ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი 2022 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2021 წელი] თურქეთის რესპუბლიკის შესახებ წერს, რომ 2018 წლის ფართო ანტიტერორსტული კანონმდებლობის ფარგლებში, მთავრობა განაგრძობს კანონის უზენაესობის კითხვის ნიშნის ქვეშ დაყენებას და ფუნდამენტური თავისუფლებების შეზღუდვას. 2016 წლის სახელმწიფო გადატრიალების უშედეგო მცდელობის შემდეგ, ხელისუფლებამ დაითხოვა ათობით ათასი საჯარო მოხელე და სამთავრობო მუშაკი; მათ შორის, 60 ათასზე მეტი პოლიციელი და ჯარისკაცი და 4 ათასზე მეტი მოსამართლე და პროკურორი; დააპატიმრეს 95 ათასზე მეტი მოქალაქე და დახურეს ათას ხუთასზე მეტი არასამთავრობო ორგანიზაცია; აღნიშნული ქმედებები გატარდა ტერორზმთან დაკავშირებული საფუძვლებით, კერძოდ, სავარაუდო კავშირები სასულიერო პირი ფეთჰულაჰ გიულენის მოძრაობასთან კავშირი. სწორედ ფეთჰულაჰ გიულენს ადანაშაულებს ოფიციალური ანკარა 2016 წლის სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის ორგანიზებას და მიიჩნევს ტერორისტულ ორგანიზიად აღიარებული „ფეთჰულისტების ტერორისტული ორგანიზაციის“ ლიდერად.

2021 წლის მაისში ხელისუფლებამ გაავრცელა განცხადება, რომ სელაჰადდინ გიულენი, ფეთჰულაჰ გიულენის ძმისშვილი, იმყოფება თურქეთის საპატიმრო დაწესებულებაში, მას შემდეგ, რაც ის დაზვერვის სამსახურის თანამშრომლებმა უცხო ქვეყანაში შეიპყრეს. საერთაშორისო ორგანიზაცია „Human Rights Watch“ იტყობინებოდა, რომ კენიის პოლიციამ, ინტერპოლის წითელი ცირკულარის საფუძველზე, შეიპყრო სელაჰადდინ გიულენი და დაიწყო მისი თურქეთში ექსტრადირების პროცედურები. ანგარიშს მიხედვით, თურქეთის ხელისუფლების მხრიდან ადგილი აქვს პოლიტიკურად მოტივირებულ რეპრესიებს უცხო ქვეყანაში მყოფი პირების მიმართ; მათ შორის, ასეთი პირების გატაცებას და თურქეთში ჩაყვანას, სათანადო სასამართლო პროცესის გარეშე, გიულენის მოძრაობასთან სავარაუდო კავშირის საფუძვლით.

თურქეთის რესპუბლიკის კონსტიტუცია კრძალავს წამებას, არაადამიანურ და ღირსების შემლახავ მოპყრობას; თუმცა ადგილობრივი და საერთაშორისო ორგანიზაციები აღნიშნავენ, რომ ზოგიერთი პოლიეციელი, ციხის თანამშრომელი, სამხედრო ან დაზვერვის სამსახურის ოფიცერი მიმართავს მსგავს პრაქტიკას. ადამიანის უფლებათა დამცველი ჯგუფები ამტკიცებენ, რომ პირები, ვის მიმართაც არსებობს ეჭვი ქურთისტანის მუშათა პარტიასთან ან გიულენის მოძრაობასთან კავშირის შესახებ, უფრო მეტად სავარაუდოა, დაექვემდებარონ აღნიშნული ხასიათის მოპყრობას.

სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის 5 წლისთავზე, შინაგან საქმეთა სამინისტრომ განაცხადა, რომ ხელისუფლებამ აღნიშნულ პერიოდში, გიულენის მოძღაობასთან კავშირის ბრალდებით, დააკავა 312,121 და დააპატიმრა 99,123 პირი. 2020 წლის ივლისიდან 2021 წლის ივლისამდე პერიოდში დააკავეს 29,331 და დააპატიმრეს 4,148 პირი, გიულენის მოძღაობასთან კავშირების გამო. ზოგიერთი ადვოკატის თქმით, ისინი ერიდებიან იმ პირთა დაცვას, ვისაც ბრალად ედება ქურთისტანის მუშათა პარტიასთან ან გიულენის მოძღაობასთან კავშირი, რადგან მთავრობის მხრიდან რეპრესიებს, მათ შორის სისხლისსამართლებრივ დევნას ერიდებიან.

თურქეთის სასამართლო სისტემა აწყდება პრობლემებს დამოუკიდებლობის კუთხით. წყაროები საუბრობენ მოსამართლეთა დაშინებაზე და აღმსარულებელი ხელისუფლების მხრიდან ჩარევაზე. სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის შემდეგ, ხელისუფლებამ მოსამართლეთა, დაახლოებით, მესამედი დაითხოვა გიულენთან კავშირის მოტივით. მომდევნო წლებში, გამოთავისუფლებული ადგილები შეივსო და საბოლოოდ, რაოდენობრივად გადატრიალების მცდელობამდე მონაცემებსაც გაუსწრო, მაგრამ წმენდის ნეგატიური შედეგები კვლავ აისახება სასამართლო სისტემაზე.[1]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Amnesty International“ 2022 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2021 წელი] თურქეთის რესპუბლიკის შესახებ წერს, რომ სასამართლო სისტემაში სერიოზული პრობლემებია. ოპოზიციური პოლიტიკოსები, ჟურნალისტები, ადამიანის უფლებათა დამცველები და სხვა პროფილის ხალხი აწყდებიან გამოძიებებს, სამართლებრივ დევნასა და სასჯელებს. იუსტიციის სამინისტროს მიერ წარმოდგენილმა სასამართლო რეფორმის ორმა პაკეტმა და ადამიანის უფლებათა დაცვის სამოქმედო გეგმამ, სასამართლო სისტემაში არსებული პრობლემების აღმოფხვრის კუთხით, შედეგი ვერ გამოიღო.

ანგარიშის მიხედვით, პრემიერ-მინისტრის ყოფილი სამართლებრივი მრჩეველი ჰუსეინ გალიპ ქუჩუკოზიგიტი [Huseyn Galip Kucukozygit], ვინც გიულენის მოძრაობასთან კავშირში დაადანაშაულეს, 9-თვიანი იძულებითი გაუჩინარების შემდეგ, 2021 წლის სექტემბერში, ანკარის ციხეში გამოჩნდა. ხელისუფლებამ უარყო მისი ოფიციალურ პატიმრობაში ყოფნა. გაუჩინარების პერიოდის შესახებ ცნობები ამ დრომდე უცნობია.[2]

საერთაშორისო ორგანიზაცია „Freedom House“ 2022 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში [საანგარიშო პერიოდი 2021 წელი] თურქეთის რესპუბლიკის შესახებ წერს, რომ თურქეთის ხელისუფლებას რეგულარულად ადანაშაულებენ წამების გამოყენებას პატიმრების მიმართ – კერძოდ, სამიზნე ჯგუფებს განეკუთვნებიან ქურთები, გიულენისტები და მემარცხენეები. წყარო აღნიშნავს, რომ აღნიშნული ქმედებები დაუსჯელად ხორციელდება.[3]

გაერთიანებული სამეფოს საშინაო საქმეთა ოფისი 2022 წლის თებერვალში გამოქვეყნებულ ანგარიშში თურქეთის რესპუბლიკის შესახებ, თურქეთის შინაგან საქმეთა მინისტრის განცხადებაზე დაყრდნობით, წერს, რომ სამხედრო გადატრიალების მცდელობის შემდეგ 622,646 პირის მიმართ დაიწყო გამოძიება და 301,392 პირი დააკავეს; 96 ათასი სხვა პირი ჩასვეს ციხეში გიულენთან სავარაუდო კავშირის გამო. მინისტრის თქმით, ამჟამად თურქეთის ციხეებში 25,467 პირი იხდის სასჯელს გიულენის მოძრაობასთან სავარაუდო კავშირის გამო.

იგივე ანგარიშის მიხედვით, წამების პრევენციის ევროპული კომიტეტი თავის უკანასკნელ ანგარიშში [გამოქვეყნებულია 2020 წლის 5 აგვისტოს] წერს, რომ საერთო ჯამში, კომიტეტს დარჩა შთაბეჭდილება, რომ წინა ვიზიტის [2017] შემდეგ, საპოლიციო დაკავებისას არასათანადო მოპყრობის სიმძიმე შემცირებულია; თუმცა, კვლავ საგანგაშო ნიშნულზე რჩება. ანგარიშის მიხედვით, სხვადასხვა წყარო საუბრობს, პოლიციის იზოლატორებში, გიულენთან კავშირის ბრალდებით დაკავებული პირების [ვინც ადრე საგარეო საქმეთა სამინისტროს თანამშრომლები იყვნენ] მიმართ წამების ფაქტების შესახებ. ეროვნული პოლიცია კი აღნიშნულ ბრალდებებს უარყოფს. წყაროები, ასევე, აღნიშნავენ, რომ სამხედრო გადატრიალების მცდელობის შემდეგ, ხელისუფლება განაგრძობს გიულენთან სავარაუდო კავშირის მქონე პირთა დაკავებას, დაპატიმრებას და გასამართლებას; ხშირად საეჭვო მტკიცებულებებით და კანონით გათვალისწინებული სათანადო პროცესის გარეშე.[4]

[1] ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტი; ყოველწლიური ანგარიში ადამიანის უფლებების დაცვის პრაქტიკის შესახებ თურქეთში – 2021 წელი; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 12 აპრილს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2022 წლის 18 აგვისტოს]

[2] საერთაშორისო ორგანიზაცია „Amnesty International“; ყოველწლიური ანგარიში ადამაინის უფლებების დაცვის პრაქტიკის შესახებ თურქეთში – 2021 წელი; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 29 მარტს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2022 წლის 18 აგვისტოს]

