ეგვიპტის კანონმდებლობა ქორწინებისა და პირადი სტატუსების შესახებ ძირითადად შეესაბამება პიროვნების რელიგიურ ჯგუფს. მაგალითად, მუსლიმი ქალი კანონიერად ვერ გაჰყვება ცოლად არა მუსლიმ მამაკაცს. თუ მუსლიმი ქალი არა მუსლიმ მამაკაცს არაოფიციალურად გაჰყვება ცოლად, ის სერიოზული სოციალური შევიწროვების ობიექტი შეიძლება გახდეს. ისლამური რელიგიური კანონების მთავრობისეული ინტერპრეტაციით, ასეთ ქორწინებაში გაჩენილი ბავშვები შესაძლებელია განთავსდნენ მუსლიმი მამაკაცი მეურვის დაცვის ქვეშ.[1]

ეგვიპტეში არაადეკვატურია ქალების დაცვა სექსუალური და გენდერზე დაფუძნებული ძალადობისგან; ასევე, დისკრიმინაციისგან კანონმდებლობასა და პრაქტიკაში – კერძოდ პირადი სტატუსის შესახებ კანონები, რომლებიც არეგულირებენ განქორწინებას.[2] ქალები კვლავ განიცდიან დისკრიმინაციას განქორწინების, ბავშვზე მეურვეობის უფლებისა და მემკვიდრეობის საკითხებში.[3]

ეგვიპტის პირადი სტატუსის შესახებ კანონის მიხედვით, ქვეყანაში რელიგია ამოსავალია იდენტობისთვის. სამი აღიარებული რელიგიური ინსტიტუცია განსაზღვრავს პირადი სტატუსის საკითხებს, როგორიცაა მათ შორის ქორწინება, განქორწინება და მემკვიდრეობა. მუსლიმების შემთხვევაში პირად სტატუსთან დაკავშირებული საკითხები შარიათის კანონებით რეგულირდება და ეს კანონები აღიარებულია სასამართლოს მიერ. ქრისტიანებსა და იუდეველებთან მიმართებაში პირად სტატუსთან დაკავშირებული საკითხები რეგულირდება მათი რელიგიური დოქტრინების შესაბამისად, რაც ადმინისტრაციული გადაწყვეტილების შესაბამის ძალას ატარებს ეგვიპტის სასამართლოში.

ეგვიპტე კონსერვატული ქვეყანაა და ქორწინების გარეშე ურთიერთობა არაა მიღებული არც ურბანულ სივრცეში და არც პერიფერიებზე. სახელმწიფო მუსლიმების ქორწინების ადმინისტრირებას შარიათის კანონების შესაბამისად ახდენს; ქრისტიანებისა და იუდეველების შემთხვევაში, შესაბამისი რელიგიური ინსტიტუციების ნებართვაა საჭირო, ვიდრე სახელმწიფო ქორწინებას დაარეგისტრირებს. საბოლოოდ, ყველა ქორწინება უნდა დარეგისტრირდეს იუსტიციის სამინისტროში, რომელიც ქორწინების ოფიციალურ მოწმობას გასცემს.

შარიათის კანონის თანახმად, მუსლიმ კაცს არა მუსლიმი ქალი შეუძლია ისე შეირთოს ცოლად, რომ ეს უკანასკნელი არ კონვერტირდეს ისლამზე; მუსლიმი ქალი კი ვერ გაჰყვება ცოლად არა მუსლიმ კაცს თუ ეს უკანასკნელი არ კონვერტირდება ისლამზე. ეგვიპტეში სამოქალაქო ქორწინება არ არსებობს და ყველა რელიგიური ინსტიტუცია ამის წინააღმდეგია. საზღვარგარეთ დაქორწინების შემთხვევაში, წყვილი ეგვიპტეში აღიარებას მოიპოვებს მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ ქორწინება იქნება პერსონალური სტატუსის შესახებ კანონმდებლობით დადგენილ სტანდარტების შესაბამისი. მაგალითად, თუ მუსლიმი ქალი ცოლად გაჰყვება არა მუსლიმ კაცს საზღვარგარეთ, ეგვიპტეში ქორწინების აღიარება არ მოხდება.[4]

