეტს წარადგენენ. „ეს რეფორმები 250 000-მდე ოჯახს შეეხება. რეფორმები ღარიბ და საშუალო კლასს დაეხმარება“, – განაცხადეს ტუნისის ხელისუფლების წარმომადგენლებმა.[8]

[1] BBC; Iran drug law change could spare thousands on death row; 10 January, 2018; available at: http://www.bbc.com/news/world-middle-east-42634252

[2] Tolo News; 15 Daesh Insurgents Killed in Kunar;s Ongoing Clashes; 8 January, 2018; available at: http://www.tolonews.com/afghanistan/15-daesh-insurgents-killed-kunar%E2%80%99s-ongoing-clashes

[3] Reuters; Turkey to extend state of emergency for another three months, Duputy PM says; Reuters Stuff; 8 January, 2018; available at: https://www.reuters.com/article/us-turkey-security-emergency/turkey-to-extend-state-of-emergency-for-another-three-months-deputy-pm-says-idUSKBN1EX1I2?il=0

[4] BBC; Somaliland passes first law against rape; 8 January, 2018; available at: http://www.bbc.com/news/world-africa-42604496

[5] The Guardian; Saudi football stadium welcomes women for first time; Kareem Shaheen; 12 January, 2018; available at: https://www.theguardian.com/world/2018/jan/12/saudi-football-stadiums-prepare-welcome-women-first-time

[6] Aljazeera; Deadly protests grip Sudan over rising bread prices; 8 january, 2018; available at: https://www.aljazeera.com/news/2018/01/deadly-protests-grip-sudan-rising-bread-prices-180108094836363.html

[7] BBC; Tunisia protests: Hundreds arrested; 10 January, 2018; available at: http://www.bbc.com/news/world-africa-42624639

[8] BBC; Tunisia protests: Reforms announced amid new rallies; 14 January, 2018; available at: http://www.bbc.com/news/world-africa-42679328