[3] საერთაშორისო ორგანიზაცია „Freedom House“; ყოველწლიური ანგარიში პოლიტიკური უფლებებისა და სამოქალაქო თავისუფლებების დაცვის პრაქტიკის შესახებ თურქეთში – 2021 წელი; გამოქვეყნებულია 2022 წლის 28 თებერვალს; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2022 წლის 18 აგვისტოს]

[4] გაერთიანებული სამეფოს საშინაო საქმეთა ოფისი; თურქეთი: გიულენისტური მოძრაობა; გამოქვეყნებულია 2022 წლის თებერვალში; ხელმისაწვდომია ბმულზე:

[ნანახია 2022 წლის 18 აგვისტოს]

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი 2020 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში თურქმენეთის შესახებ წერს, რომ კონსტიტუციის მიხედვით, ქვეყანა სეკულარული დემოკრატიაა, თუმცა პრეზიდენტი გურბანგული ბერდიმუჰამედოვი ავტორიტარული ფიგურაა და ის ეფექტურად აკონტროლებს ქვეყანას თავის ვიწრო შიდა წრესთან ერთად. ბერდიმუჰამედოვი თურქმენეთის პრეზიდენტი 2006 წელს გახდა და პოსტი 2017 წლის არჩევნების შემდეგაც შეინარჩუნა.[1] საერთაშორისო ადამიანის უფლებათა დამცველი ორგანიზაცია „Amnesty International“ 2020 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში თურქმენეთის შესახებ წერს, რომ ქვეყანა კვლავ ეფექტურადაა ჩაკეტილი ადამიანის უფლებათა დამცველებისა და სხვა საერთაშორისო დამკვირვებლებისთვის. ძალიან რთულია ქვეყანაში ადამიანის უფლებების დავის კუთხით არსებული რეალური ვითარების შესწავლა, რადგან სანდო ინფორმაციის მოპოვების კუთხით დიდი სირთულეებია და ქვეყანა დაკეტილია საერთაშორისო შემოწმებებისთვის.[2]

„ბერტელსმენის ფონდის“ 2020 წლის ანგარიშში თურქმენეთის შესახებ ნათქვამია, რომ 2016 წელს, დაახლოებით 60 ადამიანი, მათ შორის მეწარმეები და მასწავლებლები, ვინც ფეთჰულა გიულენთან კავშირში მყოფებად მოიაზრებოდნენ, სხვადასხვა ქვეტექსტების გამოყენებით დააპატიმრეს და დახურული სასამართლო პროცესების შემდეგ 5-დან 25 წლამდე თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს. ბევრი მათგანი მძიმე პირობებში (სამარტოო საკანში) განათავსეს. იქიდან გამომდინარე, რომ თურქმენეთის სასამართლო სისტემაში დაბალი გამჭვირვალობაა, არ არსებობს სანდო ინფორმაცია პოლიტიკური მოტივებით დაპატიმრებული პირების საერთო რაოდენობის შესახებ.[3]

საინფორმაციო პორტალი „Eurasianet“ 2016 წლის 8 დეკემბერს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერდა, რომ თურქმენეთის უსაფრთხოების სამსახურები ფეთჰულა გიულენთან კავშირში ეჭვმიტანილ ათობით პირს აკავებდნენ და ამწესებდნენ საპატიმროში, სადაც მათ აწამებდნენ 30-40 დღის განმავლობაში, ვიდრე ისინი, ვინმეს არ დაასმენდნენ. თურქეთის მთავრობა თურქმენეთის მნიშვნელოვანი პარტნიორია, რადგან უცხოური ინვესტიციების დიდი ნაწილი სწორედ თურქეთიდანაა. ამიტომ, თურქეთის მთავრობის მოთხოვნას, დაეპატიმრებინათ გიულენთან კავშირში მყოფი პირები, თურქმენეთი მალევე დაემორჩილა, ყაზახეთისა და ყირგიზეთისაგან განსხვავებით.[4]

საინფორმაციო პორტალი „Freghana News“ 2016 წლის 20 დეკემბერს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერდა, რომ თურქმენეთში გრძელდებოდა რეპრესიები ფეთჰულა გიულენთან კავშირში მყოფი საგანმანათლებლო პერსონალის მიმართ. სტატიაში ნახსენები იყო ქალაქ იაშლიკში მდებარე დროებითი დაკავების ცენტრი, სადაც მიჰყავდათ დაკავებული პირები დასაკითხად, რა დროსაც ხშირად გამოიყენებოდა წამება. ბევრი დაკავებული „გიულენისტი“ დაკითხვის შემდეგ გაათავისუფლეს. გათავისუფლებულთა შორის ბევრი იყო ისეთი, ვისაც გავლენიან ხალხს შორის საჭირო კონტაქტები აღმოაჩნდა ან აქტიურად ითანამშრომლა საგამოძიებო სტრუქტურებთან და სხვა პირები დაასმინა. სტატიის მიხედვით, ხშირად დაკითხვა ფატალური შედეგით მთავრდებოდა. ამასთან დაკავშირებით, რამდენიმე პოლიციელი სამსახურიდანაც დაითხოვეს.[5]

საერთაშორისო ადამიანის უფლებათა დამცველი ორგანიზაცია „Human Rights Watch“ 2017 წლის 9 ივნისს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერდა, რომ თურქმენეთის სასამართლომ 18 პირს 25 წლამდე პატიმრობა მიუსაჯა, რაც ფეთჰულა გიულენთან კავშირში მყოფი პირების მიმართ განხორციელებული წმენდის შთაბეჭდილებას ტოვებდა. აღნიშნული 18 პირი იყო იმ ასამდე პირს შორის, რომლებიც 2016 წლის სექტემბერსა და ოქტომბერში, დედაქალაქ აშხაბადში გიულენთან კავშირის ბრალდებით დააკავეს. თვრამეტივე პირი, ვისაც პატიმრობა მიუსაჯეს ან ასწავლიდა ან სწავლობდა გიულენთან დაკავშირებულ საგანმანათლებლო დაწესებულებებში. ასეთი სკოლები თურქმენეთში 1990-იანი წლებიდან ფუნქციონირებდა. მათი უმრავლესობა 2011 წელს მთავრობამ დახურა.[6]

აშშ-ის საერთაშორისო რელიგიის თავისუფლების კომისია 2020 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში თურქმენეთის შესახებ წერს, რომ 2019 წელს აკმირატ სოიუნოვი და ეზიზ ჰუდაიბერდიევი, გიულენთან კავშირში დადანაშაულებული ორი პირი, საპატიმრო დაწესებულებაში გარდაიცვალა. კომისია წერს, რომ დახურული საინფორმაციო გარემოს გამო, შეუძლებელია დადგინდეს თუ რამდენი პირი იმყოფება მსგავს პირობებში ან რამდენი ასეთი პატიმარი გარდაიცვალა ციხეში.[7] „Human Rights Watch“ 2020 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში თურქმენეთის შესახებ წერს, რომ ეზიზ ჰუდაივერდიევი 2019 წლის ივლისში, ციხის ჰოსპიტალში გარდაიცვალა. მას 23-წლიანი პატიმრობა ჰქონდა მისჯილი ფეთჰულა გიულენთან კავშირის ბრალდებით და ერთერთი იყო იმ ათი პირიდან, ვინც 2017 წელს დახურულ სასამართლო პროცესზე გაასამართლეს. მეორე პირი, ვინც იგივე ბრალდებით, ასევე 23-წლიან სასჯელს იხდიდა, 2019 წლის ოქტომბერში გარდაიცვალა.[8] საინფორმაციო პორტალი „Turkmen News“ 2019 წლის 9 სექტემბერს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერს, რომ აღნიშნული ათი პირიდან ერთერთი, 39 წლის ალიშერ მუჰამეტგულიევი, მასწავლებელი, რომელიც ფეთჰულა გიულენთან კავშირის ბრალდებით გაასამართლეს და 23 წელი მიუსაჯეს, თურქმენეთის ოვადანის ციხეში კრიტიკულად მძიმე პირობებში იმყოფება.[9]

[1] USDOS – US Department of State: Country Report on Human Rights Practices 2019 – Turkmenistan, 11 March 2020

 (accessed on 8 June 2020)

[2] AI – Amnesty International: Human Rights in Eastern Europe and Central Asia – Review of 2019 – Turkmenistan [EUR 01/1355/2020], 16 April 2020

 (accessed on 8 June 2020)

[3] Bertelsmann Stiftung: BTI 2020 Country Report Turkmenistan, 29 April 2020

 (accessed on 8 June 2020)

[4] Eurasianet; Turkmenistan cracking down on Gulen followers; By Nick Ashdown; 8 December, 2016; available at: https://eurasianet.org/turkmenistan-cracking-down-gulen-followers [accessed 8 June 2020]

[5] Ferghana News; Turkmenistan: Repressing Gulen supporters to cajole Erdogan? 20 December, 2016; available at: https://enews.fergananews.com/articles/2983 [accessed 8 June 2020]

[6] Guman Rights Watch; Turkmenistan: 18 men tortured, sentenced in unfair trial; 9 June, 2017; available at: https://www.hrw.org/news/2017/06/09/turkmenistan-18-men-tortured-sentenced-unfair-trial [accessed 8 June 2020]

[7] USCIRF – US Commission on International Religious Freedom: United States Commission on International Religious Freedom 2020 Annual Report; USCIRF – Recommended for Countries of Particular Concern (CPC): Turkmenistan, April 2020

 (accessed on 8 June 2020)

[8] HRW – Human Rights Watch: World Report 2020 – Turkmenistan, 14 January 2020

 (accessed on 8 June 2020)

[9] Turkmen News; Alleged Gulenist in critical condition in Turkmen prison; 9 September, 2019; available at: https://en.turkmen.news/human-rights/alleged-gulenist-in-critical-condition-in-turkmen-prison/ [accessed 8 June 2020]