ეგვიპტეში არ არსებობს კონკრეტული საკანონმდებლო ნორმა, რომელიც რელიგიათაშორის ქორწინებას აკრძალავს; თუმცა, გამომდინარე იქიდან, რომ ეგვიპტეში ისლამი წარმოადგენს კანონმდებლობის ძირითად საფუძველს, ქვეყნის 2014 წლის კონსტიტუციის მეორე მუხლი ადგენს, რომ ოჯახთან დაკავშირებული საკითხები ისლამური კანონების მიხედვით წყდება. დარ ალ იფტა ალ მასრიას (ეგვიპტის ოფიციალური რელიგიური უწყება, რომელსაც შეუძლია რელიგიური დადგენილებების – ფატვას გამოცემა) ფატვა ადგენს, რომ მუსლიმი მამაკაცისთვის, გარკვეულ პირობებში, დასაშვებია არა მუსლიმი ქალის ცოლად შერთვა. ამავე ფატვის მიხედვით, არა მუსლიმ კაცს ეკრძალება მუსლიმი ქალის ცოლად შერთვა, რადგან არა მუსლიმი კაცი პატივს არ სცემს მუსლიმი ქალის რწმენას.[5] მუსლიმური ქვეყნების უმრავლესობაში, მათ შორის ეგვიპტეში, შერეული ქორწინება ხშირად ხდება ე.წ. ღირსების აღდგენის მიზნით ჩადენილი მკვლელობის საბაბი, რადგან მუსლიმი ოჯახის წევრები და მეზობლები არ პატიობენ თავიანთ ქალ ნათესავებს ასეთ კავშირებს.[6]

მედია საშუალება BBC 2014 წლის 24 ნოემბერს გამოქვეყნებულ სტატიაში წერს, რომ რელიგიათაშორისი ქორწინება ეგვიპტეში მიუღებელია; წყვილები მზად უნდა იყვნენ, რომ მათ მძიმე საფასურის გადახდა მოუწევთ. რელიგია უკიდურესად მგრძნობიარე თემაა და ბევრი ქრისტიანი და მუსლიმი უარს აცხადებს მიიღოს ის ხალხი, ვინც ტოვებს თავიანთ კონგრეგაციას. რელიგიური ლიდერები რელიგიათაშორის ქორწინებას აღიქვამენ სხვა რელიგიის წარმომადგენლის გადაბირების მცდელობად. მათი მტკიცებით, სხვადასხვა კონფესიის წარმომადგენელთა შორის ქორწინება კულტურულად მიუღებელია ეგვიპტის სოფლებში. 2013 წელს ერთი მუსლიმი კაცი დაიღუპა და 5 დაშავდა მენიას პროვინციის სოფლად მომხდარი ინციდენტისას. ამავე ინციდენტისას, 5 ქრისტიანის სახლი დაწვეს. ჩხუბის მიზეზი გახდა მუსლიმ ქალსა და მის ქრისტიან მეზობელ კაცს შორის ურთიერთობა.[7]

ეგვიპტელი მწერალი აჰმედ ატალაჰი, რომელიც რელიგიური ნიშნით მომხდარ დაპირისპირებებს იკვლევს, ამბობს, რომ „როდესაც ქრისტიანი ქალი მუსლიმ კაცთან ქორწინების დარეგისტრირებას ცდილობს, ოფიციალური პირები მას სთხოვენ ეკლესიის მიერ გაცემულ წერილობით თანხმობას. ეგვიპტის ეკლესია უარს ამბობს ქრისტიანულ მიმდინარეობს შორის ქორწინებაზე თანხმობაზე, რომ აღარაფერი ვთქვათ სხვადასხვა რელიგიებს შორის ურთიერთობაზე“.

მთავრობა აღიარებს მხოლოდ ქრისტიანების, იუდეველებისა და მუსლიმების ქორწინებას. შარიათის მიხედვით, არა მუსლიმი კაცი უნდა კონვერტირდეს ისლამზე რათა შეირთოს მუსლიმი ქალი. არა მუსლიმ ქალს (ქრისტიანს ან იუდეველს) არ მოეთხოვება კონვერტაცია იმისთვის, რომ მუსლიმ კაცზე გათხოვდეს. თუ არა მუსლიმი ქალი კონვერტირდება ისლამზე და მისი ქმარი (თუ ის არა მუსლიმია) უარს იტყვის კონვერტაციაზე, ქალი უნდა გაშორდეს მას. ასეთ შემთხვევაში, ბავშვზე მეურვეობის უფლება დედას ერგება.