ერაყში არსებული ვითარება – ბაღდადში აშშ-ის სამხედრო ბაზაზე რამდენიმე რაკეტა აფეთქდა. „კოალიცია ადასტურებს, რომ ერაყში მდებარე ბაზაზე მცირე ზომის რაკეტები აფეთქდა. მსხვერპლი არაა, მიმდინარეობს გამოძიება“, – განაცხადა „ისლამური სახელმწიფოს“ წინააღმდეგ აშშ-ის ხელმძღვანელობით მოქმედი დასავლური კოალიციის წარმომადგენელმა, პოლკოვნიკმა მაილს კეგინსმა. სარაკეტო იერიშზე პასუხისმგებლობა არც ერთ დაჯგუფებას არ აუღია.[1]

სირიის კრიზისი – რუსეთ-თურქეთის მოლაპარაკებების დაწყებამდე ერთი დღით ადრე სირიის სამთავრობო ჯარებმა ალეპოს ძირითადი ნაწილი დაიკავეს. რუსეთის ავიაციის მხარდაჭერით, ასადის სამთავრობო ძალებმა რეგიონში აქტიური საბრძოლო მოქმედებები დეკემბრიდან განაახლეს. სამთავრობო ძალებმა ალეპოს ძირითად ნაწილზე, 2012 წლის შემდეგ, კონტროლი პირველად დაამყარეს.[2]

ავღანეთში არსებული ვითარება – აშრაფ ღანი ავღანეთის პრეზიდენტად გამოცხადდა. მეორე ადგილზე პრემიერი აბდულა აბდულა გავიდა. არჩევნები ქვეყანაში 2019 წლის 28 სექტემბერს გაიმართა, შედეგები კი 5 თვის შემდეგ გამოცხადდა. ოპოზიცია მთავრობას შედეგების გაყალბებაში ადანაშაულებს.[3]

აშშ და თალიბანი სამშვიდობო შეთანხმებას 19 თებერვალს გააფორმებენ. „მრავალწლიანი კონფლიქტის შემდეგ ჩვენ შეთანხმებას მივაღწიეთ „თალიბანთან“ ავღანეთში ძალადობის მნიშვნელოვანი შემცირების მიმართულებით. ეს დიდი ნაბიჯია მშვიდობამდე მიმავალ გრძელ გზაზე და ყველა ავღანელს მოვუწოდებ ეს შესაძლებლობა გამოიყენონ“, – განაცხადა აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა მაიკ პომპეომ. ეს ინფორმაცია „თალიბანის“ ოფიციალურმა წარმომადგენელმა, ზაბიჰულაჰ მუჯაჰიდმაც დაადასტურა. მისი თქმით, შეთანხმების ხელმოწერის ცერემონიაზე ორივე მხარე მაღალი რანგის პირებით იქნება წარმოდგენილი.[4]

აღმოსავლეთ უკრაინის კრიზისი – პრორუსი სეპარატისტების მიერ უკრაინულ პოზიციებზე საარტილერიო ცეცხლის გახსნის შედეგად ერთი უკრაინელი სამხედრო დაიღუპა. ამის შესახებ ბრიფინგზე უკრაინის შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის ხელმძღვანელმა, რუსლან ხომჩაკმა განაცხადა. „ის, რაც დღეს მოხდა, პროვოკაცია არ იყო. „ბოევიკებს“ სურდათ სათვალთვალო პუნქტების ხელში ჩაგდება. შედეგად, ჩვენი ერთი სამხედრო დაიღუპა, სამი დაჭრილია, ხოლო კიდევ ორს კონტუზია აქვთ“, – განაცხადა მან. დონბასში პრორუსმა სეპარატისტებმა უკრაინულ პოზიციებზე შეტევა გამთენიისას მიიტანეს. რამდენიმე საათის შემდეგ ბრძოლა დასრულდა, უკრაინულმა მხარემ თავისი პოზიციები შეინარჩუნა.[5]

თურქეთში გიულენთან კავშირის გამო 100-მდე ადამიანის დაკავების ორდერი გასცეს – თურქეთის პროკურატურამ ფეთჰულა გიულენის ორგანიზაციასთან კავშირის ბრალდებით 98 ადამიანის დაკავების ორდერი გასცა. გავრცელებული ინფორმაციით, ამ 98 ადამიანიდან 33 თურქეთის იუსტიციის სამინისტროს მოქმედი თანამშრომელია. დაკავების ოპერაცია ქვეყნის 15 პროვინციაში მიმდინარეობს, მათ შორის დედაქალაქ ანკარაში. უკვე დაკავებულია 50 ადამიანი.[6]

პაკისტანში ტერაქტს 10 ადამიანი ემსხვერპლა – პაკისტანში, ქალაქ კვეტაში მომხდარი ტერაქტის შედეგად 10 ადამიანი დაიღუპა, ხოლო 35 დაშავდა. გავრცელებული ცნობით, თვითმკვლელმა ტერორისტმა პოლიციის მანქანასთან აიფეთქა თავი.[7]

ინდოეთში ქალი სამხედროები მაღალი თანამდებობების დაკავებას შეძლებენ – ინდოეთის უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ქალებს შეიარაღებულ ძალებში მაღალი თანამდებობების დაკავების უფლება მიეცათ. ქვეყანაში შეიქმნება სპეციალური კომისია, რომელიც სამხედრო სამსახურთან დაკავშირებულ საკითხებზე იმუშავებს. კომისიისთვის მიმართვის უფლება ნებისმიერ ქალ სამხედროს ექნება. მთავრობა სასამართლოს ამ გადაწყვეტილებას ეწინააღმდეგებოდა, თუმცა მოსამართლემ მთავრობის არგუმენტებს დისკრიმინაციული და სტერეოტიპული უწოდა. „ქალების ფიზიოლოგიურ თავისებურებებს მათ უფლებებთან არაფერი აქვთ საერთო. ჩვენი მენტალიტეტი უნდა შეიცვალოს“, – განაცხადა უზენაესი სასამართლოს მოსამართლემ.[8]

აზერბაიჯანში 100-ზე მეტი აქტივისტი და ოპოზიციური პარტიების ლიდერები დააკავეს – აქციის მონაწილეები საპარალამენტო არჩევნების შედეგების გაპროტესტებას აპირებდნენ. „ნამდვილი პარტიის“, „მუსავატის“ და მოძრაობა „D18-ის“ ლიდერები საკუთარ სახლებში ან პარტიების ოფისებთან დააკავეს. პარალელურად, ქვეყნის საარჩევნო კომისიის შენობასთან, სადაც დემონსტრაცია უნდა გამართულიყო, პოლიციელები იყვნენ მობილიზებულები, რომლებიც ადგილზე მოსულ აქტივისტებს აკავებდნენ. სამართალდამცველები მომხდარზე კომენტარს არ აკეთებენ. საპარლამენტო არჩევნები აზერბაიჯანში 9 თებერვალს ჩატარდა. ოფიციალური მონაცემებით, მმართველმა პარტიამ 125 მანდატიდან 72 მოიპოვა. ოპოზიცია შედეგების გაუქმებას ითხოვს.[9]

[1] Reuters; Rockets hit US coalition base in Baghdad, no casualties; 16 February; 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-iraq-security/blasts-hit-u-s-coalition-base-in-baghdad-damage-unknown-idUSKBN20A00Y

[2] Middle East Eye; Syrian government forces consolidate grip around Aleppo; 16 February, 2020; available at: https://www.middleeasteye.net/news/syrian-government-forces-consolidate-grip-around-aleppo

[3] Reuters; Ghani named winner of disputed Afghan poll, rival also claims victory; By Abdul Qadir Sediqi and Orooj Hakimi; 18 February, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-election-result/ashraf-ghani-declared-winner-of-afghan-presidential-poll-idUSKBN20C1PZ

[4] Al Jazeera; US-Taliban truce begins, raising hopes of peace deal; By Shereena Qazi; 22 February, 2020; available at: https://www.aljazeera.com/news/2020/02/pact-taliban-reducing-violence-start-saturday-200221094340829.html

[5] იმედის ახალი ამბები; პრორუსმა სეპარატისტებმა უკრაინელი სამხედრო მოკლეს; 18 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/128247/prorusma-separatistebma-ukraineli-samkhedro-mokles

[6] იმედის ახალი ამბები; თურქეთში გიულენთან კავშირის გამო 100-მდე ადამიანის დაკავების ორდერი გასცეს; 18 თებერვალი, 2020; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/128177/turqetshi-giulentan-kavshiris-gamo-100mde-adamianis-dakavebis-orderi-gastses

[7] Reuters; Suicide blast kill 10 in southwestern Pakistan city of Quetta; By Gul Yousafzai; 17 February, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-pakistan-blast/suicide-blast-kill-10-in-southwestern-pakistan-city-of-quetta-idUSKBN20B1B5?il=0

[8] NDTV; Women army officers can get command roles. Top court slams stereotypes; 17 February, 2020; available at: https://www.ndtv.com/india-news/will-women-officers-command-army-units-supreme-court-to-decide-today-2181129?pfrom=home-topscroll

[9] Reuters; Azeri police detain opposition leaders, block protest against election result; 16 February, 2020; available at: https://www.reuters.com/article/us-azerbaijan-election-opposition/azeri-police-detain-opposition-leaders-block-protest-against-election-result-idUSKBN20A0F3

პაკისტანის ყოფილ პრეზიდენტს სიკვდილი მიუსაჯეს – პაკისტანის სასამართლომ ქვეყნის ყოფილ პრეზიდენტს, გენერალ ფერვეზ მუშარაფს სასიკვდილო განაჩენი გამოუტანა. გადაწყვეტილება 3-კაციანმა კოლეგიამ ხმათა უმრავლესობით მიიღო. მუშარაფი ქვეყნის ღალატში ცნეს დამნაშავედ. საქმე 2007 წელს მიღებულ გადაწყვეტილებას ეხება, როცა მუშარაფმა ქვეყნის კონსტიტუცია გააუქმა, რითაც მმართველობა გაიხანგრძლივა. გენერალმა მუშარაფმა ძალაუფლება 1999 წელს, სამხედრო გადატრიალების შედეგად მოიპოვა და ქვეყნის პრეზიდენტის პოსტს 2001-2008 იკავებდა. ამჟამად ის დუბაიში იმყოფება, სადაც 2016 წელს გამოძიების ნებართვით მკურნალობის მიზნით ჩავიდა. მუშარაფი პაკისტანის პირველი სამხედრო ლიდერია, ვინც სასამართლოს წინაშე წარდგა.[1]

პაკისტანში პროფესორს მკრეხელობისთვის სიკვდილით დასჯა მიუსაჯეს – 33 წლის ჯუნაიდ ჰაფეეზი 2013 წლის მარტში, სოციალურ მედიაში წინასწარმეტყველ მუჰამედის წინააღმდეგ დამამცირებელი ტექსტების გამოქვეყნების გამო დააპატიმრეს. ჰაფეეზის განაჩენი ქალაქ მულტანში გამოცხადდა, სადაც ის უნივერსიტეტის პროფესორი იყო. Amnesty International-ის შეფასებით, ჯუნაიდ ჰაფეეზის სიკვდილით დასჯის განაჩენი სამართლიანობის უხეში დარღვევაა და უკიდურეს იმედგაცრუებას იწვევს. ორგანიზაციის განცხადებით, მთავრობამ ის დაუყოვნებლივ უნდა გაათავისუფლოს და უზრუნველყოს როგორც დაკავებულის, ასევე მისი ოჯახის წევრების უსაფრთხოება.[2]

2019 წელს მსოფლიოში 49 ჟურნალისტი მოკლეს – 389 ჟურნალისტს თავისუფლება შეუზღუდეს, ხოლო 57 მძევლად აიყვანეს და ტყვეობაში რჩება. ორგანიზაციის „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე“ განცხადებით, ჟურნალისტის პროფესია საფრთხეებს შეიცავს, თუმცა 2019 წელს მოკლული ჟურნალისტების რაოდენობა, ბოლო 16 წლის განმავლობაში ყველაზე დაბალია. ჟურნალისტები ძირითადად კონფლიქტის ზონებში დაიღუპნენ. 17 ჟურნალისტი საომარ მოქმედებებს სირიაში, ავღანეთსა და იემენში ემსხვერპლა. 2019 წელს ჩინეთსა და თურქეთში ყველაზე მეტი ჟურნალისტი დააპატიმრეს.[3]

თურქეთში სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის საქმეზე 170-ზე მეტი ადამიანი დააკავეს – თურქეთის ხელისუფლებამ სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის საქმეზე 260 ადამიანის დაკავების ორდერი გასცა. ამ დროისთვის 171 ადამიანი უკვე დააკავეს. როგორც პოლიცია განმარტავს, ეს ადამიანები იყენებდნენ აპლიკაციას „ByLock“. მთავრობა მიიჩნევს, რომ 3 წლის წინ ორგანიზატორები მისი დახმარებით მოქმედებდნენ. 2016 წელს სამხედრო გადატრიალების მცდელობის ორგანიზატორად თურქეთის ხელისუფლება აშშ-ში მცხოვრებ თურქ სასულიერო პირს ფეთჰულა გიულენს მიიჩნევს. 2016 წლიდან დღემდე გიულენის ორგანიზაციასთან კავშირის ბრალდებით დაკავებულთა რიცხვი 500000-ს აჭარბებს.[4]

ინდოეთში ყოფილ დეპუტატს გაუპატიურების საქმეზე სამუდამო პატიმრობა მიესაჯა – ინდოეთის პარლამენტის ყოფილ დეპუტატს, „ინდოეთის სახალხო პარტიის“ ყოფილ წევრ კულდიპ სენგარს გაუპატიურების საქმეზე სამუდამო პატიმრობა მიესაჯა. გარდა ამისა, სასამართლოს გადაწყვეტილებით, 51 წლის სენგარმა კომპენსაციის სახით 2,5 მილიონი რუპია (35 ათასი დოლარი) უნდა გადაიხადოს. ყოფილ დეპუტატს ბრალი 17 წლის გოგოს გაუპატიურებაში ედებოდა. საუბარია 2017 წლის ივნისში მომხდარ შემთხვევაზე, როდესაც გოგომ სენგარს დასაქმების თხოვნით მიმართა, ის კი გაიტაცეს. ერთი კვირის განმავლობაში მას როგორც სენგარი, ასევე სხვა პირები აუპატიურებდნენ. გასული წლის ივლისში გაუპატიურების მსხვერპლი საეჭვო ავტოავარიაში მოყვა. ავტოსაგზაო შემთხვევას გოგოს ორი დეიდა ემსხვერპლა, თავად დაზარალებულმა კი სხვადასხვა სიმძიმის დაზიანება მიიღო. ამის შემდეგ გოგოს დედამ ავტოსაგზაო შემთხვევაში კულდიპ სენგარი დაადანაშაულა. საქმეზე გამოძიება ჯერ არ დასრულებულა. რაც შეეხება „ინდოეთის სახალხო პარტიაში“ კულდიპ სენგარის წევრობას, ის პარტიიდან მხოლოდ მიმდინარე წლის აგვისტოში გარიცხეს.[5]

სირიის კრიზისი – სირიის პროვინცია იდლიბში ჰუმანიტარული კრიზისი შაბათს მომხდარი ავია იერიშების შემდეგ კი უფრო გამწვავდა. ავია იერიშებმა ათასობით ადამიანს აიძულა სახლების დატოვება. შაბათს ქალაქ სარაქებში ავია იერიშებს სულ ცოტა 12 ადამიანი ემსხვერპლა, ამ კვირაში შეტაკებების შედეგად კი დაახლოებით 140 ადამიანი დაიღუპა. ეს ტერიტორია სირიის არმიისა და რუსეთის ძალების სამიზნე გახდა. გაერომ „დაუყოვნებლივი დეესკალაციისკენ“ მოუწოდა მხარეებს. გაეროს განცხადებით, სირიის შეტევების გამო იდლიბის პროვინციაში 60 ათასამდე ადამიანი უკვე იძულებით გადაადგილდა. ჯამში რეგიონში 3 მილიონამდე მაცხოვრებელია. იდლიბის პროვინციაში ჰუმანიტარული კრიზისის გამწვავება განსაკუთრებით მას შემდეგ შეინიშნება, რაც გაეროს უსაფრთხოების საბჭოს რეზოლუციას ჩინეთმა და რუსეთმა ვეტო დაადეს. რეზოლუცია კიდევ ერთი წლით უზრუნველყოფდა საზღვარგარეთის დახმარებას პროვინციისთვის.[6]

ერაყში დაჯგუფება „ისლამური სახელმწიფო“ ისევ ძალას იკრებს – ერაყში „ისლამური სახელმწიფოს“ ჯგუფი, ორი წლის წინ ქვეყანაში ბოლო ტერიტორიების დატოვებისა და დაკარგვის შემდეგ, ძალებს იკრებს. ამის სულ უფრო მეტი მტკიცებულება არსებობს. ქურთები და დასავლეთის სადაზვერვო სამსახურების წარმომადგენლები აცხადებენ, რომ ISIS-ის წევრები ერაყში უფრო დახვეწილად მოქმედებენ და მათი თავდასხმები იზრდება. ქურთი მაღალჩინოსნის ლაჰურ თალაბანის განცხადებით, მებრძოლები ახლა უფრო მეტად გაწვრთნილები და გაცილებით საშიშები არიან ვიდრე „ალ-ქაიდას“ წევრები. „ისლამური სახელმწიფოს“ ლიდერი ჩრდილოეთ სირიაში სამხედრო ოპერაციისას ოქტომბერში მოკლეს. მოგვიანებით „ისლამურმა სახელმწიფომ“ ალ-ბაღდადის სიკვდილი დაადასტურა და ახალი ხალიფა აბუ იბრაჰიმ ალ-ჰაშიმი ალ-ქურაიში დაასახელა. ტერორისტულმა დაჯგუფება „ისლამურმა სახელმწიფომ“ სირიასა და ერაყში ტერიტორიების დიდი ნაწილი 2014-2015 წლებში დაიკავა. მათმა ძლევამოსილებამ პიკს 2014 წელს მიაღწია. ამის შემდეგ რადიკალების წინააღმდეგ საერთაშორისო ანტიტერორისტულმა კოალიციამ მასშტაბური ოპერაცია დაიწყო. „ისლამურმა სახელმწიფომ“ უკანასკნელი კონტროლირებადი ტერიტორია, სირიაში არსებული დასახლება ბაღუზი, 2019 წლის მარტში დაკარგა.[7]

ჯამალ ჰაშაღის მკვლელობაში ბრალდებულ 5 პირს სიკვდილი მიუსაჯეს – საუდის არაბეთში ჟურნალისტ ჯამალ ჰაშაღის მკვლელობაში ბრალდებულს 5 პირს სიკვდილი მიუსაჯეს. საქმის კიდევ სამ ფიგურანტს 24-24 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიესაჯა. მსჯავრდებულთა ვინაობა არ სახელდება. ჯამალ ჰაშაღი სტამბოლში, საუდის არაბეთის საკონსულოში 2018 წლის ოქტომბერში მოკლეს. ის საუდის არაბეთის მთავრობას მწვავედ აკრიტიკებდა. მოკლული ჟურნალისტის დანაწევრებული სხეული ამ დრომდე არ არის ნაპოვნი. 8 თებერვალს გაერომ თავისი ექსპერტების დასკვნა გამოაქვეყნა, რომლის თანახმად, საუდელი ჟურნალისტის ჯამალ ჰაშაღის მკვლელობა საუდის არაბეთის მაღალჩინოსნებმა დაგეგმეს და შეასრულეს. საუდის არაბეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრო გაეროს გამოძიების დასკვნის შედეგებს უარყოფს.[8]

[1] BBC; Pervez Musharraf: Pakistan ex-leader sentenced to death for treason; 17 December, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-50819772

[2] France 24; Pakistani professor sentenced to death for blasphemy; 21 December, 2019; available at: https://www.france24.com/en/20191221-pakistani-professor-sentenced-to-death-for-blasphemy

[3] Reporters Without Borders; RSF yearly round-up: “historically low” number of journalists killed in 2019; 16 December, 2019; available at: https://rsf.org/en/news/rsf-yearly-round-historically-low-number-journalists-killed-2019