კანონმდებლობა, რომელიც არეგულირებს ქორწინებისა და პირადი სტატუსის სხვა საკითხებს, ძირითადად, ესადაგება პირის რელიგიურ ჯგუფს. მაგალითად, მუსლიმი ქალი კანონიერად ვერ დაქორწინდება არა მუსლიმ კაცზე. თუ ის ასე მოიქცევა არაოფიციალურად, საზოგადოების მხრიდან სერიოზული შევიწროვებისა და ძალადობის მსხვერპლი გახდება. ისლამური რელიგიური კანონების მთავრობისეული ინტერპრეტაციით, ასეთ ქორწინებაში გაჩენილი ბავშვები მუსლიმი მამაკაცის მეურვეობის ქვეშ განთავსდებიან.[8]

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი რელიგიის თავისუფლების შესახებ ანგარიშში წერს, რომ ეგვიპტეში, 2015 წლის 18 ნოემბერს, მუსლიმმა ბიძებმა და ბიძაშვილებმა მოკლეს 26 წლის გოგო, რომელიც ქრისტიანობაზე კონვერტირდა და ქრისტიან კაცზე დაქორწინდა. მოკლული გოგოს მამამ, რომელიც ცდილობდა, მაგრამ ვერ შეძლო შვილის დაცვა, პოლიციას მიმართა. პოლიციამ მომხდართან დაკავშირებით გამოძიება დაიწყო. პრესაში გავრცელებული ინფორმაციის მიხედვით, უსაფრთხოების სამსახურის მაღალი თანამდებობის პირებს, მსხვერპლის ოჯახსა და მისი ქრისტიანი ქმრის ოჯახს შორის შესარიგებელი შეხვედრა შედგა, რათა აეცილებინათ შემდგომი კონფესიათაშორისი ძალადობა სოფელში. მსხვერპლის ოჯახმა ქრისტიან ქმარსა და მის ოჯახს სოფლის სამუდამოდ დატოვება მოსთხოვა.[9]

მედია საშუალება „Deutsche Welle“ 2016 წლის 26 მაისს გამოქვეყნებულ ინფორმაციაში წერს, რომ მინიას პროვინციაში მუსლიმთა ბრბომ დაწვა ქრისტიანთა სახლები და ქრისტიანი ქალი გაშიშვლებული ატარა ქუჩებში. მიზეზი გახდა გავრცელებული ჭორი, რომ ქრისტიანი ქალის შვილს ჰქონდა ურთიერთობა მუსლიმ ქალთან. სტატიაში ნათქვამია, რომ პოლიციას სათანადო რეაგირება არ მოუხდენია და შემთხვევის ადგილას თავდასხმის დაწყებიდან ორი საათის შემდეგ მივიდა. საბოლოოდ, მომხდარის გამო 5 პირი დააკავეს და პროკურატურამ კიდევ 18 პირის დაკავების ორდერი გასცა. ასევე, ათმა პარლამენტარმა ინციდენტთან დაკავშირებით შინაგან საქმეთა მინისტრის გამოკითხვა მოითხოვა. ქრისტიანმა სასულიერო პირმა მედიასთან ინტერვიუში განაცხადა, რომ ხალხის რეაქცია არ იქნებოდა ასეთი ძალადობრივი თუ ურთიერთობა მუსლიმ კაცსა და ქრისტიან ქალს შორის იქნებოდა.[10]

[1] United States Department of State, 2015 Country Reports on Human Rights Practices – Egypt, 13 April 2016, available at:

[accessed 14 December 2018]

[2] Amnesty International, Amnesty International Report 2016/17 – Egypt, 22 February 2017, available at:

[accessed 14 June 2017]

[3] Human Rights Watch, World Report 2017 – Egypt, 12 January 2017, available at:

[accessed 14 June 2017]

[4] United Kingdom: Home Office, Country Policy and Information Note – Egypt: Christians, 20 June 2017, v 3.0, available at:

[accessed 3 April 2018]

[5] The Law Library of Congress; Prohibition of Interfaith Marriage; September, 2015; available at:

[accessed 16 November 2018]

[6] Wiley Online Library; Interfaith Marriage for Muslim Women; By Johanna Marie Buisson; 7 August, 2017; available at: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/cros.12211 [accessed 14 December 2018]

[7] BBC; Egypt: The forbidden love of interfaith romances; By Ali Gamal; 24 November, 2014; available at: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-29932094 [accessed 16 November 2018]

[8] United Kingdom: Home Office, Country Policy and Information Note – Egypt: Christians, 20 June 2017, v 3.0, available at:

[accessed 16 November 2018]

[9] United States Department of State, 2015 Report on International Religious Freedom – Egypt, 10 August 2016, available at:

[accessed 16 November 2018]

[10] Deutsche Welle; Muslim mob burns Christian homes in Egypt over interfaith relationship; By Darko Janevic; 26 May, 2016; available at: https://www.dw.com/en/muslim-mob-burns-christian-homes-in-egypt-over-interfaith-relationship/a-19284932 [accessed 16 November 2018]