[4] Anadolu Agency; ByLock operation in the capital: 171 detention; 17 December, 2019; available at: https://www.aa.com.tr/tr/15-temmuz-darbe-girisimi/baskentte-bylock-operasyonu-171-gozalti/1675619#

[5] BBC; Unnao rape case: Former BJP lawmaker Kuldeep Sengar gets life in jail; 20 December, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-india-50864968

[6] DW; Syria: Fears of humanitarian crisis rise after cross-border aid vetoed; 22 December, 2019; available at: https://www.dw.com/en/syria-fears-of-humanitarian-crisis-rise-after-cross-border-aid-vetoed/a-51769940

[7] BBC; ISIS in Iraq: Militants getting stronger again; By Orla Guerin; 23 December, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-50850325

[8] Bloomberg; Five sentenced to death in Khashoggi murder, royal aides cleared; By Donna Abu-Nasr; 23 December, 2019; available at: https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-12-23/saudi-arabia-finds-11-guilty-in-jamal-khashoggi-murder

ვენესუელის კრიზისი – ვენესუელის პრეზიდენტმა ნიკოლას მადურომ ოპოზიციის წარმომადგენლებთან მოლაპარაკებები დაიწყო. მოლაპარაკებები ნორვეგიის მთავრობის შუამავლობით ბარბადოსის კუნძულზე იმართება. როგორც მოსალოდნელია, მხარეები სხვადასხვა თემაზე იმსჯელებენ. მადურო აცხადებს, რომ ის ოპტიმისტურად არის განწყობილი. პრეზიდენტსა და ოპოზიციას შორის ბოლო მოლაპარაკებები მაისში გაიმართა, თუმცა საბოლოოდ ჩაიშალა. ვენესუელაში ვითარება განსაკუთრებით იანვარში დაიძაბა, როდესაც აშშ-ის მიერ მხარდაჭერილმა ოპოზიციის ლიდერმა, ხუან გუაიდომ საკუთარი თავი ვენესუელის დროებით პრეზიდენტად გამოაცხადა.[1]

თურქეთში გიულენთან კავშირში ეჭვმიტანილი 200-დე პირის დაკავების ორდერი გაიცა – სტამბოლის პროკურატურამ 176 სამხედრო პირის დაკავებაზე ორდერი გასცა, მათ შორის არიან: 100 ლეიტენანტი, პოლკოვნიკები, ორი ლეიტენანტ-პოლკოვნიკი, 7 კაპიტანი და ა.შ. პროკურატურის განცხადებით, ასევე ნაბრძანებია 20 სამხედროს დაკავება, რომელიც ახლაც ასრულებს მოვალეობას, ასევე 6 ყოფილი სამხედროს და 10 სამოქალაქო პირის დაკავება.[2]

თურქეთში სამხედრო გადატრიალების მცდელობაში ბრალდებულ 33 ადამიანს სამუდამო პატიმრობა მიესაჯა – მსჯავრდებულთა შორის ერთი გენერალია. 33 პატიმრიდან 8 სასჯელს განსაკუთრებულად მძიმე პირობებში მოიხდის. ვერდიქტის თანახმად, კონსტიტუციური წესრიგის დარღვევაში ბრალდებულებს არც შეწყალება შეეხებათ. სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობა ქვეყანაში 2016 წლის 15 ივლისს მოხდა. ხელისუფლების დამხობის მცდელობის ორგანიზებაში ანკარა ამერიკის შეერთებულ შტატებში მცხოვრებ ფეთჰულა გიულენს ადანაშაულებს.[3]

ვითარება ავღანეთში – სულ მცირე 5 დაღუპული და 40-ზე მეტი დაშავებული – ავღანეთში ქორწილში ბავშვმა თავი აიფეთქა. მოზარდმა ბიჭმა ასაფეთქებელი მოწყობილობა პაჩერაგამის ოლქში, მთავრობის მომხრე პოლიციის მეთაურის სახლში აამოქმედა. თავდასხმის ორგანიზებას უარყოფს თალიბანი. ამავე რეგიონში საკმაოდ აქტიურია დაჯგუფება „ისლამური სახელმწიფოს“ ფრთაც. მომხდარის სხვა დეტალები უცნობია.[4]

ბადღისის პროვინციაში სასტუმროზე შეიარაღებული მებრძოლების თავდასხმას სულ მცირე 4 ადამიანი ემსხვერპლა და 9, მათ შორის 2 ბავშვი დაიჭრა. ადგილობრივი დროით 12:40 წუთზე შეიარაღებული მებრძოლების ჯგუფი სასტუმროში შევარდა და ცეცხლი გახსნა. სამართალდამცველებმა სამი თავდამსხმელიდან ორის ლიკვიდირება შეძლეს, მესამის დასაკავებლად კი ოპერაცია მიმდინარეობს. მომხდარზე პასუხისმგებლობა საკუთარ თავზე მოძრაობა თალიბანმა აიღო.[5]

ტერაქტი სომალიში – კისმაიოში მდებარე სასტუმროზე თავდასხმას 26 ადამიანი ემსხვერპლა. დაღუპულთა შორის ადგილობრივი პოლიტიკოსი, 3 კენიელი, 3 ტანზანიელი, 2 ამერიკელი და ერთი ბრიტანელია. შენობაში ჯერ დანაღმული მანქანით თვითმკვლელი ტერორისტი შევარდა, შემდეგ კი შეიარაღებული თავდამსხმელი. მომხდარზე პასუხისმგებლობა დაჯგუფება ალ-შაბაბმა აიღო.[6]

[1] BBC; Venezuela’s Maduro optimistic as crisis talks resume; 9 July, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-latin-america-48904193

[2] Al Jazeera; Turkey seeks to arrest hundreds over alleged Gulen links; 9 July, 2019; available at: https://www.aljazeera.com/news/2019/07/turkey-seeks-arrest-hundreds-alleged-gulen-links-190709064713175.html

[3] Anadolu Agency; Turkey: 33 sentenced for life after coup attempt; 10 July, 2019; available at: https://www.aa.com.tr/en/turkey/turkey-33-sentenced-for-life-after-coup-attempt/1527954?fbclid=IwAR0laaVTVMNaeZF4Qy7Zd89nzNh8M3C9DBIVhbeswREC_TlIxwpYvl5h9LY

[4] BBC; Afghanistan war: child used in suicide attack; 12 July, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-asia-48960149

[5] Ariana News; Taliban storm hotel in Badghis; clashes underway; 13 July, 2019; available at: https://ariananews.af/taliban-storm-hotel-in-badghis-clashes-underway/

[6] BBC; Kismayo attack: At least 26 dead as gunmen storm Somali hotel; 14 July, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-48969781

სირიის არმიამ საკვანძო ქალაქი დაიკავა – სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი ქალაქი კაფრ-ნაბუდა ჰამის პროვინციაში მდებარეობს. დაჯგუფება „ჰაიატ ტაჰრიტ აშ-შამის“ მებრძოლებმა კონტრშეტევა სცადეს და 27 მაისის ღამეს ქალაქის აღმოსავლეთ ფლანგზე სირიის არმიის პოზიციებზე იერიში მიიტანეს. ამბოხებულებმა შეტევა მას შემდეგ შეწყვიტეს, რაც დიდი დანაკარგი განიცადეს.[1]

თურქეთმა ერაყის ჩრდილოეთით სამხედრო ოპერაცია დაიწყო – ანტიტერორისტული ოპერაცია ქურთი სამხედროების წინააღმდეგაა მიმართული. საარტილერიო და ავია იერიშების შემდეგ, ოპერაციაში სადესანტო დანაყოფები ჩაერთნენ. თურქეთის თავდაცვის სამინისტროს განცხადებით, მათი მიზანი ტერორისტების ნეიტრალიზაცია და მათი თავშესაფრის განადგურებაა.[2]

ვითარება ავღანეთში – ქაბულის თავდაცვის ეროვნულ უნივერსიტეტთან ტერაქტს მსხვერპლი მოჰყვა. თვითმკვლელმა ტერორისტმა თავი მაშინ აიფეთქა, როდესაც შენობიდან კადეტები გამოდიოდნენ. დაიღუპა 6 და კიდევ 6 ადამიანი დაშავდა.[3] მომხდარზე პასუხისმგებლობა ტერორისტულმა დაჯგუფებამ „ისლამური სახელმწიფო“ აიღო.[4]

დანაღმული ავტომობილი აფეთქდა ქაბულში, კალა-ე-ვაზირის რაიონში ამერიკული სამხედრო კოლონის ჩავლის დროს. დაიღუპა 4 ადამიანი. დაშავებულებს შორის ამერიკელი სამხედროებიც არიან.[5]

თურქეთში 119 სამხედროს სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯეს – სამხედროებს მსჯავრი სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობაში მონაწილეობის გამო დასდეს. მსჯავრდებულთა შორის არიან სამხედრო პილოტები, რომლებმაც გადატრიალების მცდელობის ღამეს სადაზვერვო სამსახურის, პარლამენტისა და უსაფრთხოების სამმართველოს შენობები დაბომბეს.[6]

[1] AMN; Jihadists suffer heavy losses in failed counter-offensive at Kafr Naboudeh; 27 May, 2019; available at: https://www.almasdarnews.com/article/jihadists-suffer-heavy-losses-in-failed-counter-offensive-at-kafr-naboudeh/

[2] იმედის ახალი ამბები; თურქეთმა ჩრდილოეთ ერაყში სამხედრო ოპერაცია დაიწყო; 28 მაისი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/106963/turqetma-chrdiloet-erakshi-samkhedro-operatsia-daitsko

[3] 1TV News; At least six killed in suicide blast near military academy in Kabul; 30 May, 2019; available at: http://www.1tvnews.af/en/news/afghanistan/38366-at-least-six-killed-in-suicide-blast-near-military-academy-in-kabul?fbclid=IwAR26v3rhObaCneT1HsPrK-3JEgRSRxrx8_sJhJQ5Hc9vrP8lt7mLc7rVjKU

[4] Reuters; Blast near Afghan military training center kills at least six: officials; 30 May, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-blast/blast-near-afghan-military-training-center-kills-at-least-six-officials-idUSKCN1T00S8?il=0

[5] Reuters; Car bomb targets US convoy in Afghan capital, several casualties; 31 May, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-blast/car-bomb-targets-u-s-convoy-in-afghan-capital-several-casualties-idUSKCN1T10EF?fbclid=IwAR3J2HizaNyJzeoewbjuBqqtP0l1BF3bxVLaiqqAJCl4RQdtJ0qe_5Dt4yY

[6] იმედის ახალი ამბები; სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობაში მონაწილე 119 თურქ სამხედროს სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯეს; 30 მაისი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/107233/sakhelmtsipo-gadatrialebis-mtsdelobashi-monatsile-119-turq-samkhedros-samudamo-patimroba-miusajes

ტრამპი „მუსლიმთა საძმოს“ ტერორისტულ ორგანიზაციად გამოცხადებას ითხოვს – 9 აპრილს აშშ-ის პრეზიდენტი ეგვიპტის პრეზიდენტს თეთრ სახლში შეხვდა. ამის შემდეგ კი ტრამპის ადმინისტრაციამ დიპლომატებსა და ეროვნულ უსაფრთხოებაზე პასუხისმგებელ უწყებებს ამ საკითხზე მუშაობა დაავალა. „მუსლიმთა საძმო“ ტრადიციული სუნიტური ისლამური ორგანიზაციაა, რომელიც ეგვიპტეში 1928 წელს დაარსდა. ორგანიზაცია ეგვიპტეში აკრძალულია და ტერორისტული ორგანიზაციების სიაშია შეყვანილი; ისევე როგორც ბაჰრეინში, რუსეთში, სირიაში, საუდის არაბეთსა და არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში.[1]

თურქეთში ცნობილ კარიკატურისტს პატიმრობა მიუსაჯეს – ოპოზიციური გამოცემის „Cumhuriyet“ 6 ყოფილ ჟურნალისტს, მათ შორის ცნობილ კარიკატურისტ მუსა კარტს პატიმრობა მიუსაჯეს. მათ ფეთჰულა გიულენის ორგანიზაციასთან კავშირში დასდეს ბრალი. მუსა კარტმა სახელი რეჯეფ ტაიპ ერდოღანის კარიკატურებით გაითქვა.[2]

ფეთჰულა გიულენთან კავშირის ბრალდებით თურქეთში 115 სამხედრო დააკავეს – ოპერაციის ფარგლებში 55 ეჭვმიტანილი სტამბოლში, 60 კი სხვადასხვა პროვინციაში დააკავეს. კიდევ 95 სამხედროზე ძებნაა გამოცხადებული. ყველა დაკავებული მოქმედი სამხედროა. თურქეთის ხელისუფლება ფეთჰულა გიულენს 2016 წელს გადატრიალების მცდელობაში ადანაშაულებს.[3]

შრი-ლანკაზე კიდევ 3 აფეთქება მოხდა – ამჯერად აფეთქებები ქვეყნის აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარე ქალაქ კალმუნიასთან ახლოს მოხდა, სადაც ანტიტერორისტული ოპერაცია მიმდინარეობს. ტერაქტების სერია შრი-ლანკაზე 20 აპრილიდან დაიწყო. დაღუპულთა რაოდენობა რამდენიმე ასეულს აჭარბებს.[4]

სუდანში სამხედროები და დემონსტრანტები საერთო საბჭოს შექმნაზე შეთანხმდნენ – საბჭოში შევლენ როგორც სამხედროები, ასევე სამოქალაქო პირები. საბჭოს საქმიანობისა და ფუნქციონირების პროცედურებზე მსჯელობა შემდგომში გაიმართება. სუდანში აქციები 6-7 აპრილიდან დაიწყო და პრეზიდენტის გადადგომით დამთავრდა. ქვეყანაში ორწლიანი გარდამავალი პერიოდი გამოცხადდა. ამ ხნის განმავლობაში ქვეყანას სამხედრო საბჭო მართავს.[5]

[1] The New York Times; Trump pushes to designate Muslim Brotherhood a terrorist group; 30 April, 2019; available at: https://www.nytimes.com/2019/04/30/us/politics/trump-muslim-brotherhood.html

[2] AP; 6 Turkish journalists sent to jail after losing appeals; 25 April, 2019; available at: https://apnews.com/0ef9a481eb9541b98e16a22ea2943c51

[3] იმედის ახალი ამბები; თურქეთში გიულენთან კავშირის ბრალდებით 115 სამხედრო დააკავეს; 26 აპრილი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/103961/turqetshi-giulentan-kavshiris-braldebit-115-samkhedro-daakaves

[4] CNN; Sri Lanka imposes extended curfew after security forces found ISIS flags and explosives; By Ivan Watson, Rebecca Wright and Ajith Champika; 26 April, 2019; available at: https://edition.cnn.com/2019/04/26/asia/sri-lanka-bombings-suspect-intl/index.html?fbclid=IwAR3beRyiXSNyVwlpCr1LdP9AsViyujXVpCe9ZTUCGLmh1vg_lWllg3L8uFI

[5] Al Jazeera; Sudan’s military and opposition agree on joint council; 28 April, 2019; available at: https://www.aljazeera.com/news/2019/04/sudan-military-opposition-agree-joint-council-190428060156681.htmlთურ

აშშ-მა ირანის ისლამური რევოლუციის გუშაგთა კორპუსი ტერორისტულ ორგანიზაციად გამოაცხადა – ოფიციალური კომენტარი სახელმწიფო მდივანმა მაიკ პომპეომ გააკეთა. გადაწყვეტილებას ქვეყნის პრეზიდენტიც გამოეხმაურა. ტრამპის თქმით, აშშ-ის მიერ გადადგმული ნაბიჯი იმი დასტურია, რომ ირანი არა მხოლოდ აფინანსებს ტერორისტებს, არამედ ირანის ისლამური რევოლუციის გუშაგთა კორპუსის დახმარებით, აქტიურად მონაწილეობს და ხელს უწყობს ტერორიზმს.[1]

საპასუხოდ, ირანის უმაღლესმა ეროვნულმა უშიშროების საბჭომ ტერორისტულ ორგანიზაციად აშშ-ის შეიარაღებული ძალები გამოაცხადა.[2]

ვითარება ავღანეთში – ავღანეთში მორიგი თავდასხმა მოხდა. თალიბანის მიერ ორგანიზებულ იერიშს ქვეყნის დასავლეთით 12 ადამიანი ემსხვერპლა; დაღუპულთა უმეტესობა ძალოვანი სტრუქტურების თანამშრომლები არიან. თავდასხმა მოხდა ქვეყნის აღმოსავლეთითაც. ტერორისტებმა იერიში ქალაქ ღაზნიზე მიიტანეს. თავდასხმას 10 ადამიანი ემსხვერპლა.[3]

აფეთქება მოხდა ბარგამის ბაზასთანაც. მანქანა ხელნაკეთი ასაფეთქებელი მოწყობილობით იყო დანაღმული. ინციდენტის შედეგად სამი ამერიკელი სამხედრო და ერთი კონტრაქტორი დაიღუპა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა თალიბანმა აიღო.[4] რამდენიმე დღის შემდეგ, თალიბანმა ავღანეთში „გაზაფხულის თავდასხმების“ დაწყება დააანონსა. მიმართვა ხუთ ენაზე გავრცელდა. მიმართვაში ნათქვამია, რომ იერიშები იქამდე გაგრძელდება ვიდრე ქვეყანას უცხო სამხედროები არ დატოვებენ.[5]

პაკისტანში აფეთქებას მსხვერპლი მოჰყვა – ინციდენტი ქვეყნის სამხრეთ-დასავლეთით მდებარე ქალაქ ქვეტაში მოხდა. ასაფეთქებელი მოწყობილობა აგრარულ ბაზარში ბოსტნეულში იყო დამალული. მომხდარზე პასუხისმგებლობა არავის აუღია. ინციდენტის შედეგად 18 ადამიანი დაიღუპა და 30-ზე მეტი დაშავდა. დაღუპულთა უმეტესობა შიიტური უმცირესობა ჰაზარების წარმომადგენლები იყვნენ.[6]

თურქეთში სამართალდამცველები დააკავეს – სამხედრო გადატრიალების მცდელობიდან 3 წლის შემდეგ, თურქეთში დაკავებები გრძელდება. ფეთჰულა გიულენთან კავშირის ბრალდებით ქვეყნის 31 პროვინციაში 75 სამართალდამცველი დააკავეს. 2016 წლიდან დღემდე დაკავებულთა რიცხვი 500 ათასს აჭარბებს, მათგან 30 ათასი ამ დრომდე ციხეშია.[7]

ლიბიაში კონფლიქტის შედეგად 100-ზე მეტი ადამიანია დაღუპული – მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის ინფორმაციით საომარი მოქმედებების შედეგად 121 ადამიანი დაიღუპა, 561 კი დაიჭრა. ორგანიზაცია გეგმავს კონფლიქტის ზონაში დამატებითი თანამშრომლები მიავლინოს. ლიბიის დედაქალაქ ტრიპოლთან სამთავრობო ძალებსა და მეამბოხეებს შორის საბრძოლო მოქმედებები რამდენიმე დღეა განახლდა. ამბოხებულთა მეთაურმა არმიის გენერალმა ხალიფა ფაფტარმა დედაქალაქის შტურმით აღების ბრძანება 5 აპრილს გასცა. 2011 წელს მუამარ კადაფის გადაყენების შემდეგ ქვეყანაში ორი მმართველობა ჩამოყალიბდა და ქვეყანა ორ ნაწილადაა გაყოფილი.[8]

სუდანის კრიზისი – 6-7 აპრილიდან სუდანის დედაქალაქ ხარტუმში მოსახლეობა ქვეყნის პრეზიდენტის გადადგომის მოთხოვნით ქუჩაში გავიდა. პოლიციელებმა დემონსტრანტები ცრემლსადენი გაზით დაშალეს. პრეზიდენტი ბაშირი კი გადადგომას არ აპირებს. პროტესტების ფონზე მთელი ქვეყნის მასშტაბით ელექტროენერგიის მიწოდება შეწყდა. აქციის მონაწილეები დანებებას არ აპირებენ.[9] საპროტესტო აქციებს საბოლოოდ მსხვერპლი მოჰყვა. 20-მდე ადამიანი დაიღუპა და ათობით დაშავდა.[10]