ბანგლადეშის კონსტიტუცია ქვეყნის სახელმწიფო რელიგიად აწესებს ისლამს, თუმცა, ამავდროულად, ადგენს სეკულარიზმის პრინციპებს. კონსტიტუციით აკრძალულია რელიგიური ნიშნით დისკრიმინაცია და დადგენილია თანასწორობა ყველა რელიგიისთვის.[1] ქორწინების საკითხი ბანგლადეშში არ რეგულირდება კონსტიტუციით. ქორწინების, განქორწინებისა და შვილად აყვანის საკითხები რეგულირდება სპეციალური აქტებით, რომლებიც სხვადასხვა რელიგიის მიმდევართათვის სხვადასხვაა – ქორწინების მუსლიმური აქტი, 1974; ქორწინების ინდუისტური აქტი, 1956; ქორწინების ქრისტიანული აქტი, 1872 და ქორწინების სპეციალური აქტი, 1872. ქორწინების სპეციალური აქტი არეგულირებს შერეულ ქორწინებებს.[2]

ქორწინების სპეციალური აქტის მეორე მუხლით დადგენილია, რომ აღნიშნული აქტით ქორწინება შეუძლიათ იმ პირებს, რომლებიც არ არიან ქრისტიანობის, იუდაიზმის, ინდუიზმის, ისლამის, ბუდიზმის ან პარსის (ზოროასტრიზმის ჯგუფი) აღმსარებლები. ქორწინებისთვის მხარეები უნდა აკმაყოფილებდნენ გარკვეულ პირობებს – არცერთ მხარეს, ქორწინების მომენტისთვის, არ უნდა ჰყავდეს ცოცხალი ქმარი ან ცოლი; მამაკაცი მიღწეული უნდა იყოს 18 წლის და ქალი 14 წლის ასაკს, გრეგორიანული კალენდრით; რომელიმე მხარე თუ არ არის მიღწეული 21 წლის ასაკს, უნდა ჰქონდეს მამის ან მეურვის თანხმობა; ამასთან, მხარეები არ უნდა იყვნენ სისხლით ნათესავები.[3] აქედან გამომდინარე, მუსლიმი და ქრისტიანი ქორწინების სპეციალური აქტით ვერ დაქორწინდებიან თუ ისინი უარს არ იტყვიან თავიანთ რწმენაზე.[4]

მუსლიმ მამაკაცს შეიძლება ჰყავდეს ოთხი ცოლი, თუმცა ქორწინებისთვის მას სჭირდება უკვე არსებული ცოლების წერილობითი ნებართვა.[5] შარიათის კანონების თანახმად, მუსლიმ მამაკაცს შეუძლია დაქორწინდეს ქრისტიან ქალზე, თუმცა ამისთვის ქალი უნდა კონვერტირდეს ისლამზე. რელიგიათაშორისი ქორწინების ისლამური პრინციპები ეფუძნება ყურანს, რომელიც ადგენს, რომ არ შეიძლება ქორწინება კერპთაყვანისმცემელზე, ვიდრე ის არ იწამებს ალაჰს. აქედან გამომდინარე, რელიგიათაშორისი ქორწინება მუსლიმსა და არა მუსლიმს შორის კანონიერი იქნება თუ არა მუსლიმი კონვერტირდება. ამ შემთხვევაში წყვილს შეეძლება დაქორწინდეს ქორწინების მუსლიმური აქტის შესაბამისად.

ბანგლადეშში, მიუხედავად იმისა, რომ შერეული ქორწინების რიცხვის ზრდის მაჩვენებელი მაღალი არ არის, ასეთი ქორწინებების რაოდენობა უმნიშვნელო სულაც არაა. შერეული ქორწინება სპეციფიკურად, მაგრამ მაინც აღიარებულია კანონმდებლობით და მიღებულია საზოგადოებაში. შერეული წყვილები შეიძლება წააწყდნენ პრობლემებს, მაგრამ არა რელიგიასთან მიმართებაში. სუნიტი და შიიტი, განათლებული და გაუნათლებელი, მდიდარი და ღარიბი – ასეთი ქორწინებები შეიძლება წააწყდნენ წინააღმდეგობას, მაგრამ ეს წინააღმდეგობა იწყება ოჯახებში. თუ ოჯახი მიიღებს ქორწინებას, ასევე მოიქცევა საზოგადოებაც. ასეთ წინააღმდეგობებს ადგილი აქვს უფრო მეტად სოფლად, ვიდრე ქალაქებში, სადაც შერეული ქორწინებები უფრო ხშირია. თუმცა, შერეულ ურთიერთობას მოაქვს სერიოზული პრობლემები დაბალი სოციალურ-ეკონომიკური კლასის ხალხში. შერეულ ქორწინებაში მყოფი პირები, ხანდახან, მაგრამ არა ყოველთვის, აწყდებიან არა ძალადობრივი შევიწროვების სხვადასხვა ფორმებს ოჯახებისა და თანატოლებისგან. როგორც წესი, ასეთი დამოკიდებულება დამახასიათებელია დაბალი განათლების დონის მქონე საზოგადოებაში, საცხოვრებელი ადგილის მიუხედავად. მთავრობა ამ საკითხში არ ერევა და არც აქვს რაიმე პოლიტიკა აღნიშნულ საკითხში ან ჩარევის ან შერიგების კუთხით.[6]