11 აპრილს ქვეყნის ჯარმა საგანგებო სხდომაზე თანამდებობიდან გადააყენა მინისტრთა კაბინეტი და პრეზიდენტი ომარ ალ-ბაშირი. ამავე დღეს, ქალაქ პორტ-სუდანსა და კასალამში მოქალაქეები სპეცსამსახურების შენობას დაესხნენ თავს. ეროვნული უსაფრთხოებისა და დაზვერვის სამსახურმა განაცხადა, რომ ქვეყანაში ყველა პოლიტპატიმარი გათავისუფლებულია. სამხედრო გადატრიალების შედეგად, 30-წლიანი მმართველობის შემდეგ, პრეზიდენტი ალ-ბაშირი დააკავეს.[11] მასთან ერთად მთავრობის ყოფილი წევრებიც დააკავეს. სამხედრო საბჭომ პირობა დადო, რომ დემონსტრანტებს ძალის გამოყენებით აღარ დასჯიან; ოპოზიციას კი პრემიერის დროულად არჩევისკენ მოუწოდეს.[12] ყოფილ პრეზიდენტს ჰააგის ტრიბუნალს არ გადასცემენ. ქვეყნის დროებითი მთავრობის განცხადებით, ყოფილი პრეზიდენტი სუდანის სასამართლოს წინაშე წარსდგება.[13]

სუდანის თავდაცვის მინისტრმა ავად მუჰამედ აფმედ იბნ აუფმა ქვეყანაში ორწლიანი გარდამავალი პერიოდი გამოაცხადა და აღნიშნა, რომ ამ პერიოდში ქვეყანის მმართველობას სამხედრო საბჭო იკისრებს.[14] ყოფილი პრეზიდენტის დაკავებას ასევე მოჰყვა ფართომასშტაბიანი აქციები, რის გამოც იბნ აუფმა თანამდებობა დატოვა და შემცვლელად გენერალი აბდელ ფატაჰ აბდელრაჰმან ბურჰანი დაასახელა. 12 აპრილს აქციის მონაწილეებმა განაცხადეს, რომ არ დაიშლებიან, საპასუხოდ კი სამხედროებმა განაცხადეს, რომ ქვეყანაში ქაოსს არ შეეგუებიან.[15] სუდანის სამხედრო საბჭოს მხარდაჭერა გამოუცხადეს არაბულმა ქვეყნებმა – საუდის არაბეთი და გაერთიანებული საამიროები სუდანში ჰუმანიტარულ ტვირთსაც გზავნიან.[16]

რომის პაპმა სამხრეთ სუდანელ მაღალჩინოსნებს სთხოვა, ქვეყანა სამოქალაქო ომის პერიოდში არ დააბრუნონ – სუდანის კრიზისის პარალელურად, რომის პაპმა ვატიკანის მიღებაზე სამხრეთ სუდანის პრეზიდენტ სალვა კიირსა და სხვა მაღალჩინოსნებს ფეხზე ამბორით სთხოვა მეამბოხეებთან ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმება არ დაარღვიონ. სუდანის სამხედრო კონფლიქტი (მეორე სამოქალაქო ომი) 1983-2005 წლებში, თავისი ჰუმანიტარული შედეგებით, მეოცე საუკუნის ერთერთი ყველაზე ტრაგიკული კონფლიქტი იყო.[17]

[1] CBS News; U.S. designated Iran’s Islamic Revolutionary Guard Corps as a terrorist organization; By Emily Tillett; Kathrin Watson; 8 April, 2019; available at: https://www.cbsnews.com/news/trump-designates-irans-islamic-revolutionary-guard-corps-as-a-terrorist-organization/?fbclid=IwAR1MZ_9_7CPCX0ZI2bsl7oFFn22b9Ung8kQ3X6RG3Yp2QB4cGQS-6FZFKYA

[2] Press Tv; Iran’s national security council puts U.S. forces on list of terror groups; 8 April, 2019; available at: https://twitter.com/BREAKING_PTV/status/1115281606057648133

[3] Manila Times; 12 more killed in Taliban assault in Afghanistan; 8 April ,2019; available at: https://www.manilatimes.net/12-more-killed-in-taliban-assault-in-afghanistan/536756/?fbclid=IwAR354FrWla3armU2alx60YvnUoB8deBwBoNa0NdE58soexKpWyqBpkhPT-o

[4] Al Jazeera; Three US troops, one contractor killed in Afghanistan explosion; 8 April, 2019; available at: https://www.aljazeera.com/news/2019/04/service-members-contractor-killed-afghanistan-190408190723125.html

[5] Euronews; Taliban announces annual spring offensive in Afghanistan; 12 April, 2019; available at: https://www.euronews.com/2019/04/12/taliban-announce-annual-spring-offensive-in-afghanistan

[6] Reuters; Pakistan market suicide bombing kills 18, half of them minority hazaras; By Gul Yousafzai; 12 April, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-pakistan-blast/pakistan-vegetable-market-bomb-kills-16-half-of-them-minority-hazaras-idUSKCN1RO0KA?il=0

[7] იმედის ახალი ამბები; თურქეთში 75 სამართალდამცველი დააკავეს; 12 აპრილი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/102598/turqetshi-75-samartaldamtsveli-daakaves

[8] იმედის ახალი ამბები; ლიბიაში კონფლიქტის შედეგად დაღუპულთა რიცხვი 121-მდე გაიზარდა; 14 აპრილი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/102717/libiashi-konpliqtis-shedegad-dagupulta-ritskhvi-121mde-gaizarda

[9] BBC; Sudan protest: Clashes among forces at Khartoum sit-in; 8 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-47850278

[10] Reuters; Sudan opposition says around 20 killed since sit-in began; By Khalid Abdelaziz; 9 April, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-sudan-protests/sudan-opposition-says-around-20-killed-during-defense-ministry-sit-in-idUSKCN1RL0AI?il=0

[11] BBC; Omar al-Bashir: Sudan military coup topples ruler after protests; 11 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-47891470

[12] BBC; Sudan crisis: Military council arrests former government members; 14 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-47929137

[13] Reuters; Head of Sudan’s military council steps down, a day after Bashir toppled; By Khalid Abdelaziz; 12 April, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-sudan-politics/sudans-military-council-promises-civilian-government-after-bashir-toppled-idUSKCN1RO0S0?il=0

[14] BBC; Sudan coup; protesters defy curfew after military ousts Bashir; 12 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-47903332

[15] BBC; Sudan coup leader Awad Ibn Auf steps down; 13 April, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-africa-47913338

[16] The Publics Radio; New suling Sudan military council promises civilian Cabinet; 15 April, 2019; available at: https://thepublicsradio.org/article/saudis-uae-express-support-for-sudan-military-council

[17] Reuters; Pope kisses feet of South Sudan leaders urging them to keep the peace; By Philip Pullella; 11 April, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-pope-southsudan/pope-kisses-feet-of-south-sudan-leaders-urging-them-to-keep-the-peace-idUSKCN1RN27G?il=0

სირიაში აფეთქებას 15 ადამიანი ემსხვერპლა – ორმაგი აფეთქება იდლიბში მოხდა. ინციდენტის შედეგად ათობით ადამიანი დაშავდა. შემთხვევა ამბოხებულების მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე მოხდა. დანაღმული მანქანა ქალაქის მთავარ ქუჩაზე აფეთქდა. ადგილზე მაშველების მისვლის შემეგ კი მეორე აფეთქება მოხდა. ტერაქტზე პასუხისმგებლობა არვის აუღია.[1]

თურქეთის ხელისუფლებამ ფეთჰულა გიულენთან შესაძლო კავშირის გამო 295 სამხედრო მოსამსახურე დააკავა – მათგან 3 პოლკოვნიკი, 8 მაიორი და ათი ლეიტენანტია. დაკავებულები სახმელეთო, საზღვაო და საჰაერო ძალების წარმომადგენლები არიან.[2]

თურქეთის სააპელაციო სასამართლომ გაზეთ „ჯუმჰურიეთის“ ჟურნალისტების წინააღმდეგ განაჩენი ძალაში დატოვა – მოსამართლის გადაწყვეტილებით, ექვს ჟურნალისტს და კარიკატურისტს 5 წლამდე თავისუფლების აღკვეთა მიესაჯა; ამიტომ მათ განაჩენის გასაჩივრების უფლება აღარ ექნებათ. დანარჩენ ექვს ჟურნალისტს, ვისაც 5 წელზე მეტი მიესაჯა, კიდევ აქვთ გადაწყვეტილების გასაჩივრების უფლება. დაკავებულები აცხადებენ, რომ საქმე პოლიტიკურადაა მოტივირებული და ერდოღანის კრიტიკის აღმოფხვრას ისახავს მიზნად.[3]

სუდანის პრეზიდენტმა ქვეყანაში საგანგებო მდგომარეობა გამოაცხადა – მან გაათავისუფლა ფედერალური მთავრობა და თანამდებობები გუბერნატორებს დაატოვებინა. ამ დრომდე პრეზიდენტი პოსტის დატოვებას აპირებდა. ალ-ბაშირი ბოლო კვირების განმავლობაში მიმდინარე ანტი-სამთავრობო აქციაზეა ფოკუსირებული.[4]

დონეცკში სამი აფეთქება მოხდა – სეპარატისტების კონტროლირებად ტერიტორიაზე ერთი აფეთქება იმ სასტუმროსთან ახლოს მოხდა, სადაც ეუთოს დამკვირვებელთა შტაბია განთავსებული. კიდევ 2 აფეთქება ადმინისტრაციულ შენობებთან ახლოს მოხდა. მსხვერპლის შესახებ ინფორმაცია არ გავრცელებულა.[5]

ეგვიპტეში, სინაის ჩრდილოეთ ნაწილში შეტაკებების დროს 15 სამხედრო დაიღუპა – ორმხრივი სროლის დროს 7 თავდამსხმელის ლიკვიდაცია მოხდა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა ტერორისტულმა დაჯგუფება „ისლამურმა სახელმწიფომ“ აიღო.[6]

[1] ABC News; Syria twin blasts in rebel-held city of Idlib kill at least 15, including emergency workers; 19 February, 2019; available at: https://www.abc.net.au/news/2019-02-19/syria-twin-blasts-kill-at-least-15-idlib/10824558

[2] 1TV; თურქეთის ხელისუფლებამ ფეთჰულა გიულენთან შესაძლო კავშირის გაო 295 სამხედრო მოსამსახურე დააკავა; 22 თებერვალი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://1tv.ge/news/turqetis-khelisuflebam-fethula-giulentan-shesadzlo-kavshiris-gamo-295-samkhedro-mosamsakhure-daakava/

[3] 1TV; თურქეთის სასამართლომ გაზეთ „ჯუმჰურიეთის“ ჟურნალისტების წინააღმდეგ განაჩენი ძალაში დატოვა; 19 თებერვალი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://1tv.ge/news/turqetis-saapelacio-sasamartlom-gazet-jumhurietis-djurnalistebis-winaaghmdeg-ganacheni-dzalashi-datova/

[4] იმედის ახალი ამბები; სუდანის პრეზიდენტმა საგანგებო მდგომარეობა გამოაცხადა; 23 თებერვალი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/97506/sudanis-prezidentma-sagangebo-mdgomareoba-gamoatskhada

[5] იმედის ახალი ამბები; დონეცკში 3 აფეთქება მოხდა; 18 თებერვალი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/97025/donetskshi-3-apetqeba-mokhda

[6] 1TV; ეგვიპტეში, სინაის ჩრდილოეთ ნაწილში შეტაკებებისას 15 სამხედრო დაიღუპა; 16 თებერვალი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://1tv.ge/news/egvipteshi-sinais-chrdiloet-nawilshi-shetakebebisas-15-samkhedro-daighupa/

ვითარება ავღანეთში – ჰელმანდის პროვინციის სამხრეთ ნაწილში ავია იერიშებს მსხვერპლი მოჰყვა. დაიღუპა 21 მშვიდობიანი მოქალაქე, მათ შორის და ქალები და ბავშვებიც. თავდამსხმელებმა იერიში მიიტანეს საკონტროლო-გამშვებ პუნქტზეც, რის შემდეგაც ხელში ჩაიგდეს იარაღი და სატრანსპორტო საშუალებები.[1]

ავღანეთის პრეზიდენტმა „თალიბანს“ ოფისის გახსნა შესთავაზა. აშრაფ ღანის თქმით, ის მზადაა, მათ ოფისი ქაბულშიც კი გაუხსნას. მოძრაობამ შემოთავაზებაზე უარი თქვა. „თალიბანი“ ქაბულს დოჰას ამჯობინებს.[2]

სარი-პულის პროვინციაში „თალიბანის“ თავდასხმას 8 პოლიციელი ემსხვერპლა, 4 კი დაიჭრა. შემთხვევა საკონტროლო-გამშვებ პუნქტზე მოხდა.[3]

რუსეთში საპროტესტო აქციები დაკავებებით დასრულდა – საპროტესტო აქციები მოსკოვსა და რუსეთის სხვა ქალაქებში აქტივისტების დაკავებებით დასრულდა. პოლიციამ დედაქალაქის ცენტრში რამდენიმე დემონსტრანტი დააკავა. სამართალდამცველების თქმით, მანიფესტაცია მერიასთან შეთანხმებული არ იყო. მიტინგი ქალი პოლიტიკური პატიმრების მხარდასაჭერად გაიმართა. მანიფესტანტები ორგანიზაცია „ღია რუსეთის“ აქტივისტის ანასტასია შევჩენკოს გათავისუფლების მოთხოვნით გავიდნენ ქუჩებში. მიტინგის მონაწილეები ამბობდნენ, რომ შევჩენკოს პატიმრობა რუსეთის მთავრობის წევრების მოთხოვნით შეეფარდა. უფლებადამცველების თქმით, ორგანიზაცია „ღია რუსეთის“ ხელმძღვანელის დისკრიმინაცია მისი პოლიტიკური პოზიციის გამო ხდება.[4]

თურქეთში გიულენთან დაკავშირებული 1 112 ადამიანის დაკავების ორდერი გაიცა – გამოძიება 2010 წელს ინსპექტორების გამოცდის საქმეს უკავშირდება. ქვეყნის უსაფრთხოების ძალები ანტიტერორისტულ ოპერაციას თურქეთის 76 პროვინციაში ატარებენ.[5]

ირანში გუშაგთა კორპუსზე თავდასხმას მსხვერპლი მოჰყვა – უკანასკნელი მონაცემებით 41 ადამიანი დაიღუპა. დაღუპულთა შორის მშვიდობიანი მოქალაქეებიც არიან. ავტობუსი, რომელშიც ისლამური რევოლუციის გუშაგთა კორპუსის ჯარისკაცები ისხდნენ, თვითმკვლელმა ტერორისტმა ააფეთქა. მომხდარზე პასუხისმგებლობა სუნიტურმა რადიკალურმა დაჯგუფებამ „ჯაიშ ალ-ადიმ“ (სამართლის არმია) აიღო.[6]

„ისლამური სახელმწიფო“ აღარ არსებობს – 13 თებერვალს, სირიის ქალაქ ბაგუზაში ამერიკულ ძალას „ისლამური სახელმწიფოს“ 200-მდე ტერორისტი დანებდა. კიდევ ასობით (ძირითადად უცხოელები) პირი ქალაქის ცენტრში ალყაშია მოქცეული. ისინი ქალაქის დაახლოებით ერთ კვადრატული კილომეტრზე არიან განლაგებულნი. ეს არის ის ტერიტორია, რაც „ისლამური სახელმწიფოსგან“ დარჩა. ორგანიზაციის აქტიურობის პიკში, 2015 წელს ამ ტერიტორიაზე დაახლოებით 8-10 მილიონი ადამიანი ცხოვრობდა, ხოლო მათი „არმია“ რამდენიმე ათასობით ტერორისტს ითვლიდა.

„ისლამური სახელმწიფოს“ დამარცხებაში მთავარი წვლილი აშშ-ის მეთაურობით მოქმედ კოალიციას მიუძღვის, რომლის შემადგენლობაში იყვნენ ერაყელები, სირიელი ქურთები, აშშ-ის ევროპელი და ახლოაღმოსავლელი პარტნიორები. ბრძოლაში მონაწილეობდნენ რეგიონში აშშ-ის კონკურენტებიც: სირიის არმია, რუსეთი და ირანი. სირიის ჩრდილოეთით იბრძოდა თურქეთი. მასშტაბური თავდასხმა ISIS-ის ბოლო ანკლავზე 2018 წლის შემოდგომაზე განახლდა. ოპერაცია დაჩქარდა მას შემდეგ, რაც აშშ-ის პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა განაცხადა, რომ მას სირიიდან ამერიკული ჯარი გაჰყავდა.

გავრცელებული ცნობით, ბაგუზაში არაფერი დარჩა, ხოლო ვინც არ ნებდება, შიმშილობს. ასევე ვრცელდება ინფორმაცია, რომ „ისლამური სახელმწიფოს“ დაჯგუფებათა ლიდერები თავებს კვეთენ მათ, ვინც დანებება გადაწყვიტა. 14 თებერვალს მშვიდობიანი მოქალაქეების გათავისუფლების შესახებ მოლაპარაკებები წარმატებით დასრულდა  – ქალაქი 1200-მა ადამიანმა დატოვა.

ზოგიერთ ამერიკელ გენერალს მიაჩნია, რომ როგორც „სახელმწიფო“ ორგანიზაცია ვეღარ იარსებებს, თუმცა მათი იდეები არსებობას მსოფლიოს სხვადასხვა ადგილში განაგრძობს არსებობას. მაგალითად, ნიგერიაში არსებული „ბოკო ჰარამი“, „აშ-შაბაბი“ სომალიში და ევროპაში არსებული „მძინარე დაჯგუფებები“, სავარაუდოდ, მომავალშიც მოაწყობენ თავდასხმებს. გამარჯვების შესახებ აშშ-ის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი უახლოეს მომავალში აპირებს საზეიმო განცხადების გაკეთებას.[7]

[1] Fox News; Afghan lawmaker says airstrikes kill 21 civilians; 10 February, 2019; available at: https://www.foxnews.com/world/afghan-lawmaker-says-airstrikes-kill-21-civilians?fbclid=IwAR1lZSuDNidvmJxmB4ZzCAGxQmfBOqYmclnbjFqmLvUP8bIfW5JUYQ6i2iA

[2] Reuters; Afghan president offers Taliban local office, but group wants Doha instead; By Abdul Qadir Sediqi; 10 february, 2019; available at: https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-politics/afghan-president-offers-taliban-local-office-but-group-wants-doha-instead-idUSKCN1PZ0G5?feedType=RSS&

[3] იმედის ახალი ამბები; ავღანეთში თალიბების თავდასხმას რვა სამართალდამცველი ემსხვერპლა; 10 თებერვალი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/96107/avganetshi-talibebis-tavdaskhmas-rva-samartaldamtsveli-emskhverpla

[4] იმედის ახალი ამბები; რუსეთში საპროტესტო აქციები დაკავებებით დასრულდა; 11 თებერვალი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/96115/rusetshi-saprotesto-aqtsiebi-dakavebebit-dasrulda

[5] Thomson Reuters Foundation News; Turkey orders 1,112 people arrested over Gulen links – CNN Turk; 12 February, 2019; available at: http://news.trust.org//item/20190212054317-szwm2/

[6] BBC; Iran suicide bombing kills 27 Revolutionary Guards; 13 February, 2019; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-47231959

[7] იმედის ახალი ამბები; ისლამური სახელმწიფო აღარ არსებობს; 14 თებერვალი, 2019; ხელმისაწვდომია ბმულზე: https://imedinews.ge/ge/msoflio/96583/islamuri-sakhelmtsipo-agar-arsebobs