[1] USDOS – US Department of State: 2017 Report on International Religious Freedom – Bangladesh, 29 May 2018

 (accessed on 13 December 2018)

[2] International Journal of Education, Culture and Society; Interreligious Marriage in Bangladesh: From Human Rights Perspective; Volume 1, Issue 2, October 2016, Pages 44-51; available at: http://article.sciencepublishinggroup.com/html/10.11648.j.ijecs.20160102.13.html [accessed 13 December, 2018]

[3] Bangladesh Legislation; The Special Marriage Act, 1872; Section 2 – Conditions upon which marriages under Act may be celebrated; 18 July, 1872; available at: http://bdlaws.minlaw.gov.bd/sections_detail.php?id=25&sections_id=124 [accessed 13 December 2018]

[4] Australia: Refugee Review Tribunal, Bangladesh: 1. Can a Christian marry a Muslim in Bangladesh (possibly under the Special Marriage Act No. 3 of 1872)? 2. Do Christians in such marriages suffer discrimination by society; the state; or their marriage partner? 3. Are women, particularly Christian women, who are married to Muslim men in Bangladesh, and who are subjected to personal abuse by their husbands, protected by the State? 4. Will the Bangladesh authorities intervene or interfere in a marital dispute? 5. What are the laws in relation to divorce in Bangladesh for a Muslim man? Does he have to have his then wife’s consent to the divorce?, 25 October 2005, BGD17577, available at:

[accessed 13 December 2018]

[5] USDOS – US Department of State: 2017 Report on International Religious Freedom – Bangladesh, 29 May 2018

 (accessed on 13 December 2018)

[6] International Journal of Education, Culture and Society; Interreligious Marriage in Bangladesh: From Human Rights Perspective; Volume 1, Issue 2, October 2016, Pages 44-51; available at: http://article.sciencepublishinggroup.com/html/10.11648.j.ijecs.20160102.13.html [accessed 13 December, 2018]

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ 2016 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში მსოფლიოში რელიგიის თავისუფლების შესახებ წერია, რომ ეგვიპტეში ქვეყნის კონსტიტუცია ისლამს სახელმწიფო რელიგიის სტატუსს ანიჭებს და ადგენს, რომ კანონმდებლობის პირველ წყაროს შარიათის პრინციპები წარმოადგენს. კონსტიტუცია რწმენის თავისუფლებას აღიარებს როგორც აბსოლუტურ უფლებას, მაგრამ ზღუდავს რელიგიური რიტუალების პრაქტიკის თავისუფლებას.

ამავე ანგარიშში ნათქვამია, რომ შარიათის კანონების თანახმად, არა-მუსლიმი მამაკაცი უნდა კონვერტირდეს ისლამზე, რათა ცოლად შეირთოს მუსლიმი ქალი; ასევე არა-მუსლიმი ქალი უნდა კონვერტირდეს ისლამზე, რათა ცოლად გაჰყვეს მუსლიმ კაცს.[1]

აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ 2016 წელს გამოქვეყნებულ ანგარიშში მსოფლიოში ადამიანის უფლებების დაცვის შესახებ წერია, რომ მუსლიმ ქალს არ შეუძლია ოფიციალურად გაჰყვეს ცოლად არა-მუსლიმ კაცს. თუ მუსლიმი ქალი არაოფიციალურად გაჰყვება ცოლად არა-მუსლიმ კაცს, იგი გახდება სერიოზული სოციალური ძალადობის ობიექტი. ისლამური რელიგიური კანონის მთავრობისეული განმარტებით, ასეთ ქორწინებაში გაჩენილი ბავშვები შეიძლება მოათავსონ მუსლიმი მამაკაცი მეურვის მფარველობის ქვეშ.[2]

[1] United States Department of State, 2015 Report on International Religious Freedom – Egypt, 10 August 2016, available at:

[accessed 28 March 2017]

[2] United States Department of State, 2015 Country Reports on Human Rights Practices – Egypt, 13 April 2016, available at:

[accessed 28 March 2017]